Tou Faka Maʼuhigaʼi Totatou ʼu Pilivilesio ʼi Te Gāue Taputapu
ʼE MOLE tonu ke tou fakamālaloʼi te gāue taputapu ʼaē neʼe hinoʼi mai ke tou fai. ʼI te temi ʼaē neʼe meʼa noaʼi ai e te kau pelepitelo ʼo te Suta ʼāfea tonatou ʼu pilivilesio ʼo ʼuhiga mo te fale lotu ʼa Sehova, neʼe ina fakatonutonuʼi nātou. (Malakia 1:6-14) Pea ʼi te temi ʼaē neʼe fakaneke ai e ʼihi Iselaelite te kau Nasilea ke nātou meʼa noaʼi te ʼu maʼua ʼaē neʼe nātou tali ʼo ʼuhiga mo tanatou gāue taputapu, neʼe fakatonutonuʼi e Sehova te ʼu Iselaelite agahala ʼaia. (Amosi 2:11-16) Ko te kau Kilisitiano moʼoni ʼe nātou toe kau foki ki he gāue taputapu, pea ʼe nātou faka maʼuhigaʼi te gāue ʼaia. (Loma 12:1) Ko te gāue taputapu ʼaia ʼe ʼi ai tona ʼu agaaga kehekehe, ʼe maʼuhiga fuli.
ʼI te lolotoga nofo ʼa Sesu mo tana kau tisipulo ʼi te kele, neʼe ina akoʼi nātou ke nātou liliu ko he ʼu kaugā fai faka mafola ʼo te Puleʼaga ʼo te ʼAtua. ʼAki te temi, ʼe aʼu anai te logo ʼaia ki te potu taupotu ʼo te kele. (Mateo 28:19, 20; Gāue 1:8) Ko te faka mafola ʼaia ʼe maʼuhiga tāfito ʼi te ʼu ʼaho fakamuli ʼo te tuʼu ʼo te ʼu faʼahiga meʼa ʼaenī.
Ko te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼe nātou kau fuli ki te gāue ʼaia. Pea ko te toko lauʼi teau afe ia nātou ʼe nātou fiafia ʼi tanatou kau kiai ʼi tonatou ʼuhiga pionie. Moʼo fai te gāue ʼaē ʼe ʼaoga ki te faka mafola ʼi te malamanei katoa, ko te toko lauʼi afe neʼe nātou hū ki te gāue temi katoa ʼi te Petele, peʼe ʼi te gāue taupau feʼaluʼaki ohage ko te kau tagata taupau faka silikosikilipisio pea mo faka tisitilike, peʼe ʼi te gāue misionea. Koteā te meʼa ʼaē ʼe fakamaʼua kia nātou ʼaē ʼe fia hoko atu tanatou gāue makehe ʼaia?
Ka Hoko He ʼu Fihifihia Lahi ʼi Te Famili
ʼI muʼa ʼo tana kamata te gāue temi katoa makehe, ʼi te agamāhani ʼe tonu ke fai e he tahi he ʼu fetogi ʼi tona maʼuli. Kae ʼe mole feala kia tatou fuli ke tou fai te faʼahi ʼaia. ʼE lagi mole feala anai ki he tahi ʼe ʼi ai hona ʼu maʼua ʼe tonu ke ina fakahoko. Koteā ʼaē ʼe tonu ke fai, mokā hoko he ʼu fihifihia ki he tahi ʼe gāue temi katoa, ʼo ʼuhiga mo tona ʼu maʼua faka famili, ʼaē ʼe lagi pipiki kiai tana ʼu mātuʼa? Ko te ʼu pelesepeto pea mo te ʼu tokoni ʼaē ʼe hoa mai ʼe feala ke nātou takitaki tatou ʼi te ʼu ʼaluʼaga ʼaia.
