Nofo Tokaga Ke Feala Hau Tauʼi Te Fakahala

1-2. (1) Kotea te fakatokaga ʼae neʼe fai e Sesu ki ʼana tisipulo? (2) He koʼe neʼe siʼaki e te ʼu tisipulo ia Sesu? (Vakaʼi mo te ʼu pāki.)

“ ʼE MOʼONI, ʼe tuʼu te loto, kae ʼe vaivai te kakano.”a (Mat. 26:41, lua koga) ʼE ha ʼi te ʼu palalau ʼaia ʼa Sesu ia tana mahino ʼae ʼe tou fai ni hala ʼuhi ko tatou ko te hahaʼi agahala. Kae ʼe toe maʼu ʼi ʼana palalau ʼaia te fakatokaga ʼae ke mole tou manatu ʼe tou malohi tuʼumaʼu pe ʼo fai te meʼa ʼae ʼe lelei. ʼI muʼa ʼo te fai e Sesu tana ʼu palalau ʼaia, neʼe fakapapau age e ʼana tisipulo ʼe mole natou siʼaki anai ia ia. (Mat. 26:35) Neʼe natou fia fai moʼoni te meʼa ʼae ʼe lelei. Kae neʼe heʼeki natou iloʼi, ka hoko he aluʼaga faigataʼa, pea ʼe faigafua hakita fai te meʼa ʼae ʼe kovi. Koia, neʼe fai age e Sesu te fakatokaga ʼaeni: “Kotou nonofo ʼalaʼala pea mo faikole tuʼumaʼu, ke ʼaua naʼa kotou to ki te fakahala.”​—Mat. 26:41, ʼuluaki koga.

² Kae neʼe mole mulimuli te ʼu tisipulo ki te ʼu tokoni ʼaia neʼe fai age e Sesu. ʼI te temi ʼae neʼe puke ai Sesu, neʼe natou nonofo koa mo ia peʼe natou matataku ʼo feholaki? ʼI te mole nonofo tokakaga ʼa te ʼu tisipulo, neʼe natou liʼaki tonatou Pule, te meʼa pe ʼae neʼe natou ui ʼe mole natou fai anai.​—Mat. 26:56.

3. (1) Ke tou nonofo agatonu kia Sehova he koʼe ʼe mole tonu ke tou manatu ʼe tou malohi tuʼumaʼu ʼo fai te meʼa ʼae ʼe lelei? (2) Kotea ʼae ka tou vakaʼi ʼi te alatike ʼaeni?

³ ʼE mole tonu ke tou manatu ʼe tou malohi tuʼumaʼu ʼo fai te meʼa ʼae ʼe lelei. ʼE moʼoni, ʼe mole tou fia mavae ia Sehova. Kae ʼe tou agahala pea ʼe faigafua hatatou to ki te fakahala. (Loma 5:12; 7:21-23) Ka hoko fakapunamaʼuli he aluʼaga, ʼe feala ke tou fia fai te meʼa ʼae ʼe kovi. Ke tou nonofo agatonu kia Sehova mo tona ʼAlo, ʼe tonu ke tou mulimuli ki te tokoni neʼe fai e Sesu, ʼae ke tou nonofo tokakaga ke mole tou to ki te fakahala pea mo tou agahala. ʼE tokoni mai ʼi te alatike ʼaeni ke tou fai te faʼahi ʼaia. ʼE tou vakaʼi muʼa anai te ʼu aluʼaga ʼae ʼe tonu ke tou nonofo tokakaga ai. Pea ʼe feafeaʼi hatatou nofo tokaga. ʼOsi ʼaia, ʼe tou vakaʼi anai pe kotea ʼae ʼe tonu ke tou fai ke tou haga nofo tokaga.

KO TE ʼU ALUʼAGA FEA ʼE TONU KE KE NOFO TOKAGA AI?

4-5. He koʼe ʼe maʼuhiga ke tou tokakaga ki te ʼu agahala ʼae ʼe mole mamafa fau?

⁴ Tatau aipe pe ʼi ai ni agahala ʼe mole mamafa fau, kae ʼe feala ke ina fakavaivaiʼi ʼatatou felogoi mo Sehova. Pea ʼe toe feala foki ke ina taki tatou ke tou fai ni agahala mamafa.

