ʼE Tou Maʼuli ʼi Te Lao ʼa Kilisito
“Koutou kātaki ʼo feʼamoʼaki takotou ʼu kavega, pea ke koutou fakahoko feiā te lao ʼa Kilisito.”—Kalate 6:2.
1. He koʼe ʼe feala ke tou ʼui ko te lao ʼa Kilisito ʼe ko he mālohi ʼe ina uga tatou ke tou fai te meʼa ʼaē ʼe lelei ia ʼaho nei?
ʼI RWANDA, neʼe fai e te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova Hutu pea mo Tutsi te ʼu meʼa neʼe feala ke nātou mamate ai, koteʼuhi neʼe nātou puipui tonatou ʼu tēhina mo tuagaʼane ʼi te fai fakapō ʼaē neʼe hoko ʼi te fenua ʼaia. Neʼe lotomamahi te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼo Kobe, ʼi Saponia, he neʼe mamate te ʼu hahaʼi ʼo tonatou famili ʼi te mafuike ʼaē neʼe hoko ai. Kae, neʼe nātou foimo fai te ʼu meʼa moʼo hāofaki ʼo te tahi ʼu hahaʼi. ʼIo, ko te ʼu faʼifaʼitaki fakaloto mālohi ʼaia ʼi te malamanei, ʼe hā ai ʼe ʼi ai te ʼu fua lelei ʼo te lao ʼa Kilisito ia ʼaho nei. ʼE ko he mālohi ʼe ina uga ki te meʼa ʼaē ʼe lelei.
2. Neʼe koteā ʼaē neʼe mole tokagaʼi e te Keletiate ʼo ʼuhiga mo te lao ʼa Kilisito, pea koteā ʼaē ʼe feala ke tou fai moʼo fakahoko ʼo tana lao?
2 Tahi ʼaē meʼa, ʼe hoko te lea faka polofeta ʼa te Tohi-Tapu ʼo ʼuhiga mo te ʼu “ ʼaho fakamuli” ʼaenī. Tokolahi “ ʼe nātou hage anai ʼe nātou pipiki ki te ʼAtua” kae ʼe “nātou lītuʼa anai ki tona mālohi.” (2 Timoteo 3:1, 5) Tāfito ʼi te Keletiate, ʼi te agamāhani ko te lotu ʼe ko he meʼa ʼe fai pe ia ke hā ki tuʼa, kae mole ko he meʼa ʼe fai ʼaki te loto katoa. ʼE hoko koa te faʼahi ʼaia ʼuhi ko te faigataʼa fau ʼo te maʼuliʼi ʼo te lao ʼa Kilisito? Kailoa. ʼE hoko te faʼahi ʼaia, he neʼe mole mahino te Keletiate ki te lao ʼa Kilisito. Neʼe mole ina tokagaʼi te ʼu palalau ʼaenī ʼaē ʼe haʼu mai te ʼAtua: “Koutou kātaki ʼo feʼamoʼaki takotou ʼu kavega, pea ke koutou fakahoko feiā te lao ʼa Kilisito.” (Kalate 6:2) ʼE tou “fakahoko te lao ʼa Kilisito” ʼi tatatou feʼamoʼaki tatatou ʼu kavega, kae mole tou faʼifaʼitaki ki te kau Faliseo pea mo hilifaki he tahi ʼu meʼa ki te ʼāmoga ʼo totatou ʼu tēhina.
3. (a) Koteā te ʼu fakatotonu ʼaē ʼe kau ki te lao ʼa Kilisito? (b) He koʼe ʼe kovi anai hatatou ʼui ʼe mole tonu ke fai he tahi ʼu fakatuʼutuʼu ʼi te Kokelekasio faka Kilisitiano, kae gata pe ki te ʼu fakatotonu ʼaē neʼe tuku mai e Sesu?