Ko totatou maʼuli katoa ʼe tonu ke fakatafito ki tatatou felogoi mo Sehova. (Tagata Tānaki 12:13; Maleko 12:28-30) ʼE tonu ke tou faka maʼuhigaʼi te ʼu meʼa taputapu ʼaē neʼe tuku mai kia tatou ke tou tokaga kiai. (Luka 1:74, 75; Hepeleo 12:16) ʼI te tahi lakaga, ko he tagata neʼe tonu ke ina fetogi te ʼu meʼa ʼaē neʼe ina fakamuʼamuʼa, neʼe ʼui age ki ai e Sesu neʼe tonu ke gāue tāfito ki te faka mafola ʼo te Puleʼaga ʼo te ʼAtua. ʼE mahino ia, neʼe hoki ina fia fai te gāue ʼaia ʼi te ʼosi mate ʼo tana tāmai. (Luka 9:59, 60) ʼI te tahi faʼahi, neʼe fakahā e Sesu te manatu hala ʼa te hahaʼi ʼaē neʼe nātou lau neʼe nātou foaki tonatou ʼu koloā fuli ki te ʼAtua, kae neʼe mole nātou fai he meʼa ‘maʼa tanatou tāmai peʼe ko tanatou faʼe.’ (Maleko 7:9-13) Ko te ʼapositolo ko Paulo neʼe ina toe fakahā ʼe ko he maʼua maʼuhiga ke kita tokaga ki ‘tokita kāiga,’ ʼo kau ai mo takita ʼu mātuʼa pea mo takita ʼu kui.—1 Timoteo 5:3-8.
Ko tona faka ʼuhiga koa, ka hoko te ʼu fihifihia faka famili pea ʼe tonu ki te kau pionie temi katoa ke nātou tuku tanatou gāue moʼo tokaga ki tonatou ʼu kāiga? ʼE tonu ke tou vakaʼi te ʼu agaaga fuli ʼo te fihifihia ʼaia. Kae ʼe ʼa tatou takitokotahi te fai ʼo te tonu ʼaia. (Kalate 6:5) Ko te tokolahi neʼe nātou mahino, logope la ʼe nātou leleiʼia tanatou gāue, kae ʼe ko he agapoto ke nātou nonofo mo tanatou ʼu mātuʼa ʼo tokoni kia nātou. Koteā tona tupuʼaga? Neʼe lagi ʼaoga ʼaupito ke foimo fai atu aipe he tokoni, pe neʼe mole he tahi kāiga neʼe feala ke tokoni ki tanatou ʼu mātuʼa, pe neʼe mole feala ki te kokelekasio ke nātou fai he ʼu fakatuʼutuʼu ʼo ʼuhiga mo te faʼahi ʼaia. Ko ʼihi neʼe nātou lava pionie ʼi tanatou lolotoga fai te tokoni ʼaia. Pea ko ʼihi neʼe nātou toe toʼo te gāue temi katoa ʼi te ʼosi fakatokatoka ʼo te ʼaluʼaga ʼaia. Kae ʼe lahi te ʼu lakaga ʼaē neʼe feala ke fai ai he tahi ʼu puleʼaki.
ʼE Nātou Fakahoko Tonatou Maʼua
Ka hoko he ʼu faigataʼaʼia lahi, ko ʼihi ʼaē ʼe gāue temi katoa neʼe nātou lava fakahoko tonatou ʼu maʼua, ka mole nātou tuku tanatou selevisi. Koutou vakaʼi te ʼu faʼifaʼitaki ʼaē ʼe hoa mai.
ʼI te ʼu nofoʼaga faka malamanei ʼa te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova, ʼe ʼi ai te taumatuʼa neʼe hū ki te Petele ʼi te taʼu 1978, ʼi tanā ʼosi kau ki te gāue taupau faka tisitilike pea mo faka silikosikilipisio. ʼE lahi te ʼu maʼua ʼaē ʼe tonu ke fakahoko e te tēhina ʼaia ʼi te kautahi faka teokalatike. Kae neʼe ʼaoga ke fai he tokoni ki tana ʼu mātuʼa. ʼI te taʼu fuli ko te taumatuʼa ʼaia neʼe nā folau tuʼa tolu peʼe tuʼa fā moʼo tokaga ki tana ʼu mātuʼa—neʼe nā folau ia kilometa e 3 500 ʼi te ʼu ʼaʼahi fuli. Tahi ʼaē meʼa, neʼe nā laga he fale ki tana ʼu mātuʼa. ʼI ʼihi temi neʼe tonu ke nā folau he neʼe ʼi ai he ʼu fihifihia faka tōketā. Neʼe nā teitei fakaʼaogaʼi katoa tonā temi mālōlō lolotoga taʼu e 20 ʼaenī kua ʼosi moʼo taupau tana ʼu mātuʼa. ʼE nā ʼoʼofa ki tana ʼu mātuʼa pea mo fakaʼapaʼapa ki ai, pea ʼe nā toe leleiʼia ʼaupito tonā ʼu pilivilesio ʼi te gāue taputapu.
