Tou Fakaʼaogaʼi Fakalelei Tatatou ʼu Nusipepa
1 ʼI takotou fakaōvi atu ki he fale ʼaiʼaga sulunale, koteā te meʼa ʼe koutou sisio kiai? Ko te ʼu nusipepa. ʼI he koloā ʼe tuʼu ʼi te faʼahi ʼo te ala, koteā te ʼu meʼa ʼaē ʼe koutou tokagaʼi? Ko te ʼu nusipepa. Koteā te ʼu meʼa ʼaē ʼe mamafa ai te kato ʼa te tagata tufa tohi? Ko te ʼu nusipepa. Koia, koteā ʼaē ʼe lau e te tokolahi? Ko te ʼu nusipepa. Neʼe fakahā e te ʼu sivi, ʼi te ʼu tūpulaga e toko hogofulu mai te taʼu 10 ki te taʼu 18, ʼo tatau aipe mo te hahaʼi lalahi, ko te toko hiva ʼe nātou lau te nusipepa e tahi ʼi te māhina fuli. Ko te mālama ʼe nātou lau te ʼu nusipepa.
2 ʼE feala koa ke tou faigaʼi te hahaʼi fakamalotoloto ke nātou fia lau Te Tule Leʼo pea mo te Réveillez-vous! ? Ei, kapau ʼe TOU ʼiloʼi te maʼuhiga ʼo Te Tule Leʼo pea mo te Réveillez-vous! Koteā te meʼa ʼe feala ke tokoni kia tatou? Tou vakaʼi te ʼu manatu ʼaenī:
◼ Tou Lau Te ʼu Nusipepa: Neʼe fakahā e te taupau feʼaluʼaki, ko te fai faka mafola pe e 1 ki te 3 ʼi tana silikosikilipisio ʼe ina lau te ʼu alatike ʼo Te Tule Leʼo pea mo te Réveillez-vous! mai te kamata ʼo aʼu ki te fakaʼosi. E feafeaʼi koa ia koutou? ʼI takotou lau te ʼu alatike takitahi, ke koutou fai te fehuʼi ʼaenī, ‘Ko ai koa ʼaē ʼe ina leleiʼia anai te manatu ʼaenī—ko he faʼe, ko he tahi ʼe mole tui, ko he tagata gāue, ko he tūpulaga?’ ʼI takotou nusipepa, koutou fakaʼiloga he puani e tahi peʼe lua ʼe feala ke koutou fakaʼaogaʼi mokā ʼe koutou fakahā te nusipepa. Pea ke koutou fakakaukauʼi peʼe feafeaʼi hakotou lagaʼi te fia logo ki te alatike ʼaki pe hakotou tāʼofi he manatu e tahi peʼe lua.
◼ Koutou Fakatuʼutuʼu Pe Ko Nusipepa ʼe Fia Ka Koutou Fakaʼui: Koutou fakaʼui hakotou ʼu nusipepa ʼi te tēhina ʼaē ʼe gāue ʼi te ʼu nusipepa, ʼo fakatuʼutuʼu te lahi ʼo te ʼu nusipepa. ʼI te faʼahi ʼaia, ʼe koutou maʼu anai mo tokotou famili he ʼu nusipepa ʼe feʼauga.
◼ Te Fakatuʼutuʼu ʼo ʼUhiga Mo Te ʼAho ʼe Tufa Tuʼumaʼu Ai Te Nusipepa: ʼE lahi te ʼu kokelekasio kua nātou fakatuʼu te ʼaho ke nātou tufa ai te ʼu nusipepa. ʼE feala koa hakotou lagolago ki te ʼaho tufa ʼo te nusipepa ʼo tokotou kokelekasio? Kapau ʼe mole feala hakotou lagolago kiai, koutou faiga ke koutou fakaʼaogaʼi he temi moʼo tufa ʼo te ʼu nusipepa ʼi te ala pea ʼi te ʼu ʼapi pea mo te hahaʼi ʼaē ʼe nātou toʼo tuʼumaʼu te ʼu nusipepa.
