Kapite 14
Koutou Teuteuʼi Faka Famili Tokotou Ka Haʼu Heʼegata
1. ʼI tatatou gāue ʼaē ki te manuʼia ʼo totatou famili, he koʼe koa ʼe lelei ke tou manatuʼi te temi ka haʼu?
KO TE temi ʼe ʼalu ki muʼa. Tatau aipe peʼe lahi te ʼu suvenia neʼe tānaki e te ʼu temi kua ʼosi, ʼe mole feala ke tou maʼuli ʼaki te temi ʼaia. ʼE tou lava maʼu mai ai he ako ʼi te ʼu meʼa ʼaē neʼe hoko ki muʼa atu, māʼia mo tatatou ʼu hala, kae ʼe tonu ke tou maʼuli ʼaki te temi ʼaenī. Kae, tatau aipe peʼe haʼele lelei totatou maʼuli faka famili ʼi te temi ʼaenī, ʼe tonu ke tou mahino ko te temi ʼaenī ʼe faka temi pe ia. Ko te ʼaho nei ʼe liliu anai ko ʼanāfi, pea ko te temi ʼaenī ʼe liliu vave anai ko he temi ʼāfea. Kapau ʼe tou loto ke manuʼia totatou famili, ʼe maʼuhiga ke tou sio maʼu ki te temi ka haʼu, ke tou teuteuʼi pea mo tou fai he fakatuʼutuʼu kiai. Ko totatou ʼapogipogi pea mo te ʼapogipogi ʼo totatou famili, ʼe fakalogo tāfito ki te ʼu tonu ʼaē ʼe tou fai ʼi te temi ʼaenī.
2. (a) He koʼe e tokolahi te hahaʼi ʼe mole nātou fia fakakaukauʼi te temi ka haʼu? (b) Kapau ʼe tou fia ʼiloʼi he ka haʼu fakafiafia, ko ai koa ʼaē ʼe tonu ke tou fakalogo kiai?
2 Koteā te ʼu fakatuʼutuʼu ki te temi ka haʼu? Ko te ʼu fakatuʼutuʼu ʼaē ʼe fai e te tokolahi ʼe fai māhani ʼo mole fualoa. Tokolahi te hahaʼi ʼe mole nātou fia sio mamaʼo, koteʼuhi ʼe nātou sio pe nātou ki he ikuʼaga fakatupu mamahi: ko te mate ʼaē ʼe ina maumauʼi te maʼuli faka famili. Ki te tokolahi, ko te ʼu tuʼania ʼo te maʼuli ʼe nātou fakapōʼuliʼi vave te ʼu kiʼi temi nounou ʼo te fiafia. Kae, kapau ʼe tou fakalogo kia ia “ ʼaē ʼe maʼu ai e te famili katoa ʼi selo pea mo te kele tonatou higoa,” ʼe feala ke tou falala ki he meʼa ʼe lelei age ʼo ʼuhiga mo te maʼuli.—Efesi 3:14, 15.
3. (a) Koteā te ʼamanaki ʼaē neʼe foaki e te ʼAtua ki te ʼuluaki taumatuʼa? (b) He koʼe koa neʼe mole hoko te ʼamanaki ʼaia?
3 ʼI te temi ʼaē neʼe ina fakatupu ai ia Atama pea mo Eva, neʼe mole fakatuʼutuʼu ia e te ʼAtua ki te ʼuluaki taumatuʼa pea mo tanā ʼu fānau ki ʼamuli, ke nātou maʼuʼuli ʼi he ʼu kiʼi taʼu nounou mo faigataʼa pea mo mamate. Neʼe ina tuku ia nāua ki te nofoʼaga faka palatiso pea mo foaki age kia nāua te ʼamanaki ki he maʼuli heʼegata. (Senesi 2:7-9, 15-17) Kae neʼe nā līaki te ʼamanaki ʼaia pea mo te ʼamanaki ʼo tonā hōloga, ʼo nā maumauʼi ʼaki tonā loto katoa te lao ʼa te ʼAtua, ʼaē neʼe fakalogo kiai tonā maʼuli. ʼE ʼui fēnei e te Tohi-Tapu: “ ʼAki te tagata pe e tahi [ia Atama] ko te agahala neʼe hū ki te malamanei, pea ʼaki te agahala te mate, pea ko te mate neʼe mafola leva ki te tagata fuli pe koteʼuhi ko te hahaʼi fuli pe kua agahala.”—Loma 5:12.