3 Ki te lao ʼa Kilisito ʼe kau kiai te ʼu fakatotonu fuli ʼa Sesu Kilisito—ʼaē ko te fai faka mafola pea mo te faiako, te taupau tuʼumaʼu ʼo he sio maʼa pea mo lelei, te gāue moʼo taupau ʼo te tokalelei mo totatou tatau, peʼe ko te līaki ʼo te ʼu aga heʼemaʼa ʼi te kokelekasio. (Mateo 5:27-30; 18:15-17; 28:19, 20; Fakahā 2:14-16) ʼI tona fakahagatonu, ʼe tonu ke taupau e te kau Kilisitiano te ʼu fakatotonu fuli ʼo te Tohi-Tapu ʼaē neʼe fai maʼa te kau tisipulo ʼa Kilisito. Pea ʼe ʼi ai te tahi ʼu meʼa. Ko te kautahi ʼa Sehova pea mo te ʼu kokelekasio, ʼe tonu ke nātou fakatuʼutuʼu he ʼu faʼahiga takitaki pea mo he ʼu fakatuʼutuʼu ʼe ʼaoga moʼo taupau ʼo te haʼele lelei ʼo meʼa fuli. (1 Kolonito 14:33, 40) Ei, kanapaula neʼe mole ʼi ai he ʼu fakatuʼutuʼu ohage la ko te temi ʼaē ʼe tonu ke fai ai te ʼu fono, te potu ʼaē ʼe fai ai, pea mo te faʼahiga fakaʼaluʼalu ʼo te ʼu fono ʼaia, ka na ʼaua la neʼe mole feala ke fakatahitahi te kau Kilisitiano! (Hepeleo 10:24, 25) Ko te mulimuli ki te ʼu fakatuʼutuʼu fakapotopoto ʼaia ʼaē neʼe fai e te kau takitaki ʼo te kautahi, ʼe ko he tahi ʼaia fakahoko ʼo te lao ʼa Kilisito.—Hepeleo 13:17.
4. Koteā te mālohi ʼaē ʼe ina uga te tauhi maʼa?
4 Kae, ko te kau Kilisitiano moʼoni ʼe mole nātou tuku tanatou tauhi ke liliu ko he faʼufaʼu ʼo he ʼu lao ka mole hona ʼuhiga. ʼE mole nātou tauhi pe kia Sehova he neʼe ʼui age e he tahi pe neʼe ʼui age e he kautahi ke nātou fai te faʼahi ʼaia. Kae, ko te mālohi ʼaē ʼe ina uga nātou ʼi tanatou tauhi, ʼe ko te ʼofa. Neʼe tohi fēnei e Paulo: “Ko te ʼofa ʼo Kilisito ʼe ina fakamaʼuaʼi tatou.” (2 Kolonito 5:14, kiʼi nota ʼi te lalo pasina) Neʼe fakatotonu e Sesu ki tana kau tisipulo ke nātou feʼofaniʼaki. (Soane 15:12, 13) Ko te ʼofa faka sakilifisio, ʼe ko te fakatafito ʼaia ʼo te lao ʼa Kilisito, pea ʼe ina fakamaʼua peʼe ina uga te kau Kilisitiano moʼoni ʼi te ʼu faʼahi fuli, ʼi te famili pea mo te kokelekasio. Tou vakaʼi muʼa peʼe feafeaʼi tana fai te faʼahi ʼaia.
ʼI Te Famili
5. (a) ʼE lava feafeaʼi ki te ʼu mātuʼa ke nātou fakahoko te lao ʼa Kilisito ʼi tonatou loto fale? (b) Koteā te meʼa ʼaē ʼe ʼaoga ke foaki e te ʼu mātuʼa ki te ʼu fānau, pea koteā te ʼu faigataʼaʼia ʼaē ʼe tonu ke tauʼi e te ʼu mātuʼa moʼo fakahoko ʼo te faʼahi ʼaia?
5 Neʼe tohi fēnei e te ʼapositolo ko Paulo: “ ʼU tagata ʼohoana, ke koutou haga ʼofa ki ʼokotou ʼohoana, ohage ko te ʼofa ʼa Kilisito ki te kokelekasio pea mo ina foaki ia ia totonu maʼa te kokelekasio.” (Efesi 5:25) Ka faʼifaʼitaki he tagata ʼohoana kia Kilisito pea mo tokaga ki tona ʼohoana ʼaki te ʼofa pea mo he loto mahino, pea ʼe ina fakahoko he koga maʼuhiga ʼo te lao ʼa Kilisito. Pea tahi ʼaē meʼa, neʼe fakahā fakalelei e Sesu tona ʼofa kia nātou liliki, ʼo ina toʼo nātou ʼi ʼona nima, ʼo ina hilifaki ʼona nima kia nātou, pea mo ina tapuakiʼi nātou. (Maleko 10:16) Ko te ʼu mātuʼa ʼaē ʼe nātou fakahoko te lao ʼa Kilisito, ʼe nātou fakahā foki tanatou ʼofa ki tanatou ʼu tamaliki. ʼE moʼoni, ʼe ʼi ai te ʼu mātuʼa ʼe ko he meʼa faigataʼa kia nātou te mulimuli ki te faʼifaʼitaki ʼa Sesu ʼi te faʼahi ʼaia. Ko ʼihi ʼe mole nātou māhani ʼi te fakahā ʼo te ʼu meʼa ʼaē ʼe ʼi tonatou loto. ʼU mātuʼa, ʼaua naʼa koutou tuku te ʼu meʼa ʼaia ke nātou tāʼofi koutou ʼi te fakahā ʼo tokotou ʼofa ki takotou ʼu fānau! ʼE mole feʼauga ʼi takotou ʼiloʼi pe ʼaē ʼe koutou ʼoʼofa ki takotou ʼu tamaliki. ʼE tonu ke nātou ʼiloʼi mo nātou ia te faʼahi ʼaia. Pea ʼe hoki nātou ʼiloʼi anai te faʼahi ʼaia, mo kapau ʼe koutou maʼu he faʼahiga fai moʼo fakahā ʼo tokotou ʼofa.—Vakaʼi ia Maleko 1:11.