◼ Ke Tou Mahino Lelei Ki “Te Tule Leʼo” Pea Mo Te “Réveillez-vous!”: Koutou ʼave he ʼu nusipepa ʼi te temi ʼe koutou folau ai, peʼe koutou ʼolo ʼo fai fakatau. Koutou tuku te ʼu nusipepa mokā ʼe koutou palalau mo tokotou ʼu kaugā gāue, mo tokotou ʼu vāhaʼa fale, tokotou ʼu kaugā ako, peʼe ko te kau faiako. Ko he taumatuʼa ʼe tautau folau ʼe nā fakaʼaogaʼi he puani e tahi ʼi te nusipepa foʼou moʼo kamata ʼo te fai palalau mo he tahi ʼe heka ʼi ʼonā tafa. Neʼe nā leleiʼia te ʼu meʼa lelei neʼe nā fai. Ko ʼihi tūpulaga ʼe nātou tatuʼu ki te faleako mo te ʼu nusipepa ʼe fia lau anai e tonatou ʼu faiako peʼe ko tonatou ʼu kaugā ako. Koutou ʼave he ʼu nusipepa mokā ʼe koutou folau ʼi he kiʼi temi nounou ʼo fai hakotou gāue, pea ke koutou tufa ki te ʼu hahaʼi ʼe faifakatau koloā mokā ʼosi takotou gāue. Tokolahi ia tatou ʼe tou tatuʼu ki te ʼutuʼaga penisini; he koʼe ʼe mole tou foaki te ʼu nusipepa kia ia ʼaē ʼe gāue ʼi te ʼutuʼaga penisini? Koutou ʼave tuʼumaʼu te ʼu nusipepa mokā ʼe ʼaʼahi koutou e tokotou famili, mokā ʼe koutou ʼolo ʼi te kā, peʼe koutou talitali ki he tahi neʼe fakatuʼutuʼu mo koutou. ʼE feala koa hakotou manatuʼi he tahi ʼu faigamālie ʼe tau?
◼ Tou Teuteuʼi He Fakahāhā Fakanounou ʼo Te Nusipepa: Tou fakatuʼutuʼu ke nounou tatatou palalau, kae ke tou fai fakalelei. Ke tou loto māfana. Tou faiga ke lave ʼi te loto ʼo te hahaʼi. Ke matala lelei tatatou palalau. Tou fakahā he manatu e tahi ʼi he alatike, ʼo tou fakamahino fakanounou, pea ʼosi ʼaia pea tou tuku age te ʼu nusipepa. Ko te faʼahiga fakahā ʼo te ʼu nusipepa ʼaē ʼe lelei, ʼe ko te lagaʼi ʼo he fehuʼi ʼo ʼuhiga mo he alatike ʼe ina fia lau, pea ke tou faka maʼuhigaʼi te alatike ʼaē ʼe ina fakahā mai te tali faka Tohi-Tapu. Tou vakaʼi muʼa he ʼu faʼifaʼitaki peʼe feafeaʼi te fai ʼo te faʼahi ʼaia:
3 Kapau ʼe koutou fakahā he alatike ʼe talanoa ai ki te lahi ʼo te fai fakapō, ʼe feala hakotou fehuʼi age:
◼ “Koteā te meʼa ʼe ʼaoga ke fai ke feala ai hatatou momoe ʼi te pōʼuli ʼo mole tou toe matataku ki te fai fakapō?” ʼE feala ke mole tui ia ia ʼaē ʼe palalau mo koutou, ʼe fetogi anai te ʼu meʼa ʼaia ʼo tou maʼu he maʼuli ʼe lelei age. ʼE feala hakotou ʼui age ʼe tokolahi te hahaʼi ʼe tatau tanatou manatu mo ia ʼi te faʼahi ʼaia pea koutou toe ʼui age ʼe koutou maʼu te manatu ʼe koutou ʼiloʼi papau ʼe fia logo anai ki ai. Pea koutou fakahā age te puani ʼe ʼaoga ʼi te alatike.