4. Koteā te ʼu fakatuʼutuʼu ʼaē neʼe fai e Sehova moʼo fakahoko tana fakatuʼutuʼu olisinale ʼo ʼuhiga mo te malamanei?
4 Kae, ʼi tona ʼofa, neʼe fai e te ʼAtua te ʼu fakatuʼutuʼu moʼo totogi te famili fakatagata. Neʼe momoli e tona ʼAlo totonu ko Sesu Kilisito, tona maʼuli haohaoa maʼa te hōloga fuli ʼo Atama. (1 Timoteo 2:5, 6) Koia, neʼe totogi e Sesu te meʼa ʼaē neʼe pulihiʼi e Atama kia tatou, ʼo ina faka fealagia ai ki te tagata ʼaē ʼe tui ki te fakatuʼutuʼu ʼaia, ke ina maʼu ki ʼamuli te maʼuli ʼaē neʼe foaki e te ʼAtua ki te ʼuluaki taumatuʼa. Ia ʼaho nei, ko nātou ʼaē ʼe mole mamate vave ʼuhi ko he mahaki peʼe ʼi he tuʼutāmaki, ʼe nātou lava maʼuli ʼo teitei taʼu 70 peʼe 80, pea ko ʼihi ʼe laka atu tonatou ʼu taʼu. “Kae ko te meʼa ʼofa ʼaē ʼe foaki e te ʼAtua, ko te maʼuli heʼegata ʼaki ia Kilisito Sesu totatou ʼAliki.”—Loma 6:23.
5-7. (a) Kapau ʼe tou fai ʼi te temi nei te finegalo ʼo te ʼAtua, koteā te meʼa ʼaē ʼe feala ke tou falala kiai ki te temi ka haʼu? (b) Koteā te fehuʼi ʼe feala ke tou fai ʼo ʼuhiga mo te tokoni ʼaē ʼe ʼaoga ki te famili?
5 ʼE feala ke faka ʼuhiga feafeaʼi te faʼahi ʼaia ki totatou famili? Ko he ka haʼu ʼe heʼegata, mo kapau ʼe tou fakalogo ki te ʼu fakatotonu ʼa te ʼAtua pea mo fakaʼaogaʼi. (Soane 3:36) ʼI tana Folafola ʼaē ʼe mole feala ke fetogi, ʼe fakapapauʼi mai e te ʼAtua ʼe ina pulihi anai te tuʼu ʼo te ʼu faʼahiga meʼa kovi ʼaenī, pea ʼe ina faigaʼi anai ke takitaki te malamanei e te puleʼaga faitotonu pea mo haohaoa ʼaē neʼe ina fakatuʼu. (Taniela 2:44) ʼE ʼui fēnei e te Folafola ʼaia, ʼe ina fakatuʼutuʼu ke ina “toe fakatahiʼi te ʼu meʼa fuli ia Kilisito, te ʼu meʼa ʼaē ʼi te lagi pea mo te ʼu meʼa ʼaē ʼi te kele.” (Efesi 1:10) ʼIo, ʼe maʼu anai he felogoi ʼi te ʼatulaulau katoa, pea ko te famili fakatagata katoa, ʼe lototahi anai ʼi te kele pea mo ʼāteaina ʼi te ʼu fihi fakafenua, te ʼu maveuveu faka politike, te ʼu fai fakapō fakamataku pea mo te ʼu maumau ʼaē neʼe hoko ʼuhi ko te tau. ʼE maʼu anai e te ʼu famili te fīmālie, “pea ʼe mole ʼi ai anai he tahi ʼe ina fakamatakuʼi ia nātou.” (Pesalemo 37:29, 34; Mikea 4:3, 4) ʼE feala anai ke hoko te ʼu meʼa fuli ʼaia, koteʼuhi ko nātou fuli ʼaē ka maʼuʼuli anai, kua nātou liliu ko te kau “faʼifaʼitaki ʼo te ʼAtua, ohage ko he ʼu fānau ʼofaina,” pea ʼe nātou haga ‘haʼele anai ʼi te ʼofa.’—Efesi 5:1, 2.
