“Koutou Ako Ia Te ʼAu”

“Koutou toʼo kia koutou taku ʼakau [ʼamo] pea ke koutou ako ia te ʼau, heʼe ʼau agamālū pea mo loto agavaivai, pea ʼe koutou maʼu anai he fīmālie ki ʼokotou nefesi.”—Mateo 11:29, MN.

1. He koʼe ʼe tou fiafia pea mo hikihiki ai totatou maʼuli mokā tou ako mai ia Sesu?

ʼI TE temi fuli, neʼe lelei te ʼu manatu, mo te ʼu palalau pea mo te ʼu aga ʼa Sesu Kilisito. Neʼe nounou tona maʼuli ʼi te kele, kae neʼe fiafia ʼi te gāue ʼaē neʼe ina fai ʼi tona maʼuli pea neʼe ina taupau tona fiafia ʼaia. Neʼe ina fakatahitahiʼi te kau tisipulo pea mo ina akoʼi kia nātou peʼe feafeaʼi te tauhi ki te ʼAtua, mo hanatou ʼoʼofa ki te hahaʼi, pea mo hanatou mālo ʼi te mālama. (Soane 16:33) Neʼe ina fakafonu tonatou loto ʼaki te ʼamanaki, pea mo ina “faka mālamagia te maʼuli pea mo te heʼe popo ʼaki te logo lelei.” (2 Timoteo 1:10, MN ) Kapau ʼe koutou kau ʼi tana ʼu tisipulo, pea koteā tona faka ʼuhiga kia koutou? Kapau ʼe tou vakaʼi te ʼu palalau ʼa Sesu ʼo ʼuhiga mo te ʼu tisipulo, pea ʼe feala ke tou ako peʼe feafeaʼi te hikihiki ʼo totatou maʼuli. ʼE kau kiai te tali ʼo tana manatu pea mo te maʼuliʼi ʼo te ʼu pelesepeto maʼuhiga.—Mateo 10:24, 25; Luka 14:26, 27; Soane 8:31, 32; 13:35; 15:8.

2, 3. (a) Koteā te faka ʼuhiga ʼo te liliu ko he tisipulo ʼa Sesu? (b) He koʼe ʼe maʼuhiga ke tou fai kia tatou te fehuʼi ʼaenī ‘ ʼe ʼau liliu anai koa ko he tisipulo ʼa ai?’

² ʼI te ʼu Koga Tohi-Tapu Kilisitiano Faka Keleka, ʼe faka ʼuhiga tāfito te kupu “tisipulo” ki he tahi ʼe ina fakahaga tona ʼatamai ki he meʼa, peʼe ko he tahi ʼe ako. Ko te tahi kupu ʼe nā ʼalutahi, ʼe hā ʼi te vaega ʼaē ʼe fakatafito kiai te alatike, ia Mateo 11:29, MN: “Koutou toʼo kia koutou taku ʼakau [ʼamo] pea ke koutou ako ia te ʼau, heʼe ʼau agamālū pea mo loto agavaivai, pea ʼe koutou maʼu anai he fīmālie ki ʼokotou nefesi.” Ei, ko he tisipulo ʼe ko he tahi ʼe ako. ʼI te agamāhani, ʼi te ʼu Evaselio ʼe fakaʼaogaʼi te kupu “tisipulo” kia nātou ʼaē neʼe mulimuli lelei kia Sesu, ʼaē neʼe nātou fagona tahi mo ia ʼi tana fai faka mafola pea neʼe ina akoʼi nātou. Ko ʼihi hahaʼi neʼe lagi nātou tali fakafūfū te ʼu akonaki ʼa Sesu. (Luka 6:17; Soane 19:38) Neʼe toe talanoa te kau tagata tohi Evaselio ki “te u tisipulo a Soane [Patita] mo te u tisipulo a te kau faliseo.” (Maleko 2:18) Mai tona ʼaluʼaga ʼaē neʼe ʼui e Sesu ki tana ʼu tisipulo ke nātou “tokaga ki te akonaki a te kau Faliseo,” ʼe feala ke tou fai kia tatou te fehuʼi ʼaenī ‘ ʼe ʼau liliu anai koa ko he tisipulo ʼa ʼai?’—Mateo 16:12.

