ʼE Feala Koa Hatatou Gāue ʼo Lahi Age Moʼo Fakavikiviki ʼo Sehova?

¹ ʼE tonu ke tou fai takitokotahi te fehuʼi tāfito ʼaia. ʼI totatou ʼuhiga ʼaē ko te kau faʼifaʼitaki agatonu ki totatou Pule, ko Sesu Kilisito, ʼe tou fakavikiviki ia ʼaho nei totatou ʼAtua ʼaki te fakahā ʼo tona huafa ki te hahaʼi. Ko te maʼua ʼaia ʼe tonu ke tou fai mokā ʼe tou kumi te ʼofa ʼo te ʼAtua (Maleko 13:10; Luka 4:18; Gāue 4:20; Hep. 13:15). ʼE tou maʼu te pilivilesio lahi, ʼio te faka maʼuhiga, ʼaē ko te faka mafola ʼo te logo lelei ki te hahaʼi ʼaē ʼe feala ke liliu ko he ʼu “ōvi” ʼaē ʼe kei mavetevete kae tonu ke nātou fakatahi ki te faga ōvi faka malamanei ʼa Sehova. — Soane 10:16.

² Ko koutou pea mo ʼakotou fānau, ʼe feala koa hakotou gāue ke lahi ake moʼo fakavikiviki ʼo Sehova ʼo fakalahi takotou kau ki te fai faka mafola? ʼI te malamanei katoa, ʼe tokolahi te ʼu tēhina pea mo tuagaʼane ʼe nātou toʼo te selevisi pionie. ʼI ʼapelili 1992, neʼe tou maʼu ʼi Niu-Kaletonia nei te tupu ʼo te toko 227 pionie makehe, pionie katoa peʼe vaeluaʼi temi. Neʼe kua ke fakakaukauʼi fakamalotoloto koa ke ke liliu ʼo pionie? ʼE ke fakaloto mālohiʼi koa tau fānau ke nātou fai hanatou gāue ʼi te minisitelio ʼaē ʼe temi katoa?

³ He koʼe ʼe mole ke sivisivi lelei te ʼu meʼa ʼaē ʼi tou loto ʼo ʼuhiga mo te selevisi pionie? Ka vakaʼi te faʼahi ʼaia, ʼe ke fuafua atu aipe koa ʼe mole feala ke ke pionie ʼuhi ko te faʼahiga maʼuli ʼo koe? ʼE moʼoni ʼe mole feala ke pionie te hahaʼi fuli. Tokolahi ʼe mole feala tanatou hu ki te gāue katoa ʼuhi ko tonatou ʼu maʼua faka tohi-tapu peʼe ko niʼihi atu ʼu faʼahiga meʼa (1 Tim. 5:8). Kae neʼe kua ke fakakaukau koa ki te fehuʼi ʼaia ʼi te faikole? Neʼe ke palalau koa ki te faʼahi ʼaia mo tou famili ʼo vakaʼi pe ʼe ʼi ai he tahi ia nātou ʼe feala ke pionie? Ko Te Tule Leʼo ʼo te ʼaho 15 ʼo fepualio 1983 neʼe tuʼu ʼi te pasina 23 te talanoa ʼe ʼaoga ke fakakaukauʼi: “Ko te minisi kilisitiano fuli pe ʼe tonu ke ina fehuʼi kia ia ʼi te faikole peʼe feala peʼe kailoa tana gāue pionie. Ko te taumatuʼa mai te potu toga ʼo Afelika, kei nā fai te gāue ʼaia talu mai te ʼu taʼu e hogofulu-ma-nima, neʼe nā tala fēnei: ‘He koʼe koa ʼe ma pionie? ʼE ʼi ai koa he tupuʼaga ʼe maʼuhiga ke ma fakahā ki te ʼAtua mo ka na pau neʼe mole ma pionie?’ Tokolahi te ʼu kilisitiano ʼe mole pionie ʼe tonu ke nātou fai te fehuʼi ʼaenī: ‘Kapau ʼe mole ʼau pionie, ʼe feala koa ke ʼau foaki ki te ʼAtua he tupuʼaga ʼe maʼuhiga?’ ”

⁴ Ko te tahi alatike ʼo Te Tule Leʼo neʼe fai ki te faʼahi ʼaia neʼe ina fai te talanoa feʼauga lelei ʼaenī: “Ke tou aga fakahagatonu kia tatou totonu. ʼE koutou ʼui koa kia koutou: ‘Ko te loto ʼe fakalogo lelei pe, kae ko te kakano ʼe vaivai.’ Ko te loto ʼe fakalogo lelei moʼoni koa? Ke ʼaua naʼa tou takuʼaki tuʼumaʼu pe te vaivai ʼo te kakano.” traduction tronquée !! — w78 15/11 p. 21.