ʼE ʼi ai te tahi tēhina neʼe kau ki te gāue feʼaluʼaki talu mai taʼu e 36 pea neʼe tau mo te ʼahiʼahi lahi, pea neʼe ina ʼui ʼe ko te fihifihia lahi tokotahi ʼaē neʼe hoko kia ia. Neʼe ʼaoga ki te faʼe ʼo tona ʼohoana, ʼaē neʼe taʼu 85 pea neʼe kaugana agatonu kia Sehova, ke ʼi ai he tahi ʼe nofo mo ia pea mo ina taupau ia ia. ʼI te temi ʼaia, neʼe mole tāu mo feʼauga ki te tokolahi ʼo tana ʼu fānau ke nātou ʼave ia ia ki tonatou ʼapi. Pea ko te kāiga ʼo te taumatuʼa neʼe ina ʼui age neʼe tonu kia nāua ke nā tuku tanā gāue ke feala hanā taupau te finematuʼa. Kae neʼe mole nā tuku tanā selevisi maʼuhiga, pea neʼe mole nā meʼa noaʼi tonā maʼua ki te faʼe. Neʼe nofo mo nāua lolotoga te ʼu taʼu e 9 ʼaē neʼe hoa atu kiai. ʼI te kamata neʼe nātou nonofo ʼi he ʼapi feʼāveʼaki, pea ki muli age neʼe nātou nonofo ʼi he ʼu falefata ʼo mulimuli ki te ʼu fakatuʼutuʼu ʼa te silikosikilipisio. Kae ʼi he ʼu temi loaloaga ko te tēhina ʼaē neʼe kua liliu ko he tagata taupau faka tisitilike, neʼe feʼaluʼaki ʼuhi ko tana gāue kae ko tona ʼohoana neʼe nofo mo tana faʼe moʼo taupau ia ia. ʼI te vāhaʼa fuli ʼi te ʼosi ʼo te fono ʼi te ʼAhotapu, neʼe toe liliu te tēhina kiō ia. Ko te tokolahi ʼaē neʼe nātou ʼiloʼi te ʼaluʼaga ʼo te taumatuʼa ʼaia, neʼe nātou loto fakafetaʼi ki te meʼa ʼaē neʼe nā fai. ʼAki te temi, ko te meʼa ʼaē neʼe nā fai neʼe ina uga te tahi ʼu kāiga ke nātou tokoni kia nāua. Ko te ʼu kaugana ʼa Sehova ʼe toko lauʼi afe ʼe nātou maʼu te ʼu fua lelei ʼi te loto faka sakilifisio ʼo te taumatuʼa ʼaia, he neʼe nā pipiki mālohi ki tanā selevisi temi katoa.
Te Fetokoniʼaki ʼo Te Famili
Ka leleiʼia e te famili te maʼuhiga ʼo te selevisi makehe ʼaia, pea ʼe lagi nātou fia fetokoniʼaki anai ke feala ai ki ʼihi ke nātou kau kiai.
Ko te felogoi lelei ʼaia ʼi te famili, neʼe tokoni ki te taumatuʼa Kanata ʼe misionea ʼi Afelika ʼo te Potu Hihifo. Neʼe mole nā fakatalitali ke hoko he tuʼutāmaki, ʼo nā ʼamanaki ʼe mole hoko anai he meʼa feiā. Kae ʼi muʼa ʼo tanā ʼolo ki te Faleako Faka Tohi-Tapu ʼo Kalaate ʼa te Sosiete Watchtower, ke nā teuteu ai ki te gāue misionea ʼi te fenua matāpule, neʼe palalau te tēhina ʼaia mo tona tēhina veliveli ʼo ʼuhiga mo te puleʼaki ʼaē ʼe tonu ke fai anai mo kapau ʼe mahaki tanā faʼe. ʼUhi ko tana ʼofa ki tana faʼe pea mo tana faka maʼuhigaʼi te gāue misionea, neʼe ʼui fēnei age e tona tēhina veliveli: “ ʼE ʼi ai toku famili pea mo taku fānau ʼi te temi nei. ʼE mole feala ke ʼau ʼalu mamaʼo moʼo fai te meʼa ʼaē ʼe ke fai. Koia kapau ʼe mahaki anai Mama, pea ʼe ʼau taupau anai ia ia.”