⁵ ʼE feala ʼi ʼihi temi ke tou holi ki te meʼa ʼae ʼe kovi. Pea ʼe toe ʼi ai foki mo ʼotatou vaivaiʼaga. Ohage la, ʼe lagi tou faiga malohi ke mole tou fai he agahala peʼe ko he aga heʼe maʼa, peʼe ke tou liʼaki he faʼahiga manatu ʼo te malama. ʼE lagi fia fai e he tahi he ʼu felaveʼi fakasino heʼe ʼaoga. Peʼe ko he aga heʼe maʼa, ohage la ʼe faiga malohi ke mole ina fai te aga ʼae ko te mulu peʼe ko te sioʼi ʼo he ʼu pāki peʼe ko he ʼata kovi. Pea ʼe tauʼi e he tahi age tana mataku ʼae ki te tagata, peʼe ko te fia maʼuli faʼifaʼitaliha, peʼe ko te hoko ita peʼe ko he tahi age meʼa. Ohage ko tona ui e Sakopo: “ ʼE ʼahiʼahiʼi te tagata takitokotahi moka ina tuku tona holi totonu ke ina taki pea mo fakahalaʼi ia ia.”​—Sakp. 1:14.

6. Kotea ʼae ʼe tonu ke tou mahino lelei ki ai?

⁶ ʼE ke iloʼi koa ʼou vaivaiʼaga? ʼE mole lelei moka ʼe tou kakaʼi ia tatou totonu, ʼo tou ui ʼe mole hotatou ʼu vaivaiʼaga peʼe moka tou manatu ʼe tou malolohi tuʼumaʼu pe ʼo mole feala ke tou fai he meʼa ʼe kovi. (1 Soa. 1:8) Neʼe ui pe la e Paulo maʼia mo natou ʼae ʼe natou maʼu “te ʼu fealagia fakalaumalie” ʼe feala pe mo natou ke fakahalaʼi mo kapau ʼe mole natou nonofo tokakaga. (Kal. 6:1) ʼE tonu ke tou mahino lelei ʼe ʼi ai ni aluʼaga ʼe mole tou malolohi ai pea ke tou nonofo tokakaga.​—2 Ko. 13:5.

7. Kotea ʼae ʼe tonu ke tou tokaga fakalelei ki ai? Tuku mai he faʼifaʼitaki.

⁷ ʼI tatatou kua iloʼi leva ʼotatou vaivaiʼaga, kotea ʼae ʼe tonu ke tou fai? ʼE tonu ke tou liliu ʼo malohi ke tou lava tauʼi ʼotatou vaivaiʼaga. Tou toʼo he faʼifaʼitaki. ʼI te temi muʼa, neʼe ʼa takai he kolo ʼaki he kaupa. Kae neʼe ko te ʼu matapa ʼo te kaupa ʼae neʼe mole malohi, koia neʼe kaugamalie ni tagata leʼo neʼe tutuʼu ai. ʼO toe feia aipe, ʼe tonu ke tou leʼohi, peʼe tou tokaga fakalelei ki te ʼu aluʼaga ʼae ʼe tou vaivai ai.​—1 Ko. 9:27.

ʼE FEAFEAʼI HAU NOFO TOKAGA?

8-9. Kotea ʼae neʼe feala ke fai e te tupulaga ʼae ʼe palalau ki ai ia Taʼaga Lea 7 ke mole to ai ki te agahala? (Taʼaga Lea 7:8, 9, 13, 14, 21)

⁸ ʼE feafeaʼi hau nofo tokaga? Tou vakaʼi pe kotea ʼae ʼe feala ke tou ako mai te tupulaga ʼae ʼe palalau ki ai ia Taʼaga Lea kapite 7. Neʼe ina fai he ʼu felaveʼi fakasino heʼe ʼaoga mo he fafine faiaga. ʼE tou lau ʼi te vaega 22, “fokifa pe” neʼe muliʼi e te tupulaga ʼaia ia te fafine. Kae ohage ko tona ui ʼi te ʼu vaega ki muʼa atu, neʼe hoko ni aluʼaga ʼae neʼe ina taki mamalie ai ia ia ke agahala leva.

