ʼE Kotou Lava Maʼu Koa Ia Te Tokalelei ʼi Te Mālama Maveuveu ʼAenī?
ʼE KOTOU māʼuʼuli tokalelei koa? Maʼa te tokolahi ʼe mole natou māʼuʼuli tokalelei. ʼE natou māʼuʼuli ʼi he koga meʼa ʼe hoko tuʼumaʼu ai te tau, te ʼu maveuveu fakapolitike, te agamālohi ʼa te hahaʼi ʼo te ʼu lanu kehekehe, peʼe ko te fakapaʼulu ʼo te ʼu foʼi pulu. Tatau aipē peʼe mole hoko ia te ʼu malaʼia ʼaia ʼi te faʼahi ʼaē ʼe kotou nonofo ai, kae lagi mole kotou tokalelei ʼuhi ko te fai fakapō, te lotohoha, pea mo te ʼu fihi mo tokotou ʼu kaugā gāue peʼe ko tokotou vāhaʼa fale. Pea mo te ʼu maʼuli fakafāmili pē lā kua natou fetauʼaki tuʼumaʼu pē, ʼo mole kei maʼu ai ia te tokalelei.
Tokolahi te hahaʼi ʼe natou fia maʼu ia he loto ʼe tokalelei. ʼE lagi natou kumi ia te tokalelei ʼaia ʼi te lotu, ʼi te ʼu seminālio ʼaē ʼe fai ai te metitāsio, peʼe ko te ʼu kūtuga ʼe natou fai te yoga. Ko ʼihi ʼe natou fakaʼamu ke natou maʼu ia te tokalelei ʼi te nātulā, ʼo natou fai folau, ʼo natou kake ʼi te ʼu moʼuga pea mo fagona ʼi te ʼu toafa, peʼe natou ʼolo ki te ʼu koga meʼa ʼaē ʼe maʼu ai ia te ʼu matapuna vai vela. Tatau aipē peʼe kua maʼu e te hahaʼi ia he faʼahiga loto ʼe tokalelei, kae mole tuai pea natou mahino ko te taʼi loto tokalelei ʼaia ʼe mole maʼu ai ia te fiafia moʼoni pea ʼe mole fualoa ia.
ʼE kotou lava maʼu ʼifea ia te tokalelei moʼoni? Ko te matapuna ʼo te tokalelei ʼe ko totatou Tupuʼaga, ia Sehova ʼAtua. He koʼē ʼe ko ia? Koteʼuhi ko ia te “ ʼAtua ʼaē ʼe ina foaki ia te tokalelei.” (Loma 15:33) ʼI te pule ʼo tona Puleʼaga ʼaē kā vave hoko mai, ʼe ‘lahi anai te tokalelei.’ (Pesalemo 72:7; Mateo 6:9, 10) Ko te tokalelei ʼaia ʼe lahi age anai ia ʼi te tokalelei ʼaē neʼe feala ke fakatuʼu e te ʼu fakatuʼutuʼu fakatagata. ʼI te agamāhani, ko te ʼu fakatuʼutuʼu ʼaia neʼe natou fakagata fakatemi pē ia te ʼu fetauʼaki ʼa te hahaʼi. Kae ko te tokalelei mai te ʼAtua ʼe ina pulihi anai ia te ʼu faʼahi fuli ʼaē ʼe tupu ai ia te ʼu tau pea mo te ʼu fihi. ʼI tona fakahagatonu, ʼe mole he tahi ʼe ina akoʼi anai ia te tau. (Pesalemo 46:8, 9) ʼE tou māʼuʼuli fuli anai ʼi te tokalelei moʼoni!
Ko te ʼamanaki ʼaia ʼe matalelei ʼaupitō, kae ʼi te temi ʼaenī ʼe feala hakotou maʼu ia he faʼahiga tokalelei. ʼE ʼi ai koa he meʼa ʼe kotou lava fai ke kotou maʼu ai ia he loto tokalelei ʼe tokoni atu anai ʼi te ʼu temi maveuveu ʼaenī? Meʼa fakafiafia heʼe fakahā mai ʼi te Tohi-Tapu ia te meʼa ʼaē ʼe feala ke tou fai. Tou vakaʼi he ʼu tokoni ʼi te kāpite 4 ʼo te tohi ʼa te ʼapositolo ko Paulo ki te kau Filipe. ʼE fakaafe atu koutou ke kotou lau ia te vaega 4 ki te vaega 13 ʼi takotou Tohi-Tapu.
