Kofea ʼAē ʼe Feala Ai Hakotou Maʼu He Takitaki ʼe Tau Mo Te Falala?
“ ʼE ʼAU ʼiloʼi pe, ê Sehova, ko te tagata ʼaē neʼe toʼo mai te kele ʼe mole ʼa ia tona ala. ʼE mole ʼa te tagata ʼaē ʼe haʼele te takitaki ʼo tana haʼele. Akonakiʼi mai ʼau, ê Sehova.”—Selemia 10:23‚ 24.
Neʼe tohi e te tagata faitohi ʼo te Tohi-Tapu ko Selemia te ʼu palalau ʼaia kua hili kiai te ʼu sēkulō e 25. ʼE fakamoʼoni e te maʼuli mamahi ʼo te tagata hili te ʼu taʼu ʼe lauʼi afe ʼo te takitaki ʼa te tagata, te moʼoni ʼaē ʼe mole feala hana fakafihiʼi ʼo te talanoa ʼaia. Kae ʼe feala pe ke koutou feʼekeʼaki, pe ‘Kofea ʼaē ʼe feala ai ke maʼu he takitaki ʼe tau mo te falala?’
ʼE fakahā mai e te vaega ʼaē ʼe tuʼu ʼi ʼoluga te matapuna ʼo te takitaki pea mo te fakaʼaluʼalu ʼe tau mo te falala ʼe lahi age ia ʼi te tagata—ko te Tupuʼaga ʼo te tagata. ʼE mahino ia ʼe mole he tahi ʼe ina ʼiloʼi lelei age te ʼu faʼufaʼu ʼa te tagata feiā mo te ʼu meʼa ʼaē ʼe ʼaoga kia ia ʼi tatatou Tupuʼaga. Kae, ʼe lotolelei koa te ʼAtua ke ina foaki mai te taʼi takitaki ʼaia pea mo te taʼi fakaʼaluʼalu ʼaia? ʼE ʼaoga koa ki totatou temi?
Neʼe Fakatuʼutuʼu Ke Ina Maʼu Te Takitaki Fakaʼatua
Ko te meʼa kua ʼiloʼi lelei ko te kehekehe tāfito ʼi te tagata mo te manu ʼe tuʼu ʼi te faʼufaʼu mo te mālohi pea mo te ʼu faʼahiga gāue kehekehe ʼo te ʼuto ʼa te tagata. ʼI te ʼu manu, ʼe teitei pe ko te ʼu faʼahiga gāue fuli ʼa te ʼuto kua fakatuʼu fakatomuʼa kiai te polokalama ʼi te meʼa ʼaē ʼe fakahigoaʼi ko te poto fakaʼatamai. ʼE mole feiā ia ʼo ʼuhiga mo te tagata.—Tāʼaga Lea 30:24-28.
ʼO mole hage ko te ʼuto ʼo te ʼu manu, ko te koga maʼuhiga ʼo te ʼuto ʼa te tagata ʼe mole ʼi ai hona polokalama kua fakatuʼu fakatomuʼa. Neʼe ina fakatupu te tagata ʼaki te loto ʼāteaina, ʼaia ʼe feala ai ke ina fai he ʼu tonu fakapotopoto pea mo fakahā te ʼu kalitate maʼuhiga ohage ko te ʼofa, mo te agaʼofa, mo te mole tokaga pe ʼaē kia ia, mo te faitotonu, pea mo te poto.
ʼE tonu koa te manatu ʼaē neʼe fakatupu e te ʼAtua te tagata ʼaki te taʼi fealagia fakaʼatamai ʼaia kae mole ina tuku age he faʼahiga takitaki ʼo ʼuhiga mo tona fakaʼaogaʼi ke fua lelei? Neʼe takitaki tonu e te ʼAtua te ʼu ʼuluaki hahaʼi. (Senesi 2:15-17, 19; 3:8, 9) Māʼia mo te higa ʼaē ʼa te tagata ki te agahala, neʼe haga aipe ia Sehova ʼo takitaki te ʼu tagata mo te ʼu fafine agatonu, ko te meʼa maʼuhiga neʼe ina fakahoko te faʼahi ʼaia ʼaki tana Folafola, te Tohi-Tapu. (Pesalemo 119:105) Ko te meʼa ʼaia neʼe ina faka fealagia ki te ʼu hahaʼi ke nātou tauʼi te ʼu fihifihia ʼo te maʼuli ʼo te ʼaho fuli pe ʼo maui mālie ʼaki tanatou fakaʼaogaʼi fakapotopoto tonatou ʼāteaina.