6. (a) ʼE ʼaoga koa ke takitaki te fānau e tanatou ʼu mātuʼa, pea he koʼe ʼe koutou fai te tali ʼaia? (b) Koteā te meʼa tāfito ʼaē ʼe tonu ke mahino kiai te fānau ʼo ʼuhiga mo te ʼu fakatuʼutuʼu ʼaē ʼe fai ʼi te loto fale? (c) Koteā te ʼu fihifihia ʼaē ʼe feala ke mole hoko mo kapau ʼe taupau te lao ʼa Kilisito ʼi te loto fale?
6 Tahi ʼaē meʼa, ʼe tonu ke foaki he takitaki ki te fānau, ko tona faka ʼuhiga, ʼe tonu ke fai e te ʼu mātuʼa he ʼu fakatuʼutuʼu, pea ʼi ʼihi temi ʼe nātou akonakiʼi te fānau. (Hepeleo 12:7, 9, 11) ʼO toe feiā aipe, ʼe tonu ke tokoniʼi māmālie te fānau ke mahino kia nātou, ko te tupuʼaga tāfito ʼo te ʼu fakatuʼutuʼu ʼaia—ʼe ko te ʼofa ʼo tanatou ʼu mātuʼa kia nātou. Pea ʼe tonu ke nātou ako ko te ʼofa, ʼe ko te tupuʼaga lelei ʼaia ʼo tanatou fakalogo ki tanatou ʼu mātuʼa. (Efesi 6:1; Kolose 3:20; 1 Soane 5:3) Ko te fakatuʼutuʼu ʼa te ʼu mātuʼa ʼaē ʼe nātou maʼu te fakasiosio poto, ʼe ko te akoʼi ʼo tanatou fānau ke nātou fakaʼaogaʼi tonatou ʼu “fealagia fakakaukau” ke feala ai hanatou fai he ʼu tonu ʼe lelei ʼo ʼuhiga mo nātou. (Loma 12:1; vakaʼi 1 Kolonito 13:11.) ʼI te tahi faʼahi, ʼe mole tonu ke lahi fau te ʼu fakatuʼutuʼu peʼe fefeka fau tonatou akoʼi. ʼE ʼui fēnei e Paulo: “ ʼU tāmai, ʼaua naʼa koutou fakatupu ʼita ki takotou fānau, naʼa feala ai hanatou lotovaivai.” (Kolose 3:21; Efesi 6:4) Kapau ʼe taupau te lao ʼa Kilisito ʼi he loto fale, pea ʼe mole feala ke akoʼi te fānau ʼaki he ʼita fakavale, peʼe fai ʼaki he ʼu palalau mālohi moʼo nātou fakamālaloʼi. ʼI te loto fale ʼaia, ʼe logo fīmālie te fānau pea mo lotomālohi, kae ʼe mole nātou mafasia pea ʼe mole fakamālaloʼi nātou.—Vakaʼi ia Pesalemo 36:7.
7. Ko te ʼu faʼahi fea ʼaē ʼe feala ke tuku ai e te ʼu Petele he faʼifaʼitaki lelei ʼo ʼuhiga mo te fai ʼo he ʼu fakatuʼutuʼu ʼi te loto fale?
7 Ko nātou ʼaē neʼe nātou ʼaʼahi te ʼu Petele ʼi te malamanei, ʼe nātou ʼui ko he ʼu faʼifaʼitaki lelei ʼaia ʼi te fakafuafua lelei ʼo ʼuhiga mo te ʼu fakatuʼutuʼu ʼaē ʼe fai ki he famili. Logope la ʼe ko te ʼu hahaʼi lalahi ʼaē ʼe nonofo ʼi te ʼu Petele, kae ʼe nātou hage ko he ʼu famili.a ʼE lahi te ʼu faʼahi kehekehe ʼe pipiki ki te ʼu gāue ʼo te Petele, pea ʼe fakamaʼua kiai te ʼu tuʼuga lekula—pea ʼe mahino ia ʼe lahi age ʼi te ʼu lekula ʼaē ʼe fai ʼi he loto fale. Kae, ko te ʼu tagata ʼāfea ʼe nātou tuku he faʼifaʼitaki ʼo ʼuhiga mo te maʼuliʼi ʼo te lao ʼa Kilisito ʼi te Petele, ʼi te ʼu pilō, pea mo tanatou ʼu fale tā tohi. ʼE nātou faka ʼuhiga te faʼahi ʼaia, ʼe ko honatou maʼua moʼo fakatuʼutuʼu ʼo te gāue, kae ʼe toe kau foki kiai mo tanatou fakatuputupu ʼo tonatou ʼu tēhina mo tuagaʼane ʼi te faʼahi fakalaumālie pea mo “te fiafia ʼo Sehova.” (Nehemia 8:10) Koia, ʼe nātou faiga ke nātou fai te ʼu meʼa ʼaē ʼe lelei pea mo nātou fakaloto mālohi, pea ʼe nātou faiga ke nātou aga fakapotopoto. (Efesi 4:31, 32) ʼE mole fakapunamaʼuli te ʼiloa ʼo te ʼu famili ʼo te Petele ʼuhi ko tanatou fiafia!