ʼI Amelika ʼo te Potu Toga, ʼe ʼi ai te tahi taumatuʼa misionea neʼe tokoni kia nāua te ʼu kāiga ʼo te fafine, moʼo taupau tana faʼe ʼaē kua finematuʼa. Ko tona tēhina pea mo tona ʼohoana, neʼe nā taupau tana faʼe ʼo aʼu ki te mahaki ʼo te tuagaʼane. Pea koteā ʼaē neʼe hoko? Moʼo fakafimālieʼi te lotohoha ʼo te taumatuʼa, neʼe tohi fēnei e te holotuʼa ʼaia ʼo te fafine: “Kapau ʼe kei ʼau maʼuli mo taku fānau, pea ʼe mole tonu anai ke koulua tuku takolua gāue misionea.” Pea ko te tahi kiʼi tuagaʼane pea mo tona ʼohoana neʼe nā ʼōmai ʼo nonofo ʼi te ʼapi ʼo te faʼe moʼo taupau ia ia ʼo aʼu ki tona mate. ʼE ko he fetokoniʼaki lelei ʼaupito! Neʼe nātou tokoni fuli moʼo lagolago ki te gāue misionea.
ʼE Momoli e Te ʼu Mātuʼa Kia Sehova He ʼu Meʼa ʼOfa ʼAki He Loto Fia Foaki
ʼI te agamāhani ko te ʼu mātuʼa ʼe nātou fakahā tonatou leleiʼia ʼaupito ia te gāue taputapu. Ko tanatou fānau ʼe kau ki te ʼu koloā ʼaē ʼe feala ke nātou faka maʼuhigaʼi ʼaki ia Sehova. (Tāʼaga Lea 3:9) Tokolahi te ʼu mātuʼa ʼe nātou fakaloto mālohiʼi tanatou fānau ke nātou hū ki te gāue temi katoa. Pea ko ʼihi ʼe nātou logoʼi ʼi tonatou loto te meʼa ʼaē neʼe logoʼi e Ana, ʼaē neʼe ina foaki tana tama ko Samuele ki te tauhi ʼa Sehova ʼo aʼu “ki he temi ʼe mole hona gataʼaga,” ko tona faka ʼuhiga, ki “te ʼu ʼaho fuli ʼaē ʼo tona maʼuli.”—1 Samuele 1:22, 28.
Neʼe tohi fēnei e te faʼe ki tana taʼahine ʼi Afelika: “ ʼE ma fakamālo kia Sehova ʼo ʼuhiga mo te pilivilesio ʼaē neʼe tuku atu kia koe. Neʼe mole la he tahi meʼa lelei neʼe ma fakaʼamu kiai.” Pea ʼi te tahi lakaga, neʼe ʼui fēnei e te faʼe ʼaia: “ ʼE moʼoni ʼe ko he sakilifisio kia māua ke tou mavete, kae ʼe ko he meʼa fakafiafia kia māua tamā sio ʼaē ʼe tokaga ia Sehova kia koe!”
ʼI tana ʼosi manatuʼi te ʼu ʼaluʼaga kehekehe ʼaē neʼe tau mo ia ʼi tana taupau tana ʼu mātuʼa, neʼe tohi fēnei e te misionea ʼi Ekuatea: “ ʼI taku manatu, neʼe ko te ʼu faikole ʼo taku tāmai ʼaē neʼe tokoni tāfito kia ʼau pea mo toku ʼohoana. ʼI tana ʼosi mate, neʼe ʼui fēnei mai e taku faʼe: ‘Neʼe mole he ʼaho neʼe mole faikole ai tau tāmai ke fakagafua e Sehova kia koulua ke koulua haga nofo ʼi te gāue pionie.’ ”
ʼI Californie ʼi Amelika, neʼe fiafia te taumatuʼa kua matutuʼa he neʼe kau tanā tama ki te gāue temi katoa. Ko ia pea mo tona ʼohoana neʼe nā ʼi Sepania ʼi te temi ʼaē neʼe mate ai tana faʼe. Neʼe mahino ki te famili ʼe ʼaoga ke fai he ʼu fakatuʼutuʼu moʼo taupau tanatou tāmai. Ko te tokolahi ʼi te famili neʼe nātou maʼu fānau pea neʼe ʼi ai tanatou gāue fakamālama, koia ʼi tanatou manatu neʼe mole feala ke nātou fai te faʼahi ʼaia. Pea neʼe nātou kole mālohi ki te taumatuʼa ʼaē neʼe misionea ke nā toe liliu mai moʼo taupau tanatou tāmai. Kae neʼe kei mālohi te tāmai logope la tana kua taʼu 79 pea neʼe mahino lelei ki te ʼu meʼa fakalaumālie. Lolotoga te talaga faka famili, ʼi te ʼosi palalau ʼa te fānau fuli, neʼe tuʼu ake te tāmai ʼo ʼui mālohi fēnei: “Ko toku loto ke nā toe liliu ki Sepania ke nā hoko atu ai tanā gāue misionea.” Neʼe nā fai te faʼahi ʼaia kae neʼe nā toe tokoni kia ia ʼi te faʼahi fakasino. ʼI te temi nei, ʼe nā gāue ʼi te silikosikilipisio ʼo Sepania. Talu mai te talaga faka famili ʼaia, ko ʼihi ʼo te famili neʼe nātou fakahā tanatou leleiʼia ia te gāue ʼaē ʼe fai e te taumatuʼa misionea ʼi te fenua matāpule. ʼI te hili ʼo ni ʼu taʼu, ko te tahi foha neʼe ina ʼave tanatou tāmai ki tona ʼapi moʼo taupau ia ia ʼo aʼu ki tana mate.
