‘Manuʼia Te Kau Faitotonu’

NEʼE ʼui fēnei e te tagata fai pesalemo ko Tavite ʼi tana kua matuʼa: “Neʼe ʼau tūpulaga, pea kua ʼau matuʼa foki, kae neʼe mole ʼau sio ki te tagata faitotonu kua līaki katoa, pea neʼe mole ʼau sio ki tona hākoga ʼe kumi pane.” (Pesalemo37:25) ʼE ʼofa ia Sehova ʼAtua ki te hahaʼi agatonu pea ʼe tokaga fakalelei kia nātou. ʼI tana Folafola, te Tohi-Tapu, ʼe ina fakaloto mālohiʼi te kau atolasio moʼoni ke nātou kumi te faitotonu.—Sofonia 2:3.

Ko te faitotonu ʼe ko te ʼuhiga ʼo te felogoi lelei mo te ʼAtua ʼo mulimuli ki tana ʼu pelesepeto ʼo ʼuhiga mo te meʼa ʼaē ʼe lelei mo ʼaē ʼe kovi. ʼI tana fakaloto mālohiʼi tatou ke tou muliʼi te finegalo ʼo te ʼAtua, ʼe fakahā e te kapite 10 ʼo te tohi ʼo Tāʼaga Lea te ʼu tapuakina fakalaumālie maʼuhiga ʼaē ʼe maʼu e te hahaʼi ʼaē ʼe nātou fakahoko te potu ʼaia. ʼI te ʼu tapuakina ʼaia, ʼe kau ai te mahu meʼa kai fakalaumālie, te maʼu ʼo he gāue fīmālie pea mo fiafia, pea mo he felogoi lelei mo te ʼAtua pea mo te tagata. Koia, tou vakaʼi age muʼa ia Tāʼaga Lea 10:1-14.

Ko He Fakaloto Mālohi Lelei ʼAupito

ʼE fakahā fakalelei e te ʼu ʼuluaki palalau ʼo te kapite te tagata ʼaē neʼe ina tohi te vaega ʼaenī ʼo te tohi ʼo te ʼu Tāʼaga Lea. ʼE tou lau fēnei: “Tāʼaga Lea ʼa Salomone.” ʼI tana fai te fakaloto mālohi lelei ʼaupito ʼaē ke muliʼi te faitotonu, ʼe ʼui fēnei e te Hau ʼo te Iselaele ʼāfea ko Salomone: “Ko te foha poto, ʼe ina fakafiafia te tāmai, pea ki te tama vale ʼe ko he fakaloto mamahi ia ʼo tana faʼe.”—Tāʼaga Lea 10:1.

ʼE ko he meʼa fakaloto mamahi ʼaupito ki te ʼu mātuʼa mokā mavae he tahi ʼo te fānau mai te tauhi ki te ʼAtua moʼoni pea mo maʼuli! Neʼe fakakeheʼi e te hau poto te mamahi ʼo te faʼe, lagi moʼo fakahā te loloto ʼaupito ʼo tona mamahi. Ko te faʼahi ʼaia neʼe hoko kia Doris.a ʼE ina fakamatala fēnei: “ ʼI te mavae ʼo tamā tama ʼaē neʼe taʼu 21 mai te moʼoni, ko toku ʼohoana, ia Frank mo ʼau neʼe ma maʼuli mamahi. Neʼe lahi age toku mamahi ia Frank. Kua hili kiai te ʼu taʼu e 12 kae mole heʼeki mole te mataʼi lavea ʼaia.”

ʼE feala pe ʼaki te fānau, ke puli te fiafia ʼo tanatou tāmai pea mo mamahi te loto ʼo tanatou faʼe. ʼOfa pe ke tou agapoto pea mo tou fakafiafiaʼi ʼatatou ʼu mātuʼa. Kae tāfito, ke tou fakafiafia te loto ʼo tatatou Tāmai ʼe ʼi selo, ia Sehova.