ʼI Te Kokelekasio
8. (a) Koteā te meʼa ʼe tonu ke tou fakatuʼutuʼu ke tou fai tuʼumaʼu ʼi te kokelekasio? (b) Koteā te ʼu ʼaluʼaga ʼaē neʼe ʼui ai e ʼihi ʼe tonu ke fai he ʼu lekula peʼe nātou ʼahiʼahi fai he ʼu lekula?
8 ʼO toe feiā aipe, ko tatatou fakatuʼutuʼu ʼi te kokelekasio ʼe ko tatatou fefakaloto mālohiʼaki ʼi te ʼofa. (1 Tesalonika 5:11) Koia ʼe tonu ke tokakaga te kau Kilisitiano fuli, ke ʼaua naʼa nātou hilifaki he tahi ʼu meʼa ki te ʼu kavega ʼa te hahaʼi, ʼo nātou fakamaʼuaʼi nātou ke nātou mulimuli ki tanatou ʼu tonu ʼa nātou totonu. ʼI ʼihi temi, ʼe faitohi ʼihi ki te Sosiete Watch Tower ʼo nātou kole ke fai he ʼu lekula ʼo ʼuhiga mo he ʼu faʼahiga ʼata, mo he ʼu faʼahiga tohi, pea mo he ʼu faʼahiga gaoʼi. Kae, ʼe mole ko te Sosiete ʼaē ʼe tonu ke ina vakavakaʼi te ʼu meʼa ʼaia pea mo ina fai he ʼu tonu kiai. ʼI tona ʼuhiga moʼoni, ʼe ʼa tatou takitokotahi te vakaʼi ʼo te ʼu faʼahi ʼaia peʼe ko te pule faka famili, ʼo fakatafito ki tana ʼofa ki te ʼu pelesepeto ʼo te Tohi-Tapu. Ko ʼihi ʼe nātou fakaliliu te ʼu tokoni ʼa te Sosiete ko he ʼu lekula. Ohage la, ʼi Te Tule Leʼo ʼo te ʼaho 15 ʼo Malesio 1996, neʼe ʼi ai te alatike lelei neʼe ina fakaloto mālohiʼi ai te ʼu tagata ʼāfea ke nātou fai tuʼumaʼu tanatou gāue faka tauhi ōvi ki te kokelekasio. Kae neʼe fai koa te alatike ʼaia moʼo fakatuʼutuʼu ʼo he ʼu lekula ʼo ʼuhiga mo te fai ʼo te ʼu ʼaʼahi faka tauhi ōvi? Kailoa. Logope la ko nātou ʼaē ʼe feala ke nātou mulimuli ki te ʼu tokoni ʼaia ʼe nātou maʼu te ʼu tapuakina lahi, ko ʼihi ʼu tagata ʼāfea ʼe mole feala tanatou fai te faʼahi ʼaia. ʼO toe feiā aipe, ko te alatike “Te ʼu Fehuʼi ʼa Te Kau Lautohi” ʼi Te Tule Leʼo ʼo te ʼaho 1 ʼo ʼApelili 1995, neʼe ina fakatokagaʼi tatou ʼo ʼuhiga mo te aga ʼaē ʼe tonu ke tou fai mokā hoko he fai papitema, ke ʼaua naʼa tou fai he lafeti ʼo ʼuhiga mo te faʼahi ʼaia. Ko ʼihi neʼe fefeka fau tanatou fakaʼaogaʼi ia te tokoni ʼaia, ʼo nātou fai te lekula ʼaenī, ʼe mole lelei te fai ʼo he tohi moʼo fakaloto mālohiʼi ia nātou ʼaē neʼe papitema!
