Ko Te Sakilifisio Faitotogi ʼo Kilisito ʼe Ko Te Ala Ki Te Hāofaki

“He ko te ʼAtua, ʼi tona ʼofa lahi ki te malamanei, neʼe ina foaki mai tona ʼAlo ʼulu tokotahi, koteʼuhi ko ʼaē ʼe tui kia te ia, ke ʼaua naʼa fakaʼauha kaʼe ke ina maʼu te maʼuli heʼegata.”​—Soane 3:​16.

1, 2. Koutou fakamatala te faigataʼaʼia ʼaē ʼe tau mo te malamanei katoa.

KOUTOU fakakaukauʼi age muʼa mo kapau ʼe koutou mahaki kovi, pea ʼe hoki feala pe anai ke koutou lelei mo kapau ʼe tafa koutou. Kae ʼe feafeaʼi anai mo kapau ʼe totogi kovi tokotou tafa ʼaia? Pea ʼe feafeaʼi anai mo kapau ʼe mole feʼauga te ʼu koloā fuli ʼo tokotou famili pea mo tokotou ʼu kaumeʼa moʼo totogi ʼaki te faʼahi ʼaia? ʼE koutou lotomamahi ʼaupito anai mo kapau ʼe hoko kia koutou he meʼa feiā!

² Ko te faʼifaʼitaki ʼaia, ʼe ina fakahā mai te ʼaluʼaga ʼo te tagata. Neʼe fakatupu haohaoa tatatou ʼu ʼuluaki mātuʼa, ia Atama mo Eva. (Teutalonome 32:4) Neʼe feala ke nā maʼuli ʼo heʼegata pea mo fakahoko te fakatuʼutuʼu ʼa te ʼAtua: “Koulua fanaunau, pea koulua liliu ʼo hahaʼi, pea koulua fakafonu te kele, pea koulua puleʼi.” (Senesi 1:​28) Kae neʼe agatuʼu ia Atama mo Eva ki tonā Tupuʼaga. (Senesi 3:​1-6) ʼUhi ko tanā talagataʼa, neʼe liliu ia Atama mo Eva ʼo agahala, pea neʼe mafola ai te agahala ki tonā hōloga. Ki muli age, neʼe fai e te tagata agatonu ko Sopo te ʼu palalau ʼaenī: “Ko ai ʼaē ʼe feala ke ina fakatupu he tahi ʼe maʼa mai he tahi ʼe heʼemaʼa? Mole he tahi ʼe ina lavaʼi te faʼahi ʼaia.”​—Sopo 14:4.

3. Neʼe mafola feafeaʼi te mate ki te hahaʼi fuli?

³ Ko te agahala ʼe hage ko he mahaki ʼe tou piki­sia fuli ai, heʼe ʼui mai e te Tohi-Tapu, “ko tatou fuli neʼe tou agahala.” Pea ʼe ʼi ai tona ʼu fua kovi ki totatou maʼuli. ʼE moʼoni, heʼe “ko te totogi ʼaē ʼe foaki e te agahala, ʼe ko te mate.” (Loma 3:​23; 6:​23) ʼE mole he tahi ia tatou ʼe feala ke hāo mai ai. Ko te hahaʼi fuli ʼe agahala, koia ʼe mate te hahaʼi fuli. ʼI totatou ʼuhiga hōloga ʼo Atama, ʼe tou nonofo fuli ʼi te ʼaluʼaga ʼaia. (Pesalemo 51:5) Neʼe tohi fēnei e Paulo, “ ʼaki pe te tagata e tahi, kua hū te agahala ki te malamanei, pea ʼaki te agahala te mate, pea koia kua mafola ai te mate ki te tagata fuli pe koteʼuhi kua nātou agahala fuli.” (Loma 5:​12) Kae ʼe mole faka ʼuhiga leva, ʼe mole feala hatatou ʼamanaki ke hāofaki tatou.

