ʼE Fakamaʼuaʼi Mai Koa e Te ʼAtua Ke Tou Sesunio?

ʼI TE ʼu lao ʼaē neʼe foaki e te ʼAtua kia Moisese, neʼe fakamaʼua ai te sesunio ʼi he ʼaluʼaga pe e tahi​—ʼi te ʼAho ʼo te ʼu Faifakalelei ʼaē neʼe fai ʼi te taʼu fuli. Neʼe fakatotonu e te lao ki te kau Iselaelite, ʼi te ʼaho ʼaia ke ‘fakamamahi ai tonatou ʼu nefesi,’ ʼo mahino kia nātou neʼe tonu ke nātou sesunio. (Levitike 16:​29-​31; 23:​27; Pesalemo 35:​13) Kae, ko te sesunio neʼe mole ko he meʼa neʼe fai feiā pe. Ko te ʼAho ʼo te ʼu Faifakalelei neʼe ina uga te hahaʼi ʼo Iselaele ke nātou mahino lelei ki tonatou ʼuhiga agahala, pea mo nātou mahino neʼe ʼaoga ke ʼi ai he tahi moʼo totogi ʼo nātou. Neʼe nātou sesunio ʼi te ʼaho ʼaia moʼo fakahā ʼaki ai tonatou lotomamahi ʼo ʼuhiga mo tanatou ʼu agahala, pea mo nātou fakahā tanatou fakahemala ia muʼa ʼo te ʼAtua.

Kae, logope la neʼe ko te sesunio pe ʼaia e tahi ʼaē neʼe fakamaʼua e te Lao Faka Moisese, neʼe sesunio te kau Iselaelite ʼi te tahi ʼu ʼaluʼaga. (Ekesote 34:28; 1 Samuele 7:6; 2 Fakamatala 20:3; Esitalasi 8:​21; Esitele 4:​3, 16) Ko ʼihi neʼe nātou sesunio moʼo fakahā tonatou loto fakahemala. Neʼe fakaloto mālohiʼi fēnei e Sehova te hahaʼi ʼo Suta ʼaē neʼe hēʼia: “Koutou liliu mai kia te ʼau mo tokotou loto katoa, ʼo koutou sesunio, mo fetāgihi pea mo fai ni ʼu tagilāulau.” Neʼe mole tonu ke hā ki tuʼa tanatou fai te ʼu meʼa ʼaia, koteʼuhi neʼe ʼui fēnei age e te ʼAtua: “Koutou hae ʼokotou loto, kae mole koutou hae ʼokotou ʼu mutuʼi meʼa.”​—Soele 2:​12-​15.

Ki muli age, ko te tokolahi neʼe nātou fai te sesunio, ke hā ki te hahaʼi ʼe nātou fai te faʼahi ʼaia. Neʼe fehiʼa ia Sehova ki te ʼu sesunio fakakākā ʼaia, koia neʼe ina fehuʼi ai ki te kau Iselaelite: “ ʼE tonu koa ke liliu ʼo feiā ia te sesunio ʼaē ʼe ʼau fili, ohage ko he ʼaho ʼe tonu ke fakamamahiʼi ai e te tagata ʼaē neʼe toʼo mai te kele tona nefesi? Ke fakamapelu ai ki lalo tona ʼulu ohage ko he kaho, pea ke ina fofola he tapoleniʼi taga pea mo te lefulefu ki tona moeʼaga? ʼE ko te meʼa koa la ʼaia ʼe ke higoaʼi ko he sesunio, he ʼaho ʼe leleiʼia e Sehova?” (Isaia 58:​5) Neʼe mole tonu ke nātou fai he sesunio ʼe ko he meʼa ke hā ki te hahaʼi, kae neʼe kole age ki te ʼu hahaʼi logogataʼa ʼaia ke nātou fai he ʼu gāue ʼe hā ai tanatou fakahemala.