³ Kapau ko tatou ko he ʼu tisipulo ʼa Sesu, kapau neʼe tou ako mai ia te ia, pea ʼe tonu ke maʼu e te hahaʼi he fīmālie fakalaumālie mai ia tatou. ʼE tonu ke nātou sio kua tou liliu ʼo agamālū pea mo agavaivai ʼi totatou loto. Kapau ʼe ʼi ai he ʼu hahaʼi ʼe fakalogo kia tatou ʼi te gāue, peʼe ʼi ai hatatou ʼu fānau, peʼe tou tagata tauhi ōvi ʼi te kokelekasio, ʼe nātou logoʼi koa ʼe tou ʼofa kia nātou ohage ko te ʼofa ʼa Sesu ki te hahaʼi ʼaē neʼe feʼoloʼaki mo ia?

Te Aga ʼa Sesu Ki Te Hahaʼi

4, 5. (a) He koʼe ʼe mole faigataʼa te ʼiloʼi te aga ʼa Sesu ki te hahaʼi ʼaē neʼe tau mo te ʼu fihifihia? (b) Koteā ʼaē neʼe hoko kia Sesu ʼi tana taumafa ʼi te ʼapi ʼo te Faliseo?

⁴ ʼE tonu ke tou ʼiloʼi pe neʼe feafeaʼi te aga ʼa Sesu ki te hahaʼi, kae tāfito ki te hahaʼi ʼaē neʼe nātou tau mo he ʼu fihifihia lahi. ʼE mole faigataʼa hatatou ʼiloʼi te faʼahi ʼaia, heʼe lahi te ʼu fakamatala ʼe tou maʼu ʼi te Tohi-Tapu ʼo ʼuhiga mo te ʼu felāveʼi ʼa Sesu mo te hahaʼi, pea ko ʼihi neʼe nātou lotomamahi. Tou vakaʼi mo te aga ʼa te kau takitaki lotu, kae tāfito te kau Faliseo, ki te hahaʼi ʼaē neʼe nātou tau mo te ʼu fihifihia feiā. ʼE lahi te ʼu meʼa ʼe tou ako mai te ʼu aga kehekehe ʼaia ʼe lua.

⁵ ʼI te taʼu 31 ʼo totatou temi, ʼi te fai faka mafola ʼa Sesu ʼi Kalilea, “nee koleʼage kia te ia e he tahi o te kau Faliseo ke taumafa fakatahi mo ia.” Neʼe tali e Sesu te fakaafe. “Pea nee huʼage ia ki te api o te Faliseo o kai ai. Kae nee i ai he fafine nee mauli i te kolo ko he [fafine] agahala ia, pea nee ina iloi tana kai i te api o te Faliseo, nee ina avage ai he hina alapate magoni. Pea nee tuu ia mai muli i ona vae mo tagi, nee kamata palapala ona vae i ona loimata, pea nee ina holo aki tona lauʼulu mo umai ona vae pea nee ina tāakai ia aki te lolo magoni.”—Luka 7:36-38.

6. He koʼe neʼe kau te fafine “agahala” ʼi te taumafa ʼo te ʼapi ʼo te Faliseo?

⁶ Koutou fakakaukauʼi age muʼa! ʼE ʼui fēnei e te tohi: “Ko te fafine (ʼi te vaega 37) neʼe ina fakaʼaogaʼi te agaʼi fenua ʼaē neʼe ina fakagafua ki te kau māsisiva, ke nātou ʼōmai ki he taumafa ke foaki age te ʼu toega meʼa kai.” Kua mahino mai kia tatou pe koʼe neʼe lava hū he tahi ki he ʼapi logola neʼe mole fakaafe. Neʼe lagi ʼi ai he tahi ʼu hahaʼi neʼe nātou fia tae te ʼu toega meʼa kai. Kae neʼe fai e te fafine te meʼa neʼe mole māhani tona fai. Neʼe mole fakasiosio ia mai te ʼu pokoʼi meʼa ʼo talitali ke ʼosi te kai. Neʼe mole leleiʼia e te hahaʼi ia te fafine ʼaia, he neʼe kau ʼi te kau “agahala” ʼaē neʼe ʼiloa, pea koia neʼe ʼui ai e Sesu neʼe ina ʼiloʼi ‘[neʼe] lahi tana ʼu agahala.’—Luka 7:47.