4 Mo kapau ʼe koutou fakahā he alatike ʼo ʼuhiga mo te maʼuli faka famili, ʼe feala ke koutou ʼui age:
◼ “Tokolahi te hahaʼi ʼe nātou ʼiloʼi ʼe ko he meʼa faigataʼa te maʼu ʼo te ʼu meʼa ʼaē ʼe ʼaoga ki te famili pea mo hikihiki ʼo te famili ʼi te ʼu ʼaho ʼaenī. Neʼe lahi te ʼu tohi neʼe fai ʼo ʼuhiga mo te faʼahi ʼaia, kae tatau pe la mo te hahaʼi popoto ʼe mole nātou lototahi ki te ʼu puleʼaki moʼo tauʼi ʼo totatou ʼu fihifihia. ʼE ʼi ai koa he faʼahi ʼe feala ke tou maliu kiai ke tou maʼu ai he ʼu tokoni ʼe tau mo te falala?” Pea tou fakahā ake he talanoa makehe ʼi te nusipepa ʼe fakahā ai te agapoto ʼe tou maʼu ʼi te Tohi-Tapu.
5 ʼE feala hakotou fakaʼaogaʼi te faʼahiga palalau ʼaenī mokā ʼe koutou fakahā he alatike ʼo ʼuhiga mo he fihifihia faka fenua:
◼ “ ʼE lahi ʼaupito te hahaʼi ʼe tau mo te mamahi ia ʼaho nei. Neʼe mole fakatuʼutuʼu ia e te ʼAtua ke tou maʼuʼuli feiā.” Pea tou fakahā age peʼe feafeaʼi te tokoni ʼa te alatike faka Tohi-Tapu ʼaia kia tatou ke tou tauʼi te ʼu fihifihia ʼo te maʼuli ʼi te temi nei pea ʼe ina foaki mai he ʼamanaki ʼo ʼuhiga mo te puleʼaki ʼo talu ai ki te temi ka haʼu.
6 E feafeaʼi koa tona totogi? Ko te totogi fakaʼofa ʼo tatatou ʼu nusipepa ʼe maʼamaʼa ʼaupito, ʼe mole totogi kovi ia, mokā ʼe fakatatau mo te totogi ʼo te ʼu tohi ʼaē ʼe fai e te mālama. Koia ʼe mole tonu ke tou hoha mokā ʼe tou fakahā te totogi fakaʼofa ʼo te ʼu nusipepa. Kae ʼe tonu ke tou fiafia ʼaupito ʼi te kau ki te gāue fakatalakitupua pea ʼe hā ai tatatou lototokaga ki te hahaʼi. ʼIo, ke ʼaua naʼa tou lotolotolua ʼi te fakahā pea mo te tufa ʼo te ʼu nusipepa!
7 ʼE ʼAoga Te Fagonogono Faigamālie: Ko te ʼu hahaʼi ʼaē ʼe nonofo ʼi te ʼu koga meʼa ʼe mole faka fealagia tatatou fai faka mafola ʼi te ʼu ʼapi, ʼe nātou felāveʼi mo tatou ʼi te fagonogono faigamālie, ʼi te taulaga kā, ʼi te fale mahaki, ʼi te fakatauʼaga meʼa peʼe ʼi te ala. Ko ʼihi ia nātou neʼe nātou tali te ʼu nusipepa pea neʼe lave ia nātou te moʼoni ʼaki tona fai ʼaia. ʼE koutou tautau kau koa ki te fagonogono faigamālie? Kapau ʼe koutou fai te faʼahi ʼaia, ʼe lelei koa te faʼahiga meʼa ʼaē ʼe koutou fakaʼaogaʼi? ʼE tonu ke tou agalelei pea mo matatonu, kae ke ʼaua naʼa tou fakakinau fau ki te hahaʼi. Tou manatuʼi ko te hahaʼi ʼe feala ke nātou tutuʼu pea mo fakalogo fakanounou mo kapau ʼe fakaōvi age he tokotahi, kae e lagi ʼe mole lotolelei anai mokā ʼe palalau mo he kūtuga. ʼE ʼaoga ke gaohi fakalelei totatou lauʼulu pea ke hā ʼi totatou teu tatatou agavaivai ke tau mo tatou ʼaē ko te ʼu minisi ʼa te ʼAtua.—1 Tim. 2:9, 10.