Ko ʼihi sesunio ʼaē neʼe fakatuʼutuʼu e te kau Sutea, neʼe mole tali e te ʼAtua talu mai te kamata. Ohage la, ʼi te tahi temi neʼe fai e te hahaʼi ʼo Suta te ʼu sesunio e fā ʼi te taʼu fuli, moʼo fakamanatu te ʼu faʼahiga meʼa kovi ʼaē neʼe hoko ʼi te ʼohofi ʼo Selusalemi pea mo tona maumauʼi ʼi te fitu sēkulō ʼi muʼa ʼo totatou temi. (2 Hau 25:​1-4, 8, 9, 22-​26; Sakalia 8:​19) ʼI te ʼosi faka ʼāteaina ʼo te kau Sutea mai tonatou maʼuli popūla ʼi Papiloni, neʼe ʼui age e Sehova kia nātou ʼaki te polofeta ko Sakalia: “ ʼI te temi ʼaē neʼe koutou sesunio ai . . . , ʼo koutou fai ia taʼu e fitugofulu, neʼe koutou sesunio moʼoni koa kia te ʼau, ʼio kia te ʼau?” Neʼe mole leleiʼia e te ʼAtua te ʼu sesunio ʼaia, koteʼuhi neʼe sesunio te kau Sutea pea mo nātou lāuga ʼo ʼuhiga mo te ʼu fakamāu ʼaē neʼe fakahoko e Sehova. Neʼe nātou sesunio ʼuhi ko te malaʼia ʼaē neʼe hoko kia nātou, ka neʼe mole nātou fai ʼuhi ko tanatou ʼu aga ʼaē ʼe kovi. ʼI tanatou ʼosi liliu ki tonatou fenua, neʼe ko he temi ke nātou fakafiafia ai, kae mole ko he temi ke nātou lāuga ai ʼo ʼuhiga mo te temi kua hili.​—Sakalia 7:​5.

ʼE Feala Koa Ke Sesunio Te Kau Kilisitiano?

Logope la ko Sesu Kilisito neʼe mole heʼeki ina fakatotonu ki tana kau tisipulo ke nātou sesunio, kae ko ia pea mo tana kau tisipulo neʼe nātou sesunio ʼi te ʼAho ʼo te ʼu Faifakalelei koteʼuhi neʼe nātou mulimuli ki te Lao Faka Moisese. Tahi ʼaē meʼa, ko ʼihi ʼi tana kau tisipulo neʼe nātou fakatuʼutuʼu ke nātou sesunio ʼi te tahi ʼu lakaga, koteʼuhi neʼe mole ʼui age e Sesu kia nātou ke nātou līaki te fai ʼo te sesunio. (Gāue 13:​2, 3; 14:​23) Kae, neʼe mole nātou ‘fakakovikoviʼi ʼonatou mata, ke hā ki te hahaʼi ʼe nātou sesunio.’ (Mateo 6:​16) Ko te faʼahiga fakahā ʼaia ʼo te aga faka lotu, neʼe feala ke tupu ai te sioʼi ʼo nātou e te hahaʼi pea mo vikiʼi ai ia nātou. Kae, ʼe mole leleiʼia e te ʼAtua te faʼahiga aga ʼaia ʼaē ʼe hā ki tuʼa.​—Mateo 6:​17, 18.

Neʼe toe palalau foki ia Sesu ki te sesunio ʼo tana kau tisipulo ʼi te temi ʼaē ka mate ai. Neʼe mole ina fakatuʼutuʼu he toʼotoʼoga ʼo ʼuhiga mo he sesunio, kae neʼe ina fakahā age te meʼa ʼaē ka nātou fai anai ʼuhi ko tonatou lotomamahi. ʼI tona ʼosi fakatuʼuake, neʼe toe nofo mo nātou, pea neʼe mole kei maʼua ke nātou sesunio.​—Luka 5:​34, 35.

Neʼe fakaʼosi te Lao Faka Moisese ʼi te temi ʼaē “neʼe foaki tuʼa tahi ai ia Kilisito ke feala hana ʼamo te ʼu agahala ʼa te tokolahi.” (Hepeleo 9:​24-​28) Pea ʼi te kua fakaʼosi ʼo te Lao, neʼe kua fakaʼosi ai foki mo te fakatotonu ʼaē ke fai te sesunio ʼi te ʼAho ʼo te ʼu Faifakalelei. Koia, neʼe kua molehi te sesunio ʼaē neʼe fakamaʼua ʼi te Tohi-Tapu.

E Feafeaʼi Koa Te Sesunio ʼAē ʼe Fai e Te ʼu Lotu ʼo Te Keletiate?

Kae, koteā koa te fakatafito ʼo te sesunio ʼaē ʼe fai e te Keletiate? Ko te ʼu lotu Katolika pea mo Polotesita ʼe nā fai te sesunio, kae ʼe mole tatau tanā faʼahiga fai. Ko ʼihi ʼe nātou kai pe he meʼa kai e tahi ʼi te ʼaho lolotoga te ʼu ʼaho e 40 ʼi muʼa ʼo te Pāsikate. Ko ʼihi ʼe nātou sesunio ʼi te ʼaho katoa ʼi te ʼAho ʼo te Sinele pea mo te Feliaono Tapu. Ki ʼihi hahaʼi, ko te ʼaho ʼo te sesunio, ʼe mole nātou kai te kanoʼi manu, te ika, te ʼu foʼi moa, pea mo te ʼu meʼa ʼaē ʼe gaohi ʼaki te huʼa pipi.