9. He koʼe ʼe maʼuhiga ke ʼaua naʼa lahi fau tatatou talanoaʼi ia he tahi pea mo fakamāuʼi?
9 Tahi ʼaē meʼa, kapau ʼe tou maʼu te “lao haohaoa ʼaē ʼo te ʼāteaina,” pea ʼe maʼua ke tou tali te manatu ʼaē ko te kau Kilisitiano fuli ʼe mole tatau tonatou ʼu leʼo ʼo loto. (Sake 1:25) ʼE tonu koa ke tou ʼiʼita mo kapau ʼe fai e te hahaʼi he ʼu meʼa ʼe nātou loto kiai, kae mole nātou maumauʼi te ʼu pelesepeto ʼa te Tohi-Tapu? Kailoa, heʼe kapau ʼe tou fai te faʼahi ʼaia, pea ʼe feala ke fakatupu maveuveu. (1 Kolonito 1:10) ʼI tana fakatokagaʼi tatou ke ʼaua naʼa tou fakamāuʼi totatou ʼu tēhina mo tuagaʼane, neʼe ʼui fēnei e Paulo: “ ʼE tuʼu ia ia peʼe higa maʼa tona pule. ʼIo, ʼe fakatuʼu anai ia ia, heʼe ko Sehova ʼe feala ke ina fakatuʼu ia ia.” (Loma 14:4) ʼE mole leleiʼia anai e Sehova mo kapau ʼe tou palalau kovi ʼo ʼuhiga mo te ʼu meʼa ʼaē ʼe fai e he tahi ʼo mulimuli ki tona leʼo ʼo loto.—Sake 4:10-12.
10. Ko ai ia nātou ʼaē ʼe hinoʼi ke tokaga ki te kokelekasio, pea ʼe tonu ke tou lagolago feafeaʼi kia nātou ʼaia?
10 Tahi ʼaē meʼa, tou manatuʼi ko te ʼu tagata ʼāfea ʼe hinoʼi ke nātou tokakaga ki te faga ōvi ʼa te ʼAtua. (Gāue 20:28) ʼE nātou tokoni ki te kokelekasio. ʼE mole tonu ke tou tuʼania ʼi te kumi tokoni kia nātou, koteʼuhi ʼe ko te kau ako ʼo te Tohi-Tapu, pea ʼe nātou ʼiloʼi lelei te ʼu tohi ʼa te Sosiete Watch Tower. Ka sio te ʼu tagata ʼāfea ki he aga ʼe feala ke liliu ko he aga ʼe mole ʼalutahi mo te ʼu pelesepeto ʼa te Tohi-Tapu, pea ʼe mole nātou matataku ʼi te foaki ʼo he ʼu tokoni ʼe ʼaoga ki te faʼahi ʼaia. (Kalate 6:1) Ko te kokelekasio ʼe mulimuli ki te lao ʼa Kilisito ʼo nātou faifaitahi mo te ʼu tagata tauhi ōvi ʼofa ʼaia, ʼaē ʼe nātou takitaki nātou.—Hepeleo 13:7.
ʼE Maʼuliʼi e Te ʼu Tagata ʼĀfea Te Lao ʼa Kilisito
11. E feafeaʼi te maʼuliʼi e te ʼu tagata ʼāfea te lao ʼa Kilisito ʼi te kokelekasio?
11 ʼE lotomālohi te ʼu tagata ʼāfea ke nātou fakahoko te lao ʼa Kilisito ʼi te kokelekasio. ʼE nātou tuku he faʼifaʼitaki ʼi te faka mafola ʼo te logo lelei, ʼi te ako ʼo te Tohi-Tapu ke lave ki te loto ʼo te hahaʼi, pea ʼi tonatou ʼuhiga ʼofa pea mo agalelei, ko te ʼu tagata tauhi ōvi, ʼe nātou palalau ki “te ʼu nefesi ʼaē ʼe lotomamahi.” (1 Tesalonika 5:14) ʼE nātou fakafisi ki te ʼu aga ʼaē ʼe mole ko he ʼu aga faka Kilisitiano, ʼaē ʼe maʼu ʼi te ʼu lotu ʼo te Keletiate. ʼE moʼoni, kua ʼāsili kovi te mālama ʼaenī, pea ohage ko Paulo, ʼe lagi tuʼaniaʼi e te ʼu tagata ʼāfea ia te faga ōvi; kae ʼe nātou fakafuafua lelei te ʼu meʼa ʼaē ʼe nātou fai ʼo ʼuhiga mo te ʼu meʼa ʼaia.—2 Kolonito 11:28.