7, 8. (a) Neʼe feafeaʼi anai tatatou aga mo kapau neʼe hoko kia tatou he ʼaluʼaga ʼe tatau mo ʼaē ʼe tuʼu ia Luka 7:36-38? (b) Neʼe feafeaʼi te aga ʼa Simone?

⁷ Koutou fakakaukauʼi age ʼe koutou maʼuʼuli ʼi te temi ʼaia pea ʼe koutou ʼi te lapalasi ʼo Sesu. ʼE feafeaʼi anai takotou aga? ʼE koutou leleiʼia anai koa ke fakaōvi atu te fafine ʼaia? ʼE malave feafeaʼi anai kia koutou te ʼaluʼaga ʼaia? (Luka 7:45) ʼE fakalialia anai koa kia koutou?

⁸ Kapau neʼe koutou kau ʼi te kau fakaafe, pea ʼe koutou manatu anai koa ohage ko Simone te Faliseo? “Nee sioʼage te Faliseo nee ina fakaafe [Sesu], pea nee ina lau i tona loto mo ui maʼana: ‘Kapau ko te tagata aeni nee ko he polofeta, kua ina iloi, pe ko te faahiga fafine feafeai e kapa kia te ia, koteuhi ko he fafine agahala.’ ” (Luka 7:39) Kae ko Sesu neʼe ko te tagata ʼofa lahi. Neʼe mahino kia ia te fakaʼofaʼofa ʼo te fafine pea neʼe ina logoʼi tona loto tuʼania. ʼE mole fakahā mai pe koteā ʼaē neʼe tupu ai te maʼuli agahala ʼo te fafine ʼaia. Kapau ʼe moʼoni neʼe ko he fafine paomutu, pea ko te ʼu tagata ʼo te kolo, ʼaē neʼe ko he kau Sutea aga faka lotu, neʼe mole nātou tokoni kia ia.

9. Neʼe feafeaʼi te aga ʼa Sesu, pea koteā ʼaē neʼe lagi hoko?

⁹ Kae neʼe fia tokoni Sesu kia ia. Neʼe ina ʼui fēnei age: “Kua fakamolemole tau u agahala.” Pea neʼe toe ʼui fēnei maʼana: “Kua ke mauli i tau tui, alu-la i te tokalelei!” (Luka 7:48-50) Pea gata ai te hisitolia ʼaia. ʼE lagi ʼui anai e he tahi, neʼe mole lahi te meʼa ʼaē neʼe fai e Sesu maʼa te fafine. Neʼe gata ʼaki pe tana tapuakina. ʼI takotou manatu, neʼe toe liliu koa te fafine ʼo hoko atu tona maʼuli ʼāfea? Logola ʼe mole tou lava ʼui papau, kae koutou tokagaʼi te ʼu palalau ʼa Luka. Neʼe ina fakamatala ko Sesu neʼe feʼaluʼaki “i te u kolo lalahi mo te u kolo liliki o fai akonaki mo fagonogono te Logolelei o te Puleaga o te Atua.” Neʼe toe ʼui e Luka ko “ihi fafine” neʼe nātou fakatahi mo Sesu pea mo tana ʼu tisipulo, “nee natou tauhi kia natou aki onatou koloa [ʼa te ʼu fafine ʼaia].” Neʼe lagi kau te fafine ʼaia ia nātou, ʼi tana loto fakahemala pea mo loto fakafetaʼi, ʼo ina fai leva ʼi tona maʼuli te ʼu meʼa ʼaē ʼe leleiʼia e te ʼAtua ʼaki he leʼo ʼo loto ʼe maʼa, mo he ʼu fakatuʼutuʼu foʼou, pea mo he ʼofa lahi ki te ʼAtua.—Luka 8:1-3.

