Te Kumi ʼo Te Fiafia
ʼI TE ʼu taʼu ki muʼa atu, neʼe fai te fehuʼi ʼaenī ki te hahaʼi ʼi Falani, ʼi Siamani, ʼi Pilitania, pea mo Amelika, “Koteā ʼaē ʼe ʼaoga kia koutou ke feala hakotou fiafia?” Ia nātou ʼaē neʼe fakafehuʼi, neʼe ʼui e te toko 89 ʼi te teau ʼe ko te hāo mai te mahaki; pea ʼui e te toko 79 ʼi te teau ko te maʼuli tokalelei ʼa te taumatuʼa peʼe ko te kaumeʼa lelei ʼa he tagata mo he fafine ʼe nā nonofo feiā; neʼe ʼui e te toko 62 ʼi te teau ʼe ko te maʼu fānau; pea neʼe ʼui e te toko 51 ʼi te teau ʼe maʼu te fiafia mokā kita maʼu hakita gāue lelei. Logola te kua ʼiloʼi e te hahaʼi te ʼui ʼaē ʼe mole maʼu te fiafia ʼi te paʼaga, kae ko te toko 47 ʼi te teau ʼe nātou tui papau ʼe maʼu te fiafia ʼi te paʼaga. Koteā ʼaē ʼe hā ʼi te ʼu meʼa ʼe hoko?
ʼUluaki, tou vakaʼi te ʼui ʼaē ʼe maʼu te fiafia ʼi te paʼaga. Neʼe fakahā e te sivi ko te hahaʼi e toko teau ʼaē ʼe maʼu koloā age ʼi Amelika, ʼe mole nātou fiafia age ʼi te hahaʼi ʼaē ʼe mole maʼu koloā. Tahi ʼaē, ʼi te sivi ʼa te kau tōketā ʼo te mahaki ʼulu, logola ko te tokolahi ʼi Amelika ʼe lahi ʼaupito tonatou ʼu koloā ʼi te ʼu taʼu e tolugofulu kua hili, kae ʼe mole nātou fiafia age nātou. ʼE ʼui fēnei e te sivi: “ ʼI te temi pe e tahi, neʼe lahi ʼaupito ai te kau mahaki ulu, pea kua tokolahi te kau tūpulaga ʼe nātou fakamate pea kua lahi mo te ʼu mavete ʼohoana.” ʼI te ʼosi ʼo te ʼu fekumi ʼaē neʼe fai e te hahaʼi ʼi te ʼu fenua e 50 ʼo ʼuhiga mo te pikipikiga ʼo te paʼaga pea mo te fiafia, ʼe mole feala ke totogi te fiafia ʼaki te paʼaga.
Pea e feafeaʼi ki te ʼui ʼaē ʼe tou maʼu te fiafia mo kapau ʼe tou hāo mai te mahaki, mo maʼu te maʼuli tokalelei ʼa he taumatuʼa, pea mo he gāue lelei? Kapau ʼe ʼaoga tāfito te ʼu meʼa ʼaia ki te fiafia, e feafeaʼi age la ki te ʼu toko lauʼi miliona hahaʼi ʼaē ʼe nātou tau mo te ʼu mahaki pea mo te hahaʼi ʼaē ʼe mole faʼa tokalelei tonatou maʼuli faka taumatuʼa? E feafeaʼi age ki te ʼu taumatuʼa ʼaē ʼe hala mo fānau pea mo nātou fuli ʼe mole lelei tanatou gāue? ʼE mole maʼuli fiafia koa te ʼu hahaʼi fuli ʼaia? Pea kapau la ʼe hoko he tahi mafuliʼaga ki te maʼuli ʼo te hahaʼi ʼaē ʼe nātou ʼui ʼe nātou haohaoa mai te mahaki ʼi te temi nei pea mo lelei tonatou maʼuli faka taumatuʼa, ʼe nātou fiafia tuʼumaʼu anai koa?
ʼE Tou Kumi Koa Te Fiafia Ki Te Matapuna Lelei?
Ko te hahaʼi fuli ʼe nātou fia maʼuli fiafia. ʼE mole tou punamaʼuli kiai heʼe ʼui ko te Tupuʼaga ʼo te tagata ʼe ko ‘te ʼAtua fiafia,’ pea neʼe faʼu te tagata ki te paki ʼo te ʼAtua. (1 Timoteo 1:11; Senesi 1:26, 27) Ko te tupuʼaga la ʼaia ʼo te kumi e te hahaʼi ia te fiafia. Kae ko te tokolahi ʼe nātou ʼui ko te fia maʼuli fiafia ʼe ko he meʼa ʼe mole tologa.
Kae ʼe feala koa ki ʼihi ke nātou gāue kinakina fau ke nātou maʼu te fiafia? Neʼe manatu feiā te tagata fai filosofia sosiale ko Eric Hoffer. Neʼe ina ʼui fēnei: “Ko te kumi ʼo te fiafia ʼe kau ki te ʼu meʼa ʼaē ʼe tupu tāfito ai te malaʼia.” ʼE moʼoni te faʼahi ʼaia mo kapau ʼe tou kumi te fiafia ʼi te ʼu faʼahi ʼaē ʼe mole lelei. Pea ʼe tou ʼiloʼi papau ai ʼe tou felāveʼi anai mo te lotomamahi pea mo te ʼita. ʼE mole feala hatatou maʼu te fiafia mo kapau ʼe tou faiga ke tou maʼu meʼa, ke ʼiloa tatou peʼe ke faka maʼuhigaʼi tatou, ke tou maʼu tuʼulaga ʼi te faʼahi faka politike peʼe faka sosiale, peʼe ʼi te ʼu fakatuʼutuʼu faka ekonomika, peʼe tou maʼuli pe tatou moʼo fai te ʼu meʼa ʼaē ʼe tou loto kiai. Koia ʼe mole tou punamaʼuli ai, ko ʼihi neʼe nātou lagolago ki te manatu neʼe fai e te fafine, neʼe ina ʼui fēnei: “Kanapaula neʼe feala ke tou tuku muʼa tatatou kumi te fiafia, ʼe feala pe ke tou maʼu he kiʼi temi fiafia”!
Ko te sivi ʼaē neʼe fai ʼi te kamata ʼo te alatike ʼaenī, neʼe ina fakahā neʼe fiafia te toko 40 ʼi te teau he neʼe nātou fai te ʼu aga ʼe lelei ki te hahaʼi pea mo tokoni kia nātou. Pea ko te toko 25 ʼi te teau neʼe nātou fakahā ko te tui pea mo te tui papau ki te lotu, ʼe ko he faʼahi maʼuhiga ke kita fiafia ai. ʼE mahino ia, ʼe tonu ke tou tokakaga ki te meʼa ʼaē ʼe feala ke tou maʼu ai te fiafia moʼoni. ʼE tokoni mai anai te alatike ʼaē ka hoa mai ke tou mahino ki te faʼahi ʼaia.
[Paki ʼo te pasina 3]
Tokolahi ʼi tanatou manatu ʼe maʼu te fiafia ʼi te paʼaga, ʼi he famili ʼe maʼuli tokalelei, peʼe ko he gāue lelei. ʼE koutou manatu feiā koa?