⁵ Te ʼu mātuʼa ʼe nātou loto ke lava te maʼuli ʼo tanatou ʼu fānau: ʼE ʼui fēnei ia Tāʼaga Lea 15:20: “Ko he foha poto, koʼena ia ia ʼaē ka ina fakafiafia he tāmai.” Ko he ʼu mātuʼa ʼe aga faka lotu moʼoni ʼe nā fiafia mokā ʼe sisio ki tanā ʼu tamaliki tagata pea mo tanā ʼu tamaliki fafine ʼe nātou foaki tonatou maʼuli ki te gāue ʼaē kia Sehova. ʼE mahino ia, ʼe mole fai atu aipe e takotou ʼu fānau te tonu poto ʼaia. Ko te malamanei ʼe fakatupu kia nātou he fia ʼalu mālohi ki ai. ʼU mātuʼa, ko te ʼu meʼa maʼuhiga ʼaē ʼe maʼuliʼi e takotou ʼu fānau ʼe ko te ʼata pe ʼaia ʼo te ʼu meʼa maʼuhiga ʼaē ʼa koutou. Kapau ʼe koutou palalau lelei tuʼumaʼu ki te ʼu tapuakina ʼo te gāue ʼaē ʼe temi katoa, kapau ʼe koutou fakaloto mālohiʼi takotou ʼu fānau ke nātou kumi ke nātou fakatahi mo te kau pionie agatonu, kapau ʼe koutou ʼiloʼi papau ko te gāue katoa ʼe ko te gāue ʼaia ʼaē ʼe lelei age ke nātou toʼo, pea ʼe koutou talatuʼu anai kia nātou he meʼa ʼe lelei. Koutou tokoni kia nātou ke nātou mahino ʼe ko he meʼa maʼuhiga ta kita maʼu he higoa lelei ia tafa ʼo Sehova, ʼi hona maʼu ia tafa ʼo te tagata.

⁶ Kau tūpulaga, ko Tāʼaga Lea 22:1 ʼe ina tuku koutou ke koutou fai he fili: “Ko he higoa ʼe lelei age ia ʼi he ʼu koloā lahi; ko te ʼofa ʼe lelei age ia ʼi te siliva pea mo te aulo.” Ko te higoa feafeaʼi koa ʼaē ka koutou fai anai maʼa koutou? Koutou manatuʼi te ʼu tagata pea mo te ʼu fafine ʼaē ʼe talanoa ki ai te Tohi-Tapu ʼaē neʼe nātou fai tonatou higoa ia tafa ʼo te ʼAtua ʼaki tanatou gāue mo te loto katoa. ʼE feala hatatou talanoa kia Luka, te ʼuluaki tōketā ʼofaina, pea mo Enoke neʼe haʼele ia mo te ʼAtua moʼoni. Ko Samuele neʼe ina maʼu te ako lelei, he neʼe kamata gāue ia ka kei tamasiʼi ʼi te fale lotu ʼo Sehova. ʼE koutou manatu koa ko te kau kaugana agatonu ʼaia neʼe nātou fakahemala ki te fili ʼaē neʼe nātou fai? Koteā leva he tupuʼaga ia ʼo he manatu feiā? Neʼe nātou maʼu he maʼuli fiafia, ʼo lahi ʼona fua pea mo taulekaleka. Tahi ʼaē meʼa, neʼe nātou maʼu te ʼofa ʼo Sehova ʼo talu ai! — Pes. 110:3; 148:12, 13; Taag. 20:29a; 1 Tim. 4:8b.