Te Puleʼaki Moʼo Pulihi Te Agahala Pea Mo Te Mate

4. He koʼe ʼe mole feala ke pulihi e te tagata ia te mahaki pea mo te mate?

⁴ Koteā te faʼahiga fakatuʼutuʼu ʼaē neʼe tonu ke fai moʼo pulihi te agahala pea mo te mate? ʼE mahino ia, neʼe ko he fakatuʼutuʼu neʼe lahi age ʼi te ʼu fakatuʼutuʼu fakatagata. Neʼe ʼui fēnei e te tagata fai pesalemo: “ ʼE lahi fau te totogi ʼo he maʼuli. Ko te meʼa ʼaē ʼe ina lava totogi ʼe mole feʼauga anai ʼi he temi moʼo fakamamaʼo ia ia mai te faitoka, pea ke maʼuli ʼo heʼegata.” (Pesalemo 49:​8, 9, Today’s English Version) ʼE moʼoni, ʼe feala ke tou fakaloaloaga totatou maʼuli mo kapau ʼe tou tokaga lelei ki tatatou meʼa kai pea mo tou tatuʼu ki te tōketā, kae ʼe mole he tahi ia tatou ʼe feala ke ina pulihi tona ʼuhiga agahala. ʼE mole he tahi ʼe feala ke ina tāʼofi tana liliu ʼo matuʼa pea ke liliu tona sino ʼo haohaoa, ohage ko te meʼa ʼaē neʼe fakatuʼutuʼu maʼa tatou e te ʼAtua ʼi te kamata. Neʼe tonu te ʼu palalau ʼaē neʼe fai e Paulo ʼi tana ʼui ʼo ʼuhiga mo te ʼu fakatupu, “neʼe tuku ke [nātou] fakalogo ki te vaʼiganoa” ʼuhi ko te agahala ʼa Atama​—peʼe ohage ko tona ʼui e te Tohi-Tapu ʼo Selusalemi, “neʼe mole nātou lava fakahoko tanatou fakatuʼutuʼu.” (Loma 8:​20) Meʼa fakafiafia foki, he neʼe mole līaki tatou e te Tupuʼaga. Neʼe ina fai he ʼu fakatuʼutuʼu moʼo pulihi te agahala pea mo te mate ʼo talu ai. ʼO feafeaʼi?

5. Neʼe hā feafeaʼi te faitotonu ʼi te Lao ʼaē neʼe foaki ki Iselaele?

⁵ Ko Sehova “ ʼe manako ki te agatonu pea mo te faitotonu.” (Pesalemo 33:5) Ko te Lao ʼaē neʼe ina foaki ki Iselaele, neʼe hā lelei ai tana fai fakatatau ki te hahaʼi fuli pea mo tana faitotonu ʼaē ʼe mole fakapalatahi. Ohage la ʼi te lao, ʼe tou lau ai ‘ ʼe tonu anai ke foaki he maʼuli ki he tahi maʼuli.’ Ko tona faka ʼuhiga, kapau ko he Iselaelite neʼe ina matehi he tahi, pea neʼe tonu ke foaki tona maʼuli moʼo totogi ʼaki te maʼuli ʼaē neʼe ina toʼo. (Ekesote 21:23; Faka au 35:21) ʼAki te faʼahi ʼaia, neʼe fakahoko te faitotonu fakaʼatua.​—Vakaʼi ia Ekesote 21:30.

6. (a) He koʼe ʼe feala ke tou ʼui ko Atama neʼe ko te tagata fai fakapō? (b) Ko te maʼuli feafeaʼi ʼaē neʼe pulihi e Atama, pea koteā te faʼahiga sakilifisio ʼaē neʼe tonu ke fai moʼo fakahoko te faitotonu?

⁶ ʼI te temi ʼaē neʼe agahala ai ia Atama, neʼe liliu ko te tagata fai fakapō. ʼO feafeaʼi? Neʼe ina tuku ki tona hōloga tona ʼuhiga agahala pea mo te mate. ʼI te temi nei, kua tou sio pe ki te fakahaʼuhaʼu ʼo matuʼa ʼo totatou sino, pea ʼaki te temi ʼe tou ʼolo fuli ki te faitoka, ʼuhi pe ko te talagataʼa ʼa Atama. (Pesalemo 90:10) Kae ko te agahala ʼa Atama, ʼe ʼi ai tona tahi faʼahi maʼuhiga. Koutou manatuʼi, ko te maʼuli ʼaē neʼe pulihi e Atama maʼa ia pea mo tona hōloga neʼe mole ko he maʼuli nounou ʼe taʼu 70 peʼe 80. Kae neʼe ina pulihi tona maʼuli haohaoa, ei, te maʼuli heʼegata. Koia, kapau ‘neʼe tonu ke foaki he maʼuli ki te tahi maʼuli,’ pea ʼe ko te taʼi maʼuli feafeaʼi ʼaē neʼe tonu ke foaki moʼo fakahoko te faitotonu ʼo ʼuhiga mo te faʼahi ʼaia? ʼE mahino ia, neʼe tonu ke foaki he maʼuli haohaoa, ko he maʼuli neʼe feala ke tupu mai ai he ʼu hahaʼi haohaoa, ohage pe ko Atama. Kapau ʼe momoli faka sakilifisio te maʼuli ʼaia, pea ʼe fakahoko anai te faitotonu pea ʼe maʼu ai anai te fealagia ʼaē ke pulihi katoa te agahala pea mo te mate.