“Te Tokalelei ʼo Te ʼAtua”
ʼI te vaega 7 ʼe tou lau fēnei: “Ko te tokalelei ʼo te ʼAtua, ʼaē ʼe māʼoluga ake ʼi te ʼu manatu fuli, ʼe ina taupau anai tokotou loto pea mo tokotou ʼatamai ʼaki ia Kilisito Sesu.” Ko te tokalelei ʼaia ʼe mole tou maʼu ʼaki hatatou faʼahiga metitāsio peʼe ʼaki hatatou faiga ke tou fetogi totatou agaaga. Kae ʼe haʼu ia te tokalelei ʼaia mai te ʼAtua. Ko te tokalelei ʼaia ʼe mālohi ʼo “māʼoluga ake ʼi te ʼu manatu fuli.” ʼE mahino ia ʼe māʼoluga ake ʼi tatatou ʼu tuʼania, mo totatou ʼatamai mālama ʼaē ʼe ʼi ai tona ʼu tuʼakoi, pea mo ʼi tatatou ʼu manatu ʼaē ʼe mole lelei. ʼE lagi mole tou ʼiloʼi peʼe feafeaʼi te fakatokatoka ʼo totatou ʼu fihifihia, kae ko te tokalelei ʼo te ʼAtua ʼe feala ke ina fakatuputupu ʼaupitō iā tātou ia te ʼamanaki ʼaē ʼe fakatafito ki te Tohi-Tapu, ʼaē ʼe hoko mai anai he ʼaho ʼe pulihi ai anai ia totatou ʼu fihifihia fuli.
ʼE ko he faʼahi koa ʼe lava hoko ʼi he ʼaho? Kapau ʼe ko he ʼu folafola ʼa he tagata, ʼe mahino ia ʼe mole hoko anai; kae “ko meʼa fuli ʼe feala ki te ʼAtua.” (Maleko 10:27) Ko te tui pea mo te falala ki te ʼAtua ʼe tokoni mai ke tou lolomi ia tatatou ʼu tuʼania ke ʼaua naʼa lahi fau. Kotou fakakaukauʼi age muʼa ia he tamasiʼi ʼe puli ʼi he fale koloa lahi. ʼE ina ʼiloʼi papau ko te meʼa pē ʼaē ʼe tonu ke ina fai ko te toe maʼu ʼo tana faʼē pea ʼe toe fīmālie anai. Ohagē ko te tamasiʼi ʼaia mokā kua maʼu, ʼe feala ke tou falala, ʼi hona ʼaluʼaga fakatā, ʼe fāʼufua anai tātou e te ʼAtua. ʼE ina fakafīmālieʼi anai ia tātou pea mo tokoni mai ke ʼaua naʼa tou tuʼania.
Tokolahi te kau ʼatolasio ʼa Sehova neʼe natou logoʼi ia te tokalelei ʼo te ʼAtua ʼi te temi ʼaē neʼe natou felāveʼi ai mo he ʼu ʼahiʼahi faigataʼa. Ohagē ko te meʼa ʼaē neʼe hoko kiā Nadine, ʼaē neʼe mate tana kiʼi tamasiʼi kae neʼe kei ina fuafatuʼi. ʼE ina fakamatala fēnei: “Neʼe faigataʼa kiā au haku fakahā ia te ʼu meʼa ʼaē ʼi toku loto, pea neʼe au faiga tuʼumaʼu ke au fakahā ʼe au lelei pē. Kae ʼi toku loto, neʼe au lotomamahi ʼaupitō. Teitei pē ʼi te ʼaho fuli, neʼe au fakahā ia toku lotomamahi kiā Sehova ʼi te faikole, pea mo au tagi ki ai ke tokoni mai. Neʼe au logoʼi ia te mālohi ʼo te faikole, heʼe ʼi te ʼu temi ʼaē neʼe au lotovaivai ʼaupitō ai pea mo au manatu: ‘ ʼE mole kei au lavaʼi,’ neʼe au logoʼi ʼi toku loto ia te tokalelei. Neʼe au logo fīmālie.”
