Te ʼu Fehuʼi ʼa Te Kau Lautohi
Ko te pāui ʼaē neʼe fai e Setefano ia Gaue 7:59, ʼe fakahā ʼaki koa ʼe tonu ke fai te ʼu faikole kiā Sesu?
ʼE tou lau fēnei iā Gaue 7:59: “I tanatou taumakai Setefano, nee paui ia mo ui maʼana: ‘Aliki Sesu, ke ke tali toku laumalie.’ ” Ko ʼihi hahaʼi ʼi tanatou lau ia te vaega ʼaia neʼe nātou lagaʼi te ʼu fehuʼi, koteʼuhi ʼe ʼui ʼi te Tohi-Tapu ʼe ko Sehova ʼaē “ ʼe fagono ki te faikole.” (Pesalemo 65:2) Neʼe faikole moʼoni koa ia Setefano kiā Sesu? ʼE fakahā koa ʼi tana palalau ko Sesu ʼe ko Sehova?
ʼE tou lau ʼi te Tohi-Tapu ʼo te Bible de Jérusalem ko Setefano neʼe “fetapa ki te ʼAtua.” Koia ʼe tou mahino ai ki te manatu tahi ʼa te hahaʼi tokolahi mo te tagata fai fakamatala Tohi-Tapu ko Matthew Henry ʼaē neʼe ina ʼui fēnei: “ ʼI henī, ʼe faikole ia Setefano kiā Kilisito, pea ʼe tonu ke tou fai feiā mo tatou.” Kae ʼe hala te manatu ʼaia. Koteā tona tupuʼaga?
ʼE fakamoʼoni fēnei ʼi te Barnes’ Notes on the New Testament: “Ko te kupu ʼAtua ʼe mole tuʼu ʼi te ʼuluaki tohi, pea neʼe mole tonu ia ke fakaliliu te kupu ʼaia. ʼE mole tuʼu ʼi te ʼu tohi ʼāfea.” Kae neʼe fakahū feafeaʼi ia te kupu “ ʼAtua” ki te vaega ʼaia? Neʼe fakahigoaʼi te faʼahi ʼaia e te tagata poto ko Abiel Abbot Livermore “ko he faʼifaʼitaki ʼaia ʼo te ʼu manatu neʼe fulihi e te kau fai fakaliliu.” Koia ʼaē ʼe lahi te ʼu fakaliliu Tohi-Tapu ʼo te temi nei ʼe mole talanoa ai ki te ʼAtua.
Kae ʼe lahi te ʼu fakaliliu Tohi-Tapu ʼe nātou ʼui ko Setefano “neʼe faikole” kiā Sesu. Pea ʼe fakahā ʼi te nota ʼi te lalo pasina ʼo te Traduction du monde nouveau ko te kupu “paui” ʼe feala ke faka ʼuhiga ki “he fetapa; ki he faikole.” Kae ʼe fakahā ai koa ko Sesu ʼe ko te ʼAtua Māfimāfi? Kailoa ia. ʼE fakamahino ʼi te tikisionalio ʼo Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words ko te kupu faka Keleka, e-pi-ka-leʼo, ʼe faka ʼuhiga: “Ko te pāui, ko te fetapa; . . . ko te tagi ki he tahi ʼe tuʼulaga pule.” Neʼe fakaʼaogaʼi e Paulo ia te kupu ʼaia ʼi tana ʼui fēnei: “E au tagi kia Sesale.” (Gaue 25:11) Koia ʼaē ʼe ʼui ʼi te Tohi-Tapu The New English Tohi-Tapu, ko Setefano “neʼe pāui” kiā Sesu.
Koteā ʼaē neʼe tupu ai te pāui feiā ʼa Setefano? Iā Gaue 7:55, 56, ko Setefano “nee fonu ia i te Laumalie-Maonioni, nee tagaki ake ona fofoga ki te lagi pea nee mamata ki te kololia o te Atua mo Sesu e tuu i te toomatau o te Atua.” ʼI tona fai māhani, neʼe faikole ia Setefano kiā Sehova ʼaki te huafa ʼo Sesu. Kae ʼi tana sio kiā Sesu ʼaē kua fakatuʼuake, neʼe lagi faigafua age kiā Setefano hana pāui fakahagatonu age ki ai, ʼo ina ʼui fēnei: “Aliki Sesu, ke ke tali toku laumalie.” Neʼe ʼiloʼi e Setefano neʼe tuku age kiā Sesu ia te mālohi ke ina fakatuʼuake ia te kau mate. (Soane 5:27-29) Neʼe ina kole ai kiā Sesu ke ina hāofaki tona laumālie, peʼe ko tona mālohi maʼuli, ʼo aʼu ki te ʼaho ʼaē ka fakatuʼuake anai ia ia e Sesu ki te maʼuli tuputupua ʼi te lagi.
Ko te faikole nounou ʼa Setefano ko tona faka ʼuhiga koa ʼe tonu ke tou faikole kiā Sesu? Kailoa ia. ʼUluaki, neʼe sio lelei ia Setefano ki te kehekehe ʼo Sesu mo Sehova, koteʼuhi ʼe fakamatala ʼi te koga tohi ʼaia neʼe sio kiā Sesu “i te toomatau o te Atua.” Lua, neʼe ko he ʼaluʼaga makehe ia. Ko te tahi faʼifaʼitaki ʼo te pāui feiā kiā Sesu, pea neʼe gata ai, neʼe ko te pāui fakahagatonu ʼa te ʼapositolo ko Soane kiā Sesu ʼi te meʼa ʼaē neʼe hā ki ai.—Apokalipesi 22:16, 20.
ʼI te temi nei, logola ʼe faikole fakahagatonu te kau Kilisitiano kiā Sehova ʼAtua, kae ʼe nātou tui mālohi ko Sesu ʼe ko “te Tuuʼake mo te Mauli.” (Soane 11:25) Ohage pe ko te meʼa ʼaē neʼe hoko kiā Setefano, ko tatatou tui ki te mālohi ʼe maʼu Sesu ke ina fakatuʼuake tana kau tisipulo mai te mate, ʼe lava tokoni mai pea mo lagolago mai kiā tatou ʼi te ʼu temi ʼo te ʼahiʼahi.