⁹ Kotea ʼae neʼe hoko? ʼUluaki, neʼe ko te poʼuli ʼae ‘neʼe fakalaka ai te tupulaga ʼo ovi ki te ala ʼo te fafine faiaga ʼaia.’ Pea neʼe haʼele ʼo alu ki te ʼapi ʼo te fafine ʼaia. (Lau ia Taʼaga Lea 7:8, 9.) ʼI tana sio leva ki te fafine, neʼe hoko atu pe tana alu kia ia. Neʼe ina tuku te fafine ke ʼuma age kia ia pea neʼe logo ki tana ui age ʼae kua ina momoli te ʼu sakilifisio ʼo te tokalelei, lagi ke manatu ai te tama ko ia ʼe mole ko he fafine ʼe kovi. (Lau ia Taʼaga Lea 7:13, 14, 21.) Ka na pau la neʼe fakafisi te tupulaga ki te ʼu aluʼaga ʼaia neʼe ina taki ai ia ia ki te agahala, ka na ʼaua la neʼe mole fakahalaʼi ia ia.

10. ʼE lava feafeaʼi ki he tahi ia ʼaho nei ke ina toe fai mo ia te agahala ʼae neʼe fai e te tupulaga?

¹⁰ Ko te fakamatala ʼae neʼe fai e Salomone ʼe ha ai ʼe feala pe foki ke toe hoko he aluʼaga feia ki he tahi pe ʼi te ʼu kaugana ʼa Sehova. Ka neʼe fai e he tahi he agahala mamafa, ʼe lagi manatu anai ko te ʼu aluʼaga ʼae neʼe ina taki ia ia ki te agahala neʼe hoko “fakafokifa.” Kae kapau ʼe ina fakakaukauʼi lelei ia te ʼu meʼa ʼae neʼe hoko, ʼe mahino ai leva neʼe ina toʼo ni tonu neʼe mole lelei ʼo tupu ai tana to ki te agahala. Ohage la, neʼe lagi fakatahi mo ni hahaʼi neʼe mole lelei, peʼe ina filifili he ʼu fakafiafia kovi. Pe neʼe lagi sio ki he ʼu meʼa ʼe kovi ʼi te Neti, pe neʼe alu ki he ʼu koga meʼa ʼe mole lelei maʼa te kau Kilisitiano. Pea neʼe lagi mole kei faikole, mo lau te Tohi-Tapu, mo kau ki te ʼu fono peʼe ko te faifakamafola. Ohage ko te tupulaga ʼae ʼe palalau ki ai ia Taʼaga Lea, ʼuhi neʼe mole lelei ia te ʼu tonu ʼae neʼe ina fai, neʼe ina fai ai he agahala mamafa.

11. Ke mole tou fai te agahala, kotea ʼae ʼe tonu ke tou tekeʼi?

¹¹ Kotea te ako kia tatou? ʼE moʼoni, ʼe mole tonu ke tou to ki te agahala. Kae ʼe toe tonu foki ke tou tokakaga ki te ʼu aluʼaga ʼae ʼe ina taki ai tatou ke tou fai te agahala. Ko te faʼahi ʼaia neʼe akoʼi mai e Salomone ʼi tana ʼosi fakamatala te meʼa ʼae neʼe fai e te tupulaga mo te fafine faiaga. Neʼe ina foaki te tokoni ʼae ke mole ‘haʼele ʼi te ʼu ala’ ʼa te fafine ʼaia. (Taag. 7:25) Pea neʼe ina toe ui: “Fakamamaʼo mai ai, ʼaua naʼa ke fakaovi ki te huʼaga ʼo tona ʼapi.” (Taag. 5:3, 8) ʼE mahino ia, ke mole tou fai ia te agahala, ʼe tonu ke tou tekeʼi peʼe ke tou fakamamaʼo mai te ʼu aluʼaga ʼae ʼe taki ai tatou ke tou fai te meʼa ʼae ʼe kovi.b ʼE feala ke filifili e ʼihi tehina mo tuagaʼane ke natou fai he meʼa ʼe mole liliu anai ko he fakahala kia natou. Kae kapau ʼe kita iloʼi ko te faʼahi ʼaia ʼe kovi ia kia kita heʼe liliu anai ko hokita fakahalaʼi, ʼe tou fai anai te tonu ʼae ke tou fakamamaʼo mai ai.​—Mat. 5:29, 30.