8 Ko Te Hahaʼi ʼe Nātou Toʼo Tuʼumaʼu Te ʼu Nusipepa: Ko nātou ʼaē ʼe nātou maʼu te hahaʼi ʼe nātou toʼo tuʼumaʼu te ʼu nusipepa, ʼe lahi tanatou ʼu nusipepa ʼe nātou tufa, tatau aipe peʼe fai tuʼumaʼu te ʼu telituale. Ko te hahaʼi ʼe nātou toʼo tuʼumaʼu te ʼu nusipepa ʼe ko he matapuna lelei ʼaia moʼo fai ʼo he ʼu ako faka Tohi-Tapu.
9 ʼI takotou fai tuʼumaʼu takotou ʼu ʼaʼahi moʼo tuku ʼo te ʼu nusipepa, ʼe koutou logoʼi anai ʼe tuputupu ʼo te loto māfana pea mo te agalelei ia koutou pea mo ia ʼaē ʼe koutou ʼaʼahi. ʼE koutou feʼiloʼiʼaki lelei, ʼo faigafua ai anai takotou felogoi ʼo ʼuhiga mo te ʼu manatu faka Tohi-Tapu. Ko te faʼahi ʼaia ʼe feala ai te kamata ʼo he ako faka Tohi-Tapu ʼe tuputupu lelei. ʼE feala foki ke koutou fakahā ki ai te apone. Pea ke tou manatuʼi, ko te temi fuli ʼaē ʼe koutou palalau ai mo he tahi ʼe feala hakotou tohi ko he ʼaʼahi ʼi takotou pepa tānaki gāue.
10 Ko he tuagaʼane neʼe ina ʼave te ʼu nusipepa ki he fafine neʼe ina tali tuʼumaʼu kae neʼe ina ʼui fēnei: “ ʼE mole ʼau tui ki te meʼa ʼe ke ʼui mai.” ʼI tana ʼaʼahi ki muli age, neʼe maʼu e te tuagaʼane te ʼohoana ʼo te fafine ʼaia. ʼI te hili ʼo te fai palalau fakalelei, neʼe fai te ʼu fakatuʼutuʼu ke kamata tana ako Tohi-Tapu. Neʼe felogoi lelei te tuagaʼane mo te ʼu tama e toko tolu ʼaē neʼe kau mo nātou ki te ako. Ki muli age, ko te faʼe pea mo tana ʼu tama neʼe nātou foaki tonatou maʼuli kia Sehova pea neʼe nātou papitema. ʼO aʼu ki te temi nei, ko te toko 35 ʼo tona famili kua nātou tali te moʼoni. Neʼe iku te faʼahi ʼaia koteʼuhi neʼe ʼalu tuʼumaʼu te tuagaʼane ʼo ʼave te ʼu nusipepa ki te fafine ʼaia!
11 ʼE lahi te ʼu faʼahiga fai moʼo kamata ʼo he ʼave tuʼumaʼu ʼo te nusipepa. ʼE feala ke koutou kamata ʼaki pe ia nātou ʼaē neʼe koutou tuku ki ai te ʼu nusipepa pea koutou fakatuʼutuʼu ke koutou toe liliu tuʼa lua ʼi te māhina ʼo ʼave te ʼu nusipepa foʼou. Ko he faʼahi lelei ke tou fakaʼaogaʼi te talanoa ʼi te kupu “ ʼI Te Tule Leʼo Ka Hoko Mai.” ʼI takotou toe liliu, koutou ʼui age ki ai kua koutou maʼu te ʼu alatike ʼaē neʼe fakahā ʼi te nusipepa fakamuli. Peʼe, ʼi takotou fai te ʼu ʼaʼahi, ʼe feala ke koutou ʼui age: “ ʼI taku lau te alatike ʼaenī, neʼe ʼau manatu ʼe lagi ʼe ke fia lau anai . . .” Pea koutou fai he talanoa fakanounou ʼo ʼuhiga mo te alatike pea koutou tuku age ki ai. ʼI te ʼosi ʼo takotou fai palalau, koutou tohi te ʼu puani faigafua e nima ʼi takotou pepa Notes de maison en maison: (1) te higoa ʼo ia ʼaē neʼe palalau mo koutou, (2) tona tuʼasila, (3) te ʼaho ʼo te ʼaʼahi, (4) te ʼu nusipepa neʼe koutou tuku, pea (5) mo te alatike ʼaē neʼe koutou fakahā. Ko ʼihi kau fai faka mafola ʼe fua lelei ʼaupito te tuputupu ʼo tanatou tufa te ʼu nusipepa ki te hahaʼi ʼaē ʼe nātou toʼo tuʼumaʼu, ʼo feala ke ina tufa te ʼu nusipepa e 40 peʼe lahi age ʼi tana pepa tānaki!