⁷ Ko te ʼu mātuʼa ʼe ia nātou te fiafia mokā ʼe lava lelei te maʼuli ʼo tanatou fānau. Ko te ʼu kātaki ʼaē neʼe nātou fai moʼo fakamāhani, mo fakatonutonuʼi pea mo ako ʼo te “tofiʼa ʼa Sehova” neʼe lahi tona fakapale (Pes. 127:3). Koteā he tahi meʼa ʼe fakatupu vikiviki ʼo toe laka ake ki he ʼu mātuʼa mokā ʼe ʼi ai hanā tama peʼe ko hanā taʼahine ʼe ina fai ia meʼa fuli moʼo fakavikiviki ʼo Sehova? ʼI totatou temi, ʼe tokolahi te kau tūpulaga ʼe haʼele ʼi te ʼu ala ʼo Luka, Enoke pea mo Samuele, ohage ko tona fakahā mai ʼi te tohi ʼaenī: “Ko toku taʼu 16. Neʼe ʼau liliu ʼo pionie katoa (...) ʼi te ʼosi ʼo māhina e hiva ki toku papitema, pea talu mai ai neʼe mole gata toku tapuakiʼi e Sehova. (...) Ko te pionie ʼe ina toe faka faigafua ai foki te ʼu meʼa ʼi te fale ako. ʼI muʼa atu, ko toku ʼu kaumeʼa ako neʼe nātou fakakinakinaʼi ʼau koteʼuhi he ko ʼau ko te Fakamoʼoni ʼa Sehova. ʼI te temi nei, ʼaki he fai ʼo he ako takitokotahi ʼo lahi ake, kua feala ke ʼau ‘tali kia ia ʼaē ʼe manuki mai kia te ʼau’.”

⁸ Ko he ako moʼo teuteu ki te minisitelio: ʼI te aʼu ki te faʼahi ʼaia ʼo te fai palalau, ʼe feala leva ke tou fakasiosio te fehuʼi ʼaē ʼo ʼuhiga mo te ako ʼi te faleako. ʼE tonu ke kita aga fakatokatoka ʼi te faʼahi ʼaia. Ko Te Tule Leʼo ʼo te ʼaho 1 ʼo novepeli 1992 neʼe ʼi ai he alatike neʼe kupu fēnei “Ko te ako ʼe ʼi ai tona ikuʼaga”. Koʼeni te meʼa ʼe feala ke tou lau ʼi lalo ʼo te kupu “Te ako ʼaē ʼe ʼaoga”: “ ʼE tonu ke popoto te kau kilisitiano ʼi te taupau ʼo tonatou maʼuli fakasino logope la ko nātou ko te ʼu pionie katoa, ko tona ʼuhiga ʼe gāue katoa (2 Tesalonika 3:10-12). (...) Ko temi koa ʼe fia ʼe ʼaoga ke ako ai te kilisitiano tūpulaga ke feala ai hana fai fakalelei tona ʼu maʼua faka kilisitiano ʼaki te ʼu fakatuʼutuʼu faka tohi-tapu ʼaia? (...) ʼE tou mahino koa ʼi te talanoa ko te ‘totogi ʼe tau’ (...) [kia] nātou ʼaē ʼe fia liliu ko te kau minisi katoa ʼo te logo lelei? ʼI te agamahani ko te ʼu kilisitiano ʼe ʼaoga ke nātou maʼu hanatou gāue vaeluaʼi temi ke ʼaua naʼa nātou liliu ko he ‘kavega mamafa’ maʼa tanatou ʼu tēhina pea mo tonatou famili (1 Tesalonika 2:9).”

⁹ Kia nātou ʼe fia pionie ʼi te temi ka haʼu kae nātou fakafuafua ʼe tonu anai ke nātou hoko atu tanatou ako, ko Te Tule Leʼo ʼo te ʼaho 1 ʼo novepeli 1992 ʼe ina fai te fakatokaga ʼaenī: “Kapau ʼe fakatotonu ʼe he kilisitiano tūpulaga ke hoko atu tana ako, ʼe lagi ʼe lelei anai ke haga maʼuli muʼa mo tana ʼu mātuʼa. ʼE feala ai leva kia ia ke ina taupau he ʼu agamahani lelei faka kilisitiano, ohage ko te ako takitokotahi ʼo te Tohi-Tapu, mo te kau ki te ʼu fono feiā aipe mo te faka mafola.”

