Koutou Taupau Te Manatu ʼAē Ke Fai Fakatavili Te ʼu Meʼa ʼa Te ʼAtua
KO TE faʼahiga tauhi fea ʼaē ʼe lelei moʼo fakahoko ʼaki tatatou tauhi kia Sehova ʼaki totatou nefesi katoa? Ko te faka maʼuhigaʼi tāfito ʼi totatou loto, te manatu ʼaē ke ʼaua naʼa tuai tatatou fai te gāue ʼa te ʼAtua. Ko te kaugana ki te ʼAtua ʼaki totatou nefesi katoa ʼe faka ʼuhiga ke kaugana kia te ia mo totatou loto katoa, pea ʼe fakamaʼua ki te faʼahi ʼaia he fakalogo fakamalotoloto ʼo fai ia meʼa fuli ʼe ina kole mai ke tou fai.
Neʼe fakahā e te polofeta ko Moisese te meʼa ʼaia ʼi tana fakatotonu age ki te puleʼaga ʼo Iselaele te meʼa ʼaenī: “ ʼE maʼua ke ke ʼofa kia Sehova, tou ʼAtua, ʼaki tou loto katoa, pea mo tou nefesi katoa, pea mo tou mālohi katoa.” (Teutalonome 6:5) ʼI te ʼu sēkulō ki muli age, ko te fakatotonu pe ʼaia neʼe toe fai e Kilisito Sesu: “ ʼE tonu ke ke ʼofa kia Sehova, tou ʼAtua, ʼaki tou loto katoa, pea mo tou nefesi katoa, pea mo tou laumālie katoa.” (Mateo 22:37) Neʼe manatuʼi e Paulo te fakatotonu ʼaia, ʼi tana ʼui age ʼaē ki te kau Efesi ke nātou fai “te finegalo ʼo te ʼAtua ʼaki tonatou nefesi katoa,” pea mo tana fakaloto mālohiʼi ʼaē ʼo te kau Kolose, ʼo fēnei: “Pe ko he meʼa pe ʼe koutou fai, koutou gāue ki ai mo tokotou nefesi katoa, ʼo koutou fai maʼa Sehova kae mole koutou fai maʼa te tagata.”—Efesi 6:6; Kolose 3:23.
Kae ʼe ko he meʼa faigataʼa hatatou tauhi ki te ʼAtua ʼaki totatou loto katoa pea mo totatou nefesi katoa mo kapau ʼe mole ia tatou te manatu ʼaē ke ʼaua naʼa tuai tatatou fai te gāue ʼa te ʼAtua peʼe mole kei mālohi te manatu ʼaia ia tatou ʼi te temi nei—heʼe kua puli te manatu ʼaia ia tatou. Ia ʼaho nei, kua makehe age te foimo fai ʼo te gāue ʼa te ʼAtua heʼe mole kei tatau mo he tahi atu temi ʼo te hisitolia ʼo te tagata.
ʼE Maʼuhiga Te ʼu Temi ʼAenī Ke Tou Foimo Fai Te Gāue ʼa Te ʼAtua
ʼI te temi ʼi muʼa ʼo Kilisito, neʼe ʼi ai te ʼu temi neʼe tonu ke foimo fai te ʼu meʼa ʼaē neʼe fakatotonu e te ʼAtua. Ko te temi ʼo Noe pea mo te temi ʼaē neʼe fakaʼauha ai ia Sotoma mo Komola, ʼe mahino papau ia neʼe ko he ʼu temi neʼe maʼuhiga ke foimo fai te meʼa ʼaē ʼe loto kiai te ʼAtua. (2 Petelo 2:5, 6; Suta 7) ʼE mahino ia muʼa ʼo te hoko ʼo te Tulivio, neʼe tonu ke foimo fai te gāue. Logope la ʼe mole ʼiloʼi lelei e Noe pea mo tona famili te temi ʼaē neʼe kamata ai te Tulivio, ko tanatou “manavasiʼi faka lotu” neʼe faka fealagia kia nātou ke ʼaua naʼa nātou tuku te gāue ki he tahi age temi.—Hepeleo 11:7.