12 Te ʼu Telituale ʼe Lahi Ai Te ʼu Fale Gāue: ʼE lahi te ʼu nusipepa neʼe tufa e te kau fai faka mafola ʼaē ʼe gāue ʼi te ʼu telituale ʼe ʼi ai te ʼu fale gāue. Kua koutou ʼahiʼahi gāue koa ʼi te ʼu fale koloā? ʼE fakahā e te tānaki ʼi ʼihi kokelekasio, ʼe mole faʼa hahaʼi ia nātou ʼaē ʼe kau ki te gāue ʼaia. ʼI te kamataʼaga, ko ʼihi ʼe nātou ufiufi ʼi te palalau ki te hahaʼi ʼaē ʼe gāue, kae ʼi te ʼosi ʼo tanatou fai te faʼahi ʼaia ʼi he kiʼi temi, neʼe nātou leleiʼia pea ʼe fakapale ai nātou. He koʼe ʼe mole koutou fehuʼi ki he kau faka mafola ʼe māhani ʼi te faʼahi ʼaia peʼe ko he pionie ke tokoni atu kia koutou ke feala ai hakotou kamata fai te faʼahi ʼaia?
13 ʼE lahi te ʼu faigamālie ʼi te gāue ʼaē ʼi te ʼu fale koloā. ʼE tokosiʼi ia nātou ʼaē ʼe mole maʼu atu ki te ʼu fale koloā, lolotoga te ʼu hola gāue! ʼI te agamāhani ko te hahaʼi ʼe ʼi ai tonatou fale koloā ʼe aga fakapoipoi, tatau aipe peʼe mole nātou fia logo tāfito ki te Tohi-Tapu. Koutou kamata tautonu; ʼe mahino ia ʼe tali leleiʼi anai koutou. ʼI te hili ʼo takotou fakahā age tokotou higoa, ʼe feala ke koutou ʼui age ʼe tahitahiga takotou maʼu te hahaʼi ʼaē ʼe ʼi ai tonatou fale koloā ʼi tonatou ʼapi, koia ʼe koutou ʼaʼahi ai ia nātou ʼi he kiʼi temi siʼisiʼi pe ʼi te koga meʼa ʼe nātou gāue ai moʼo tuku age kia nātou te ʼu numelo foʼou ʼo Te Tule Leʼo pea mo te Réveillez-vous! Koutou fakahā age ʼe tokolahi te hahaʼi ʼe ʼi ai tonatou fale koloā ʼe nātou leleiʼia tatatou ʼu nusipepa koteʼuhi ʼe ʼaoga kia nātou ke nātou ʼiloʼi te ʼu meʼa ʼo te mālama ʼi te temi nei, kae ʼe siʼisiʼi tonatou temi ʼaē ki te lautohi. Ko te ʼu nusipepa ʼe nātou fakahāhā te talanoa fakatupu fakakaukau ʼe fakatafito ki te ʼamanaki fakaloto fiafia, ʼi tuʼa ʼo te lotu, te politike, peʼe ko te fai koloā. ʼE feala ke fakatuʼutuʼu ai he ʼave tuʼumaʼu ʼo te nusipepa ki te hahaʼi ʼe fia logo ʼi te telituale ʼaē ʼe fakatuʼutuʼu ai tanatou gāue.
14 Ko Te Teuteu Faka Famili: ʼE feala ke toʼo he kiʼi temi lolotoga takotou ako faka famili moʼo palalau ki te ʼu alatike ʼi te ʼu nusipepa foʼou ʼaē ʼe ʼaoga ke fakaʼaogaʼi ʼi tokotou telituale. Ko te famili—ʼo kau ai te tamaliki—ʼe feala ke nātou fai te ʼu faʼifaʼitaki pea mo tauʼi te ʼu manatu ʼe tautau fai mai, ohage la: “ ʼE ʼau maʼumaʼua,” “ ʼE ʼi ai tamatou lotu,” peʼe “ ʼE mole ʼau fia logo.” Ko te felogoi lelei ʼe faka fealagia ai ki te famili katoa ke kau tuʼumaʼu ki te tufa ʼo te ʼu nusipepa.