12. Kotea te tonu ʼae neʼe fai e Sopo, pea neʼe tokoni feafeaʼi tana tonu ʼaia ke mole fakahalaʼi ai ia ia? (Sopo 31:1)

¹² Ke feala hatatou tekeʼi te ʼu aluʼaga ʼae ʼe ina taki tatou ki te agahala, ʼe tonu ke tou fai te tonu ʼae ke tou nofo tokaga. Ko te faʼahi ʼaia neʼe fai e Sopo. ‘Neʼe ina fai he fuakava mo ʼona mata’ ke mole sio manumanū ki he fafine ʼe mole ko tona ʼohoana. (Lau ia Sopo 31:1.) Pea neʼe mulimuli ki tana fakapapau ʼaia. Koia neʼe mole tono ai mo he tahi fafine. Tou fai mo tatou te tonu ʼae ke tou tekeʼi ia meʼa fuli pe ʼae ʼe feala ke fakahalaʼi ai tatou.

13. He koʼe ʼe tonu ke tou tokakaga ki ʼatatou manatu? (Vakaʼi mo te ʼu pāki.)

¹³ ʼE tonu ke tou toe tokakaga ki ʼatatou manatu. (Eke. 20:17) ʼE ui e ʼihi ʼe mole kovi te manamanatu ki he ʼu meʼa ʼe mole lelei kae ʼe ko tona fakahoko ʼae ʼe kovi. Kae ʼe natou faihala. Ka fafaga e he tahi he holi ʼe kovi, pea ʼe liliu te holi ʼaia ʼo malohi. Ko tana manamanatu ʼae ʼe ina fai he aga ʼe kovi, ʼe liliu ai ko hona fakahalaʼi, pea ʼe tonu leva ke ina tauʼi. ʼE moʼoni, ʼe feala ʼi ʼihi temi ke tou manatu ki he ʼu meʼa ʼe kovi. Kae ʼe tonu ke tou foimo pulihi te ʼu manatu ʼaia pea ke tou fetogi ʼaki he ʼu manatu ʼe lelei. Ka tou fai te faʼahi ʼaia, ʼe mole feala anai ke liliu te ʼu manatu kovi ʼaia ko he holi malohi ka faigataʼa anai ia tona tauʼi pea ʼe taki ai tatou ke tou fai he agahala mamafa.​—Flp. 4:8; Kol. 3:2; Sakp. 1:13-15.

14. Kotea te tahi faʼahi ʼe lava tokoni mai ke tou nofo tokaga ke mole fakahalaʼi ai tatou?

¹⁴ Kotea te tahi faʼahi ʼe feala ke tou fai ke tou nofo tokaga ke mole fakahalaʼi ai tatou? ʼE tonu ke tou tui papau, ʼe fua lelei anai kia tatou mo kapau ʼe tou fakalogo ki te ʼu lao ʼa Sehova. ʼI ʼihi temi ʼe lagi faigataʼa hatatou maʼu ni manatu pea mo ni holi ʼe leleiʼia e te ʼAtua. Kae ka tou faiga malohi ki ai, ʼe tou maʼu anai te fiafia mo te tokalelei moʼoni.

15. Kapau ʼe tou holi ki he ʼu meʼa ʼe lelei, ʼe tokoni feafeaʼi mai anai ke tou nofo tokaga ke mole tou fai te fakahala?

¹⁵ ʼE tonu ke tou holi ki te ʼu meʼa ʼae ʼe lelei. Kapau ʼe tou ako ke tou ‘fehihiʼa ki te meʼa ʼae ʼe kovi’ kae ke tou ‘ ʼoʼofa ki te meʼa ʼae ʼe lelei’ ʼe toe lahi age anai tatatou fia fai te meʼa ʼae ʼe totonu pea mo tou tekeʼi te ʼu aluʼaga ʼae ka taki ai tatou ke tou fai he agahala. (Amo. 5:15) Pea kapau ʼe tou holi ki he ʼu meʼa ʼe lelei, ʼe tou toe malolohi anai moʼo tauʼi totatou fakahalaʼi moka hoko fakapunamaʼuli he aluʼaga neʼe mole tou ʼamanaki ki ai.