¹⁰ Tou fakatokagaʼi te faʼifaʼitaki ʼo he tūpulaga Afelika ʼe taʼu 22 neʼe ako ʼi te kolesi “technique”, kae ʼi tona loto neʼe fia pionie. ʼI tana kei ako ʼi te fale ako ʼaia, neʼe ina toʼo te pionie vaeluaʼi temi. Neʼe vāʼi e tona ʼu kaumeʼa, pea neʼe ʼui maʼa nātou ʼe mole ina maʼu anai te ʼu sivi ʼo te ako. Neʼe ina tali tuʼumaʼu age pe: “Ke koutou haga kumi muʼa te Puleʼaga ʼo te ʼAtua pea mo Tona faitotonu.” Neʼe ina lavaʼi lelei te fakaʼaluʼalu ʼo tana ʼu meʼa, heʼe ʼalaʼala uhu ʼi te ʼaho fuli pea ina fai tana ʼu meʼa ki te ako ʼi te ʼu hola e lua. ʼI te hoʼatā, ʼi te ʼosi ʼo te ako, ʼe ʼalu ia ʼo fai faka mafola. Neʼe puna’maʼuli te fale ako katoa ʼi tona tuʼulaga tolu ʼi te sivi makehe neʼe fai ʼo fakatuʼutuʼu ke fakapale te kau ako popoto ʼaē e toko tolu ʼe mumuʼa ʼaki he falā. Ko ia ʼaē neʼe tuʼulaga lua ko he tūpulaga ʼe ako te Tohi-Tapu mo te pionie ʼi te fale ako. Ko ia ʼaē neʼe ʼuluaki ʼe ko te tahi tūpulaga Fakamoʼoni ʼe gāue lelei ʼo te fale ako.

¹¹ Ko te ʼu tagata ʼāfea ʼe nātou fai tonatou maʼua: Ko te ʼu tagata ʼāfea ʼo te kokelekasio ʼaē ʼe nātou fiafia ʼi te gāue ʼaē ʼe fai e te kau pionie, ʼe nātou fakaloto mālohiʼi te ʼu minisi gāue fakamalotoloto ʼaia. ʼE nātou fai fakalelei te meʼa ʼaia koteʼuhi heʼe nātou ʼiloʼi ko te kau pionie faʼa kātaki pea mo fakatuputupu fua lelei ʼe ko he tapuakina ia ki he kokelekasio. ʼI te ʼosi ʼo he taʼu katoa ʼi te selevisi ʼaia, ko te ʼu pionie katoa ʼe feala tanatou kau ki te ako makehe ʼi te Ako maʼa te kau pionie. Ko te ako ʼaia ʼe ko he faʼahi maʼuhiga ia ke liliu ai te kau pionie ʼo faiva. Logope la te tuʼu ki muʼa ʼo te kau pionie ʼi te gāue, ʼe ʼaoga foki kia nātou ʼaia ohage pe ko nātou ʼaē ʼe mole pionie he ʼu fakaloto mālohi fakamalotoloto, pea ko te kau tagata ʼāfea ʼe tonu ke nātou foimo fai fakavilivili te meʼa ʼaia. — 1 Petelo 5:1-3.

¹² ʼE feafeaʼi koa te fakaloto mālohiʼi e te ʼu tagata ʼāfea te selevisi pionie? Moʼo kamata ʼo te faʼahi ʼaia, ʼe lelei ke fakasiosio tuʼumaʼu pe ko ai ʼaē ʼe holi ki te pilivilesio ʼaia. Ko te ʼu tagata ʼāfea ʼe feala tanatou fai palalau mo te kau faka mafola ʼaē ʼe hage ʼe feala tanatou toʼo te selevisi pionie, ohage la ko nātou ʼe tautau pionie vaeluaʼi temi, nātou kua letelete, te ʼu fafine ʼi te loto fale pea mo te kau tūpulaga ʼe ʼolo ʼo ako. ʼE mole tonu ia ke hage ki he tahi ʼe toho fakamālohiʼi ke ina fai; kae, ʼe feʼauga pe anai he ʼu fakaloto mālohi ke fai kia nātou ʼaē ʼe fia pionie, kae kei nātou lotolotolua, ke nātou mahino ko te selevisi ʼaia ʼe feala tanatou fai.

¹³ Ko te ʼu tagata ʼāfea ʼaē ʼe nātou fakaloto mālohiʼi ia nātou ʼaē ʼe fia pionie ʼe tonu ke nātou manatuʼi ʼe mole ʼaoga ia ke pionie vaeluaʼi temi ʼo loaloaga ʼi muʼa ʼo tona tali ki te pionie katoa (km 9/86, pepa ʼe piki tahi ki te minisitelio, §§ 24-26). ʼE moʼoni, ko te ʼu tagata ʼāfea ʼe nātou vakaʼi fakalelei anai pe ko ia ʼaē neʼe ina tohi hana pepa ʼe feala ke ina fai te ʼu hola ʼaē ʼe fakamaʼua.