ʼO toe feiā pe ʼi muʼa ʼo te fakaʼauha ʼo Sotoma pea mo Komola, ko te kau ʼaselo neʼe nātou “uga fakamālohi ia Lote” ʼo ʼui maʼa nātou: “Hāofaki tou nefesi!” (Senesi 19:15, 17) Ei, ʼi te ʼaluʼaga pe ʼaia, neʼe hāofaki te kau agatonu, he neʼe nātou foimo fai te meʼa ʼaē neʼe ʼui age kia nātou. ʼI te ʼu sēkulō ki muli age, neʼe fakaloto mālohiʼi te kau Sutea ʼaē neʼe ʼaunofo ʼi Papiloni, ʼo fēnei: “Koutou fakamamaʼo, koutou fakamamaʼo, koutou mavae mai ai, ʼaua naʼa koutou fāfā ki he meʼa ʼe heʼemaʼa; koutou mavae mai te lotolotoiga ʼo ia.” (Isaia 52:11) ʼI te taʼu 537 ʼi muʼa ʼo totatou temi, ʼo mulimuli ki te fakatotonu faka polofeta, neʼe foimo feholaki te kau ʼaunofo e toko 200 000 mai Papiloni.
Neʼe mole tuai te fai ʼo te ʼu meʼa ʼaia koteʼuhi neʼe kaugana te hahaʼi ʼaki te loto katoa he neʼe nātou tui moʼoni ʼe nātou lolotoga maʼuli ʼi te ʼu temi maʼuhiga.
Ko Te Gāue ʼe Tonu Ke Foimo Fai ʼi Te ʼu Temi Faka Kilisitiano
Neʼe toe fakamanatuʼi ʼi te ʼu Tohi Faka Keleka Faka Kilisitiano ʼo te Tohi-Tapu, ʼe ʼi ai te gāue ʼe tonu ke foimo fai. “Koutou haga lamalama,” pea “ke koutou nonofo ʼalaʼala,” “ke koutou nofo fakaonoono,” “ke koutou nofo teuteu”—ko te ʼu kupusiga palalau ʼaia neʼe fakaʼaogaʼi e Kilisito Sesu moʼo fakatupu ʼi te loto ʼo tana kau tisipulo te manatu ʼaē ke foimo fai te gāue ʼa te ʼAtua. (Mateo 24:42-44; Maleko 13:32-37) Pea tahi ʼaē, ko tana ʼu lea fakatātā ʼo ʼuhiga mo te ʼu taupoʼou e toko hogofulu, te kaugana agakovi, te ʼu taleta, pea mo te fevaevae kehe ʼaki ʼo te ʼu ōvi mai te ʼu tao, ʼe nātou fakatupu ia nātou te manatu ʼaē ke foimo fai te gāue.—Mateo 25:1, 14, 15, 32, 33.
Neʼe toe fakahā pe e Sesu ʼi tona maʼuli te maʼuhiga ʼo te temi, ʼaki hana foimo fai ʼo te gāue. ʼI te tahi ʼaluʼaga, ʼi tona fia tāʼofi ʼaē e te tokolahi, neʼe ʼui maʼana kia nātou: “ ʼE tonu ke ʼau toe faka mafola te logo lelei ʼo te puleʼaga ʼo te ʼAtua ki ʼihi kolo, heʼe ko te tupuʼaga la ʼaia ʼo toku fekauʼi mai.” (Luka 4:42, 43) Ki muli age, neʼe ina fakaloto mālohiʼi tana kau tisipulo ke nātou faikole ki te ʼAliki ʼo te taʼukai ke ina fekauʼi mai he tahi age ʼu kaugāue ki Tana taʼukai koteʼuhi “ko te taʼukai ʼe lahi, kaʼe tokosiʼi te kaugāue.” (Mateo 9:37, 38) Ko te faikole fakamalotoloto ʼaia ki te ʼAtua, ʼio ʼe ina fakahā te manatu ʼaē ke tou foimo fai te gāue ʼa te ʼAtua.