12. Ka kumi tokoni he Kilisitiano ki he tagata ʼāfea, ʼe tonu ke tokoni feafeaʼi te tagata ʼāfea kia ia?
12 Ohage la, ʼe lagi fia fakalavelave e he Kilisitiano ki he tagata ʼāfea pe koteā tana manatu ʼo ʼuhiga mo he puani maʼuhiga ʼe mole tohi fakahagatonu ʼi te Tohi-Tapu, peʼe ko he puani ʼe ʼaoga ke fakafuafua lelei ai te fakaʼaogaʼi ʼo te ʼu pelesepeto faka Kilisitiano. ʼE lagi ʼe hikihiki tona tuʼulaga ʼi te gāue, ʼo lahi ake mo tona totogi, kae ʼe toe lahi foki mo te ʼu maʼua ʼaē ʼe pipiki kiai. Peʼe ko he tāmai ʼe mole ʼi te moʼoni, ʼe lagi ʼe ina fakamaʼua ki tona foha ʼaē ʼe ʼi te moʼoni, ke ina fai he ʼu meʼa ʼe fakatupu kovi ki te minisitelio. ʼI te ʼu ʼaluʼaga ʼaia ʼe mole tonu ke foaki e te tagata ʼāfea tana manatu totonu. Kae, ʼe ina fakaʼaogaʼi anai te Tohi-Tapu moʼo tokoni kia ia ke ina fakakaukauʼi te ʼu pelesepeto ʼaē ʼe pipiki ki te ʼu faʼahi ʼaia. ʼE feala ke ina fakaʼaogaʼi te Index des publications de la Société Watch Tower, mo kapau ʼe ina maʼu ʼi te moʼi temi ʼaia, pea ke ina kumi te meʼa ʼaē ʼe ʼui e “te tagata kaugana agatonu mo poto” ʼo ʼuhiga mo te faʼahi ʼaia, ʼi te ʼu alatike ʼo Te Tule Leʼo pea mo ʼihi age ʼu tohi. (Mateo 24:45) Kae ʼe feafeaʼi anai mo kapau ʼe fai e te Kilisitiano he tonu ʼe mole lagi ko he tonu fakapotopoto kia mata ʼo te tagata ʼāfea? Kapau ko te tonu ʼaē neʼe ina fai ʼe mole fakafeagai fakahagatonu ki te ʼu pelesepeto peʼe ko te ʼu lao ʼa te Tohi-Tapu, ʼe ʼiloʼi anai e te Kilisitiano tagata ʼāfea ʼe ina tuku anai ia ia ke ina fai te tonu ʼaia, ʼo mahino kia ia “ ʼe [tou] tahi ʼamo anai tana ʼāmoga.” Kae, ʼe tonu ke manatuʼi e te Kilisitiano, “ko te meʼa ʼaē ʼe to e te tagata, ko te meʼa pe ʼaia ʼaē ka ina utu anai.”—Kalate 6:5, 7.
13. ʼI tanatou mole tali fakahagatonu ki te ʼu fehuʼi pea mo foaki tanatou ʼu manatu totonu, he koʼe ʼe tokoni te ʼu tagata ʼāfea ki niʼihi ke nātou fakakaukauʼi te ʼu faʼahi ʼaia?
13 He koʼe neʼe fai e te tagata ʼāfea te tonu ʼaia? Ko tona ʼu tupuʼaga e lua. ʼUluaki, neʼe ʼui e Paulo ki te kokelekasio ʼe mole ina ‘puleʼi tanatou tui.’ (2 Kolonito 1:24) Ko te tagata ʼāfea, mokā ina tokoniʼi tona tēhina ke ina fakakaukauʼi te meʼa ʼaē ʼe ʼui e te Tohi-Tapu ʼo ʼuhiga mo te tonu ʼaē ka ina fai, ʼe mulimuli ia ki te faʼifaʼitaki ʼa Paulo. ʼE mahino kia ia ʼe ʼi ai te ʼu tuʼakoi ʼo tona ʼuhiga takitaki, ohage ko te meʼa ʼaē neʼe mahino kiai ia Sesu, neʼe ʼi ai te ʼu tuʼakoi ʼo tana fai pule. (Luka 12:13, 14; Suta 9) Tahi ʼaē meʼa, ʼe fia foaki moʼoni e te ʼu tagata ʼāfea he ʼu tokoni faka Tohi-Tapu ʼe ʼaoga pea mo fakahagatonu, mokā ʼe ʼaoga kiai. Lua, ʼe akoʼi e te tagata ʼāfea tona kaugā fagona Kilisitiano. Neʼe ʼui fēnei e te ʼapositolo ko Paulo: “Ko te meʼa kai mālohi ʼe ʼa te kau tagata ʼaē kua fakapotopoto, ʼa nātou ʼaē, ʼaki tanatou fai tuʼumaʼu, kua nātou akoʼi tonatou ʼu fealagia fakakaukau, ke nātou fakakeheʼi te meʼa ʼaē ʼe lelei pea mo te meʼa ʼaē ʼe kovi.” (Hepeleo 5:14) Koia, ke feala hatatou fakapotopoto, ʼe tonu ke tou fakaʼaogaʼi totatou ʼu fealagia fakakaukau, kae mole tou talitali tuʼumaʼu ke tuku mai e he tahi kehe te tonu ʼaē ʼe tonu ke tou fai. Ko te tagata ʼāfea, ʼi tana fakahā ki tona kaugā fagona Kilisitiano peʼe feafeaʼi tana fakaʼaogaʼi te Tohi-Tapu moʼo vakaʼi pe koteā te tonu ʼaē ʼe tonu ke ina fai, ʼe tokoni anai ki te kaugā fagona ke tuputupu ki muʼa.