6 ʼI te takitaki ʼo te Puleʼaga ʼo te ʼAtua, ʼe gāue anai te famili fakatagata ʼi te logo tahi pea mo te fiafia, ʼo nātou gaohi te kele ke liliu ko he palatiso, ohage ko te meʼa ʼaē neʼe fakatuʼutuʼu e te Tupuʼaga, ko he ʼōloto ʼe ina foaki anai he meʼa kai lahi ki te malamanei katoa. Ko te ʼu faʼahiga manulele kehekehe, te ʼu ika, mo te ʼu faʼahiga manu ʼo te kele, ʼe nātou fakalogo anai ki te tagata pea mo kaugana ki te tagata moʼona fakafiafia, heʼe ko te finegalo ʼaia ʼo te ʼAtua. (Senesi 2:9; 1:26-28) Ko te mahaki, te mamahi, te matutuʼa peʼe ko te mataku ki te mate, ʼe mole nātou toe fakatupu kovi anai ki te manuʼia ʼo te famili fakatagata. ʼE toe fakatuʼuake anai mo nātou ʼaē ʼe nonofo “ ʼi te ʼu falemaka fakamanatu” ke kau mo nātou ʼaia ki te ʼu meʼa taulekaleka fuli ʼaē ka foaki anai e te maʼuli ʼi te temi ʼaia.—Soane 5:28, 29; Fakahā 21:1-5.
7 Koteā te meʼa ʼaē ʼe feala ke koutou fai moʼo tokoni ki tokotou famili ke feala kia nātou hanatou kau ki te fakahoko ʼo te finegalo fakaʼatua ʼaia?
KO TE MEʼA ʼAĒ ʼE TONU KE TOU FAI
8. Koteā te meʼa ʼaē ʼe tonu ke tou fai ke tou maʼu te ʼofa ʼo te ʼAtua?
8 ʼAua naʼa faihala he tahi ʼo manatu, ʼe feʼauga pe tana maʼuliʼi te meʼa ʼaē ʼe tou ʼui ko te “maʼuli ʼe totonu” ke feala ai hana maʼuli ʼi te tuʼu foʼou ʼo te ʼu faʼahiga meʼa ʼaē neʼe fakapapauʼi mai e te ʼAtua. ʼE mole ʼa tatou te vakaʼi pe koteā te ʼu meʼa ʼaē ʼe tonu ke tou fai; ʼe tau mo te ʼAtua te vakaʼi ʼo te faʼahi ʼaia. ʼI te tahi ʼaho neʼe fai akonaki ai Sesu ʼi Sutea, neʼe fehuʼi e te tagata kia te ia ʼo ʼui maʼana: “Koteā te meʼa ʼaē ʼe tonu ke ʼau fai ke ʼau maʼu te maʼuli heʼegata?” Pea neʼe tali age e Sesu ʼo ʼui maʼana: “ ‘ ʼE tonu ke ke ʼofa kia Sehova, tou ʼAtua, ʼaki tou loto katoa, pea mo tou nefesi katoa, pea mo tou mālohi katoa, pea mo tou laumālie katoa,’ pea mo ‘ ʼofa ki tou kāiga ohage pe ko koe totonu.’ ” (Luka 10:25-28) ʼE mahino ia, ʼe mole tonu pe ke tou ʼui ʼe tou tui ki te ʼAtua, mo tau ʼolo ki he ʼu fono ʼaē ʼe talanoa ai ki te Tohi-Tapu, peʼe ʼi ʼihi lakaga ke tou fai he ʼu meʼa ʼe lelei ki ni hahaʼi. Kae Ko te tui ʼaē ʼe tou fakahā, ʼe tonu anai ke ina uga mālohi tatatou ʼu manatu, tatatou ʼu holi pea mo tatatou ʼu aga, ʼi te ʼaho fuli pe, pea mo te lakaga fuli pe ʼo totatou maʼuli.