‘ ʼE Fīmālie Te Nefesi ʼo Te Tagata Faitotonu’

ʼE ʼui fēnei e te hau: “ ʼE mole ʼi ai anai he ʼaoga ʼo te ʼu koloā ʼo te tagata agakovi, kae ko te faitotonu ʼe ina hāofaki anai mai te mate.” (Tāʼaga Lea 10:2) Ko te ʼu palalau ʼaenī ʼe maʼuhiga tāfito ki te kau Kilisitiano moʼoni ʼaē ʼe maʼuʼuli ʼi te temi ʼaenī kua fakaōvi ki tona fakaʼosi. (Taniela 12:4) Kua vave hoko mai te fakaʼauha ʼo te mālama heʼe aga faka lotu. ʼE mole ʼi ai anai he puleʼaki fakatagata—peʼe ko he koloā, peʼe ko he paʼaga peʼe ko he foʼi tau—ʼe ina puipui anai lolotoga te “mamahi lahi” ʼaē kua ōvi mai. (Apokalipesi 7:9, 10, 13, 14) ʼE gata pe ki “te hahaʼi agatonu [ka] nātou nonofo anai ʼi te kele, pea ko nātou ʼaē ʼe mole hanatou lākahala ʼe nātou nonofo ai anai.” (Tāʼaga Lea 2:21) Koia, ʼofa pe ke tou haga “kumi muʼa te puleʼaga [ʼo te ʼAtua] pea mo tona faitotonu.”—Mateo 6:33, MN.

ʼE mole maʼua ke fakatalitali te kau kaugana ʼa Sehova ki te mālama foʼou ʼaē neʼe fakapapauʼi mai ke nātou maʼu ai te ʼu tapuakina ʼa te ʼAtua. “ ʼE mole tuku anai e Sehova ke pakupaku te nefesi ʼo te tagata faitotonu, kae ʼe ina teteke anai te mānumānu ʼa te kau agakovi.” (Tāʼaga Lea 10:3) ʼE lahi ʼaupito te meʼa kai fakalaumālie e foaki e Sehova ʼaki “te kaugana agatonu mo fakapotopoto.” (Mateo 24:45) ʼE mahino ia ko ia ʼaē ʼe faitotonu ʼe “kalaga fakafiafia . . ., heʼe lelei [tona] loto.” (Isaia 65:14) Ko te ʼatamai mālama ʼe ko he meʼa lave lelei ki tona nefesi. ʼE fiafia ʼi te kumi ʼo te ʼu koloā fakalaumālie. ʼE mole ʼiloʼi e te hahaʼi agakovi te ʼu taʼi fiafia ʼaia.

‘Ko Te Faʼa Gāue ʼe Ina Faka Koloaʼia’

ʼE tapuakina te tagata faitotonu ʼi te tahi ʼaluʼaga. “Ko ia ʼaē ʼe gāue ʼaki he nima fakaʼaoʼaoganoa ʼe liliu anai ʼo masiva, kae ko te nima ʼo te tagata ʼaē ʼe faʼa gāue ʼe ina faka koloaʼia anai. Ko te foha ʼaē ʼe sio mamaʼo ʼe ina tānaki lolotoga te temi vela; ko te foha ʼaē ʼe gaohi meʼa fakaufiufi ʼe moe ia lolotoga te temi taʼukai.”—Tāʼaga Lea 10:4, 5.

ʼE maʼuhiga te ʼu palalau ʼa te hau ʼo ʼuhiga mo te kau gāue lolotoga te temi taʼukai. Ko te temi ʼo te taʼukai ʼe mole ko he temi ʼo te fakaʼaoʼaoganoa. ʼE ko he temi ʼaia ʼo te faʼa gāue pea mo fualoa. ʼE ko he meʼa ʼe tulikaki.