Te Totogi ʼo Te Agahala

7. Koutou fakamahino te faka ʼuhiga ʼo te kupu “totogi.”

⁷ Ko te meʼa ʼaē neʼe ʼaoga moʼo totogi tatou mai te agahala ʼe fakahigoaʼi e te Tohi-Tapu ko “te totogi.” (Pesalemo 49:7) Ko te kupu ʼaia ʼe feala ke faka ʼuhiga ki te falā ʼaē ʼe kole e ia ʼaē neʼe ina pilisoniʼi he tahi, moʼo fetogi ʼaki ia ia ʼaē neʼe pilisoniʼi. ʼE mahino ia, ʼe mole fakamaʼua mai e Sehova ke totogi age he falā he neʼe ina pilisoniʼi te hahaʼi. Kae ʼe kei moʼoni pe te ʼui ʼaē ʼe tonu ke foaki he totogi. ʼI tona fakahagatonu, ko te kupu faka Hepeleo ʼaē ʼe fakaliliu ʼaki te kupu “totogi” ʼe faka ʼuhiga ki te kupu “ ʼuʼufi.” Moʼo totogi te agahala, ʼe tonu ke tatau te totogi pea mo te meʼa ʼaē ʼe tonu ke totogi ʼaki, te maʼuli haohaoa ʼo Atama.

8. (a) Koutou fakamahino te pelesepeto ʼo te toe totogi. (b) ʼE pipiki feafeaʼi te pelesepeto ʼo te toe totogi kia tatou hahaʼi agahala?

⁸ ʼE ʼalutahi te faʼahi ʼaia mo te pelesepeto ʼaē ʼe tuʼu ʼi te Lao Faka Moisese​—te pelesepeto ʼo te toe totogi. Kapau ko he tagata Iselaelite neʼe liliu ʼo masiva ʼaupito pea neʼe ina fakatau ia ia totonu ke kaugana ki he tahi neʼe mole ko he Iselaelite, pea neʼe feala ki he tahi ʼo tona ʼu kāiga ke ina toe totogi ia ia ʼaki he falā neʼe ʼui ʼe feʼauga ʼo ʼuhiga mo te tagata kaugana ʼaia. (Levitike 25:47-​49) ʼE ʼui e te Tohi-Tapu, ʼe tou “popūla ki te agahala” ʼuhi ko totatou ʼuhiga hahaʼi agahala. (Loma 6:6; 7:​14, 25) Koteā ʼaē neʼe ʼaoga moʼo toe totogi ʼo tatou? Ohage ko te meʼa ʼaē kua ʼosi tou vakaʼi, kapau kua puli te maʼuli haohaoa, pea neʼe tonu ke totogi ʼaki te tahi maʼuli haohaoa.