16. ʼE tokoni feafeaʼi mai te ʼu gaue fakalaumalie ke tou nofo tokaga? (Vakaʼi mo te ʼu pāki.)

¹⁶ Kotea ʼae ʼe tonu ke tou fai ke tou holi ki te ʼu meʼa ʼae ʼe lelei? ʼE tonu ke lahi te ʼu gaue fakalaumalie ʼae ʼe tou fai. Ka tou kau ki te ʼu fono mo te faifakamafola, ʼe mole fakahalaʼi gafua anai tatou ke tou fai he aga ʼe kovi. Kae ʼe toe malohi age tatatou fia fakafiafiaʼi te loto ʼo Sehova. (Mat. 28:19, 20; Hep. 10:24, 25) Ka tou lau te Folafola ʼa te ʼAtua, mo ako pea mo metitasio ki ai, ʼe tou fakamalohiʼi ai totatou ʼoʼofa ki te meʼa ʼae ʼe lelei pea toe lahi age anai tatatou fehihiʼa ki te meʼa ʼae ʼe kovi. (Sos. 1:8; Pes. 1:2, 3; 119:97, 101) Manatuʼi te meʼa ʼae neʼe ui e Sesu ki ʼana tisipulo: “Kotou faikole tuʼumaʼu, ke ʼaua naʼa kotou to ki te fakahala.” (Mat. 26:41) Ka tou faikole ki tatatou Tamai ʼae ʼi selo, ʼe ko he faigamalie ʼaia ke tokoni mai ai kia tatou pea ke ina foaki mai tona malohi ke tou fakafiafiaʼi tona loto.​—Sakp. 4:8.

HAGA NOFO TOKAGA

17. Ko te vaivaiʼaga fea ʼae neʼe tauʼi liuliuga e Petelo?

¹⁷ ʼE lagi feala pe anai ke tou pulihi ʼihi ʼi ʼotatou vaivaiʼaga. Kae ʼi te tahi age faʼahi, kua lagi fualoa tatatou tauʼi ʼihi age ʼu vaivaiʼaga. Tou vakaʼi te faʼifaʼitaki ʼa te apositolo ko Petelo. ʼI tana mataku ki te tagata, neʼe fakafisi tuʼa tolu ai kia Sesu. (Mat. 26:69-75) Ki muli age, neʼe hage ia neʼe kua ina lava tauʼi tana mataku, he neʼe faifakamafola ʼaki he lototoʼa ia muʼa ʼo te Sanetualio. (Gaue 5:27-29) Kae hili ki ai ni taʼu, neʼe mole kei kai fakatahi ia mo te ʼu Kilisitiano ʼae neʼe mole Sutea “he neʼe mataku . . . ʼi te kau silikosisio.” (Kal. 2:11, 12) ʼE ha mai ai neʼe toe to ia Petelo ki tona vaivaiʼaga. Neʼe lagi heʼeki ina lava tauʼi mo pulihi katoa.

18. Kotea ʼae ʼe feala ke hoko ʼo ʼuhiga mo hotatou vaivaiʼaga ʼe tou manatu kua tou lava tauʼi?

¹⁸ ʼE lagi toe tatau mo tatou. Neʼe lagi tou toe to ki hotatou vaivaiʼaga neʼe tou manatu kua tou lava tauʼi. Ohage la, neʼe ui e te tehina: “Lolotoga taʼu ʼe hogofulu, neʼe mole kei au sioʼi te ʼu pāki mo te ʼu ʼata kovi, pea neʼe kua au manatu kua au malo ʼi toku vaivaiʼaga ʼaia. Kae ko toku vaivaiʼaga neʼe hage ia ko he manu fekai ʼe nono ʼo lamalama pe te temi ʼae ʼe lelei ke ina ʼohofi ai au. Neʼe au toe fia sioʼi te ʼu meʼa ʼaia ʼe kovi.” Meʼa lelei foki he neʼe haga tauʼi malohi e te tehina tona vaivaiʼaga. Neʼe mahino kia ia ʼe tonu anai ke ina tauʼi ʼi te ʼaho fuli pea lagi ʼi tona maʼuli katoa ʼi te malama agakovi ʼaeni ia tona vaivaiʼaga ʼaia. ʼAki te tokoni ʼo tona ʼohoana pea mo te ʼu tagata ʼafea ʼo tana kokelekasio, neʼe toe lahi age tana nofo tokaga ke ina tauʼi ai tana fia sioʼi te ʼu pāki mo te ʼu ʼata kovi.