Te Kehekehe ʼo Sesu Pea Mo Te Kau Faliseo

10. He koʼe ʼe lelei ke tou vakaʼi te fakamatala ʼo ʼuhiga mo Sesu pea mo te fafine ʼaē neʼe haʼu ki te ʼapi ʼo Simone?

¹⁰ Koteā ʼaē ʼe tou lava tāʼofi mai te fakamatala ʼaia? ʼE mole malave koa la ki totatou loto? Kapau neʼe koutou nofo ʼi te ʼapi ʼo Simone, pea koteā anai ʼaē ʼe koutou logoʼi ʼi tokotou loto? ʼE koutou hage koa ko Sesu, peʼe ko te Faliseo ʼaē neʼe ina fakaafe ia ia? Ko Sesu neʼe ko te ʼAlo ʼo te ʼAtua, koia ʼe mole feala ke tou faʼifaʼitakiʼi katoa tana ʼu manatu pea mo te ʼu meʼa ʼaē neʼe ina fai. ʼI te tahi faʼahi, ʼe mole lagi tou manatu ʼe tou hage ko Simone, te Faliseo. ʼE tokosiʼi anai nātou ʼaē ʼe nātou fia hoko ki he Faliseo.

11. He koʼe ʼe mole tou loto anai ke tou hage ko te kau Faliseo?

¹¹ ʼAki te ako ʼo te Tohi-Tapu pea mo te ʼu fakamoʼoni faka hisitolia, ʼe tou mahino ai ko te kau Faliseo neʼe nātou fialahi, pea neʼe nātou manatu ʼe fakalogo kia nātou te maʼuli lelei pea mo te fīmālie ʼo te hahaʼi pea mo te fenua. Neʼe mole feʼauga kia nātou ia te Lao ʼa te ʼAtua ʼaē neʼe matala lelei pea mo mahino gafua. ʼI te ʼu faʼahi ʼo te Lao ʼaē neʼe hage kia nātou neʼe mole mahino lelei, neʼe nātou hilifaki kiai he ʼu fakamahino ke mole toe fakaʼaogaʼi e te hahaʼi tonatou leʼo ʼo loto. Neʼe faiga e te kau takitaki lotu ʼaia ke nātou fakatuʼu he ʼu lekula ʼo ʼuhiga mo te meʼa fuli pe, māʼia mo te ʼu kiʼi meʼa ʼaē mole faʼa maʼuhiga.a

12. Neʼe koteā te manatu ʼa te kau Faliseo ʼo ʼuhiga mo nātou totonu?

¹² Ko Josèphe, ko te tagata fai hisitolia ʼo te ʼuluaki sēkulō, ʼe ina fakahā lelei mai, kia mata ʼo te kau Faliseo, ko nātou ko he ʼu hahaʼi agalelei, mole nātou fakapalatahi pea ʼe nātou popoto fuli ʼi te fakahoko ʼo tanatou gāue. ʼE mahino ia neʼe ʼi ai ʼihi Faliseo neʼe nātou feiā. ʼE lagi koutou manatuʼi ia Nikotemo. (Soane 3:1, 2; 7:50, 51) ʼI te ʼalu ʼo te temi, neʼe liliu ʼihi ia nātou ko he kau Kilisitiano. (Gaue 15:5) Neʼe tohi fēnei e te ʼapositolo Kilisitiano ko Paulo ʼo ʼuhiga mo ʼihi kau Sutea, ohage la ko te kau Faliseo: “E natou mau te faafai o uhiga mo te Atua, kae ko te faafai e mole mulimuli ki te atamai.” (Loma 10:2) Kae ʼe fakahā ʼi te ʼu Evaselio te manatu ʼa te hahaʼi ʼo ʼuhiga mo nātou—neʼe nātou fialahi, fiatuʼu, mo manatu pe kia nātou, mo nātou lamalama te ʼu hala, mo fakamāuʼi te hahaʼi pea mo fakalainoaʼi ia nātou.