Ko Te Haʼuʼaga Fakaʼatua ʼo Te Tohi-Tapu
Koteā ʼaē ʼe ina fakaliliu te Tohi-Tapu ko he takitaki ʼe tau mo te falala? ʼUluaki, ʼe ina fakahā te ʼu logo ʼe gata pe ki te ʼAtua ʼe feala ke ina foaki he logo feiā. ʼE ina fakahāhā te ʼu meʼa neʼe hoko ʼi muʼa ʼo te tupu ʼo te tagata. Ohage la, ʼe ina fakahā te faʼahi neʼe hoko ʼi te teuteuʼi ʼo te kele ke feala hana tali te maʼuli fakatagata. (Senesi, ʼu kapite 1 pea mo te 2) Logope ko te faʼahi ʼaia neʼe fakamatala ʼi te Tohi-Tapu kua hili kiai te taʼu e 3 000 tupu, ʼe ʼalutahi mo te ʼu fakatuʼutuʼu ʼo te hahaʼi popoto ʼo te temi nei.
ʼI he temi fualoa ʼi muʼa ʼo te tali e te tagata ko te kele ʼe takafuafua, neʼe tala fēnei e te Tohi-Tapu: “ ʼE folahi [e te ʼAtua] te potu tokelau ki te koga meʼa lāvaki, ʼo ina tautau te kele ʼi te noa.” (Sopo 26:7) Pea tahi ʼaē meʼa, ʼe fakahā e te Tohi-Tapu “ ʼe ʼi ai te Tahi ʼe maʼuli ʼi ʼoluga ʼo te fuga takafuafua ʼo te kele, ko nātou ʼaē ʼe nātou nonofo ʼi ai ʼe nātou hage he ʼu heʼe.” (Isaia 40:22) ʼE gata pe ki te ʼAtua te fealagia ʼaē ke ina fakahā te puani ʼaia.
Ko te fealagia ʼaē ki te sio ki te ka haʼu ʼe mole ko he meʼa ia neʼe foaki ki te tagata. Kae, ʼe fakakikite e te Tupuʼaga te ka haʼu ʼi te ʼu pasina ʼo te Tohi-Tapu. Neʼe uga e te ʼAtua te polofeta ko Isaia ke ina tohi: “Ko ʼau ko te ʼAtua, pea ʼe mole ʼi ai he tahi ʼAtua, ʼe mole he tahi ʼe tatau mo ʼau; ia Ia ʼaē talu mai te kamataʼaga ʼe ina fakahā te fakaʼosi, pea talu mai te temi kua hili te ʼu meʼa ʼaē ʼe mole heʼeki hoko.”—Isaia 46:9‚ 10.
ʼE fakahā e te Tohi-Tapu ʼe feala hana tala fakatomuʼa te fakaʼosi talu mai te kamataʼaga ʼaki te totonu fakaofoofo. Ohage la, neʼe ina fakakikite te tuʼu pea mo te tō pea mo te ʼu agaaga ʼo te ʼu mālohi faka malamanei maʼuhiga lolotoga te ʼu taʼu ʼe lauʼi afe ʼo te hisitolia ʼo te tagata. Neʼe tohi te ʼu lea faka polofeta ʼaia ʼi te ʼu sēkulō ʼi muʼa ʼo tona hoko, pea ko ʼihi ko taʼu ʼe lauʼi afe ʼi muʼa atu. Koia ʼe fakakikite tonu e te Tohi-Tapu te ʼu meʼa ʼe hoko ʼi totatou temi, ʼo feiā aipe mo te ʼu ikuʼaga fakaʼosi ʼo te ʼu meʼa ʼaia. Ko te Tohi-Tapu ʼe toe makehe foki, koteʼuhi ʼe ina fakahā te fakatuʼutuʼu moʼo hāofaki lolotoga te fakaʼauha ʼo te ʼu puleʼaga, ʼaē neʼe fakatuʼu e te tagata heʼe haohaoa, ʼi Halamaketone, “ko te tau ʼo te ʼaho lahi ʼo te ʼAtua Māfimāfi.” ʼE fakahoko anai te gāue lahi ʼaia e te Puleʼaga ʼo te ʼAtua ʼaē ʼe takitaki e tona ʼAlo, ko Sesu Kilisito.—Fakahā 16:14, 16; 17:9-18; Taniela, kapite 2 pea mo te kapite 8.