9. Koteā te ʼu fakatuʼutuʼu faka Tohi-Tapu ʼe tokoni kia tatou ke tou maʼu he manatu fakapoto ʼo ʼuhiga mo te ʼu meʼa ʼo te maʼuli?
9 Kapau ʼe tou manatuʼi tuʼumaʼu ʼi totatou ʼatamai pea mo faka maʼuhigaʼi tatatou ʼu felogoi mo te ʼAtua, ʼe faigafua anai kia tatou hatatou fai he meʼa fakapotopoto pea ʼe feala anai ke tou maʼu te ʼofa ʼo te ʼAtua pea mo tana tokoni. (Tāʼaga Lea 4:10) Kapau ʼe tou fakapipiki ia meʼa fuli ki te ʼAtua pea mo tona finegalo, ʼe feala anai kia tatou ke tou fakaʼaogaʼi totatou maʼuli ʼi hona ʼaluʼaga poto. ʼE moʼoni, ʼe tonu ke tou gāue moʼo taupau totatou maʼuli fakasino, kae ʼe fakamanatuʼi mai e te ʼAlo ʼo te ʼAtua, ʼe mole feala anai ke tou fakaloaloa totatou maʼuli mo kapau ʼe tou nofo tuʼania peʼe tou kumi fakavalevale te ʼu koloā fakamālama. Kae, kapau ʼe tou kumi muʼa te Puleʼaga ʼo te ʼAtua pea mo tana faitotonu, ʼe tou fakaloaloa anai totatou maʼuli ʼo aʼu ki he temi ʼe mole ʼiloʼi hona gataʼaga. (Mateo 6:25-33; 1 Timoteo 6:7-12; Hepeleo 13:5) ʼE loto e te ʼAtua ke tou maʼu he maʼuli faka famili fīmālie. Kae, kapau ʼe tou tuʼania pe tatou ki te meʼa ʼaia ʼo mole kei tou fakahā tatou te ʼofa moʼoni ki te hahaʼi ʼo tuʼa, ʼe fakatupu tuʼutāmaki anai kia tatou, koteʼuhi ʼe tou foaki anai ki totatou famili he manatu ʼe fāveliveli ʼo ʼuhiga mo te maʼuli pea ʼe puli anai ia tatou te tapuakina fakaʼatua. Ko te ʼu fakafiafia pea mo te ʼu mālōlō faka famili ʼe nātou fakatupu he ʼu fakafiafia lahi mokā ʼe fakaʼaogaʼi te ʼu faʼahi ʼaia ʼi tonatou ʼu lakaga totonu, ko tona faka ʼuhiga, ko tatatou mole fakagafua ki te ʼu meʼa ʼaia ke nātou maʼuhiga age ʼi totatou ʼofa ʼaē ki te ʼAtua. (1 Kolonito 7:29-31; 2 Timoteo 3:4, 5) Kapau, ko tatou takitokotahi peʼe ko totatou famili, ʼe tou tokaga tuʼumaʼu ʼo mulimuli ki te ʼu fakatuʼutuʼu poto ʼa te Folafola ʼo te ʼAtua, ʼe foaki mai anai kia tatou e totatou maʼuli te ʼu fiafia lahi, pea ʼe hage anai kia tatou ʼe tou fakahoko he meʼa ʼe ʼi ai hona ʼuhiga moʼoni pea ʼe tou fakatuʼu anai he tafitoʼaga lelei ki he ka haʼu ʼe heʼegata. Koia, “tatau aipe pe koteā te meʼa ʼe koutou fai, koutou gāue ki te meʼa ʼaia ʼaki tokotou nefesi katoa, ohage ko he meʼa maʼa Sehova, . . . heʼe koutou ʼiloʼi ʼe ko Sehova ʼaē ka ina foaki atu anai kia koutou te fakapale ʼo te tofiʼa.”—Kolose 3:18-24.