Te Manatu ʼa Sesu

13. Koteā ʼaē neʼe ʼui e Sesu ʼo ʼuhiga mo te kau Faliseo?

¹³ Neʼe pupulaʼi e Sesu te kau sekelipa pea mo te kau Faliseo ʼo ina ʼui ko te kau malualoi. “E natou haʼihaʼi he u kavega mamafa o hili ki te u fuga uma o te hahai, kae e mole natou fia ueʼi ia aki honatou tuhi e tahi.” Ei, neʼe mamafa te kavega, pea mo fefeka te ʼamo ʼaē neʼe hili ki te hahaʼi. Neʼe fakahigoaʼi ai e Sesu te kau sekelipa mo te kau Faliseo ko he kau “vavale.” Ko he tahi ʼe vale ʼe ko he tuʼutāmaki ia ki te hahaʼi. Neʼe toe fakahigoaʼi e Sesu te kau sekelipa pea mo te kau Faliseo ko he “u takitaki kivi,” pea mo ina fakahā fakalelei neʼe nātou “tukunoa ia mea ae e [“maʼuhiga ake”, MN] o te lao: te susitisia, mo te manavaofa pea mo te tui.” Ko ai koa ʼe ina loto ke fakatatau ia ia e Sesu ki he Faliseo?—Mateo 23:1-4, 16, 17, 23.

14, 15. (a) ʼAki te aga ʼa Sesu kia Mateo Levi, koteā ʼaē ʼe hā ʼaki ai ʼo ʼuhiga mo te aga ʼa te kau Faliseo? (b) Koteā te ʼu ako maʼuhiga ʼe feala ke tou tāʼofi mai te fakamatala ʼaia?

¹⁴ Ka lau e he tahi te ʼu fakamatala ʼo te ʼu Evaselio pea ʼe feala ke mahino neʼe tokolahi te kau Faliseo neʼe nātou gutu fatufatu. Hili te fakaafe ʼaē e Sesu ia Mateo Levi, te tagata tānaki tukuhau ke liliu ko hana tisipulo, neʼe fai e Levi te toe kaitahi maʼa te ia. ʼE fakamatala fēnei: “Neʼe femuhumuhuʼaki te kau Faliseo mo te kau sekelipa ia muʼa ʼo ʼana tisipulo, ʼo ʼui maʼa nātou: ‘He koʼe ʼe koutou kakai mo ʼiʼinu fakatahi mo te kau tānaki tukuhau pea mo te kau agahala?’ Neʼe tali e Sesu ʼo ʼui maʼana kia nātou: ‘. . .Neʼe mole ʼau haʼu ko te pāuiʼi ʼo te kau agatonu, kaʼe ko te kau agahala ke nātou fakahemala.’ ”—Luka 5:27-32, MN.

¹⁵ Neʼe mahino kia Levi te tahi meʼa neʼe ʼui e Sesu ʼi te lakaga ʼaia: “Koia koutou olo pea koutou ako, pe kotea te uhiga o te mea aeni: E mole au loto ki te sakilifisio kae ko te manavaofa.” (Mateo 9:13) Logola neʼe lau e te kau Faliseo tanatou tui ki te ʼu tohi ʼa te kau polofeta Hepeleo, kae neʼe mole nātou tali te ʼu palalau ʼaia neʼe toʼo mai ia Osea 6:6. Kapau neʼe nātou faihala, pea neʼe nātou vakavakaʼi lelei ke nātou haga mulimuli fakalelei ki te talatisio. ʼE feala ke tou fai kia tatou takitokotahi te ʼu fehuʼi ʼaenī, ‘ ʼE ʼau loto tuʼumaʼu koa ke mulimuli fakalelei te hahaʼi ki te ʼu lekula, logola ko te ʼu lekula ʼaia ʼe ko te manatu ʼa he tokotahi, peʼe ko he ʼu lekula ʼe mole fakapotopoto? Peʼe ʼui koa e ʼihi ʼe ʼau loto manavaʼofa pea mo agalelei?’