9. Koteā te fakatuʼutuʼu ʼaē neʼe fai e Sehova moʼo ­ʼuʼufi ʼaki te agahala?

⁹ ʼE mahino ia, ko tatou fuli ʼe tou tutupu heʼe haohaoa. ʼE mole he tahi ia tatou ʼe tatau mo Atama; koia ʼe mole he tahi ia tatou ʼe feala ke ina foaki te totogi feʼauga ʼaē ʼe maʼua ke foaki. Ohage ko te kiʼi fakatā ʼaē neʼe tou vakaʼi ʼi te kamata, ʼe hage ʼe tou kau ʼi te mahaki ʼe feala ke tou mamate ai, pea ʼe mole feʼauga tatatou falā moʼo totogi ʼaki totatou tafa. Kapau ʼe tou nonofo ʼi he ʼaluʼaga feiā, ʼe mole tou fakafetaʼi anai koa mo kapau ʼe totogi e he tahi maʼa tatou? ʼE ko te meʼa ʼaia ʼaē neʼe fai e Sehova maʼa tatou! Neʼe ina fai he ʼu fakatuʼutuʼu ke ina toe totogi tatou mai te agahala ʼo talu ai. Ei, neʼe lotolelei ke ina foaki mai kia tatou te meʼa ʼaē neʼe mole feala ke tou maʼu e tatou totonu. ʼO feafeaʼi? Neʼe tohi fēnei e Paulo, “ko te meʼa ʼofa ʼaē ʼe foaki mai e te ʼAtua, ʼe ko te maʼuli heʼegata ʼaki ia Kilisito Sesu totatou ʼAliki.” (Loma 6:​23) Neʼe ʼui e Soane ʼo ʼuhiga mo Sesu, ʼe ko “te Akeno ʼa te ʼAtua ʼaē ʼe ina toʼo te agahala ʼo te malamanei.” (Soane 1:​29) Tou vakaʼi pe neʼe fakaʼaogaʼi feafeaʼi e Sehova ia tona ʼAlo ʼofaina moʼo foaki te totogi ʼaia.

“Ko He Totogi ʼe Tatau”

10. Neʼe hoko feafeaʼi kia Sosefo pea mo Malia te ʼu lea faka polofeta ʼo ʼuhiga mo te “hāko”?

¹⁰ ʼI te hili pe ʼo te agatuʼu ʼaē neʼe hoko ʼi Eteni, neʼe fakahā e Sehova tana fakatuʼutuʼu ʼaē ke ina fakatupu he “hāko,” ke ina toe totogi te malamanei mai te agahala. (Senesi 3:​15) ʼAki te ʼu meʼa kehekehe ʼaē neʼe ina fakahā ki tana hahaʼi, neʼe fakahā fakalelei e Sehova pe ko te famili fea ʼaē ka tupu mai ai te hāko ʼaia. ʼAki te temi, ko te ʼu meʼa ʼaia neʼe fakahā neʼe faka ʼuhiga kia Sosefo pea mo Malia, ko he tagata pea mo he fafine neʼe kua fakatahi pea neʼe nonofo ʼi Palesitina. ʼI hana moemisi, neʼe fakahā age kia Sosefo te kua faitama ʼa Malia ʼaki te laumālie maʼoniʼoni. Neʼe ʼui fēnei e te ʼaselo: “ ʼE ina faʼeleʼi anai he tama, pea ʼe tonu anai ke fakahigoa ko Sesu, heʼe ina hāofaki anai tana hahaʼi mai tanatou ʼu agahala.”​—Mateo 1:​20, 21.

11. (a) Neʼe fakatuʼutuʼu feafeaʼi e Sehova ke haohaoa te tupu tagata ʼo tona ʼAlo? (b) He koʼe neʼe lava foaki e Sesu “he totogi ʼe tatau”?

¹¹ ʼE mahino ia, neʼe ko he faitama fakatalakitupua ʼaia, he neʼe kua maʼuli ia Sesu ʼi selo ʼi muʼa ʼo tana tupu tagata. (Tāʼaga Lea 8:​22-​31; Kolose 1:​15) ʼAki tona mālohi faka milakulo, neʼe tuku e Sehova te maʼuli ʼo Sesu ki te fatu ʼo Malia, ʼo feala ai ki te ʼAlo ʼofaina ʼa te ʼAtua ke tupu tagata. (Soane 1:​1-3, 14; Filipe 2:​6, 7) Neʼe puipui e Sehova te tuputupu ʼo Sesu ke ʼaua naʼa ʼulihi ia ia e te agahala ʼa Atama, ke tupu haohaoa. Koia, neʼe ina maʼu te meʼa ʼaē neʼe pulihi e Atama​—te maʼuli haohaoa. ʼI te temi leva ʼaia, neʼe kua feala ke totogi e he tagata te totogi ʼo te agahala! Pea ʼe ko te meʼa ʼaia neʼe fai e Sesu ʼi te ʼaho 14 ʼo Nisani ʼo te taʼu 33 ʼo totatou temi. ʼI te ʼaho maʼuhiga ʼaia, neʼe tali e Sesu ke matehi ia ia e te kau fakafeagai, pea neʼe ina foaki ai “he totogi ʼe tatau.”​—1 Timoteo 2:6.