ʼI tana fai tana ʼu palalau ʼaenī ki tana kau tisipulo, neʼe manatu ia Sesu ki he taʼukai tagata, mole ko he taʼukai ʼo he pulapula: “E lahi te taukai, kae e lavaki te kau gaue. Koia, koutou faikole ki te Aliki o te taukai [ia Sehova ʼAtua], ke ina fekaui mai he kau gaue ki tana taukai.” (Mateo 9:35-38) ʼI te taʼu 2000, neʼe ko te toko 14 miliona hahaʼi neʼe nātou fakamanatu te mate ʼo Sesu—ʼo laka tuʼa lua ʼi te kaugamālie ʼo te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova. Koia, ʼe mole feala koa ke tou ʼui ‘kua hihina te ʼu gāueʼaga ki te tānaki ʼo te taʼukai’? (Soane 4:35) ʼE kole e te kau tauhi moʼoni ki te ʼAliki ke lahi age te kau gāue, pea ʼo mulimuli ki tanatou ʼu faikole ʼaia, ʼe nātou lolotoga gāue mālohi mo nātou ki te fai ʼo ni tisipulo (Mateo 28:19, 20) Pea ʼe tapuakina lahi e Sehova ʼanatou ʼu faiga! Lolotoga te taʼu gāue 2000, neʼe papitema te toko 280 000 tupu. ʼE faigaʼi mo nātou ʼaia ke nātou liliu ko he kau faiako ʼo te Folafola ʼa te ʼAtua. ʼOfa pe ke tou fiafia ʼi te temi ʼaenī ʼo te taʼukai ʼaki hatatou kau mālohi ki te gāue ʼaē ko te fai ʼo ni tisipulo.

‘ ʼE Hilifaki Te ʼu Tapuakina Ki Tona ʼUlu’

ʼE toe ʼui fēnei e Salomone: “Ko te ʼu tapuakina maʼa te ʼulu ʼo te tagata faitotonu, kae ko te gutu ʼo te kau agakovi, ʼe ina ʼuʼufi te agamālohi.”—Tāʼaga Lea 10:6.

Ko ia ʼaē ʼe maʼa tona loto pea mo faitotonu ʼe ina fakahā ia ki tuʼa. ʼE fakaloto mālohi ʼana ʼu palalau pea mo agalelei, pea ʼe lelei tana aga pea mo fia foaki. ʼE leleiʼia e ʼihi tanatou fakatahi mo ia. ʼE nātou manatu lelei ki te tagata ʼaia—ʼe nātou tapuaki ia ia—ko tona faka ʼuhiga ʼe nātou palalau lelei ʼo ʼuhiga mo ia.

ʼI te tahi faʼahi, ko he tahi ʼe agakovi ʼe fonu ʼi te loto fehiʼa peʼe loto kākā pea ʼe ina fakatuʼutuʼu ke ina fai he meʼa ʼe kovi ki te hahaʼi. ʼE lagi lelei tana ʼu palalau pea mo lagi ina ‘ ʼuʼufi te agamālohi’ ʼaē ʼe fufū ʼi tona loto, kae ki muli age ʼe ina fai he ʼu agamālohi peʼe ko he ʼu palalau fefeka. (Mateo 12:34, 35) Peʼe, “ ʼe ʼuʼufi [peʼe māpunuʼi] anai e te agamālohi te gutu ʼo te kau agakovi.” (Tāʼaga Lea 10:6, nota ʼi te lalo pasina) Ko tona faka ʼuhiga, ʼi te agamāhani ko he tahi ʼe agakovi ʼe ina maʼu mai te hahaʼi te meʼa ʼaē ʼe ina fakahā age kia nātou, ʼaē ko te fehiʼa. ʼE hage ia, ʼe ʼuʼufi, peʼe māpunuʼi, tona gutu e te fehiʼa ʼo nofo fakalogologo ai. ʼE feala koa ke fakaʼamu e te tagata ʼaia ki he ʼu tapuakina mai te hahaʼi?

