ʼE ʼi Ai Te ʼu Nunuʼa Kovi ʼo Te Tau Kia Tatou Fuli
“Talu mai te Lua Tau Fakamalamanei kua kovi age te ʼu nunuʼa ʼe felaveʼi mo te malamanei. Ko te hahaʼi ʼe 2 miliale, ko tona fakaʼuhiga ʼi te toko 4 ko te toko 2 ʼe maʼuʼuli ʼi he fenua ʼe hoko ai he tau.”
Sikalaipe ʼo te Kautahi ʼo Te ʼu Puleʼaga Amina J. Mohammed, ʼAho 26 ʼo Sanualio 2023.
ʼE feala pe ke hoko he tau mo ʼona nunuʼa kovi ʼi he fenua ʼe tokalelei. Tatau aipe mo natou ʼae ʼe maʼuli mamaʼo ʼi te fenua ʼae ʼe hoko ai te tau ʼe toe malave pe kia natou. Logope la kua ʼosi te tau kae ʼe hoko atu pe ʼona nunuʼa kovi. Tou toʼo he ʼu kiʼi faʼifaʼitaki:
Hoge meʼa kai. ʼE tala ʼi te Polokalama Meʼa Kai Fakamalamanei, “ ʼe tupu la te hoge ko te ʼu nunuʼa kovi ʼo te tau. Ko ʼihi hahaʼi ʼe mole feʼauga tanatou meʼa kai ʼe natou maʼuʼuli ʼi te ʼu koga meʼa ʼae ʼe hoko ai te tau mo te agamalohi, ko te toko 70 ki te teau.”
Fihifihia ʼo te maʼuli malolo pea mo te fakakaukau. Moka manatu te hahaʼi ʼe hoko anai he tau ʼi tonatou fenua, ʼe natou hoha mo matataku. Pea ʼe feala ke hoko ai honatou ʼu mahaki fakasino peʼe ʼuluʼulu vale. Kae fakaʼofaʼofa he ʼe mole natou maʼu he ʼu faitoʼo ʼo ʼuhiga mo ʼonatou mahaki.
Feholaki ʼi ʼonatou ʼapi. ʼI Sepetepeli 2023, neʼe ko te toko 114 miliona tupu neʼe natou feholaki ʼi te malamanei ʼi ʼonatou ʼapi, ko te tala ʼaia ʼa te Kovana ʼo te Kautahi ʼo Te ʼu Puleʼaga Maʼa Te Kau Feholaki. Ko te ʼuluaki tupuʼaga tafito ʼaia ʼo te feholaki ʼa te hahaʼi, ko te tau mo te agamalohi.
Faigataʼaʼia fakapaʼaga. ʼE tautau hoko te ʼu fihifihia fakapaʼaga ʼuhi ko te tau. Pea ʼe feala ke toe lahi age te totogi kovi ʼo te ʼu meʼa. Ko tona fakaʼuhiga ʼe mamahi te hahaʼi he ʼe lahi pe te fakaʼaogaʼi e te puleʼaga te falā maʼa te kautau kae ʼe mole ina fakaʼaogaʼi ki te ʼu faitoʼo pea mo te ako. Pea ka hili te tau ʼe toe lahi age te totogi kovi moka toe laga te fenua.
ʼE fua kovi te tau ki te kele. ʼE mamahi te hahaʼi moka maumauʼi te kele ʼae ʼe natou maʼuʼuli ai. ʼE feala ai ke fua kovi ki te maʼuli malolo te ʼulihi ʼo te vai, mo te ʼaele, pea mo te kele. Logope la kua fualoa te ʼosi ʼo te tau, kae ʼe feala pe ke hoko ni tuʼutamaki ʼuhi ko te ʼu pulu ʼae neʼe tanu ʼi te kele.
ʼE mahino ia, ko te ʼu fua kovi ʼo te tau, ko te maumauʼi mo totogi kovi ʼo meʼa fuli.