16. Neʼe feafeaʼi te aga ʼa te kau Faliseo, pea koteā ʼaē ʼe tou lava fai ke ʼaua naʼa tou hoko kia nātou?

¹⁶ Ko te kau Faliseo neʼe nātou valoki tuʼumaʼu. Neʼe nātou sioʼi tuʼumaʼu pe te ʼu hala ʼaē neʼe fai e te hahaʼi. Neʼe nātou kumi te ʼu hala fuli pe—ʼaē neʼe hoko moʼoni pea mo ʼaē neʼe mole moʼoni. Neʼe nātou fakafeagai ki te hahaʼi pea mo nātou fakamanatuʼi age tanatou ʼu hala. Neʼe laupisi te kau Faliseo he neʼe nātou totogi te vahe hogofulu ʼo te ʼu ʼakau magoni, ohage ko te menite, mo te aneto pea mo te kumino. Neʼe nātou fakahāhā tanatou tauhi fakamalotoloto ʼaki tonatou ʼu faʼahiga teu pea neʼe nātou faiga ke nātou puleʼi te puleʼaga. ʼE mahino ia, kapau ʼe mulimuli tatatou ʼu aga ki te faʼifaʼitaki ʼa Sesu, pea ʼe mole tonu ke tou kumi tuʼumaʼu pea mo fakahā te ʼu hala ʼa ʼihi.

Neʼe Fakatokatoka Feafeaʼi e Sesu Te ʼu Fihifihia?

17-19. (a) Koutou fakamahino peʼe koteā ʼaē neʼe fai e Sesu ʼi te ʼaluʼaga neʼe feala ke liliu ʼo kovi? (b) He koʼe neʼe mole lelei te meʼa ʼaia neʼe hoko? (c) Kanapaula neʼe koutou sio ki te fakaōvi ʼaia ʼa te fafine kia Sesu, ʼe koutou tali feafeaʼi anai?

¹⁷ Ko te fakatokatoka e Sesu ia te ʼu fihifihia neʼe kehe ʼaupito mo te kau Faliseo. Koutou tokagaʼi pe koteā ʼaē neʼe fai e Sesu ʼi te ʼaluʼaga neʼe feala ke liliu ʼo kovi. Neʼe ko te fafine neʼe kua taʼu 12 te maligi ʼo tona toto ia te ia. ʼE feala ke koutou lau te fakamatala ia Luka 8:42-48.

¹⁸ ʼI te fakamatala ʼo Maleko, ʼe ʼui ai ko te fafine neʼe “mataku mo . . . tete.” (Maleko 5:33) Koteā tona tupuʼaga? He neʼe ʼiloʼi e te fafine ʼaia neʼe ina maumauʼi te Lao ʼa te ʼAtua. ʼE ʼui ia Levitike 15:25-28, kapau ʼe maligi te toto ʼi he fafine ʼo mole hage ko te agamāhani, pea neʼe heʼemaʼa lolotoga te temi ʼaia, ʼo feala ke fakalaka ʼi he vāhaʼa. Neʼe liliu ʼo heʼemaʼa te ʼu meʼa peʼe ko te ʼu hahaʼi ʼaē neʼe fāfā kiai. Moʼo fakaōvi kia Sesu, ko te fafine ʼaia neʼe tonu ke fakalaka ʼi te toe hahaʼi tokolahi. Ka tou lau te fakamatala ʼaia kua hili kiai taʼu e 2 000, pea ʼe tou ʼofa ki te mamahi ʼaia ʼo te fafine.