Te Maʼuhiga ʼo Te Maʼuli Haohaoa

12. (a) Koutou fakamatala te kehekehe maʼuhiga ʼo te mate ʼa Sesu pea mo te mate ʼa Atama. (b) Neʼe liliu feafeaʼi ia Sesu ko te “Tāmai Heʼegata” ʼa te hahaʼi talagafua?

¹² ʼE ʼi ai te kehekehe ʼo te mate ʼa Sesu pea mo te mate ʼa Atama​—pea ko te kehekehe ʼaia ʼe hā ai te maʼuhiga ʼo te totogi. Ko Atama neʼe tonu ke mate, he neʼe talagataʼa ʼi tona loto faʼitaliha ki tona Tupuʼaga. (Senesi 2:​16, 17) Kae ko Sesu neʼe mole tonu ke mate, he “neʼe mole agahala.” (1 Petelo 2:​22) Koia ʼi te temi ʼaē neʼe mate ai Sesu, neʼe ina maʼu te meʼa maʼuhiga ʼaupito ʼaē neʼe mole kei maʼu e Atama ʼi te temi ʼaē neʼe mate ai​—ʼe ko te ʼuhiga haohaoa. Koia, ko te mate ʼa Sesu neʼe ʼi ai tona maʼuhiga faka sakilifisio. ʼI tana hake ki selo ʼi tona ʼuhiga laumālie, neʼe ina momoli kia Sehova te maʼuhiga ʼo tona sakilifisio. (Hepeleo 9:​24) ʼI tana fai ia te faʼahi ʼaia, neʼe ina toe totogi te hahaʼi agahala pea neʼe liliu ko tanatou Tāmai foʼou, ʼo ina fetogi ai ia Atama. (1 Kolonito 15:45) ʼE tonu ai tona fakahigoaʼi ko te “Tāmai Heʼegata.” (Isaia 9:6) Koutou fakafuafua tona maʼuhiga kia tatou! Ko Atama, tatatou tāmai ʼaē neʼe agahala, neʼe ina faka mafola te agahala ki tona hōloga fuli. Kae ko Sesu, tatatou Tāmai haohaoa, ʼe ina fakaʼaogaʼi te maʼuhiga ʼo tona sakilifisio moʼo foaki te maʼuli heʼegata ki te hahaʼi talagafua.

13. (a) Koutou fakaʼaogaʼi he faʼifaʼitaki ʼe ina fakahā mai pe neʼe totogi feafeaʼi e Sesu te maʼua ʼa Atama. (b) He koʼe ko te sakilifisio ʼa Sesu ʼe mole ina ʼuʼufi te agahala ʼo tatatou ʼu ʼuluaki mātuʼa?

¹³ Kae neʼe lava ʼuʼufi feafeaʼi e te mate ʼa he tokotahi te ʼu agahala ʼa he tokolahi? (Mateo 20:28) Kua hili kiai ni ʼu taʼu, neʼe tā te alatike neʼe fakahā ai te fakatātā ʼaenī ʼo ʼuhiga mo te totogi: “Tou toʼo te faʼifaʼitaki ʼo he matani gāue ʼe gāue ai te toko lauʼi teau kau gāue. ʼI te mole fai fakahagatonu ʼa te patolo, neʼe puli katoa te falā ʼo te matani gāue, pea kua tonu ke māpunuʼi. Ko te hahaʼi ʼe toko lauʼi teau ʼaia, ʼe mole kei hanatou gāue pea ʼe mole kei feala ke nātou huʼi tonatou ʼu maʼua. Ko tonatou ʼu ʼohoana, mo tanatou ʼu fānau, pea mo te hahaʼi ʼaē ʼe tonu ke nātou huʼi maʼua ki ai, kua nātou mamahi fuli ʼuhi ko te kākā ʼa te tagata pe e tahi! Pea haʼu leva te tagata agalelei pea mo maʼu koloā ʼo totogi te ʼu maʼua ʼo te matani gāue pea mo ina toe avahi. ʼI te totogi ʼo te toe maʼua ʼaia, ʼe fīmālie ai te kau gāue, mo tonatou ʼu famili, pea mo te hahaʼi ʼaē neʼe tonu ke nātou huʼi maʼua ki ai. Kae ʼe kau koa te patolo ʼāfea ki te toe lelei ʼo te matani gāue? Kailoa, he kua pilisoniʼi pea ʼe mole ina toe maʼu anai tona tuʼulaga! ʼO toe feiā aipe, ko te totogi ʼo te toe maʼua ʼa Atama ʼe tupu ʼaki ai te ʼu fua lelei ki te toko lauʼi miliona hahaʼi ʼo tona hōloga​—kae mole kau ai ia Atama.”