KOUTOU LAGA FAKA FAMILI
10. Koteā koa te maʼuhiga ʼo te fai tuʼumaʼu ʼo he ʼu felogoi faka Tohi-Tapu ʼi te loto fale?
10 Kapau ʼe loto e he famili ke nātou haga gāue ki he ʼu fakatuʼutuʼu e tahi, ʼe ʼaoga pea mo maʼua tāfito, ke nātou felogoi fakatahi ʼi tonatou loto fale ki te Folafola ʼa te ʼAtua. ʼI te ʼaho fuli, ʼe lahi te ʼu lakaga ʼe nātou maʼu moʼo vakaʼi pe koteā te felogoi ʼo te ʼu meʼa ʼaē neʼe nātou sio kiai peʼe ko te meʼa ʼaē neʼe nātou fai pea mo te fakatuʼutuʼu ʼa te Tupuʼaga. (Teutalonome 6:4-9) ʼE lelei ke tuku tuʼumaʼu he temi ke fakatahi fuli te famili ʼo lau te Tohi-Tapu pea mo nātou talanoa fakatahi kiai, ʼo nātou fakaʼaogaʼi te ʼu tohi ʼaē ʼe fakamahino ai te Tohi-Tapu. Ko te meʼa ʼaia ʼe ina fakaloto mālohiʼi te logo tahi ʼa te famili. Koia ʼe feala ke fakaʼaogaʼi e te famili te Folafola ʼa te ʼAtua moʼo fetokoniʼaki ki te fakatokatoka ʼo te ʼu fihifihia ʼaē ʼe feala ke hoko. Kapau ʼe tuku e te ʼu mātuʼa he faʼifaʼitaki lelei ʼi tanatou mole tali ʼaē ke fakamuʼamuʼa he tahi ʼu gāue ʼi te temi ʼaē kua nātou fakatuʼutuʼu kiai ki te felogoi faka famili ki te Tohi-Tapu, ʼe nātou fakamahino ai ki tanatou fānau ki te maʼuhiga ʼaē ʼo te fakaʼapaʼapa pea mo te leleiʼia ʼo te Folafola ʼa te ʼAtua. Neʼe ʼui fēnei e te ʼAlo ʼo te ʼAtua: “Ko te tagata ʼe mole tonu ke maʼuli ʼaki pe te pane, kae ʼaki te folafola fuli pe ʼe haʼu mai te gutu ʼo Sehova.”—Mateo 4:4.
11. Koteā te ʼu meʼa ʼe tonu ke tekeʼi e te famili ʼo ʼuhiga mo tanatou ʼu faiga fakalaumālie?
11 ʼE maʼuhiga “ke mole ʼi ai he mavaevae ʼi te sino, kae ke tatau te fetokoniʼaki ʼo tona ʼu koga.” (1 Kolonito 12:25) ʼE tonu ke toe feiā foki ʼi te sino ʼaē ko te famili. Ko te tagata peʼe ko te fafine ʼe mole faiga tokotahi anai ki tana tuputupu ʼi te ʼatamai mālama pea mo te mahino ki te ʼu meʼa fakalaumālie, ʼo galo kia ia te ʼu faʼahi ʼaia ʼaē ʼe ʼaoga ki tona ʼohoana. Kapau ʼe mole feʼauga te tokaga ʼa te tagata ki te ʼu meʼa fakalaumālie ʼaē ʼe ʼaoga ki tona ʼohoana, ʼe feala leva ʼaki te temi, ke mole kei fai e te fafine te ʼu fakatuʼutuʼu ʼaia mo tona ʼohoana. Kapau ʼe mole feʼauga te tokaga ʼa te ʼu mātuʼa ki te tuputupu fakalaumālie ʼo tanatou fānau, pea kapau ʼe mole nātou tokoni kia nātou ke nātou mahino peʼe feafeaʼi te fakaʼaogaʼi ʼo te ʼu fakatuʼutuʼu ʼo te Folafola ʼa te ʼAtua pea mo fakahā age ko te maʼuliʼi ʼo te ʼu moʼoni ʼaia ʼe nātou foaki te manuʼia, ʼe feala ke nātou sio ʼi he ʼaho ko te loto pea mo te ʼatamai ʼo tanatou fānau, kua hēʼia ʼi te ʼu holi ʼo te mālama ʼaenī ki te ʼu koloā. Ki te manuʼia heʼegata ʼo tokotou famili katoa, koutou tokaga foki ke ina maʼu tuʼumaʼu he temi ki te ako ʼo te Folafola ʼa te ʼAtua pea ke ina faka ʼuhiga te gāue ʼaia ohage ko he meʼa ʼe maʼuhiga ʼaupito.