Neʼe ʼAoga Koa Ke Foimo Fai Te Gāue ʼAia?
Ko ʼihi ʼe feala ke nātou lagaʼi te fehuʼi ʼaenī, He koʼe koa neʼe ʼaoga ke foimo fai te gāue ʼaia ʼi te temi ʼo Sesu, mo kapau ko te fakakikite ʼo ʼuhiga mo te “mamahi lahi” neʼe tonu ke hoko ʼi te ʼu sēkulō ki muli mai?—Mateo 24:21.
ʼE feala ke tou ʼiloʼi papau, neʼe mole ko he kākā ʼa Sesu ki tana kau tisipulo ke nātou maʼumaʼua ʼi te fai faka mafola pea mo te faiako. Kailoa, neʼe fakatafito te tokoni ʼaia ʼa Kilisito ki te foimo fai ʼo te gāue, ʼuhi ko tona ʼofa ʼaē ki tana kau tisipulo pea mo tona kua mālama katoa ki te manatu ʼa Sehova ʼo ʼuhiga mo te temi. Ei, neʼe mahino kia Kilisito Sesu, ʼe tonu ke tou maʼu te manatu ʼaē ke tou foimo fai te finegalo ʼo Sehova ʼo mulimuli ki te fakatuʼutuʼu ʼa te ʼAtua. Pea tahi foki, neʼe ina ʼiloʼi ko te faʼahi ʼaia ʼe fua lelei anai ki tana kau tisipulo ʼi te faʼahi fakalaumālie mo kapau ʼe nātou manatuʼi ʼe maʼuhiga ke nātou haga gāue ʼo aʼu ki tana liliu mai.
Neʼe fakahā lelei e Sesu Kilisito, ʼe ʼi ai te gāue fagonogono faka malamanei ʼe tonu ke fakahoko pea ʼe faka tuʼakoi te temi ʼaē ʼe fai ai. (Mateo 24:14; Maleko 13:10) Neʼe hoki hā māmālie te tuputupu ʼo te gāue ʼaia ʼo mulimuli pe ki tona fakahoko. Kae moʼo fakahoko te ʼu ʼaluʼaga fuli neʼe ʼaoga ke foimo fai te gāue ʼaia. Neʼe fakahā e Sesu te tuputupu ʼo te gāue ʼaia ʼi tana ʼui ʼaenī: “ ʼE koutou liliu anai ko haku kau fakamoʼoni ʼi Selusalemi pea mo Sutea katoa pea mo Samalia ʼo kaku ki te potu ʼaē ʼe mamaʼo ʼo te kele.” (Gāue 1:8) Pea ko te faʼahi la ʼaia ʼo te gāue neʼe fai ʼo aʼu mai ki te temi nei. ʼI te hoholo ʼo te temi, ko ʼihi puani neʼe mole heʼeki mahino lelei ki te ʼu kaugana ʼa te ʼAtua, pea neʼe tonu ʼi ʼihi temi ke nātou toe fakatonutonuʼi tanatou mālama.
Ko te mahino ʼa te kau Kilisitiano ki te maʼuhiga ʼo te gāue, neʼe ʼalutahi mo te fakatuʼutuʼu ʼa Sehova. Neʼe tokoni te faʼahi ʼaia ki te ʼu tisipulo ʼa Kilisito ke nātou mulimuli ki te tuputupu ʼo tanatou gāue ʼo ʼuhiga mo te polokalama ʼa Sehova ʼaē ka hoko moʼoni. Koia ʼi te temi nei, kapau ʼe tou fakasiosio ki te ʼu taʼu e 2 000 ʼaenī kua hili, ʼe tou mahino lelei ki te polokalama fakaʼatua ʼaia.