ʼI Pennsylvanie ʼi Amelika, ko te tēhina fakanofo neʼe taʼu 90 tupu pea neʼe pionie talu mai taʼu e 40, pea neʼe mahaki kovi tona ʼohoana pea mate ai. Neʼe ʼi ai tona foha e tahi pea mo tona ʼu ʼofafine e toko tolu, pea neʼe lahi tana ʼu fānau ʼi te faʼahi fakalaumālie. Ko tana tahi ʼofafine neʼe kau ki te gāue temi katoa talu mai taʼu e 40, neʼe misionea mo tona ʼohoana, mo nā fai te gāue taupau feʼaluʼaki pea mo te gāue ʼi te Petele. Neʼe fai e tona ʼofafine ʼaia he ʼu fakatuʼutuʼu ke foaki ki tana tāmai te tokoni ʼaē ʼe ʼaoga ki ai. Ko te ʼu tēhina ʼo tona kokelekasio neʼe nātou toe tokoni foki kia ia ʼo nātou ʼave ia ia ki te ʼu fono ʼi te Fale ʼo te Puleʼaga. Ki muli age, ʼi te ʼosi mate ʼo tona ʼohoana, neʼe ina fehuʼi ki tana tāmai peʼe ina loto ke mavae ʼi te Petele moʼo taupau ia ia. Kae neʼe faka maʼuhigaʼi e te tāmai te ʼu meʼa taputapu, pea neʼe ina ʼiloʼi neʼe feala ke fai he tahi ʼu fakatuʼutuʼu ʼo ʼuhiga mo ia. Koia neʼe ina tali fēnei age: “ ʼE kovi anai tau fakatuʼutuʼu ʼaia, pea ʼe toe kovi age anai mo kapau ʼe ʼau tuku ke ke fai te faʼahi ʼaia.”
Te Lagolago ʼa Te ʼu Kokelekasio
Ko ʼihi kokelekasio neʼe nātou fai he tokoni lahi kia nātou ʼaē ʼe gāue temi katoa, moʼo taupau tanatou ʼu mātuʼa. ʼE nātou leleiʼia tāfito ia nātou ʼaē kua fualoa tanatou kau ki te gāue ʼaia. Logope la ʼe mole feala ke nātou toʼo tonatou maʼua faka Tohi-Tapu, kae ko te ʼu kokelekasio ʼe nātou faiga ke nātou fakamaʼamaʼa te maʼua ʼaia moʼo faka fealagia ki te ʼu fānau ke nātou hoko atu tanatou gāue makehe.