ʼE ʼAoga Tuʼumaʼu—ʼE Mole Fakatupu Tuʼutāmaki ʼi He Temi
ʼE gata pe ki te poto fakatagata ʼe heʼe haohaoa; koia, ko te tokoni fakatagata ʼe mole ʼaoga tuʼumaʼu, tatau aipe peʼe feala hona foaki ʼaki he ʼu fakaʼamu lelei. ʼE mole feiā ia ʼo ʼuhiga mo te tokoni ʼa te Tohi-Tapu. ʼE ʼui tonu e te ʼAtua: “Ko ʼau, Sehova, . . . ia Ia ʼaē ʼe ina akoʼi koe ke ʼaoga kia te koe, ia Ia ʼaē ʼe ina taki koe ʼi te ala ʼaē ʼe tonu ke ke haʼele ai. E ka na pau la neʼe ke tokagaʼi fakalelei taku ʼu fakatotonu! Ko tou fīmālie ʼe hage anai ia ko te liuʼa, pea ko tau faitotonu, e hage ko te ʼu peau ʼo te tai.”—Isaia 48:17‚ 18.
ʼE tokoni mai te takitaki ʼa te ʼAtua ke tou fakatuʼu he ʼu meʼa ʼe tonu ke fakamuʼamuʼa pea mo tou kaku ki te ʼu ʼuhiga māʼoluga ʼo te maʼuli. ʼE faka maʼuhigaʼi e te faʼahiga maʼuli ʼo te temi nei te ʼu meʼa neʼe lavaʼi tona fakahoko ʼi te faʼahi ʼo te ʼu koloā, pea mo te ʼu fakatuʼutuʼu fakakoloa, kae ʼe fakahāhā ia e te Tohi-Tapu te maʼuhiga ʼaē ke “haga aipe tatatou sio, mole ki te ʼu meʼa ʼe tou sisio kiai, kae ki te ʼu meʼa fakapulipuli. Koteʼuhi he ko te ʼu meʼa ʼe tou sisio kiai ʼe faka temi pe ia, kae ki te ʼu meʼa ʼaē ʼe mole hā ʼe heʼegata ia.” (2 Kolonito 4:18) ʼAki tona fai ʼaia ʼe fakaloto mālohiʼi tatou ke tou maʼu he ʼu fakatuʼutuʼu lelei age ʼi te maʼuli, ko tona faka ʼuhiga ko he ʼu fakatuʼutuʼu fakalaumālie ʼe ʼalutahi mo te fai ʼo te finegalo ʼo te ʼAtua, ko te fakatuʼutuʼu pe ʼaia e tahi moʼo maʼu ʼo te maʼuli heʼegata ʼi he tuʼu foʼou ʼe faitotonu.
ʼI te faiga ʼaē ʼa te Kilisitiano ke ina haga kumi te ʼu fakatuʼutuʼu māʼoluga ʼaia, ʼe faka fealagia age ki ai e te tokoni faka Tohi-Tapu ke ina maʼuliʼi te faʼahiga maʼuli ʼe lelei ʼaupito ʼi te tuʼu agakovi ʼo te ʼu faʼahiga meʼa ʼaenī. ʼE tautau fakaloto mālohiʼi e te poto fakatagata ʼo te temi nei te filosofia ʼaē ke siʼisiʼi te gāue kae lahi te litotogi. ʼI te tahi faʼahi, ʼe ʼui mai e te Tohi-Tapu, “ko ia ʼaē ʼe gāue ʼaki he nima fakapikopiko ʼe siʼisiʼi tona koloā, kae ko te nima ʼo ia ʼaē ʼe faiga, koʼena [te nima] ʼaē ka ina fakakoloaʼia anai.” Neʼe tohi fēnei e te ʼapositolo ko Paulo ki te kau Kilisitiano Hepeleo: “ ʼE tou ʼiloʼi papau ʼe tou maʼu te leʼo ʼo loto agatonu, ʼi tatatou faiga ʼaē ke tou fai he aga ʼe agatonu ia meʼa fuli pe.”—Tāʼaga Lea 10:4; Hepeleo 13:18.
ʼE toe tuku mai foki e te Tohi-Tapu te tokoni ʼaoga ʼo ʼuhiga mo te fakatuʼutuʼu faka famili. ʼE ina fakatuʼu tāfito te maʼua ʼo te tagata pea mo te fafine ʼi te fakatuʼutuʼu ʼo te nofo faka taumatuʼa, feiā mo te faʼahiga akonaki ʼaē ʼe feʼauga ki te tamaliki. ʼE ina ʼui fēnei: “ ʼE tonu ke ʼofa ia nātou tagata ki ʼonatou ʼohoana, ohage pe ko ʼonatou sino totonu. . . . Pea ki tona faʼahi, ko te fafine ʼe tonu ke ina maʼu he fakaʼapaʼapa loloto ki tona ʼohoana. Fānau, koutou fakalogo ki ʼakotou ʼu mātuʼa . . . ʼU tāmai, ʼaua naʼa koutou fakaʼiʼita ʼakotou fānau, kae ke koutou haga ako ʼakotou ʼu tamaliki ʼi te akonaki pea mo te ako ʼo te ʼatamai ʼo ʼuhiga mo Sehova.” Ko te mulimuli ki te tokoni māʼoluga ʼo te Tupuʼaga ʼe lahi tana tokoni ki te tuʼu maʼu pea mo te fīmālie ʼo te ʼu famili.—Efesi 5:21-6:4.