Ko te maʼuhiga ʼo te foimo fai ʼo te gāue faka Kilisitiano, neʼe tokoni ki te kau tisipulo ke nātou fagonogono ʼi te ʼu potu fuli ʼo Selusalemi, ʼo Sutea, ʼo Samalia, pea mo te kau Sutea ʼaē nofo haʼele, ʼi muʼa ʼo te taʼu 36 ʼo totatou temi, ʼi te temi ʼaē neʼe fakagata ai te ʼofa makehe kia Iselaele. (Taniela 9:27; Gāue 2:46, 47) ʼO toe feiā aipe, ko te maʼuhiga ʼo te foimo fai ʼo te gāue faka Kilisitiano neʼe tokoni ki te ʼuluaki kokelekasio ʼo ina foaki te fakatokaga ki te kau Sutea fuli ke nātou mahino kua ʼamanaki fakaʼauha te tuʼu ʼaē neʼe nātou maʼuʼuli ai. (Luka 19:43, 44; Kolose 1:5, 6, 23) Pea hili ki tona fakaʼosi fakafokifā ʼi te taʼu 70 ʼo totatou temi, ko te foimo fai ʼo te gāue ʼa te ʼAtua neʼe tokoni ki te kau fakamoʼoni ʼa Kilisito ʼo te ʼuluaki sēkulō, ke nātou faka mafola ki te tokolahi te ʼamanaki ʼaē ki te maʼuli ʼi selo, ʼi muʼa ʼo te faka mafola e te ʼapositasia tona fakapōʼuli fakalaumālie pea mo fakatupu mate. (2 Tesalonika 2:3; 2 Timoteo 4:2) Koia, ʼi te ʼu sēkulō fakapōʼuli ʼo te Moyen-Âge, ko te ʼamanaki ʼo te Puleʼaga neʼe taupau lelei e te kau Kilisitiano ʼe tokosiʼi, ʼe nātou tatau mo te fulumeto ʼaē neʼe fakakikite e Kilisito Sesu. (Mateo 13:28-30) Pea ʼosi ʼaia, ʼi tona temi fakakatofa, neʼe fakatuʼu e Sehova te kokelekasio mālohi ʼi te temi nei, ʼo ina uga ʼaki tana logo fakamāu maʼuhiga kia nātou ʼaē ʼe maʼuʼuli ʼi te taʼiake fakamuli.—Mateo 24:34.
Ohage ko Taniela ʼi te ʼu temi ʼāfea, ko te kau Fakamoʼoni agatonu ʼa te ʼAtua ʼo te temi nei ʼe mole nātou fai ʼi he temi he fakafihi, ʼo fakafehufehuʼi ia Sehova, ʼo nātou fehuʼi fēnei age: “Koteā koa ʼaē ʼe ke fai?” (Taniela 4:35) ʼE nātou falala ko Sehova ʼe ina ʼiloʼi lelei te meʼa ʼaē ʼe ʼaoga moʼo fakahoko tana gāue ʼaē kua ina fakatuʼutuʼu ʼo ʼuhiga mo te polokalama. ʼE mole nātou fakafihiʼi te ʼu faʼahiga fakatuʼutuʼu ʼa Sehova, kae ʼe nātou fiafia ʼi te foaki age e te ʼAtua kia nātou te fealagia ʼaē ke nātou gāue mo ia ʼi te ʼu temi maʼuhiga ʼaenī.—1 Kolonito 3:9.