12. Ko ai ia nātou ʼaē ʼe mole tonu ke galo ia tatou ke tou fakatahi kiai?
12 Kapau ʼe moʼoni te ʼui ʼaē “ ʼe kamata muʼa te ʼofa ʼi te loto fale,” ʼe mole tonu anai ke gata ʼi ai. ʼI tana Folafola, neʼe tala e te ʼAtua ko tana ʼu kaugana moʼoni ʼe nātou faʼufaʼu anai, tatau aipe ʼi te tuʼu ʼo te ʼu faʼahiga meʼa ʼaenī, he toe famili faka tautuagaʼane pea mo fakatautehina. ʼE ina ʼui fēnei kia tatou, “kapau ʼe tou maʼu he temi faigamālie,” ʼe tonu ke tou “fai te meʼa ʼaē ʼe lelei ki te hahaʼi fuli pe, kae tāfito kia nātou ʼaē ko totatou ʼu kāiga ʼi te tui,” ia nātou ʼaē ko te “famili katoa [ʼo totatou] ʼu tēhina ʼi te malamanei.” (Kalate 6:10; 1 Petelo 5:9) Ko totatou famili ʼe tonu ke fiafia ʼi te fakatahi tuʼumaʼu mo te “famili” ʼaia ʼaē ʼe lahi age, pea ʼe tonu ke ina faka ʼuhiga te meʼa ʼaia ohage ko he meʼa fakafiafia ʼe mole fakafisi anai kiai ʼuhi ko he tahi age ʼu meʼa.—Hepeleo 10:23-25; Luka 21:34-36.
13. Koteā totatou maʼua ki te hahaʼi ʼaē ʼe mole kau ki te kokelekasio faka Kilisitiano?
13 Kae ko totatou ʼofa ʼe mole tonu anai ke gata ʼaki pe ia nātou ʼaē kua kau “ ʼi te fale ʼo te ʼAtua,” ʼaē ko te hahaʼi ʼo tana kokelekasio. (1 Timoteo 3:15) Ohage ko tona ʼui e te ʼAlo ʼo te ʼAtua, kapau ʼe tou ʼoʼofa pe tatou kia nātou ʼaē ʼe ʼoʼofa kia tatou pea mo faka tuʼakoi pe totatou ʼofa ki totatou ʼu tēhina, ‘koteā te meʼa lahi ake ʼaē ʼe tou fai?’ Ke tou hage ko tatatou Tāmai ʼaē ʼe ʼi selo, ʼe tonu ke tou ʼofa fakamalotoloto ki te hahaʼi fuli pe pea ke tou agalelei kia nātou ʼo tou faiga tuʼumaʼu ke tou fakahā kia nātou te logo lelei ʼo te Puleʼaga ʼo te ʼAtua pea mo fai he fakatuʼutuʼu ki te faʼahi ʼaia. Kapau ʼe fakahā e totatou famili fuli te taʼi ʼofa ʼaia, ko totatou maʼuli ʼe ʼi ai tona ʼuhiga moʼoni pea mo tona ikuʼaga. Ko nātou fuli ʼo te famili, te ʼu mātuʼa pea mo te fānau, ʼe nātou ako ʼaki te ʼu meʼa ʼaē ʼe hoko ʼi tonatou maʼuli, te ʼuhiga ʼo te maʼuliʼi katoa ʼo te ʼofa, ʼo nātou mulimuli ki te faʼifaʼitaki ʼaē ʼe tuku mai e te ʼAtua ʼo ʼuhiga mo te faʼahi ʼaia. (Mateo 5:43-48; 24:14) ʼE nātou toe ʼiloʼi foki mo te manuʼia katoa ʼaē ʼe maʼu mai te maʼuliʼi fakamalotoloto ʼo te ʼofa.—Gāue 20:35.