Ko te taumatuʼa Siamani neʼe nā gāue ʼi te fenua matāpule talu mai taʼu e 17, tāfito la ʼi te gāue feʼaluʼaki, pea neʼe fakaʼāsili kovi te ʼaluʼaga ʼo te faʼe ʼo te tagata. ʼI te taʼu fuli neʼe nā fakaʼaogaʼi tonā temi mālōlō moʼo tokoni kia ia. Pea ko tona ʼu vāhaʼa fale ʼaē ko he kau Fakamoʼoni, neʼe nātou toe fai foki mo nātou he tokoni ʼofa. Ki muli age, lolotoga te temi ʼaē neʼe nonofo ai te taumatuʼa mo tana faʼe ʼaē neʼe kua vaivai ʼaupito, neʼe ʼōmai kia nāua te ʼu tagata ʼāfea ʼo te kokelekasio. Neʼe nātou ʼiloʼi te meʼa ʼaē neʼe fai tuʼumaʼu e te taumatuʼa maʼa tanā faʼe. Pea neʼe nātou toe mahino foki ki te maʼuhiga ʼo te gāue makehe ʼaē neʼe nā kau kiai. Koia neʼe nātou fai ai he polokalama moʼo taupau te finematuʼa pea mo nātou ʼui fēnei age ki te taumatuʼa: “ ʼE mole he tahi meʼa ʼe feala ke koulua fai maʼa ia ʼi te meʼa ʼaē kua koulua fai, koia ʼe mātou tokoni atu anai ke koulua hoko atu takolua gāue ʼi Sepania.” Lolotoga te ʼu taʼu e fitu ʼaenī kua ʼosi, neʼe haga fai te faʼahi ʼaia e te ʼu tagata ʼāfea.
ʼO toe feiā pe, ko te tēhina ʼe gāue ʼi Senekale talu mai te taʼu 1967, neʼe lagolago kia ia te kokelekasio ʼo tana tāmai ʼo nātou taupau ia ia ʼaki he agaʼofa. ʼI te ʼāsili kovi ʼo te ʼaluʼaga ʼo tana ʼu mātuʼa, pea ʼaki te lagolago lelei ʼo tona ʼohoana, neʼe folau tokotahi te tēhina ki Amelika moʼo taupau tana ʼu mātuʼa. Neʼe ʼaoga ke nofo ai lolotoga ni ʼu māhina. Neʼe ko he ʼaluʼaga faigataʼa kia ia kae ʼi tana ʼosi fai te meʼa ʼaē neʼe ina lava fai, neʼe tokoni kia ia te kokelekasio, ke feala hana toe liliu ki tana gāue misionea. Lolotoga taʼu e 18, neʼe fai he tokoni ʼofa e te kokelekasio ki tana tāmai (logope la neʼe mole kei ina ʼiloʼi ʼihi tēhina), pea ki muli age neʼe nātou taupau tana faʼe. Neʼe hāo koa te tama ʼaia ʼi te ʼu meʼa ʼaē neʼe maʼua ke ina fai? Kailoa; neʼe folau tuʼa lahi mai Senekale ki Amelika ʼo ina fakaʼaogaʼi tona temi mālōlō, moʼo kau ki te tokoni ʼaē neʼe fai ki tana faʼe. Ko te tokolahi ʼi te kokelekasio neʼe nātou fiafia ʼi tanatou ʼiloʼi ʼaē neʼe nātou tokoni ki he taumatuʼa faʼa gāue ke nā hoko atu tanā gāue misionea ʼi Senekale.
Neʼe ʼui e Sesu kia nātou ʼaē neʼe nātou tuku ia meʼa fuli maʼa te logo lelei, ʼe nātou maʼu anai ʼo liuga teau he ʼu tēhina, mo he ʼu tuagaʼane, mo he ʼu faʼe, pea mo he ʼu fānau. (Maleko 10:29, 30) ʼE hoko moʼoni te faʼahi ʼaia ʼi te lotolotoiga ʼo te kau kaugana ʼa Sehova. Neʼe hoko te lea faka polofeta ʼaia ki te taumatuʼa ʼe gāue ʼi Bénin, ʼi Afelika ʼo te Potu Hihifo, he ko te ʼu Fakamoʼoni e toko lua ʼi te kokelekasio ʼo tonā ʼu mātuʼa, neʼe nā ʼui age ke mole nā tuʼania ʼo ʼuhiga mo tanā ʼu mātuʼa. Pea nā toe ʼui fēnei: “Ko tokolua ʼu mātuʼa ʼe ko tamā ʼu mātuʼa.”
Ei, ʼe lahi te ʼu meʼa ʼaē ʼe feala ke tou fai moʼo fakahā ʼe tou faka maʼuhigaʼi te ʼu pilivilesio ʼo te gāue taputapu. ʼE feala koa ke toe lahi age te ʼu meʼa ʼaē ʼe koutou fai?
[Paki ʼo te pasina 26]
Neʼe nātou lotolelei ke nātou kau ki te gāue taputapu temi katoa