Ko Te Faʼahiga Hahaʼi Fea Koa ʼe Koutou ʼOʼofa Ai?

“KUMI HE FINEMUI MOʼO ʼOHOANA. ʼE tonu ko he tahi ʼe kili lelei pea mo kauveliveli, pea ko he tahi ʼe maʼu pepa peʼe lelei age mo kapau ʼe laka atu. ʼE tonu ko he tahi ʼe hifo mai he famili maʼu tuʼulaga pea maʼu koloā, ʼe lelei age mo kapau ko he tahi ʼe tuʼulaga tatau ʼi te vaevae faka sosiale.”

KO TE meʼa ʼaia ʼe tou lau ʼi te nusipepa ʼi Initia ʼi te ʼu koga ʼaē ʼe fai te kumi ʼohoana. ʼE lagi neʼe kua koutou sio ki he meʼa feiā ʼi he tahi ʼu potu ʼo te kele. ʼI Initia, ko te faka ʼui finemui ʼaia ʼe tau fai e te ʼu mātuʼa ʼe nātou fia faka ʼohoanaʼi tanatou tama. Ko te tali ki te meʼa ʼaia ʼe feala pe ke fai he pāki ʼo te taʼahine ʼe teu ki he sari (kofu) kula ʼahoʼaho pea tau hona ʼu meʼa gigila: te vesa, pea mo te kahoa, pea mo te ʼu mama, pea mo te ʼu hau pea mo ʼihi ʼatu meʼa. Kapau ʼe ʼio ki ai te famili ʼo te tama, pea ʼe fai te felogoi ʼo ʼuhiga mo te ʼohoana.

Te ʼu meʼa ʼe faka maʼuhiga e te hahaʼi

ʼI Initia ko te ʼu kumi ʼo he taʼahine ʼe kili lelei ʼe ko he agamahani ia. Ko te meʼa ʼaia ʼe tupu tāfito mai te manatu ʼāfea ʼaē ʼe ʼui ai ko te hahaʼi ʼe fakahigoaʼi ʼe nātou tuʼulaga mālalo (ʼi te ʼaluʼaga ʼo te vaevae ʼi te fenua ʼaia), ʼe nātou kili ʼuli. Neʼe mole heʼeki faʼa fualoa, neʼe fakahā ʼi te televisio ʼi Initia te hisitolia ʼo te ʼu taʼahine e lua: ko te tahi neʼe kili lelei pea ko te tahi neʼe kili ʼuli. Ko te taʼahine ʼaē neʼe kili lelei neʼe agakovi ʼaupito pea neʼe aga pauʼu, kae ko te taʼahine ʼaē neʼe kili ʼuli neʼe agalelei pea agapoto. Pea neʼe hoko leva te fetogi fakafokifā, neʼe tauteaʼi te taʼahine ʼaē neʼe kili lelei ʼo liliu ʼo kili ʼuli, kae ko te fakapale ʼo te taʼahine ʼaē neʼe kili ʼuli neʼe liliu ia ʼo kili lelei. Ko te ako ʼe maʼu ʼi te hisitolia ʼaia ko te agalelei ʼe malō aipe ia, pea ko te kili lelei ʼe ko he meʼa ia ʼe kumi.

Ko te ʼu faʼahiga manatu ʼaia ʼo ʼuhiga mo te lanu ʼe feala pe ke tauʼaka loloto age ʼi takita manatu. Ohage la, ko he tahi mai Asia ʼe ʼalu ki te ʼu fenua ʼo te potu Hihifo pea ʼe meo anai ia koteʼuhi ʼe gaohi koviʼi ʼuhi pe ko te lanu ʼo tona kili feiā ai mo tona mata pipili. Ko te faʼahiga aga ʼaia ʼe faka hoha ai tona ʼatamai pea ʼe ina fia tauʼi leva te faʼahi ʼaia. Kae ka toe liliu ki tona fenua, ʼe feala pe ke ina gaohi koviʼi feiā pe mo te ʼu hahaʼi ʼo te tahi ʼu lanu. Koia, māʼia ia ʼaho nei, tokolahi te hahaʼi ʼe nātou sivi pea mo fakafuafua he tahi age tagata ʼaki pe te lanu ʼo tona kili peʼe ko tona haʼuʼaga.