14. Koteā te ʼu tokoni ʼaē ʼe tonu ke maʼuliʼi moʼo lagolago ki he maʼuli faka famili fīmālie?
14 ʼE ko he ʼu ʼamanaki taulekaleka ki te ʼu famili ʼaē ʼe nātou maʼuliʼi te taʼi ʼofa ʼaia! Neʼe nātou ako, ʼe nātou maʼu anai he maʼuli fakafiafia, mo kapau ʼe nātou maʼuliʼi te ʼu tokoni ʼa te Folafola ʼa te ʼAtua. Logope la te ʼu fihifihia pea mo te ʼu faigataʼaʼia ʼaē ʼe tau mo te hahaʼi fuli, ko te ʼu famili ʼaē ʼe nātou fai te aga ʼaia, ʼe nātou maʼu ʼi te temi ʼaenī te ʼu fua lelei. ʼE mole gata pe tanatou sio ki te temi ʼaenī, kae ʼe nātou sio mamaʼo atu, pea ʼe mole nātou faka ʼuhiga pe te maʼuli ki he ʼu kiʼi taʼu ʼe kita maʼuli ai ʼo faka tuʼakoi ʼaki te mate. ʼAki tanatou ʼiloʼi papau ʼaē ʼe hoko moʼoni anai te ʼu fakapapau ʼa te ʼAtua, ʼe laga fakafiafia e te ʼu famili ʼaia ki he ka haʼu ʼe heʼegata.
15. Koteā te ʼu fehuʼi ʼe feala ke koutou fai ʼo ʼuhiga mo te ʼu lelei ʼe maʼu ʼi te fakaʼaoga ʼo te ʼu tokoni ʼaē ʼe tuʼu ʼi te tohi ʼaenī?
15 Ko te tohi ʼaenī neʼe ina fakahā ʼaki te tokoni ʼa te Tohi-Tapu, ko te ʼAtua ʼi tana fakatupu te kele, neʼe ina fakatuʼutuʼu ke nofoʼi. Neʼe ina fakatupu te famili ʼuhi ko te fakatuʼutuʼu ʼaia. Neʼe toe fakatuʼu foki e Sehova ʼAtua te ʼu lekula ʼo te aga ʼaē ʼe tonu ke fai e te ʼu tāmai, mo te ʼu faʼe pea mo te ʼu fānau, pea ko te ʼu lekula ʼaia neʼe tou vakaʼi ʼi te tohi ʼaenī. Neʼe feala koa ke koutou fakaʼaogaʼi niʼihi ʼi te ʼu lekula ʼaenī ʼi tokotou famili? Neʼe tokoni atu koa kia koutou te ʼu lekula ʼaia ke maʼu e tokotou famili he maʼuli manuʼia? ʼE mātou fakaʼamu neʼe hoko te faʼahi ʼaia. Kae koteā te meʼa ʼaē ka foaki atu anai e te ka haʼu kia koutou pea mo tokotou famili?
16-18. Koteā te ʼu ʼaluʼaga taulekaleka ʼaē neʼe fakatuʼutuʼu e Sehova ʼo ʼuhiga mo te kele?
16 ʼE koutou fia kau anai koa ki te teuteuʼi ʼo te kele? ʼE koutou fia gāueʼi anai koa te kele ke ina foaki atu he ʼu taʼukai ʼe mahu pea ke fisi he ʼu teu ʼi te toafa? ʼE koutou fia sio anai koa ki te fetogi ʼo te ʼu ʼakau talatala ʼo liliu ko he ʼu fuʼu ʼakau ʼe kai tona ʼu fua pea mo liliu ko he ʼu vao matuʼa taulekaleka? ʼE koutou fiafia anai koa mo tokotou famili, ʼi he puleʼi ʼo te ʼu manu ʼo te kele, ʼo mole fai ʼaki he ʼu fana, mo he ʼu huipi peʼe ʼaki he ʼu ʼakau, kae ʼe fai ʼaki te ʼofa pea mo te falala ʼaē ʼe femaʼuʼaki?