Ko Te Tahi Fakaloto Mālohi ʼo ʼUhiga Mo Te Foimo Fai ʼo Te Gāue
Ko te tahi tupuʼaga ke tou foimo fai te gāue ʼaia, ko tatatou mole lava ʼiloʼi papau te ʼaho tonu pea mo te hola ʼaē ka hoko fakapunamaʼuli ai te mamahi lahi. Neʼe fakahā e Kilisito Sesu ʼe mole he tahi ʼi te kele ʼe ina ʼiloʼi fakatomuʼa te ʼaho pea mo te hola ʼaē ʼe hoko ai te meʼa maʼuhiga ʼaia. (Mateo 24:36) ʼI te tahi ʼaluʼaga, neʼe ina ʼui fēnei ki tana kau tisipulo fakamalotoloto: “ ʼE mole ʼa koutou te ʼiloʼi ʼo te temi pea mo te ʼu fasiga taʼu ʼaē ʼe pule faʼifaʼitaliha kiai te Tāmai.” (Gāue 1:7) Ei, kua tou ʼiloʼi pe koteā anai te meʼa ʼaē ka hoko, kae ʼe lahi te tahi ʼu meʼa ʼe mole hona ʼaoga ke tou ʼiloʼi.
Neʼe maʼu e te ʼapositolo ko Paulo te manatu lelei ʼo ʼuhiga mo te foimo fai ʼo te gāue. Lagi neʼe ina manatuʼi te ʼu palalau ʼa Sesu ʼi tana faitohi ʼaē ki te kau Tesalonika ʼo ʼuhiga mo te ʼi henī ʼa Kilisito: “ ʼO ʼuhiga mo te ʼu temi pea mo te ʼu fasiga taʼu, ʼu tēhina, ʼe mole hona ʼaoga ke mātou tohi atu he ʼu meʼa ʼo ʼuhiga mo te ʼu faʼahi ʼaia.” (1 Tesalonika 5:1) Neʼe ina fai te tohi ʼaenī hili taʼu e 17 ki te palalau ʼaenī ʼa Sesu: “ ʼE koutou liliu anai ko haku kau fakamoʼoni . . . ʼo kaku ki te potu ʼaē ʼe mamaʼo ʼo te kele.” (Gāue 1:8) ʼI te temi ʼaia neʼe mole kei feala ke tohi he meʼa koteʼuhi neʼe mole kei ʼi ai he meʼa neʼe fakahā. Kae tatau aipe neʼe tonu ke nātou falala ko te ʼaho ʼo Sehova ʼe haʼu moʼoni anai “ohage ko he tagata kaihaʼa ʼi te pōʼuli,” ʼi te temi ʼaē ʼe fai fakalelei ai e te kau Kilisitiano te fai faka mafola.—1 Tesalonika 5:2.
ʼI tanatou manatuʼi te ʼu palalau ʼaia, neʼe mahino ki te kau Kilisitiano ʼo te ʼuluaki sēkulō, ko te ʼaho ʼo Sehova kua ōvi mai. ʼE moʼoni, neʼe nātou ʼiloʼi te ʼu lea fakatātā ʼa Sesu ʼo ʼuhiga mo te hau ʼaē neʼe ʼalu ki te fenua mamaʼo pea mo te tagata ʼaē neʼe folau ki te tahi fenua. Neʼe toe mahino kia nātou, neʼe fakahā e te ʼu lea fakatātā ʼaia “pea” ko te hau ʼe toe liliu mai anai pea “ ʼi te ʼosi ʼo te temi loaloaga” ʼe toe haʼu ai anai te tagata folau. Kae ʼe mahino papau ia neʼe mole nātou fai te taʼi ʼu fehuʼi ʼaenī, Ko ʼāfea ʼaē ʼe hoko ai te kupu ʼaenī “pea”? Pea koteā ʼapē te ʼuhiga ʼo te ʼu palalau ʼaenī “ ʼi te ʼosi ʼo te temi loaloaga”? Ko taʼu koa e hogofulu? E ʼuafulu? E nimagofulu? Peʼe lakaga age? (Luka 19:12, 15; Mateo 25:14, 19) Neʼe kei nātou manatuʼi te ʼu palalau ʼa Sesu: “Ke toe feiā mo koutou, ke koutou nonofo teuteu, heʼe ko te hola ʼaē ʼe mole koutou manatu kiai ʼaē ʼe haʼu ai te Foha ʼo te tagata.”—Luka 12:40.