15 ʼE Feala Ke Tokoni Te ʼu Tēhina ʼAē ʼe Nātou Fai Te ʼu Ako Tohi: ʼI te ʼu temi ʼaē ʼe ʼaoga, koutou fakatuʼutuʼu te ʼu fono gāue ʼo te ʼaho ʼaē ʼe tufa ai te ʼu Nusipepa ʼi te faʼahi ʼe fai ai te ʼu ako tohi, kae mole fakatahi mo te kokelekasio katoa ʼi te Fale ʼo te Puleʼaga. Ko nātou ʼaē ʼe nātou fai te ʼu fono fai faka mafola ʼe tonu ke nātou teuteu fakalelei ʼo nātou foaki ki te kūtuga te ʼu manatu ʼe totonu. ʼE feala ke kau ai he faʼifaʼitaki peʼe ko te fakahā ʼo he puani e tahi peʼe lua ʼo te ʼu nusipepa foʼou ʼaē ʼe feala ke fakaʼaogaʼi moʼo lagaʼi ʼo te fia logo ʼa te hahaʼi ʼi te telituale. Ko te ʼu fono ʼo ʼuhiga mo te gāue faka mafola—ʼo kau ai te fakatuʼutuʼu ʼo te ʼu kūtuga—ʼe tonu ke nounou, ʼe mole fakalaka anai ʼi te ʼu minuta e 10 ki te 15. Ko te ʼu tēhina ʼaē ʼe nātou fai te ako tohi ʼe nātou tokakaga anai ke feʼauga te telituale ke feala ai he maʼumaʼua ʼo te kūtuga ʼi te temi ʼaē ʼe nātou fai faka mafola ai
16 Tou Fakahā Tatatou Leleiʼia Te ʼu Nusipepa: Ko te alatike “Tou fakaʼaogaʼi fakalelei Te Tule Leʼo pea mo te Réveillez-vous!” ʼaē neʼe tuʼu ʼi Te Minisitelio ʼo Te Puleʼaga ʼo Sūlio 1993 neʼe tuʼu ai te puani tāfito ʼaenī: Ko “Te Tule Leʼo pea mo te Réveillez-vous! ʼe mole puli tonā maʼuhiga, tatau aipe pe neʼe mole tufa lolotoga te māhina peʼe ko te ʼu māhina e lua ki muli age ʼaē neʼe tonu ke tufa ai. Ko te manatu ʼaē ʼe tuʼu ʼi ai neʼe mole liliu ia ʼo siʼisiʼi tona maʼuhiga ʼuhi ko te haʼele ki muʼa ʼo te temi . . . ʼI te tuku ʼo te ʼu nusipepa ʼāfea ke tapuke pea ʼo mole tou fakaʼaogaʼi, ʼe tou fakahā ai leva ʼe mole tou leleiʼia te maʼuhiga ʼo te ʼu meʼa gāue ʼaia. . . . Ke ʼaua naʼa tuku kehe te ʼu nusipepa ʼāfea pea mo galoʼi leva ia, kae ʼe lelei age te fai ʼo he faiga makehe ʼo tufa ki te hahaʼi ʼaē ʼe lotolelei.”
17 Ia ʼaho nei ʼe lahi te hahaʼi fakamalotoloto ʼe nātou kumi te moʼoni. Ko te talanoa ʼaē ʼe tuʼu ʼi he nusipepa e lagi ko te meʼa ʼaia ʼe ʼaoga moʼo taki ʼo nātou ki te moʼoni! ʼE foaki mai e Sehova kia tatou he logo fakaofoofo ke tou kalagaʼi, pea ko tatatou ʼu nusipepa ʼe ko he meʼa maʼuhiga ke maʼu ai e ʼihi te logo. ʼE lahi anai koa takotou tokaga fakalelei ki te tufa ʼo te ʼu nusipepa ʼi te temi ka haʼu? ʼE feala koa ke koutou fakaʼaogaʼi he manatu ʼi te ʼu manatu ʼaenī ʼi te fakaʼosi vāhaʼa ʼaenī? ʼE lahi anai tokotou tapuakina mo kapau ʼe koutou fai te faʼahi ʼaia.