ʼE tohi fēnei e te hau ʼo Iselaele: “Ko te fakamanatu ʼo te tagata faitotonu ʼe ko he tapuakina, kae ko te higoa ʼo te kau agakovi ʼe popo anai ia.” (Tāʼaga Lea 10:7) ʼE fakamanatuʼi lelei te tagata faitotonu e te hahaʼi, kae tāfito ia Sehova ʼAtua. ʼAki tana agatonu ʼo aʼu ki tona mate, “neʼe maʼu tōfiga [e Sesu] te higoa ʼe maʼuhiga age” ʼi te kau ʼaselo. (Hepeleo 1:3, 4, MN ) ʼE fakamanatuʼi te ʼu tagata mo te ʼu fafine agatonu ʼi muʼa ʼo te ʼuluaki sēkulō e te kau Kilisitiano moʼoni ʼo te temi nei ohage ko he ʼu faʼifaʼitaki ke muliʼi. (Hepeleo 12:1, 2) ʼE kehekehe ʼaupito mo te higoa ʼa te kau agakovi, ʼaē ʼe liliu ko he meʼa fakalialia pea mo mamanu! Ei, “ko he higoa ʼe lelei age ia ʼi he ʼu koloā ʼe mahu ʼaupito; ko te ʼofa ʼe lelei age ia ʼi te siliva pea mo te aulo.” (Tāʼaga Lea 22:1) ʼOfa pe ke tou faʼu hotatou higoa matalelei kia mata ʼo Sehova pea mo ʼotatou tatau.

‘Ko Te Tagata Faitotonu ʼe Haʼele Anai ʼi Te Fīmālie’

ʼI tana fakakeheʼi te tagata poto mai te tagata vale, ʼe ʼui fēnei e Salomone: “Ko ia ʼaē ʼe poto ʼi tona loto ʼe ina tali anai te ʼu fakatotonu, kae ko ia ʼaē ʼe vale ʼi tona ʼu laugutu ʼe taʼomia anai.” (Tāʼaga Lea 10:8) ʼE ʼiloʼi lelei e te tagata poto “ ʼe mole ʼa te tagata ʼaē ʼe haʼele te takitaki ʼo tana haʼele.” (Selemia 10:23) ʼE mahino kia ia te ʼaoga ʼaē ke ina kumi te takitaki ʼa Sehova pea ʼe ina tali lelei te ʼu fakatotonu ʼa te ʼAtua. Kae, ki te tagata ʼaē ʼe vale ʼi tona ʼu laugutu, ʼe mole mahino kia ia te koga tāfito ʼaia. Ko te lahi fau ʼo tana palalau ʼaē ʼe mole hona ʼuhiga ʼe ina taki ai ia ia ki tona pulinoa.

ʼE toe maʼu e te tagata faitotonu te faʼahiga fīmālie ʼe mole maʼu e te tagata agakovi. “Ko ia ʼaē ʼe haʼele ʼi te faitotonu ʼe haʼele fīmālie anai, kae ko ia ʼaē ʼe ina fakapikopiko tona ʼu ala ʼe ʼiloa anai. Ko ia ʼe kemo tona mata ʼe ina fakatupu anai te mamahi, pea ko ia ʼaē ʼe vale ʼi tona ʼu laugutu ʼe molomoloki anai.”—Tāʼaga Lea 10:9, 10.

Ko te tagata faitotonu ʼe fai fakahagatonu tana ʼu felogoi. ʼE fakaʼapaʼapaʼia pea ʼe tāu mo te falala. Ko te tagata ʼaē ʼe agatonu ʼe ko he tagata gāue maʼuhiga pea ʼe tau tuku age ki ai te ʼu maʼua ʼe lalahi ake. ʼUhi ko tana agatonu, ʼe feala pe ke ina taupau maʼu tana gāue peʼe ina maʼu hana gāue tatau aipe pe kua faigataʼa te maʼu gāue. Pea tahi ʼaē meʼa, ʼe tokoni tana agatonu ki te fakatupu ʼo te maʼuli fiafia pea mo fīmālie ʼi he loto fale. (Pesalemo 34:13, 14) ʼE fīmālie ʼi tana ʼu felogoi mo tona famili. Ko te fīmālie ʼe ko te fua ia ʼo te maʼuli faitotonu.