14, 15. He koʼe ʼe feala ke tou ʼui, ko Atama mo Eva neʼe nā agahala ʼi tonā loto faʼitaliha, pea he koʼe ʼe kehe totatou ʼaluʼaga pea mo tonā ʼaluʼaga?

¹⁴ ʼE matatonu te faʼahi ʼaia. Koutou manatuʼi, ko Atama mo Eva neʼe nā agahala ʼi tonā loto faʼitaliha. Neʼe nā fakatotonu ke nā talagataʼa ki te ʼAtua. Kae ko tatou, neʼe tou tutupu ʼi te agahala. Neʼe mole feala ke tou fetogi te ʼaluʼaga ʼaia. Tatau aipe peʼe tou faiga mālohi, kae ʼe mole tou lava tekeʼi katoa te agahala. (1 Soane 1:8) ʼI ʼihi temi, ʼe lagi tou logoʼi te meʼa ʼaē neʼe logoʼi e Paulo, ʼaē neʼe ina tohi fēnei: “Ka ʼau fakaʼamu ke ʼau fai te meʼa ʼaē ʼe totonu, ko te meʼa ʼaē ʼe kovi ʼe ia te ʼau. ʼE ʼau leleiʼia moʼoni te lao ʼa te ʼAtua ʼo mulimuli ki te ʼuhiga tagata ʼaē ʼi loto, kae ʼau logoʼi ʼi te ʼu koga ʼo toku sino te tahi lao ʼe ina tauʼi te lao ʼo toku ʼatamai pea ʼe ina taki fakapōpula ʼau ki te lao ʼo te agahala ʼaē ʼe ʼi te ʼu koga ʼo toku sino. Tagata fakaʼofaʼofa ko ʼau!”​—Loma 7:​21-​24.

¹⁵ Kae ʼaki te totogi, ʼe feala hatatou falala ʼe fetogi anai te ʼaluʼaga ʼaia! Ohage ko te meʼa ʼaē neʼe fakapapau e te ʼAtua, ko Sesu ko te hāko ʼaē ka “tapuakina moʼoni ai anai te ʼatu puleʼaga fuli pe ʼo te kele.” (Senesi 22:18; Loma 8:​20) Ko te sakilifisio ʼa Sesu ʼe ina foaki he ʼu fealagia taulekaleka kia nātou ʼaē ʼe nātou tui kia te ia. Tou vakaʼi te ʼu meʼa ʼaia ʼe feala ke tou ʼamanaki kiai.

Te ʼu Fua Lelei ʼAē ʼe Tou Maʼu ʼAki Te Totogi ʼa Kilisito

16. Logope la totatou ʼuhiga agahala, kae koteā te ʼu fua lelei ʼaē ʼe feala ke tou maʼu ʼaki te totogi ʼa Sesu?

¹⁶ ʼE fakamoʼoni mai e te tagata faitohi ʼo te Tohi-Tapu ko Sake, “ ʼe lahi te ʼu lakaga ʼe tou lākahala fuli ai.” (Sake 3:2) Kae ʼaki te totogi ʼa Kilisito, ʼe feala ke fakamolemole tatatou ʼu agahala. Neʼe tohi fēnei e Soane: “Kapau ʼe agahala he tahi, ʼe ʼi ai tatatou tokoni ia tafa ʼo te Tāmai, ko Sesu Kilisito, ko te faitotonu. Ko ia ko te sakilifisio faifakalelei ʼo ʼuhiga mo ʼatatou ʼu agahala.” (1 Soane 2:​1, 2) ʼE mahino papau ia, ʼe mole tonu ke tou meʼa noaʼi te kovi ʼo te agahala. (Suta 4; vakaʼi ia 1 Kolonito 9:​27.) Kae kapau ʼe tou lākahala, pea ʼe feala ke tou avahi totatou loto kia Sehova, ʼi tatatou ʼiloʼi ʼaē ʼe “fakamolemole gafua.” (Pesalemo 86:5; 130:​3, 4; Isaia 1:​18; 55:7; Gāue 3:​19) Koia, ʼe feala ʼaki te totogi ʼaia ke tou tauhi ki te ʼAtua ʼaki he leʼo ʼo loto ʼe maʼa, pea mo tou fakaōvi kia te ia ʼi te faikole ʼaki te huafa ʼo Sesu Kilisito.​—Soane 14:13, 14; Hepeleo 9:​14.