Ko He Ka Haʼu Kua Tukupau Kia Nātou ʼAē ʼe Nātou Mulimuli Te Takitaki ʼa Te ʼAtua
ʼE fakahā e te Folafola ʼa te ʼAtua te puleʼaki ʼa te ʼAtua ki te ʼu fihifihia fuli ʼo te tagata. Kua vave pe te molehi e Sehova ʼAtua te tuʼu ʼo te ʼu faʼahiga meʼa ʼaenī, ʼaki ʼona ʼu mamahi fuli, mo te heʼe faitotonu pea mo te ʼu kinakina fuli, pea ina fetogi anai ʼaki tana tuʼu foʼou faitotonu. ʼE fakamatalatala te meʼa ʼaia e te Tohi-Tapu ia 2 Petelo 3:7-10, ʼo hoko atu fēnei ʼi te vaega 13: “Ohage ko tana fakapapau mai, ʼe tou talitali ki te ʼu lagi foʼou pea mo te kele foʼou ʼaia ʼe tonu ke nofo ai te faitotonu.” Koʼena te logo lelei e tahi ʼe feala ke foaki ki te tagata. Ko te logo tonu ʼaia ʼe fakahā e te Tohi-Tapu pea ʼe faka mafola e te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼi te ʼu fenua pea mo te ʼu motu e 200 tupu.
Ka maʼuliʼi anai te finegalo ʼo te ʼAtua ʼi te kele katoa, ʼe fakafiafia anai te tagata ʼi tana muliʼi te takitaki lelei ʼo tona Tupuʼaga, ʼaē ko Sehova. ʼE mole toe ʼi ai anai te ʼu fihifihia ʼo te maʼuli masiva, ʼo te fai fakapō, pea mo te toloke. ʼE mole toe maʼuli mamahi anai te tagata ʼi te mahaki, te matutuʼa, pea mo te mate. ʼE hiki anai te tagata ki te maʼuli haohaoa ʼaē neʼe maʼu e tatatou ʼu ʼuluaki mātuʼa ʼi muʼa ʼo tanā agatuʼu ki te takitaki ʼa te ʼAtua.
ʼE tala fakalelei e te tohi fakaʼosi ʼo te Tohi-Tapu te ʼaluʼaga fakafiafia ʼo nātou ʼaē ʼe nātou tuku tanatou falala ki te takitaki ʼa te ʼAtua! ʼE ʼui fēnei ia Fakahā 21:4, 5: “Pea ʼe holoholoʼi anai [e te ʼAtua] te ʼu loʼimata fuli pe ʼi ʼonatou mata, pea ko te mate ʼe puli anai ia; ʼe mole toe ʼi ai anai he putu, he tagilāulau, he mamahi. Ko te ʼu meʼa ʼāfea kua puli ia.” ʼE fakapapau fēnei mai e totatou Tupuʼaga: “Koʼeni, ʼe ʼau fakafoʼou ia meʼa fuli pe.” Pea neʼe ina toe ʼui: “Ko te ʼu palalau ʼaenī ʼe totonu pea mo moʼoni.”
Kapau ʼe tou fia maʼu te ʼu tapuakina ʼaia, koteā te meʼa ʼe fakaʼui mai e te ʼAtua? ʼE fakamahino mai e te ʼapositolo ko Paulo ko te finegalo ʼo te ʼAtua “ke hāofaki te hahaʼi fuli pe pea ke nātou aʼu ʼo maʼu te ʼatamai mālama totonu ʼo te moʼoni.” (1 Timoteo 2:4) ʼE fakaafe koutou ke koutou maʼu he ʼatamai mālama totonu ʼo ʼuhiga mo te finegalo ʼo te ʼAtua ʼaki he ako katoa ʼo te Tohi-Tapu. ʼAki hakotou akoako fakalelei ia te finegalo ʼo te ʼAtua, ʼe feala ke koutou ʼiloʼi mo koutou, ko te poto fakaʼatua ko te takitaki pe ʼaia e tahi ʼe tau mo te falala ʼi te ʼu temi faigataʼa ʼaenī. ʼE fakamaʼua e te maʼuhiga ʼo te temi ke muliʼi te poto fakaʼatua!