¹⁴ Ko te pepa ʼe fakasiosioʼi anai e te komite gāue pea ʼe vakaʼi fakalelei anai e te sikalaipe, ʼo ina fakasiosioʼi anai pe neʼe tohi ʼo tali fuli ki te ʼu fehuʼi; ʼosi ʼaia pea fakamomoli fakavilivili ki te Sosiete.

¹⁵ Ko te sikalaipe ʼe ina fakahā anai ki ʼihi ʼatu tagata ʼāfea pe ʼo te kokelekasio te ʼu faigataʼaʼia fuli ʼe tau mo te kau pionie. ʼE maʼuhiga te meʼa ʼaia ʼi te ʼu kokelekasio ʼaē ʼe tokolahi ai te kau pionie. Ko te sikalaipe ʼe ina fakasiosioʼi anai tanatou gāue ʼi te ʼosi ʼo te taʼu gāue, ohage ko te tuʼu mai ʼi te “Rapport dʼanalyse” ʼo te kokelekasio (S-10), pea tahi ʼaē meʼa ʼe fakatahi anai ia ʼi te kamata ʼo malesio mo te taupau ki te gāue moʼo vakaʼi pe ʼe ʼi ai niʼihi ʼe faigataʼa tanatou fai tonatou ʼu hola pea mo ʼaoga kia nātou he tokoni takitokotahi (vakaʼi Te minisitelio ʼo te Puleʼaga, ʼo fepualio 1993, te ʼu Tonu). Kapau ʼe fai fakavilivili e te ʼu tagata ʼāfea tanatou tokoni, ʼe lagi feala anai ke fakaʼosi fakalelei e te ʼu pionie ʼaia tanatou gāue ʼi te taʼu.

¹⁶ ʼE tokolahi te kau pionie ʼe kamata tanatou selevisi ka kei nātou tūpulaga peʼe foʼofoʼou ʼi te moʼoni. Ko tanatou holi ʼaē ke nātou gāue ʼe tou fiafia moʼoni. Kae ko nātou ʼaia ʼe kei ʼaoga kia nātou te ako ke nātou liliu ʼo faiva ʼi te ʼu ʼapi, ʼi te ʼu ʼaʼahi pea mo te ʼu ako faka tohi-tapu. Kapau ʼe mole nātou maʼu te ako ʼaia, ʼe feala ke nātou lotovaivai ʼi te fakaʼosi pe ʼo he taʼu katoa pea ʼe nātou tuku ai leva tanatou selevisi koteʼuhi heʼe mole nātou maʼu he ʼu fua lelei. Ko te meʼa ʼe tautau hoko ʼe tokagaʼi e te ʼu tagata ʼāfea te ʼu faigataʼaʼia veliveli peʼe ko te hifo ʼo te gāue. Kapau ʼe nātou tuʼania fakavilivili te faʼahi ʼaia pea mo nātou tokoni ki te pionie ke ina lavaʼi tona ʼu faigataʼaʼia, ʼe lagi fiafia anai ia ʼo fakahoko tana gāue ʼo fua lelei lolotoga he ʼu taʼu.

¹⁷ ʼE feala koa hakotou tautai ʼi he ʼu vai ʼe mamaʼo? ʼE mole tou fiafia koa ʼi tatatou lau ʼi te ʼu tānaki mai ʼihi fenua ko te kau faka mafola pea mo te kau pionie ʼe lahi te ʼu ako faka tohi-tapu ʼe nātou fai? Ko te fiafia ʼo te ʼu pionie pea mo te ʼu misionea ʼi te ʼu fenua ʼaia ʼe hā lelei (w92 1/9 p. 20 § 15). ʼE toe feiā pe foki ʼi totatou telituale. ʼE tou ʼiloʼi te tuputupu lelei pea ko ʼihi koga meʼa ʼe tonu ke lahi tona gāueʼi. Kapau ʼe ʼi ai he ʼu pionie fia gāue ʼe feala hanatou ʼolo ki he ʼu koga meʼa ʼe ʼaoga ke lahi ai te kau faka mafola, ʼe tonu muʼa ke nātou fakafelogoi ki te filiale ʼi muʼa ʼo tanatou mavae.