“Ko te paʼaga ʼe lelei kia meʼa fuli pe” ko te ʼui ʼaia ʼa te Hau ko Salomone ʼo ʼuhiga mo te ʼu temi ʼāfea (Tagata Tānaki 10:19). Ko he meʼa ʼe moʼoni! Ko te maʼu koloā ʼe lave ki te faʼahiga fakasiosio ʼa te hahaʼi. ʼE tahitahiga te kumi ʼo te haʼuʼaga ʼo te ʼu koloā. Ko he tagata ʼe maʼu koloā koa tupu mai tana gāue kinakina peʼe ʼi tana poto ʼi te fakaʼaluʼalu ʼo tana ʼu meʼa peʼe tupu mai tana gāue fakakākā? Ko te meʼa ʼaia ʼe mole ʼi ai hona ʼuhiga. Ko te maʼu koloā, peʼe neʼe maʼu ʼi te kākā peʼe kailoa, ʼe fakatupu ai ki te hahaʼi tokolahi hanatou fia felogoi mo ia ʼaē ʼe maʼu koloā.

Ko te ako ʼi te ʼu faleako lalahi ko he tahi meʼa ʼe sioʼi ʼi te mālama ʼaenī ʼaē ʼe faiga tuʼumaʼu ki muʼa. Ka tupu pe he toe, ko te ʼu mātuʼa ʼe nā foimo tānaki he falā ʼe lahi ki te ako ʼo tana toe. Ka hoko tona taʼu lua peʼe taʼu tolu, ʼe hoha te loto ʼa te ʼu mātuʼa ke nā tuku tana toe ki he faleako lelei ki te tamaliki liliki peʼe ki he tukuʼaga tamaliki ko te kamataʼaga ʼaia ʼo te ala loaloaga ki te ʼu faleako lalahi. Ko ʼihi hahaʼi ʼe nātou manatu ko te maʼu pepa ʼe fakatupu ai ia nātou te tokaga pea mo te fakaʼapaʼapa mai ia niʼihi.

Ei, ko te lanu ʼo te kili, pea mo te ako, pea mo te falā, pea mo te fenua ʼo te haʼuʼaga — ko te ʼu meʼa ʼaia ʼe sioʼi e te hahaʼi tokolahi mokā nātou sivi he tahi age tagata. Ko te ʼu meʼa ʼaia ʼe nātou fakaʼaogaʼi ʼo ʼuhiga mo te faʼahiga hahaʼi ʼe tonu ke nātou ʼoʼofa ki ai pea mo te faʼahiga hahaʼi ʼe tonu ke nātou tuku keheʼi. Kae ʼe feafeaʼi kia koutou? Ko ai koa ʼe koutou fakahā ki ai takotou ʼofa? ʼE koutou faka ʼuhiga koa he tahi ʼuhi ko tana paʼaga, peʼe ko te lanu ʼo tona kili, peʼe ko tana ako ʼi te ʼu faleako lalahi ʼi he agalelei pea mo he fakaʼapaʼapa ʼe tau mo ia? Kapau koia ʼaia, pea ʼe tonu ke koutou fakakaukauʼi fakalelei te ʼuhiga tāfito ʼo takotou ʼu manatu.

Ko te ʼu manatu loloto koa ʼaia?

ʼE fēnei te fakatokaga ʼo te tohi Hindu World: “Ko he tahi ʼi te ʼu tuʼulaga mālalo ʼe ina matehi he brahmane (ko he tahi ʼi te kalasi māʼoluga ʼi te ʼaluʼaga ʼo te vaevae ʼo te hahaʼi ʼi Initia), ʼe fakatūʼa ki te mate pea ʼe toʼo mo tona ʼu koloā pea ko tona nefesi ʼe tauteaʼi ʼo heʼegata. Ko he brahmane ʼe ina matehi he tahi pe, ʼe fakatūʼa pe ia kae mole pe feala ke fakaʼau ki te fakatūʼa ki te mate.” Ko te tohi ʼaia ʼe talanoa ki te temi ʼāfea, kae ʼe feafeaʼi la ʼi te temi nei? Ko te ʼu fakapalatahi ʼa te ʼu fenua pea mo te ʼu fihi ʼa te hahaʼi ʼe nātou fakatupu ai te liligi ʼo te toto ʼo hoko aipe ʼi te 20 sēkulō. Pea ko te meʼa ʼaia ʼe mole gata pe ki Initia. Ko te loto fehiʼa pea mo te agamālohi ʼe hoko ʼi te potu toga ʼo Afelika, ʼuhi ko te te fakapulepule, pea ko te fetauʼaki ʼuhi pe ko te fakapalatahi ʼe hoko ʼi te Atu Fenua ʼo Amelika, feiā ai ʼi te ʼu fenua ʼo baltes (pea ʼe feala te hoko atu ʼo te lau ʼo te tahi ʼu fenua) ko te ʼu meʼa fuli ʼaia neʼe hoko tupu mai te fia māʼoluga. ʼE moʼoni ia, ko te fakakeheʼi ʼo he tahi ʼuhi ko tona lanu ʼe mole ina fakatupu he meʼa ʼe lelei, ʼe mole maʼu ai te ʼu fua ʼo te tokalelei.