Ko He Puipui Ki Tokotou Loto Pea Mo Tokotou ʼAtamai
Tou toe lau ia Filipe 4:7. ʼE ʼui ai ko te tokalelei ʼo te ʼAtua ʼe ina taupau anai totatou loto pea mo totatou ʼatamai. Ohagē pē ko he tagata leʼo, ko te tokalelei ʼo te ʼAtua ʼe ina leʼoleʼo totatou loto, ke mole hū kiai ia te mānumānu koloa, mo te lotohoha fau pea mo he ʼu manatu heʼe maʼa. Tou vakaʼi ia he faʼifaʼitaki.
Tokolahi te hahaʼi ʼi te mālama maveuveu ʼaenī ʼe natou manatu, ke feala hanatou fiafia pea mo fīmālie, ʼe tonu ke natou falāʼia pea mo koloaʼia. ʼAki te ʼu tokoni ʼa te hahaʼi popoto, ʼe feala ke natou tuku ia tanatou falā ki he tahi age ʼu fale gāue ke tuputupu ai tona lahi. ʼE natou tokalelei moʼoni ai koa lā? ʼE mole natou tokalelei tuʼumaʼu. ʼE lagi natou hoha ʼo sivi ʼi te ʼaho fuli ia te lahi ʼo tanatou falā, ʼo natou feʼekeʼaki peʼe tonu ke natou fakatau, peʼe tonu ke natou totogi peʼe tonu ke natou taupau maʼu tanatou falā. ʼE natou hoha ʼaupitō ʼi te temi ʼaē ʼe hifo ai ia te paʼaga. ʼE mahino ia, ʼe mole tapuʼi ʼi te Tohi-Tapu ia te faʼahi ʼaia, kae ʼe ina fakahā ia te manatu poto ʼaenī: “Ko ʼaē ʼe manako ki te paʼaga ʼe mole mākona anai ʼi te paʼaga, ʼo fēia mo ʼaē ʼe manako ki te ʼu koloa, pea mo te totogi. Ko te meʼa ʼaia ʼe toe vaʼiganoa. ʼE moe fīmālie ia ia ʼaē ʼe kaugana, peʼe veliveli peʼe lahi tana kai; kae ko te mahu ʼo ia ʼaē ʼe maʼu koloa ʼe mole ina fakagafua kiā ia ke moe.”—Tagata Tānaki 5:10, 12.
Ko te koga tohi ʼo Filipe 4:7, ʼe ina ʼui fakaʼosi fēnei, ko te tokalelei ʼo te ʼAtua ʼe ina taupau anai totatou loto pea mo totatou ʼatamai “ ʼaki ia Kilisito Sesu.” Koteā te pikipikiga ʼo Kilisito Sesu pea mo te tokalelei ʼo te ʼAtua? ʼE maʼuhiga ia te tuʼulaga ʼo Sesu ʼi te fakahoko ʼo te fakatuʼutuʼu ʼa te ʼAtua. Neʼe foaki e Sesu ia tona maʼuli ke fakaʼāteaina ai tātou mai te agahala pea mo te mate. (Soane 3:16) Pea ko ia te Hau ʼaē neʼe fakanofo ʼi te Puleʼaga ʼo te ʼAtua. ʼI tatatou ʼiloʼi ia te tuʼulaga ʼo Sesu, ʼe tokoni ʼaupitō ai kiā tātou ke tou maʼu ia te tokalelei ʼi totatou ʼatamai pea mo totatou loto. ʼO feafeaʼi?