14. ʼE lava feafeaʼi kia nātou ʼaē kua fakapotopoto hanatou fakahā ʼe nātou falala kia Sehova?
14 ʼE feala ke tou falala kia Sehova ʼAtua, ʼe feala anai ʼaki tona laumālie maʼoniʼoni, ke ina uga te loto ʼo te kau atolasio moʼoni. Koia, ko te kau Kilisitiano ʼaē kua fakapotopoto, ʼe nātou faiga ke lave ki te loto ʼo tonatou ʼu tēhina, ʼo fakakolekole kia nātou, ohage ko te meʼa ʼaē neʼe fai e te ʼapositolo ko Paulo. (2 Kolonito 8:8; 10:1; Filemone 8, 9) Neʼe ʼiloʼi e Paulo ʼe mole ko te faitotonu, kae ko te heʼe faitotonu ʼaē ʼe ʼaoga tāfito ke fakamahino ki ai te lao, ke feala hana fai te aga ʼaē ʼe lelei. (1 Timoteo 1:9) Neʼe ina fakahā tana falala ki tona ʼu tēhina, kae neʼe mole lotolotolua peʼe heʼe falala ʼo ʼuhiga mo nātou. Neʼe faitohi fēnei ki te kokelekasio: “ ʼE mātou falala ki te ʼAliki ʼo ʼuhiga mo koutou.” (2 Tesalonika 3:4) ʼE mahino ia ko te tui ʼa Paulo, pea mo tana loto falala, neʼe ina uga mālohi te kau Kilisitiano ʼaia. ʼE toe feiā mo te ʼu fakatuʼutuʼu ʼa te ʼu tagata ʼāfea pea mo te ʼu tagata taupau feʼaluʼaki ia ʼaho nei. ʼE fakatupu loto fīmālie te ʼu tagata agatonu ʼaia, ʼi tanatou taupau te faga ōvi ʼa te ʼAtua ʼaki te ʼofa!—Isaia 32:1, 2; 1 Petelo 5:1-3.
Tou Maʼuliʼi Te Lao ʼa Kilisito
15. Koteā te ʼu fehuʼi ʼaē ʼe feala ke tou fai ke tou sio ai peʼe tou maʼuliʼi peʼe kailoa te lao ʼa Kilisito ʼi tatatou ʼu felogoi mo ʼotatou ʼu tēhina?
15 ʼE tonu kia tatou fuli ke tou vakaʼi tuʼumaʼu peʼe tou maʼuliʼi te lao ʼa Kilisito pea mo tou hikihiki te lao ʼaia. (2 Kolonito 13:5) ʼE moʼoni, ʼe feala ke tou maʼu fuli he ʼu fua lelei mo kapau ʼe tou fai te ʼu fehuʼi ʼaenī: ‘ ʼE ʼau fai koa he ʼu palalau fakaloto mālohi peʼe ʼau gutu fatufatu? ʼE ʼau poto koa ʼi te fakafuafua lelei ʼo te ʼu meʼa ʼaē ʼe ʼau fai, peʼe ʼau fefeka fau? ʼE ʼau fakaʼapaʼapa koa ki te hahaʼi peʼe ʼau loto pe koa ke tuʼu taku tonu?’ ʼE mole tonu ke faiga he Kilisitiano ke ina fakatonutonu te ʼu meʼa ʼaē ʼe tonu ke fai e tona tēhina, ʼo ʼuhiga mo he meʼa ʼe mole talanoa fakahagatonu kiai te Tohi-Tapu.—Loma 12:1; 1 Kolonito 4:6.
16. ʼE lava feafeaʼi hatatou tokoni kia nātou ʼaē ʼe mole nātou leleiʼia ia nātou totonu, moʼo fakahoko te koga maʼuhiga ʼo te lao ʼa Kilisito?