Ko Te Ikuʼaga Lelei ʼo Te Foimo Fai ʼo Te Gāue
Ei, ko te manatu ʼaē neʼe tuku e te ʼAtua ke foimo fai te gāue, neʼe ko he meʼa fakaloto mālohi taulekaleka ki te ʼu Kilisitiano ʼo te ʼuluaki sēkulō, ʼo tokoni kia nātou ke nātou maʼumaʼua ʼi te gāue maʼuhiga ʼo te fai faka mafola pea mo te faiakonaki. ʼE kei fakaloto mālohi pe kia tatou te meʼa ʼaia ʼi tona ʼu faʼahiga ʼaluʼaga kehekehe. ʼE tokoni kia tatou ke ʼaua naʼa tou fakafeauga tatatou ʼu faiga peʼe tou ‘fiu ʼi te fai ʼo te meʼa lelei.’ (Kalate 6:9, King James Version) ʼE ina puipui tatou ke ʼaua naʼa tou pipiki ki te malamanei pea mo tona ʼu koloā kākā. ʼE ina puipui totatou ʼatamai ki “te maʼuli moʼoni.” (1 Timoteo 6:19) Neʼe ʼui e te ʼAliki ko Sesu, ko tana kau tisipulo ʼe nātou hage anai ko he ʼu “ōvi ʼi he lotolotoiga ʼo he faga lupo,” pea neʼe ina ʼiloʼi ʼe ʼaoga ke ia tatou he manatu mālohi moʼo tauʼi te malamanei. Ei, neʼe hāofaki tatou pea mo puipui tatou e totatou mahino ki te maʼuhiga ʼo tatatou gāue faka Kilisitiano.—Mateo 10:16.
ʼI te poto lahi ʼo Sehova ʼAtua, neʼe ina foaki tuʼumaʼu ki tana kau kaugana he ʼu logo ʼe feʼauga, ke feala hanatou manatuʼi tuʼumaʼu te maʼuhiga ʼo tanatou gāue. Neʼe kua ina fakahā fakalelei mai, ʼe tou maʼuʼuli nei ʼi “te ʼu ʼaho fakamuli” ʼo te tuʼu ʼo te faʼahiga meʼa fakahehema ʼaenī. (2 Timoteo 3:1) ʼE fakamanatuʼi tuʼumaʼu mai, ʼe tonu ke tou gigila ohage ko he ʼu nofoʼaga mālama ʼo aʼu ki te temi ʼaē ka fakaʼauha ai te mālama ʼaē ʼe tou maʼuʼuli ai, ʼi te mamahi lahi, ʼaē ka iku ki Halamaketone.—Filipe 2:15; Fakahā 7:14; 16:14, 16.
Ei, ko te foimo fai ʼo te finegalo ʼo te ʼAtua ʼe ko he faʼahi maʼuhiga ʼo tatatou tauhi ʼaē ki Sehova ʼaki totatou nefesi katoa. Ko te faʼahi ʼaia, ʼe ina tekeʼi pea mo fakafeagai ki te ʼu faiga ʼa te Tevolo moʼo ‘fakafiu pea mo fakaloto vaivaiʼi te ʼu nefesi’ ʼo te ʼu kaugana ʼa te ʼAtua. (Hepeleo 12:3) ʼO aʼu ki he temi heʼegata, ko te tauhi mo te nefesi katoa ʼe ina uga anai te ʼu kaugana ʼa Sehova ke nātou fakalogo kia te ia, kae ʼi te temi nei, ʼi muʼa ʼo Halamaketone, ʼe ko he faʼahi maʼuhiga ʼo te tauhi ki te ʼAtua ʼaki tokita nefesi katoa.
ʼOfa pe ke haga ia Sehova totatou ʼAtua ʼo tokoniʼi tatou fuli ke tou mahino ki te maʼuhiga ʼo te gāue ʼaia, ʼo tou haga fai te ʼu palalau ʼa te ʼapositolo ko Soane: “Ameni! Haʼu, ʼAliki Sesu.”—Fakahā 22:20.