¹⁸ ʼE lagi neʼe toʼo ʼe ʼihi te gāue pionie koteʼuhi heʼe nātou ʼiloʼi ko te meʼa lelei pe ʼaia ʼe tonu ke fai, kae neʼe mole nātou ʼiloʼi papau pe ʼe feala anai ke nātou lavaʼi lelei te fai ʼo te faʼahi ʼaia. Neʼe nātou tohi hanatou pepa kae neʼe ia nātou he loto tuʼania. ʼI te kamataʼaga, neʼe nātou maʼu he ʼu fua ʼe veliveli ʼi te fai faka mafola. Kae ʼaki te temi neʼe nātou liliu ʼo faiva pea neʼe nātou sisio ai ʼe tapuakiʼi e Sehova tanatou gāue. ʼOnatou maʼu ai te fiafia pea mo te falala. Ki ʼihi, ko te gāue pionie neʼe ko he ala ʼaia ke nātou hu ai ki te Petele, ki te Ako ʼo Kalaate pea mo te gāue misionea, te Ako ʼo te folomasio faka minisitelio, peʼe ko te gāue feʼaluʼaki.

¹⁹ Kapau ko te telituale ʼo tokotou kokelekasio ʼe mole maʼu ai hona fua ke lahi, ʼe ʼi ai te ʼu fealagia moʼo tautai ʼi te ʼu vai mamaʼo ʼi te ʼu telituale ʼaē ʼe fakalogo ki te filiale. Moʼo fai ʼo te faʼahi ʼaia, ʼe ʼaoga anai ke fetogi te faʼahiga ʼaluʼaga ʼo tokotou maʼuli, kae ʼe lahi moʼoni tokotou fakapale ʼi te faʼahi fakalaumālie. — Mat. 6:19-21.

²⁰ Kapau ʼe fealagia kia koutou, ʼe toe feala foki kia koutou ke koutou gāue tahi mo he kokelekasio ʼe ōvi mai. Kapau ʼe koutou tau mo te ʼu meʼa ʼaē ʼe fakamaʼua ki te faʼahi ʼaia, ko te taupau ʼo tokotou silikosikilipisio ʼe fiafia anai ke ina fakahā atu te ʼu kokelekasio ʼaē ʼe ʼaoga ki ai he pionie.

²¹ Ko ʼihi pionie pea mo ʼihi kau faka mafola ʼe nātou ʼaoga ʼi tonatou potu fenua, ʼo mole ʼaoga ke nātou mavae ai, koteʼuhi heʼe nātou poto ʼi te palalau ʼi te tahi lea. Neʼe kua koutou fakatokagaʼi koa ʼi tokotou telituale ʼe tokolahi ai te hahaʼi ʼe lea kehe? Ko nātou ʼaē ʼe nātou popoto ʼi he tahi lea ʼe feala hanatou fai he gāue lelei ʼo fakahā ia te logo ki te faʼahiga tagata fuli pe. ʼE lagi ko te meʼa ʼaia ʼe mole faigafua, kae ko he gāue fakatupu fiafia foki. — 1 Tim. 2:4; Tito 2:11.

²² Kae kapau ʼi te temi nei ʼe koutou fai ia meʼa fuli moʼo fakavikiviki ʼo Sehova, koutou fakafiafia ki tokotou pilivilesio gāue ʼi te temi nei. Kae kapau ʼi takotou manatu ʼe feala hakotou gāue ʼo lahi ake, koutou fakahā te faʼahi ʼaia kia Sehova ʼi te faikole. Koutou fakasiosio fakapotopoto pe ko te ʼu fetogi fea ʼaē ʼe feala ke koutou fai, ʼo mulimuli ki tokotou ʼaluʼaga. Koutou palalau ki takotou ʼu fakatuʼutuʼu ki he tagata ʼāfea ʼe ia ia te loto fia pionie peʼe ki te taupau ʼo tokotou silikosikilipisio. Ka ʼosi leva takotou fai he tonu, ʼi te faikole, fai fakavilivili ia te faʼahi ʼaia, ʼo koutou manatuʼi neʼe fakapapau ia Sehova ʼe ina faka maʼuhiga ia nātou ʼaē ʼe nātou fakavikiviki ia ia. — Hep. 13:5, 6; 1 Sam. 2:30.