17 Kapau ʼe koutou fakaʼamu ke koutou ʼiloʼi te temi ʼaē ka fetogi ai anai te ʼu heletā ko he ʼu huo fuli kele, pea ko te ʼu tao ko he ʼu pipi sipi taumaga, ʼe mole maʼu ai anai he ʼu hahaʼi ʼe nātou faʼu he ʼu foʼi pulu, pe ko he ʼu hahaʼi ʼe laga tau, pea ʼe koutou fiafia anai ʼi te tuʼu foʼou ʼo te ʼu faʼahiga meʼa ʼaē neʼe fakapapauʼi mai e Sehova. Ko te pule fakahau ʼa te fai politike, mo te holi ʼaē ki te ʼu koloā pea mo te malualoi faka lotu, ʼe liliu anai ko he ʼu meʼa ʼāfea. ʼE tahi nofo anai te famili ʼi tona lalo vite pea mo tona lalo fiku ʼi te tokalelei. ʼE logoʼi anai ʼi te kele te ʼu kalaga fakafiafia ʼo te tamaliki ʼaē neʼe fakatuʼuake pea mo te hiva ʼa te ʼu manulele kehekehe, pea ʼe tou mānava anai ki te ʼaele ʼe tau ʼi ai te magoni ʼo te ʼu fisiʼi teu, kae ʼe mole ko he ʼaele fakatupu mahaki ʼuhi ko te ʼaele ʼuli ʼaē ʼe fakatupu e te ʼu matani gāue.—Mikea 4:1-4.
18 Kapau ʼe koutou fia sio moʼoni ki te hopo ʼa te hahaʼi ketu ohage ko ni ʼu tia pea mo te ava ʼo te ʼu mata ʼo te kau kivi, pea mo logo ki te hahaʼi ʼaē neʼe mole palalau ʼe nātou hiva, mo ʼiloʼi kua logo te kau tuli, mo fakatokagaʼi ko te ʼu goʼegoʼe mo te ʼu loʼimata kua liliu ko te malimali, mo te ʼu loʼimata pea mo te putu kua fetogi e te kata, pea ko te mahaki pea mo te mate kua fetogi e te maʼuli mālōlō pea mo te maʼuli heʼegata, koutou faigaʼi mo tokotou famili, ke koutou fai te ʼu meʼa ʼaē ʼe loto kiai ia Sehova ke feala hakotou maʼuli ʼo heʼegata ʼi te tuʼu foʼou ʼaē ka maʼu ai te ʼu ʼaluʼaga ʼaia ʼo heʼegata.—Fakahā 21:1-4.
19. E feafeaʼi ki tokotou famili pea mo koutou, hakotou kau ia nātou ʼaē ka fakafiafia anai ʼi te ʼu tapuakina ʼo te tuʼu foʼou ʼaē ka fakatuʼu anai e te ʼAtua?
19 ʼE kau anai koa tokotou famili ʼi te hahaʼi fiafia ʼaē ka nātou fakafonu anai te kele? ʼE fakalogo te meʼa ʼaia kia koutou. Koutou fakaʼaogaʼi ʼi te temi nei ʼi tokotou famili te ʼu tokoni ʼaē ʼe foaki mai e Sehova. Koutou faigaʼi fakatahi, ʼu mātuʼa pea mo takotou fānau, ke koutou fakamoʼoni ʼi te temi nei ʼe koutou lavaʼi anai te mulimuli ki te ʼu lekula ʼo te maʼuli ʼo te mālama foʼou ʼaia. Koutou ako te Folafola ʼa te ʼAtua, koutou maʼuliʼi pea mo koutou fakahā takotou ʼamanaki ki tokotou ʼu tatau. Kapau ʼe koutou fai feiā, pea ʼe koutou maʼu anai mo tokotou famili “he higoa matalelei” ia tafa ʼo te ʼAtua. Koia, “ko he higoa matalelei ʼe lelei age ia ʼi he ʼu koloā ʼe mahu ʼaupito; ko te ʼofa ʼe lelei age ia ʼi te siliva pea mo te aulo.” Ko Sehova ʼe mole ina galoʼi anai te taʼi higoa ʼaia. “Ko te fakamanatu ʼo te faitotonu ʼe tōfiga ki te tapuakina.” (Tāʼaga Lea 22:1, New World Translation of the Holy Scriptures, nota ʼi lalo ʼo te pasina; 10:7) ʼAki te ʼofa makehe ʼo Sehova, ʼe feala ke koutou falala mo tokotou famili fuli ki he maʼuli fīmālie pea mo heʼegata.