ʼE mole feiā te ʼaluʼaga ʼo ia ʼaē ʼaē ʼe mole maʼuli agatonu ʼuhi ko tana faiga pe kia ia totonu. ʼE feala pe ki te tagata kākā ke ina fakaū tana loi ʼaki he lea fakapikopiko peʼe ko he gaūgaūe ʼo tona sino. (Tāʼaga Lea 6:12-14) Ko te kemo faka kākā ʼo tona mata peʼe ko tana fakatuʼutuʼu kākā ʼe feala aipe ke mamahi ai niʼihi ʼo nātou hoha kovi ai leva. Kae, ʼe ʼiloʼi anai ʼi he temi te kākā ʼo te taʼi tagata ʼaia. Neʼe tohi fēnei e te ʼapositolo ko Paulo: “E i ai he faahiga tagata e ha anatou agahala i mua o tonatou fakamauʼi; kae ki ihiʼage e hoki ha ki amuli. E tatau mo te ha fakatomua o te u gaue lelei, pea mo ihiʼage gaue e mole feala ke fakaʼugia aipe.” (1 Timoteo 5:24, 25) ʼE mole lauʼia pe ko ai—peʼe ko he tāmai peʼe ko he faʼe, peʼe ko he kaumeʼa, peʼe ko he hoa, peʼe ko he feʼilo—kae ʼe hā ki ʼamuli te aga fakapikopiko. Ko ai koa ʼaē ʼe lava falala ki te taʼi tagata ʼaia kua logo tana aga fakapikopiko?

‘Ko Tona Gutu ʼe Ko He Matapuna ʼo Te Maʼuli’

ʼE ʼui fēnei e Salomone: “Ko te gutu ʼo te tagata faitotonu ʼe ko he matapuna ʼo te maʼuli; kae ki te gutu ʼo te kau tagata agakovi ʼe ina ʼuʼufi te agamālohi.” (Tāʼaga Lea 10:11) ʼE feala pe ki te ʼu palalau ke nātou fakamālōlō peʼe nātou fakatupu lavea. ʼE feala pe ke nātou fakafimālieʼi pea mo fakafiafia he tahi, peʼe ʼi te tahi faʼahi leva ʼe feala pe ke nātou fakaloto vaivaiʼi he tahi.

ʼE tala fēnei e te hau ʼo Iselaele te tupuʼaga ʼo te fai ʼo te ʼu faʼahiga palalau kehekehe: “Ko te fehiʼa, koʼena te meʼa ʼe ina fakatupu te ʼu kē, kae ko te ʼofa ʼe ina ʼuʼufi te ʼu lākahala fuli.” (Tāʼaga Lea 10:12) Ko te fehiʼa ʼe ina fakatupu te ʼu kē, ʼo iku ai mo te ʼu fihi. Ko nātou ʼaē ʼe nātou ʼofa kia Sehova ʼe tonu ke nātou molehi te fehiʼa ʼi tonatou maʼuli. ʼO feafeaʼi? ʼO nātou fetogi ʼaki te ʼofa. “Ko te ʼofa ʼe ina ʼuʼufi he tuʼuga agahala.” (1 Petelo 4:8, MN ) Ko te ʼofa “e ina uʼufi te meafuape.” (1 Kolonito 13:7) ʼE mole fakamaʼua e te ʼofa fakaʼatua ke haohaoa te hahaʼi heʼe haohaoa. ʼE tokoni mai te taʼi ʼofa ʼaia ke ʼaua naʼa tou tokagaʼi te hala ʼo niʼihi kae ke tou fakalaka ʼi ai, gata pe mokā ʼe ko he agahala mamafa neʼe fai. Māʼia mo te ʼu gaohi koviʼi ʼi te fai faka mafola, ʼi totatou fale gāue peʼe ko te faleako, ʼe ʼamo e te ʼofa.

ʼE toe ʼui fēnei e te hau poto: “ ʼE maʼu ʼi te ʼu laugutu ʼo te tagata ʼatamai te poto, kae ʼe tonu ke hili te kauʼi ʼakau ki te tuʼa ʼo ia ʼaē ʼe hala mo ʼatamai.” (Tāʼaga Lea 10:13) Ko te poto ʼo te tagata ʼatamai ʼe ina takitaki tana haʼele. Ko tana ʼu palalau fakaloto mālohi ʼe tokoni ki te hahaʼi ke nātou haʼele ʼi te ala ʼo te faitotonu. ʼE mole taki fakakinau ia ia peʼe ko nātou ʼaē ʼe nātou fagono kia ia ʼi te ala ʼaē ʼe totonu—ʼaki te kauʼi ʼakau ʼo te tautea.