Kae feafeaʼi la ki te ʼu koloā? ʼE mole he mahalohalo, tokolahi ʼe nātou maʼu koloā ʼuhi neʼe nātou gāue agatonu, neʼe nātou gāue kinakina. Kae ʼe laka maumau te ʼu koloā ʼe haʼu mai te hahaʼi fai fakapō, pea mo te ʼu gāue ʼe fakafeagai ki te lao ʼa te puleʼaga, pea mo te gāue ʼo te toloke, pea mo te hahaʼi fai fakatau meʼa tau kae mole fakagafua e te lao, pea mo ʼihi ʼatu meʼa. ʼE moʼoni, ko nātou ʼaia ʼe nātou fai te ʼu meʼa ʼofa moʼo tokoni ki te hahaʼi masisiva. Kae ko tanatou ʼu gāue kovi neʼe nātou tuku te ʼu faigataʼaʼia fakamataku pea mo mamahi kia nātou ʼaē neʼe felāveʼi mo te ʼu meʼa ʼaia. Māʼia mo nātou ʼe nātou fai te ʼu gāue liliki, ohage pe ko nātou ʼaē ʼe nātou fai te ʼu gāue fakakākā pea kau ki he faʼahiga gāue ʼe mole faʼa lelei, neʼe nātou fakatupu te loto hoha, te ʼu mamahi, pea mo te mate mokā ʼe mole haʼele lelei tanatou gāue. ʼE moʼoni ia, ko te maʼu koloā ʼe mole ko he fakatafito ia ki te sivi ʼo he tahi.

Kae koteā te ʼui ʼo ʼuhiga mo te ako? Ko he tahi ʼe maʼaluga tana ako pea mo tana maʼu tuʼulaga ʼe faka ʼuhiga koa ko ia ko he tahi ʼe agatonu? ʼE faka ʼuhiga koa ko ia ʼaia ʼe fakaʼapaʼapaʼi anai? ʼE moʼoni, ko te ako ʼe feala ke ina tuku ki he tahi he ʼu fealagia, pea ko te tokolahi ia nātou ʼaē neʼe nātou fakaʼaogaʼi tanatou ako moʼo tokoni ki niʼihi neʼe tau mo nātou te fakaʼapaʼapa. Kae ko te hisitolia ʼe fonu ʼaki te ʼu fakahāʼaga ʼo te gaohi koviʼi pea mo te fakapōpulaʼi ʼo te hahaʼi ʼe nātou ʼaē neʼe lelei tanatou ako. Koutou fakatokagaʼi age te meʼa ʼe hoko ʼi te ʼu kolesi peʼe ʼi te ʼu univelesitē ia ʼaho nei. Ko te ʼu faleako lalahi ʼe fonu ai te palu ʼo te toloke, pea mo te ʼu mahaki ʼe tupu mai te ʼu felāveʼi fakasino, pea ʼe tokolahi te kau ako ʼe nātou faiga tāfito ki te kumi ʼo te falā, pea mo te mālohi pea mo te ʼiloa. Ko te ako ʼaē neʼe maʼu ʼe he tahi ʼe mole feʼauga moʼo fakatafito ʼo hakita sivi tona natula moʼoni.

Kailoa, ko te lanu ʼo te kili, pea mo te ako, mo te fāla, pea mo te haʼuʼaga ʼa he tahi pea mo ʼihi atu ʼu meʼa ʼe mole ko he tāfito lelei ʼaia moʼo sivi ʼo he tahi. Ko te kau kilisitiano ʼe mole tokakaga nātou ki te ʼu meʼa ʼaia, ke nātou faiga ai ke nātou maʼu ai te ʼofa ʼa ʼihi hahaʼi. Koia, ko te faʼahiga hahaʼi fea koa ʼe pikipiki ki te meʼa ʼaia? Koteā koa te ʼu meʼa ʼe tonu ke faka maʼuhiga?