Kapau ʼe tou fakahemala moʼoni ki tatatou ʼu agahala pea mo kole ke fakamolemole mai ʼaki te sākilifisio ʼo Sesu, pea ʼe fakamolemole anai ia te ʼAtua, ʼo tou maʼu ai he ʼatamai pea mo he loto ʼe tokalelei. (Gāue 3:19) Kā tou mahino ʼe mole feala hatatou fakaʼaogaʼi kātoa ia te maʼuli ʼi te temi nei, ʼo aʼu pē ki te temi ʼaē kā haʼu ai ia te Puleʼaga ʼo Kilisito, pea ʼe mole tou māʼuʼuli anai ohagē ko ni hahaʼi ʼe mole ʼi ai hanatou ʼamanaki ki te temi kā haʼu. (1 Timoteo 6:19) ʼE moʼoni, ʼe mole tou hao mai te ʼu fihifihia fuli, kae ʼe tou lava maʼu he fakafīmālie ʼi te ʼamanaki moʼoni ʼaē ki he maʼuli ʼe lelei age ʼi te temi kā haʼu.
ʼE Kotou Lava Maʼu Feafeaʼi Ia Te Tokalelei ʼo Te ʼAtua?
Kae ʼe kotou lava maʼu feafeaʼi ia te tokalelei ʼo te ʼAtua? ʼE tou maʼu tona tali, ʼi tatatou lau ia Filipe 4:4, 5, ʼaē ʼe ʼui fēnei ai: “Kotou fakafiafia tuʼumaʼu ʼi te ʼAliki. ʼE au toe tala atu anai: Kotou fakafiafia! Ke ʼiloʼi takotou aga fakapotopoto e te hahaʼi fuli pē! Kua ovi mai te ʼAliki.” ʼI te temi ʼaē neʼe tohi ai e Paulo ia te ʼu folafola ʼaia, neʼe pilisoni ʼi Loma kae neʼe mole ina fai he meʼa ʼe kovi. (Filipe 1:13) Neʼe mole meo ia Paulo ki te ʼaluʼaga ʼo tona maʼuli ʼi te temi ʼaia, kae neʼe ina fakalotomālohiʼi tona ʼu tehina ke natou fiafia tuʼumaʼu ʼi te ʼAliki. ʼO hā lelei ai, ko tana fiafia neʼe mole fakalogo ia ki te ʼu ʼaluʼaga ʼaē neʼe hoko kiā ia, kae ki tana felōgoi mo te ʼAtua. Mo tātou foki, ʼe tonu ke tou ako ke tou fiafia ʼi te tauhi ki te ʼAtua tatau aipē peʼe feafeaʼi totatou ʼaluʼaga. Kapau ʼe lelei age ia tatatou ʼiloʼi ʼaē ia Sehova pea mo lahi age ia tatatou fai ia tona finegalo, pea ʼe lahi age anai ia tatatou fiafia ʼi tatatou tauhi ʼaē kiā te ia. Ko tona fua, ʼe tou maʼu ai anai ia he loto ʼe tokalelei.
ʼE toe fakalotomālohiʼi tātou ke tou aga fakapotopoto. Kapau ʼe tou faiga ke tou maʼu ia te aga fakapotopoto, ʼe mole tou faiga anai ke lahi fau ia te ʼu meʼa ʼaē kā tou fakahoko. ʼE tou ʼiloʼi ʼe tou heʼe haohaoa; ʼe mole feala ke tou fai ia meʼa fuli ke lelei kātoa. Koia, he koʼē ʼe tou hoha anai ke tou fai ia meʼa fuli ke lelei kātoa, peʼe ke tou lelei age ʼi niʼihi? ʼE mole tou fakamaʼua anai ki niʼihi ke lelei kātoa ia te ʼu meʼa ʼaē ʼe natou fai. Koia, ʼe tou loto tokalelei aipē logolā ʼe natou fai he meʼa ʼe mole tou leleiʼia. Ko te kupu Fakakeleka ʼaē neʼe fakaliliu ʼaki te kupu “fakapotopoto,” neʼe toe fakaliliu ʼaki te kupu “ ʼe mole aga fefeka.” Kapau ʼe mole tou fakamaʼua kiā nātou he ʼu meʼa ʼe tou loto kiai, pea ʼe mole hoko anai ni ʼu kē, ʼaē ʼi te agamāhani ʼe fua kovi, heʼe tou fetokakoviʼaki ai mo niʼihi, pea puli ai lolotoga he temi ia tatatou loto tokalelei.