17. ʼAki te totogi, koteā te ʼu tapuakina ʼaē ka tou maʼu?

¹⁷ ʼAki te totogi ʼa Kilisito, kua feala ke fakahoko te fakatuʼutuʼu ʼa te ʼAtua​—ke maʼuli te hahaʼi talagafua ʼo talu ai ʼi he kele kua liliu ko he Palatiso. (Pesalemo 37:29) Neʼe tohi fēnei e Paulo: “Tatau aipe peʼe lahi te ʼu fakapapau ʼa te ʼAtua, kae kua liliu ia ko te ʼIo ʼaki ia [Sesu].” (2 Kolonito 1:​20) ʼE moʼoni, ko te mate “neʼe nofo hau.” (Loma 5:​17) Kae ko te totogi ʼe ina faka fealagia ki te ʼAtua ke ina pulihi katoa te “fili fakaʼosi” ʼaia. (1 Kolonito 15:26; Fakahā 21:4) Ko te totogi ʼa Sesu ʼe toe feala ke ʼi ai hona ʼu fua lelei kia nātou ʼaē kua mamate. Neʼe ʼui e Sesu, “ ʼe hoko mai te hola ʼaē ko nātou fuli ʼaē ʼe nonofo ʼi te ʼu falemaka fakamanatu ʼe nātou logo anai ki tona leʼo [ʼa Sesu] pea ʼe nātou hū mai anai ki tuʼa.”​—Soane 5:​28, 29; 1 Kolonito 15:20-​22.

18. Koteā te ʼu fua kovi ʼo te agahala ki te hahaʼi, pea koteā anai te ʼu fetogi ʼaē ka hoko ʼi te mālama foʼou ʼaē ʼe fakapapauʼi mai e te ʼAtua?

¹⁸ Koutou fakakaukauʼi age muʼa te lelei ʼaupito ʼo te maʼuli mokā hage anai ko te meʼa ʼaē neʼe fakatuʼutuʼu e te ʼAtua ʼi te kamata​—heʼe mole maʼu ai anai te ʼu mamahi ʼaē ʼe tou tuʼania kiai ia ʼaho nei! Ko te agahala neʼe ina fakatupu kovi ki tatatou ʼu felogoi mo te ʼAtua, kae neʼe ina toe fakatupu kovi foki ki te fīmālie ʼo totatou ʼatamai, mo totatou loto, pea mo totatou sino. Kae ʼe fakapapauʼi mai e te Tohi-Tapu, ʼi te mālama foʼou ʼa te ʼAtua, “ ʼe mole he tahi ʼe ina ʼui anai: ‘ ʼE ʼau mahaki.’ ” Ei, ʼe mole toe mamahi anai te hahaʼi ʼi te ʼu mahaki fakasino pea mo te lotohoha. Koteā tona tupuʼaga? ʼE tali fēnei e Isaia: “Ko te hahaʼi ʼaē ʼe nonofo ʼi te fenua, ʼe nātou sio anai ki te fakamolemole ʼo tanatou agahala.”​—Isaia 33:24.

Ko Te Totogi Neʼe Fai ʼAki Te ʼofa

19. ʼE tonu ke feafeaʼi tatatou tali takitokotahi ia te totogi ʼa Kilisito?

¹⁹ Ko te ʼofa neʼe ina uga ia Sehova ke ina fekauʼi mai tona ʼAlo ʼofaina. (Loma 5:8; 1 Soane 4:9) Ko te ʼofa neʼe ina toe uga foki mo Sesu ke ina “ ʼahiʼahiʼi te mate maʼa te tagata fuli.” (Hepeleo 2:9; Soane 15:13) Neʼe tonu ia Paulo ʼi tana tohi fēnei: “Ko te ʼofa ʼo Kilisito ʼe ina fakamālohiʼi tatou . . . Neʼe mate maʼa te hahaʼi fuli ke feala kia nātou ʼaē ʼe maʼuʼuli, ke mole kei nātou maʼuʼuli maʼa nātou totonu, kae ke nātou maʼuʼuli maʼa ia ʼaē neʼe mate maʼa nātou pea kua toe fakatuʼuake.” (2 Kolonito 5:​14, 15) Kapau ʼe tou fakafetaʼi moʼoni ki te meʼa ʼaē neʼe fai e Sesu maʼa tatou, pea ʼe tou fai anai te faʼahi ʼaia. Tou manatuʼi, ko te totogi ʼe ina faka fealagia kia tatou ke tou hāo mai te mate! ʼE mahino papau kia tatou, ʼe mole tou fia fai anai he ʼu aga ʼe hā ai ʼe tou meʼa noaʼi te sakilifisio ʼa Sesu.​—Hepeleo 10:29.