19. Kotea ʼae ʼe feala ke tou fai ke tou haga tauʼi hotatou vaivaiʼaga?

¹⁹ Kotea ʼae ʼe feala ke tou fai ke mole tou fai he meʼa ʼe kovi ʼuhi ko hotatou vaivaiʼaga ʼe kei tou tauʼi? Tou mulimuli ki te tokoni ʼaeni ʼa Sesu: “Kotou nonofo ʼalaʼala.” Maʼia ʼi te ʼu temi ʼae ʼe tou manatu ai ʼe tou malolohi, ʼe tonu ke tou haga tekeʼi te ʼu aluʼaga ʼae ʼe feala ke taki ai tatou ki te fakahala. (1 Ko. 10:12) Pea ke hoko atu tatatou mulimuli ki te ʼu fakatuʼutuʼu kua tou ʼosi fai ʼae neʼe fua lelei kia tatou. ʼE ui ia Taʼaga Lea 28:14: “Fiafia ia ia ʼae ʼe nofo tokaga.”​—2 Pet. 3:14.

TE ʼU LELEI ʼE TOU MAʼU MOKA ʼE TOU NOFO TOKAGA

20-21. (1) Kotea te ʼu fua lelei ʼe tou maʼu moka tou nofo tokaga ke mole tou to ai ki te fakahala? (2) Kapau ʼe tou faigaʼi malohi ʼo tauʼi te fakahala, kotea ʼae ka fai anai e Sehova maʼa tatou? (2 Kolonito 4:7)

²⁰ ʼE feala ke tou tui papau ʼe fua lelei anai kia tatou moka tou nofo tokaga ke mole fakahalaʼi ai tatou. Ka tou mulimuli ki te ʼu lekula ʼa Sehova ʼe lahi age tatatou fiafia ʼi “te ʼu fakafiafia fakatemi ʼo te agahala.” (Hep. 11:25; Pes. 19:8) Kotea tona tupuʼaga? He neʼe fakatupu tatou ke tou maʼuʼuli ʼo fakalogo ki te ʼu lekula ʼaia. (Sen. 1:27) ʼE tou maʼu ai anai he leʼo ʼo loto ʼe maʼa pea mo te ʼamanaki ʼae ke tou maʼuʼuli ʼo heʼe gata.​—1 Tim. 6:12; 2 Tim. 1:3; Suta 20, 21.

²¹ ʼE moʼoni, “ ʼe vaivai te kakano.” Kae ʼe mole fakaʼuhiga leva ʼe mole tou lava tauʼi ʼotatou vaivaiʼaga. ʼE loto e Sehova ke ina foaki mai te malohi ʼae ʼe ʼaoga kia tatou. (Lau ia 2 Kolonito 4:7.) ʼE foaki mai e te ʼAtua te malohi ʼae ʼe makehe, ʼae ʼe fakalaka ʼi totatou malohi. Kae ʼe tonu muʼa ke tou fakaʼaogaʼi totatou malohi, ke tou faigaʼi malohi ʼi te ʼaho fuli ke mole fakahalaʼi tatou. Kapau ʼe tou fai te faʼahi ʼaia, tou tui papau ʼe tali anai e Sehova ki tatatou kole ʼae ke ina foaki mai tona malohi, ʼae ʼe ʼaoga kia tatou. (1 Ko. 10:13) ʼEi, ʼaki te tokoni ʼa Sehova, ʼe feala anai ke tou nofo tokaga ke mole tou to ai ki te fakahala.