Te ʼu Manatu ʼe ʼAoga:
◼ Tou lau fakatomuʼa te ʼu nusipepa, pea ke tou ʼiloʼi lelei te ʼu alatike.
◼ Tou fili he alatike ʼe ʼalutahi mo he meʼa ʼe fia logo māhani kiai te hahaʼi ʼi te telituale.
◼ Tou teuteuʼi he faʼifaʼitaki ʼe ʼaoga anai ki te hahaʼi kehekehe, ki te ʼu tagata, te ʼu fafine, peʼe ko te kau tūpulaga. Tou fakahā peʼe feafeaʼi hatatou fakahāhā te nusipepa ki he tahi pea ʼe feafeaʼi anai hona fua lelei ki te famili katoa.
◼ Tou fakatuʼutuʼu ke tou kau ki te gāue faka mafola ʼi te temi ʼaē ʼe nonofo ai te hahaʼi ʼi tonatou ʼu ʼapi. Ko ʼihi kokelekasio ʼe nātou fakatuʼutuʼu anai ke nātou tufa tanatou ʼu nusipepa ʼi te afiafi.
◼ Ke nounou pea mo matatonu tatatou fakahā te nusipepa.
◼ Ke ʼaua naʼa vave fau tatatou palalau. Kapau ʼe mole fia logo ia ia ʼaē ʼe tou palalau ki ai, ʼe mole tou tokoni anai ki ai mo kapau ʼe vave fau tatatou palalau. Tou aga fakatokatoka, pea tou tuku he faigamālie ki ai ke fai mai hana tali.
Tou Tufa Te ʼu Nusipepa ʼi Te ʼu ʼApi:
◼ Tou malimali pea ke tou palalau fakalelei.
◼ Tou loto māfana ʼi tatatou tufa te ʼu nusipepa.
◼ Tou palalau māmālie pea ke matala.
◼ Tou palalau ki he manatu pe e tahi; ʼo tou uga fakanounou tana fia logo, pea tou fakahā tona maʼuhiga kia ia ʼaē ʼe palalau mo tatou.
◼ Tou faka maʼuhigaʼi he alatike pe e tahi.
◼ Tou fakahā te nusipepa pe e tahi, kae tou tuku te ʼu nusipepa e lua.
◼ Tou fakatoʼo age te ʼu nusipepa kia ia ʼaē ʼe palalau mo tatou.
◼ Tou fakahā ki ai ke ina ʼiloʼi ʼe tou toe liliu mai anai.
◼ Tou agalelei, mo palalau fakalelei mo kapau ʼe mole tali te ʼu nusipepa.
◼ Tou tohi ʼi te pepa Notes de maison en maison te meʼa neʼe fia logo kiai ia ia ʼaē neʼe palalau mo tatou pea mo te ʼu nusipepa ʼaē neʼe ina toʼo.
Te ʼu Faigamālie Moʼo Tufa ʼo Te ʼu Nusipepa:
◼ Te faka mafola ʼi te ʼu ʼapi
◼ Te fagonogono faigamālie
◼ Te gāue ʼi te ʼu fale koloā
◼ Te ʼave ʼo te ʼu nusipepa kia nātou ʼaē ʼe nātou toʼo tuʼumaʼu
◼ Te fai faka mafola ʼi te afiafi
◼ Te fai ʼo te ʼu ʼaʼahi
◼ Te ʼaʼahi ʼo nātou ʼaē neʼe ako Tohi-Tapu ʼi he temi ki muʼa atu
◼ Mokā tou folau, pe tou ʼolo ʼo faifakatau
◼ ʼI te fai palalau mo te ʼu famili, te ʼu kaugā gāue, te ʼu vāhaʼa fale, te ʼu kaugā ako, te kau faiako
◼ ʼI te kā, ʼi te ʼu faʼahi fakatalitali ʼi te lopitali