¹⁹ Kapau neʼe koutou maʼuli ʼi te temi ʼaia, ʼe feafeaʼi anai kia koutou te ʼaluʼaga ʼaia? Koteā ʼaē ka koutou ʼui anai? Koutou tokagaʼi ko Sesu neʼe agalelei ki te fafine ʼaia, mo ʼofa pea mo ina tokagaʼi tona ʼaluʼaga, ʼo mole palalau ki te ʼu fihifihia ʼaē neʼe feala ke ina fakahoko.—Maleko 5:34.

20. Kapau neʼe tonu ke koutou mulimuli ia ʼaho nei ki te lekula ʼaē ʼe tuʼu ia Levitike 15:25-28, pea koteā te faigataʼa ʼaē ka koutou tauʼi anai?

²⁰ ʼE tou lava tāʼofi koa he ako mai te meʼa ʼaia neʼe hoko? Kapau la ʼe koutou tagata ʼāfea ʼi he kokelekasio ʼi te temi nei, pea ko te meʼa ʼaē ʼe tuʼu ia Levitike 15:25-28 ʼe ko he lekula ʼe tonu ke mulimuli kiai te kau Kilisitiano, pea ʼe maumauʼi e he fafine Kilisitiano te lao ʼaia, ʼo hoha ai tona loto pea ʼe mole he tahi moʼo tokoni ki ai. Koteā anai ka koutou fai? ʼE koutou fakalainoaʼi anai koa te fafine ʼaia, ʼo koutou fakamāuʼi ia ia? ʼE koutou ʼui fēnei anai: “Kailoa ʼe mole ʼau fai anai he meʼa feiā! Kapau ʼe ʼau mulimuli kia Sesu, pea ʼe ʼau faiga mālohi anai ke ʼau agalelei, mo ʼofa, mo ʼau tokagaʼi tona ʼuhiga.” ʼE lelei! Kae ko te meʼa ʼaē ʼe faigataʼa, ʼe ko te fai ʼo te meʼa ʼaia, ke tou faʼifaʼitaki kia Sesu.

21. Koteā ʼaē neʼe akoʼi e Sesu ki te hahaʼi ʼo ʼuhiga mo te Lao?

²¹ ʼAki ia Sesu, neʼe logo fīmālie te hahaʼi, neʼe nātou logoʼi ʼe ʼofainaʼi nātou pea mo fakaloto mālohi. Ko te ʼu lao ʼaē neʼe mahino lelei kiai, neʼe tonu ke mulimuli pe kiai. Kapau neʼe mole talanoa fakahagatonu te lao ki he faʼahiga ʼaluʼaga, pea neʼe tonu ke fakaʼaogaʼi e te hahaʼi tonatou leʼo ʼo loto pea neʼe feala ke hā ʼi tanatou ʼu tonu ʼe nātou ʼofa ki te ʼAtua. Neʼe mole takitaki e te Lao te ʼu faʼahi fuli ʼo tonatou maʼuli. (Maleko 2:27, 28) Neʼe ʼofa te ʼAtua ki tana hahaʼi, ʼo ina fai tuʼumaʼu te ʼu meʼa maʼa nātou, pea neʼe ina fakamolemole kia nātou mokā nātou fai he hala. Neʼe feiā Sesu.—Soane 14:9.

Te ʼu Fua ʼo Te ʼu Akonaki ʼa Sesu

22. ʼI tanatou ako mai ia Sesu, neʼe koteā te faʼahiga manatu ʼaē neʼe maʼu e tana ʼu tisipulo?

²² Ko nātou ʼaē neʼe nātou leleiʼia ia Sesu pea mo nātou liliu ko tana ʼu tisipulo, neʼe maʼuhiga kia nātou te palalau moʼoni ʼaenī neʼe ina fai: “Ko taku ʼakau [ʼamo] ʼe mālū pea ko taku kavega ʼe maʼamaʼa.” (Mateo 11:30, MN ) Neʼe mole mamafa kia nātou, peʼe nātou gaʼegagaʼe ai, peʼe nātou fiu ia te ia. Neʼe nātou ʼāteaina, mo fiafia pea mo lahi tanatou falala ʼo ʼuhiga mo tanatou ʼu felogoi mo te ʼAtua pea mo tanatou felogoiʼaki. (Mateo 7:1-5; Luka 9:49, 50) ʼAki ia ia, neʼe nātou ako ko he tagata takitaki fakalaumālie, ʼe tonu ke ina fakafimālie te hahaʼi, pea mo agavaivai ʼi tona ʼatamai pea mo tona loto.—1 Kolonito 16:17, 18; Filipe 2:3.