Iā Filipe 4:5, ko te ʼu folafola “kua ovi mai te ʼAliki” ʼe hagē ia ʼe mole hona pikipikiga mo te ʼu palalau ʼaē ʼa Paulo. Kua ovi mai ia te haga ʼa te ʼAtua ʼo fetogi ia te tuʼu ʼāfea ʼaenī ʼaki te tuʼu foʼou ʼe puleʼi anai ʼe tona Puleʼaga. Kae māʼia mo te temi nei, ʼe feala ke fakaovi ia te ʼAtua ki he tahi ʼe fakaovi age kiā te ia. (Gāue 17:27; Sake 4:8) Ko tatatou ʼiloʼi ʼaē ʼe ovi mai te ʼAtua kiā tātou, ʼe tokoni mai ke tou fiafia, ke tou fakapotopoto, pea ke ʼaua naʼa tou lotohoha ʼo ʼuhiga mo totatou ʼu faigataʼaʼia iā ʼaho nei peʼe ʼi te kā haʼu, ohagē ko tona fakahā ʼi te vaega 6.
Kā tou lau ia te vaega 6 pea mo te vaega 7, ʼe tou fakamoʼoni ʼe tou maʼu ia te tokalelei ʼo te ʼAtua mokā tou faikole. Ki ʼihi, ko te faikole ʼe ko he faʼahiga metitāsio, ʼo natou manatu ʼe feala ki te ʼu faʼahiga faikole fuli ke natou maʼu ai ia he loto tokalelei. Kae ʼe ʼui ʼi te Tohi-Tapu, ko te faikole ʼe ko he fai palalau lelei mo Sehova, he felōgoi lelei ohagē ko he tamasiʼi ʼe ina fakahā ia te ʼu meʼa ʼaē ʼe fiafia ai pea mo tana ʼu tuʼania ki hana tamai ʼofa. ʼI fakalotofīmālie lahi ia hatatou ʼiloʼi ʼe feala ke tou palalau ki te ʼAtua kiā ‘meʼa fuli.’ Ko meʼa fuli pē ʼaē ʼi totatou ʼatamai peʼe fufū loloto ʼi totatou loto, ʼe feala ke tou fakahā ki tatatou Tamai ʼaē ʼi selō.
ʼE fakalotomālohiʼi tātou ʼi te vaega 8 ke tou manatu tāfito ki he ʼu meʼa ʼe lelei. Kae ʼe mole feʼauga ʼaki pē ia hatatou manatu ki he ʼu meʼa ʼe lelei. Ohagē ko tona fakamahino ʼi te vaega 9, ʼe tonu ke tou toe maʼuliʼi ia te tokoni lelei ʼaē ʼe haʼu mai te Tohi-Tapu. Kapau ʼe tou fai fēia, ʼe tou maʼu ai anai ia he leʼo ʼo loto ʼe maʼa. ʼE moʼoni ia te ʼu palalau ʼaenī: Ko he leʼo ʼo loto ʼe lelei ʼe fakatupu lotofīmālie!
ʼEī, ʼe feala ke kotou maʼu ia he loto ʼe tokalelei. ʼE ko te tokalelei ʼaia, mai iā Sehova ʼAtua, ʼaē ʼe ina foaki kiā nātou ʼaē ʼe fakaovi age kiā te ia pea mo natou fia mulimuli ki tana takitaki. ʼAki tatatou vakaʼi ia tana Folafola te Tohi-Tapu, ʼe feala ke kotou liliu ʼo ʼiloʼi lelei ia tana ʼu manatu. ʼE mole faigafua tuʼumaʼu ia te maʼuliʼi ʼo tana ʼu fakatotonu. Kae ʼe tuha ke kotou faiga lahi kiai heʼe “ko te ʼAtua ʼo te tokalelei ʼe nofo anai mo koutou.”—Filipe 4:9.
[Fakamatala ʼo te pasina 26]
ʼI fakalotofīmālie lahi ia hatatou ʼiloʼi ʼe feala ke tou palalau ki te ʼAtua kiā ‘meʼa fuli’
[Paki ʼo te pasina 24]
“Ko te tokalelei ʼo te ʼAtua . . . ʼe ina taupau anai tokotou ʼu loto.”—FILIPE 4:7