ʼE ʼui ko te ʼu ʼaho ʼaē ʼe fai ai te sesunio, ʼe mulimuli ki te ʼu ʼaho e 40 ʼaē neʼe sesunio ai ia Sesu ʼi tana ʼosi papitema. Neʼe ina fakatuʼutuʼu koa te meʼa ʼaia ʼe ko te toʼotoʼoga ke fai ʼi te taʼu fuli? Kailoa. Koteʼuhi ʼe mole ʼui e te Tohi-Tapu neʼe fai te faʼahi ʼaia e te kau Kilisitiano ʼo te ʼuluaki sēkulō. Ko te ʼu ʼaho sesunio ʼaia neʼe ʼuluaki fai ʼi te fā sēkulō ki muli mai ʼo te temi ʼo Kilisito. Neʼe nātou taupau te akonaki ʼaia mai te ʼu aga faka pagani, ohage pe ko ʼihi ʼu akonaki ʼa te Keletiate.

Kapau ko te ʼu ʼaho ʼo te sesunio ʼe ko he faʼifaʼitaki ʼaia ki te sesunio ʼaē neʼe fai e Sesu ʼi te toafa ʼi tana ʼosi papitema, he koʼe ʼe nātou fai te faʼahi ʼaia lolotoga te ʼu vāhaʼa ʼaē ʼi muʼa ʼo te Pāsikate​—ʼaē ʼe ʼui ʼe ko te temi ʼo tona fakatuʼuake? Neʼe mole sesunio ia Sesu ʼi te ʼu ʼaho ʼaē ʼi muʼa ʼo tona mate. ʼE fakamatala e te evaselio ko ia pea mo tana kau tisipulo neʼe nātou ʼaʼahi te ʼu hahaʼi ʼi tonatou ʼu ʼapi, pea neʼe nātou fai kakai ʼi Petania ʼi he ʼu kiʼi ʼaho ʼi muʼa ʼo tona mate. Pea neʼe ina kai te kaitahi ʼo te Pāsikate ʼi te po ʼi muʼa ʼo tona mate.​—Mateo 26:​6, 7; Luka 22:​15; Soane 12:​2.

ʼE mole he meʼa ʼe tonu ke tou tāʼofi ʼi te sesunio ʼaē neʼe fai e Sesu ʼi tana ʼosi papitema. Neʼe ʼi ai tona minisitelio maʼuhiga neʼe tonu ke ina fai. Ko te faka lākatonuʼi ʼo te pule faʼitaliha ʼa Sehova pea mo te ka haʼu ʼo te hahaʼi neʼe pipiki ki te gāue ʼaia. Neʼe ko he temi neʼe tonu ke lahi ai tana metitasio pea mo tana faikole kia Sehova ke tokoni age kia te ia pea mo ina takitaki ia ia. Koia la ʼaē neʼe ko he temi lelei ʼaia ke sesunio ai ia Sesu. ʼE hā ʼaki mai ai ko te sesunio ʼe feala ke ʼi ai hona ʼaoga mokā ʼe fai ʼaki he manatu ʼe lelei pea ʼe ko he ʼaluʼaga ʼe tau mo feʼauga ke fai te faʼahi ʼaia.​—Vakaʼi ia Kolose 2:​20-​23.

Ko Te Temi ʼAē ʼe ʼAoga Ai Te Sesunio

Tou vakaʼi he ʼu ʼaluʼaga ia ʼaho nei ʼe feala ke sesunio ai he tahi ʼe atolasio ki te ʼAtua. Ko he tahi neʼe ina fai he agahala ʼe lagi mole fia kai anai lolotoga he temi. ʼE mole ina fai te faʼahi ʼaia ke tokagaʼi ia ia e te hahaʼi peʼe moʼo fakahā ʼe ʼita ʼi te ʼu tokoni ʼaē neʼe fai kia ia. Pea kua tou ʼiloʼi papau, ko te sesunio ʼe mole ina fakatokatoka anai tana ʼu felogoi mo te ʼAtua. Kae, ko he tahi ʼe loto fakahemala moʼoni ʼe mamahi ʼaupito anai tona loto ʼuhi ko te hala ʼaē neʼe ina fai kia Sehova pea mo te ʼu mamahi ʼaē neʼe lagi ina fakatupu ki tona ʼu kaumeʼa pea mo tona famili. Ko he lotomamahi pea mo he faikole fakamalotoloto ke fakamolemole e Sehova ia kita, ʼe feala ke puli ai hakita fia kai.