23. Koteā te ako maʼuhiga neʼe maʼu e te ʼu tisipulo mai ia Sesu pea koteā ʼaē neʼe nātou mahino kiai?

²³ Tahi ʼaē meʼa, tokolahi neʼe nātou punamaʼuli ʼaupito ʼi te maʼuhiga ʼaē ke nātou pipiki kia Kilisito pea mo mulimuli ki tana faʼahiga manatu. Neʼe ina ʼui fēnei ki tana ʼu tisipulo: “E hage ko te Tamai, nee ofa ia te au, pea mo au e au ofa ia koutou; koutou nofoaki i toku ofa. Kapau e koutou taupau aku folafola, pea e koutou nofoaki anai i tona ofa, o hage ko au, nee au taupau te u fekau o taku Tamai, pea e au nofo i tona ofa.” (Soane 15:9, 10) Kapau neʼe nātou loto ke fua lelei kia nātou tonatou ʼuhiga kaugana ʼa te ʼAtua, pea neʼe tonu ke nātou maʼuliʼi lelei te ʼu meʼa ʼaē neʼe nātou ako mai ia Sesu, ʼi tanatou fai faka mafola pea mo tanatou akoʼi ki te hahaʼi te logo lelei fakatalakitupua ʼa te ʼAtua, pea mo tanatou ʼu felogoi mo tonatou famili pea mo tonatou ʼu kaumeʼa. ʼI te tuputupu ʼo te fale tautēhina ʼi te ʼu kokelekasio, neʼe ʼaoga he temi kia nātou pea ke nātou manatuʼi tuʼumaʼu neʼe tonu ke nātou mulimuli ki te aga ʼa Sesu. Ko te meʼa ʼaē neʼe ina akoʼi neʼe ko te moʼoni, pea ko tona maʼuli neʼe ko te maʼuli ʼaē neʼe tonu ke nātou fia fai moʼoni kiai.—Soane 14:6; Efeso 4:20, 21.

24. Koteā te ʼu meʼa ʼaē neʼe tou leleiʼia ʼi te faʼifaʼitaki ʼo Sesu?

²⁴ ʼI te ʼu puani ʼaē neʼe tou palalau kiai, ʼe koutou sio koa ki te ʼu faʼahi ʼaē ʼe tonu ke koutou fetogi? ʼE koutou fakamoʼoni koa neʼe lelei tuʼumaʼu te ʼu manatu ʼa Sesu, mo te ʼu meʼa ʼaē neʼe ina akoʼi ki te hahaʼi pea mo tana aga? Koia, ke fakaloto mālohiʼi koutou e te faʼahi ʼaia. ʼE ina fai mai te fakaloto mālohi ʼaenī: “Kapau e koutou iloi te u mea aia, e koutou manuia, kapau e koutou fai ia.”—Soane 13:17.

[Kiʼi nota]

ʼE Koutou Tali Feafeaʼi Anai?

• Kia koutou, koteā te faka ʼuhiga ʼo he tisipulo ʼa Sesu?

• Neʼe feafeaʼi te aga ʼa Sesu ki te hahaʼi?

• Koteā ʼaē ʼe tou tāʼofi mai te faʼahiga ako neʼe fai e Sesu ki te hahaʼi?

• Koteā ʼaē neʼe kehekehe ai te kau Faliseo pea mo Sesu?

[Paki ʼo te pasina 18, 19]

Ko te manatu ʼa Sesu ki te hahaʼi neʼe kehekehe ʼaupito mo te kau Faliseo