“Taupau Fakalelei Te ʼAtamai Mālama”

Koteā ʼaē ʼe tokoni mai ke liliu ʼatatou ʼu palalau ko he ‘vai ʼo te poto ʼe mapuhi’ kae mole ko he fai palalau fau ki he ʼu meʼa noa? (Tāʼaga Lea 18:4) ʼE tali fēnei e Salomone: “ ʼE taupau fakalelei e te kau popoto ia te ʼatamai mālama, kae ko te gutu ʼo te tagata vale ʼe ōvi ki tona pulinoa.”—Tāʼaga Lea 10:14.

ʼUluaki, ʼe tonu ke fonu totatou ʼatamai ʼaki te ʼatamai mālama ʼo ʼuhiga mo te ʼAtua. ʼE tou maʼu te ʼatamai mālama ʼaia ʼi te potu pe e tahi. Neʼe tohi fēnei e te ʼapositolo ko Paulo: “Ko te Tohi-Tapu katoa ʼe haʼu mai te ʼAtua pea ʼe ʼaoga moʼo akoʼi, moʼo fakatonutonuʼi, moʼo fakatokatoka ʼo te ʼu meʼa, moʼo akonakiʼi ʼi te faitotonu, koteʼuhi ke maʼu katoa e te tagata ʼa te ʼAtua te ʼu kalitate ʼaē ʼe ʼaoga ki te gāue lelei fuli pe.” (2 Timoteo 3:16, 17, MN ) ʼE tonu ke tou taupau fakalelei te ʼatamai mālama pea mo kumi ʼi te Folafola ʼa te ʼAtua ohage pe ko hatatou kumi he koloā neʼe fufū. Ko he meʼa fakaofoofo pea mo fakafiafia te kumi ʼaia!

Ke maʼu te agapoto ʼi totatou ʼu laugutu, ʼe tonu foki ke malave te ʼatamai mālama ʼo te Tohi-Tapu ki totatou loto. Neʼe ʼui fēnei e Sesu ki te hahaʼi ʼaē neʼe fagono kia te ia: “Ko te tagata lelei, e ina too mai te lelei i te koloa lelei o tona loto, ko te tagata kovi e ina too mai te kovi, mai te kovi, koteuhi e leaʼi mai e tona gutu, te mea e fonu i tona loto.” (Luka 6:45) Koia, ʼe tonu ke tou fakamāhani ʼi te metitasio ki te meʼa ʼaē ʼe tou ako. ʼE moʼoni, ʼe maʼua ke tou faiga ki te ako pea mo te metitasio, kae ʼe ko he ʼu toe koloā fakalaumālie ʼe tou maʼu mai te taʼi ako ʼaia! ʼE mole ʼi ai he ʼuhiga ki he tahi ke ina fia muliʼi te ala faka pulinoa ʼo he tahi ʼe lahi fau tana fai palalau ki he ʼu meʼa noa.

Koia, ko te tagata poto ʼe ina fai te meʼa ʼaē ʼe lelei kia mata ʼo te ʼAtua pea ʼe lave lelei tana aga ki te hahaʼi. ʼE mahu ʼaupito tana meʼa kai fakalaumālie pea ʼe lahi tana gāue ʼi te gāue fakafiafia ʼa te ʼAliki. (1 Kolonito 15:58) ʼUhi heʼe ko te tagata faitotonu, koia ʼaē ʼe fīmālie ai pea mo leleiʼia ia ia e te ʼAtua. ʼE moʼoni, ʼe lahi ʼaupito te ʼu tapuakina ki te tagata faitotonu. ʼOfa pe ke tou kumi te faitotonu, ʼo tou maʼuliʼi te ʼu pelesepeto ʼa te ʼAtua ʼo ʼuhiga mo te meʼa ʼaē ʼe lelei mo ʼaē ʼe kovi.

[Kiʼi nota]

[Paki ʼo te pasina 25]

ʼE ʼaoga te fai fakahagatonu ke manuʼia te maʼuli faka famili

[Paki ʼo te pasina 26]

‘ ʼE taupau fakalelei e te kau popoto ia te ʼatamai mālama’