Ko te Hau ʼo Iselaele ko Tavite neʼe hoko kia ia te meʼa ʼaia. ʼI te temi ʼaē neʼe mate ai tona foha ʼaē neʼe ina maʼu mo Pati Sepa, neʼe ina fakatuʼutuʼu tāfito ke faikole kia Sehova ke manavaʼofa ia Sehova ki tanā tamasiʼi. ʼI tana tokaga tāfito ki tana ʼu faikole, neʼe sesunio ai. ʼO toe feiā aipe, ia ʼaho nei ʼe lagi ʼi ai he ʼu ʼaluʼaga faigataʼa, ʼe mole ʼaoga ai ke kita kai.​—2 Samuele 12:​15-​17.

ʼE toe feala pe foki ke ʼi ai he ʼu temi ʼe loto ai he tahi ʼe pipiki ki te ʼAtua, ke ina ako he ʼu manatu fakalaumālie ʼe mole kita mahino gafua kiai. ʼE lagi tonu anai ke ina fai he ʼu kumi ʼi te Tohi-Tapu pea mo te ʼu tohi faka Tohi-Tapu. ʼE lagi ʼaoga anai kia ia he temi ke metitasio ai. Lolotoga te temi ʼaia ʼaē ka tokaga tāfito ai ki tana ako, ʼe lagi feala anai ke ina fakatuʼutuʼu ke mole kai.​—Vakaʼi ia Selemia 36:​8-​10.

ʼE ʼi ai te ʼu faʼifaʼitaki faka Tohi-Tapu ʼo te ʼu kaugana ʼa te ʼAtua, neʼe nātou sesunio mo kapau neʼe tonu ke nātou fai he ʼu tonu maʼuhiga. ʼI te ʼu ʼaho ʼo Nehemia, kapau neʼe fai e te hahaʼi he fuakava, neʼe tonu ke nātou fai kia Sehova he malaʼia ki te kau Sutea mo kapau neʼe mole nātou fakahoko te fuakava ʼaia. Neʼe tonu ke nātou fakapapau kia Sehova ʼe nātou mavete anai mo tonatou ʼu ʼohoana matāpule pea ʼe mole nātou faifaitahi anai mo te ʼu puleʼaga ʼaē ʼi te ʼu tafaʼaki. ʼI muʼa ʼo tanatou fai ia te fuakava ʼaia pea ʼi tanatou lolotoga vevete tanatou ʼu agahala, neʼe sesunio te kokelekasio katoa. (Nehemia 9:​1, 38; 10:​29, 30) Kapau ʼe ʼi ai he ʼu tonu maʼuhiga ʼe tonu ke fai e he Kilisitiano, pea ʼe lagi ʼi ai he temi ʼe mole fia kai ai.

Ko te ʼu tonu ʼaē neʼe fai e te ʼu kolesi ʼo te ʼu tagata ʼāfea ʼi te ʼuluaki kokelekasio faka Kilisitiano, neʼe tautau hoko ai mo te sesunio. Ia ʼaho nei, kapau ʼe ʼi ai he ʼu tonu maʼuhiga ʼe tonu ke fai e te ʼu kokelekasio, ʼo lagi nātou fai ʼuhi ko he tahi neʼe agahala, ʼe feala ke mole nātou kakai ʼi te temi ʼaē ʼe nātou vakavakaʼi ai te faʼahi ʼaia.

Ko te fakatuʼutuʼu ʼaē ke tou sesunio ʼi he ʼu faʼahiga ʼaluʼaga ʼe ko he puleʼaki ʼe fakalogo anai kia tatou takitokotahi. ʼE mole tonu anai ke tou valokiʼi he tahi ʼuhi ko te faʼahi ʼaia. ʼE mole tou loto anai ke tou hage ʼe tou “mata faitotonu ki te tagata”; pea ʼe mole tou loto anai ke liliu te meʼa kai ʼe ko he meʼa ʼe maʼuhiga tāfito, ʼo fakatupu kovi ai ki totatou ʼu maʼua maʼuhiga. (Mateo 23:​28; Luka 12:​22, 23) Pea ʼe fakahā mai e te Tohi-Tapu ʼe mole fakamaʼuaʼi mai e te ʼAtua ke tou sesunio pea ʼe mole ina tapuʼi te faʼahi ʼaia.

[Paki ʼo te pasina 7]

ʼE koutou ʼiloʼi koa pe koʼe neʼe sesunio ia Sesu ia ʼaho e 40 ʼi tana ʼosi papitema?