20. Koteā te ʼu faʼahiga ʼaluʼaga ʼaē ʼe feala ai ke tou fakalogo ki te “folafola” ʼa Sesu?

²⁰ ʼE tou lava fakahā feafeaʼi tatatou loto fakafe­taʼi ki te totogi ʼaia? ʼI muʼa pe ʼo tona puke, neʼe ʼui fēnei e Sesu: “Kapau ʼe ʼofa he tahi kia ʼau, pea ʼe ina taupau anai taku folafola.” (Soane 14:23) Ko te “folafola” ʼa Sesu, ʼe kau kiai te fakatotonu ʼaē ke tou fakahoko fakamalotoloto te gāue ʼaenī: “Koutou ʼolo pea ke koutou fai ni ʼu tisipulo ʼi te hahaʼi ʼo te ʼu fenua fuli pe, ʼo papitemaʼi nātou.” (Mateo 28:19) Kapau ʼe tou fakalogo kia Sesu, pea ʼe toe maʼua foki ke tou ʼofa ki totatou ʼu tēhina.​—Soane 13:34, 35.

21. He koʼe ʼe tonu ke tou kau ki te ʼAho Fakamanatu ʼi te ʼaho 1 ʼo ʼApelili?

²¹ Ko te meʼa lelei ʼaē ʼe feala ke tou fai moʼo fakahā tatatou loto fakafetaʼi ki te totogi, ʼe ko tatatou kau ki te ʼAho Fakamanatu ʼo te mate ʼo Kilisito, ʼaē ka fai ʼi te taʼu ʼaenī ʼi te ʼaho 1 ʼo ʼApelili.a Ko te faʼahi ʼaia ʼe toe kau foki ki te “folafola” ʼa Sesu, koteʼuhi ʼi te temi ʼaē neʼe fakatuʼutuʼu ai e Sesu te fakamanatu ʼaia, neʼe ina fakatotonu fēnei age ki tana kau tisipulo: “Koutou haga fai te meʼa ʼaenī moʼo fakamanatu kia te ʼau.” (Luka 22:19) Kapau ʼe tou kau ki te toʼotoʼoga maʼuhiga ʼaia pea mo tou fakalogo lelei ki te ʼu meʼa fuli ʼaē neʼe fakatotonu mai e Sesu, pea ʼe tou fakahā ai anai tatatou tui papau ʼaē, ko te totogi ʼa Kilisito ʼe ko te ala ʼa te ʼAtua ʼaē ʼe ina taki ki te hāofaki. Ei, heʼe “mole ʼi ai he fakamaʼuli ʼi he tahi kehe.”​—Gāue 4:​12.

[Nota ʼi te lalo pasina]

ʼE Kei Koutou Manatuʼi Koa?

◻ He koʼe ʼe mole feala ke pulihi e te tagata tona ʼuhiga agahala?

◻ He koʼe ʼe feala ke tou ʼui ko Sesu ʼe “ko he totogi ʼe tatau”?

◻ Neʼe fakaʼaogaʼi feafeaʼi e Sesu tona maʼuli haohaoa ke fua lelei kia tatou?

◻ Koteā te ʼu tapuakina ʼaē ka maʼu anai e te malamanei ʼaki te totogi ʼa Kilisito?

[Paki ʼo te pasina 15]

Neʼe gata pe ki he tagata haohaoa​—ʼe tatau mo Atama​—te fealagia ʼaē ke ina fakahoko te faitotonu

[Paki ʼo te pasina 16]

Mai tona ʼuhiga ʼaē neʼe maʼu e Sesu te fealagia ʼaē ke maʼuli haohaoa, koia ko tana mate neʼe ko he sakilifisio