16 ʼI te ʼu temi faigataʼa ʼaenī, ʼe maʼuhiga tatatou kumi te ʼu faʼahiga meʼa ʼaē ʼe ʼaoga moʼo fakaloto mālohiʼi ʼo tatou takitokotahi. (Hepeleo 10:24, 25; vakaʼi ia Mateo 7:1-5.) Ka tou sioʼi ʼotatou ʼu tēhina pea mo tuagaʼane, ʼe mole koa la maʼuhiga age tonatou ʼu kalitate ʼi tonatou ʼu vaivaiʼaga? ʼE tou maʼuhiga fuli kia Sehova. Kae ko tatou fuli ʼe mole tou manatu feiā, māʼia mo te tokolahi ʼe mole nātou faʼa leleiʼia ia nātou totonu. Tokolahi ʼe nātou sioʼi pe nātou tonatou ʼu mele pea mo tanatou ʼu agahala. Moʼo fakaloto mālohiʼi ia nātou ʼaia—pea mo ʼihi age—ʼe feala koa hatatou faiga ke tou palalau ki he tahi peʼe ko he toko lua ʼi te ʼu fono fuli, ke nātou ʼiloʼi ʼe maʼuhiga kia tatou tanatou kau ʼi te ʼu fono pea mo te gāue lahi ʼaē ʼe nātou fai ʼi te kokelekasio? ʼE ko he meʼa fakafiafia te fakamaʼamaʼa feiā ʼo tanatou kavega pea ʼaki te meʼa ʼaia ʼe tou fakahoko ai te lao ʼa Kilisito!—Kalate 6:2.
Ko Te Lao ʼa Kilisito ʼe Gāue!
17. Ko te ʼu faʼahi kehekehe fea ʼaē ʼe koutou sio ai ki te gāue ʼa te lao ʼa Kilisito ʼi tokotou kokelekasio?
17 Ko te lao ʼa Kilisito ʼe gāue ʼi te kokelekasio faka Kilisitiano. ʼE tou sio kiai ʼi te ʼaho fuli—mokā faiga te kau Fakamoʼoni ke nātou vaevae te logo lelei, mokā nātou fakaloto mālohiʼi te hahaʼi pea mo nātou fefakaloto mālohiʼaki, mokā nātou faiga ke nātou tauhi kia Sehova logope la te ʼu faigataʼaʼia, mokā faiga te ʼu mātuʼa ke nātou akoʼi tanatou fānau ke nātou ʼofa kia Sehova ʼaki he loto fiafia, mokā ʼe akoʼi e te ʼu tagata taupau te Folafola ʼa te ʼAtua ʼaki te ʼofa pea mo he loto māfana, ʼo uga ai te faga ōvi ke nātou lotomālohi ʼo tauhi kia Sehova ʼo talu ai. (Mateo 28:19, 20; 1 Tesalonika 5:11, 14) Kapau ʼe tou maʼuliʼi te lao ʼa Kilisito, ʼe tou fakafiafia te loto ʼa Sehova! (Tāʼaga Lea 23:15) ʼE loto ia ke maʼuli ʼo heʼegata ia nātou fuli ʼaē ʼe ʼoʼofa ki tana lao haohaoa. ʼI te Palatiso ʼaē ka tou ʼamanaki hū kiai, ʼe tou sio anai ki he malamanei haohaoa, ʼe mole ʼi ai anai he ʼu hahaʼi ʼe nātou maumauʼi te lao, pea ʼe tou lolomi ai anai te ʼu meʼa fuli ʼaē ʼi totatou loto. ʼE ko he fakapale faka kolōlia tatatou maʼuli ʼi te lao ʼa Kilisito!
[Nota ʼi te lalo pasina]
a Ko te ʼu nofoʼaga ʼaia ʼe mole tatau mo te ʼu monasetelio ʼo te Keletiate. ʼE mole ʼi ai he ʼu “abbé,” peʼe ko he “ ʼu tāmai,” ʼi te faʼahi ʼaia. (Mateo 23:9) ʼE fakaʼapaʼapa ki te ʼu tēhina takitaki, kae ko tanatou gāue ʼe takitaki e te ʼu fakatuʼutuʼu pe ʼaē ʼe mulimuli kiai te kau tagata ʼāfea fuli.
Koteā Takotou Manatu?
◻ He koʼe neʼe mole fakahoko e te Keletiate te lao ʼa Kilisito?
◻ ʼE lava feafeaʼi hatatou maʼuliʼi te lao ʼa Kilisito ʼi totatou famili?
◻ Moʼo maʼuliʼi ʼo te lao ʼa Kilisito ʼi te kokelekasio, koteā ʼaē ʼe mole tonu ke tou fai, pea koteā te meʼa ʼe tonu ke tou fai?
◻ ʼI tanatou ʼu felogoi mo te kokelekasio, koteā ʼaē ʼe lava fai e te ʼu tagata ʼāfea moʼo mulimuli ki te lao ʼa Kilisito?
[Paki ʼo te pasina 23]
ʼE ʼaoga ʼaupito ke koutou ʼoʼofa ki takotou ʼu fānau
[Paki ʼo te pasina 24]
ʼE fakaloto fīmālie te ʼu tagata tauhi ōvi ʼofa!