He Koʼe Neʼe Fakaʼauha Te Mālama ʼĀfea?
KO TE Tulivio neʼe mole ko he tuʼutāmaki neʼe hoko feiā pe. Neʼe ko te tautea ʼa te ʼAtua. Neʼe fai te ʼu fakatokaga, kae neʼe mole tokagaʼi e te hahaʼi. Koteā tona tupuʼaga? ʼE fakamahino fēnei mai e Sesu: “I mua o te tulivio, [ko te hahaʼi] nee natou kai’pe mo inu, nee natou faiʼohoana mo talaga ohoana o kaku ki te aho nee hu ai Noe ki te aleka. Pea nee mole natou iloi o kaku ki te hoki to a te tulivio pea nee ina ave fuli natou.”—Mateo 24:38, 39.
Te Sivilisasio Neʼe Haʼele Lelei
Ko te hahaʼi ʼaē neʼe maʼuʼuli ʼi muʼa ʼo te Tulivio neʼe ʼi ai tonatou ʼu fealagia ʼe mole tou maʼu ia ʼaho nei. Ohage la, ʼi te temi ʼaia neʼe nātou palalau fuli ki te lea pe e tahi. (Senesi 11:1) Ko te faʼahi ʼaia neʼe ina faka fealagia te ʼu gāue faka mātaga pea mo fakamaʼua he gāue fakatahi ʼa te hahaʼi ʼaki tonatou ʼu faiva kehekehe. Tahi ʼaē meʼa, ko te maʼuli fualoa ʼa te hahaʼi neʼe ko he fealagia ke lahi ʼaupito te ʼu meʼa ʼaē ʼe nātou ako ʼi te ʼu sēkulō.
Ko ʼihi ʼe mole nātou fakamoʼoni ki te maʼuli fualoa ʼa te hahaʼi ʼo te temi ʼaia, pea ʼe nātou ʼui ko te ʼu taʼu ʼaē ʼe talanoa kiai te Tohi-Tapu ʼe lauʼi māhina pe ia. ʼE moʼoni koa? Tou vakaʼi te faʼifaʼitaki ʼa Mahalaleele. ʼE ʼui fēnei e te Tohi-Tapu: “Neʼe maʼuli ia Mahalaleele ia taʼu e onogofulu-ma-nima. Pea neʼe ko te tāmai ʼa Salete. . . . Ko te ʼu ʼaho fuli ʼo Mahalaleele neʼe ko taʼu e valugeau hivagofulu ma-nima pea mate.” (Senesi 5:15-17) Kapau ʼe faka ʼuhiga he taʼu ki he māhina, pea neʼe maʼu e Mahalaleele tona foha ʼi tona taʼu nima pe! Kailoa, kae ko te hahaʼi ʼo te temi ʼaia, neʼe kei nātou ōvi ki te maʼuli haohaoa ʼa te ʼuluaki tagata ko Atama. Neʼe nātou maʼuli moʼoni lolotoga te ʼu sēkulō. Koteā ʼaē neʼe nātou fakahoko?
Ko te ʼu sēkulō ʼi muʼa ʼo te Tulivio, neʼe kua hahaʼi ia nātou ʼaē ʼi te kele pea neʼe kua feala ai ki te foha ʼo Atama ko Kaino ke ina laga te kolo, ʼaē neʼe ina fakahigoaʼi ko Enoke. (Senesi 4:17) ʼI muʼa ʼo te Tulivio, neʼe tuputupu te ʼu matani gāue. ʼI te ʼu gāue ʼaia neʼe faʼu ai “te ʼu meʼa gāue fuli ʼe fai ʼaki te kapa pea mo te ukamea.” (Senesi 4:22) ʼE mahino ia neʼe fakaʼaogaʼi te ʼu meʼa gāue ʼaia ki te laga fale, mo te tufuga ʼakau, peʼe ko he faʼahiga gāue pe ʼe ʼaoga kiai, pea mo te gāue kele. Ko te ʼu fakamatala ʼo ʼuhiga mo te ʼuluaki hahaʼi ʼaē neʼe maʼuʼuli ʼi te kele, ʼe talanoa ki te ʼu matani gāue ʼaia.
Neʼe feala ai ʼaki te lahi ʼo te ʼatamai ke tuku hoholo ki te ʼu taʼiake te ʼu taʼi fealagia ʼaia ohage ko te gāue ukamea, mo te gāue kele, mo te tauhi ʼo te faga ōvi pea mo te faga pipi, mo te poto faitohi, pea mo te ʼu gāue matalelei. Ohage la ko Supale neʼe ko “te tāmai ʼo nātou fuli ʼaē ʼe tā alepa pea mo te salumo.” (Senesi 4:21) Neʼe lahi ia te tuputupu ʼo te sivilisasio. Kae neʼe puli fakafokifā te ʼu meʼa fuli ʼaia. Koteā ʼaē neʼe hoko?
Koteā ʼAē Neʼe Kovi?
Logola tona ʼu fealagia fuli ʼaia kae neʼe mole lelei te kamata ʼo te sosiete ʼi muʼa ʼo te Tulivio. Ko tona fakatafito ko Atama neʼe agatuʼu ki te ʼAtua. Ko Kaino ia ia ʼaē neʼe ina laga te ʼuluaki kolo, neʼe ina matehi tona tēhina. Koia ʼe mole tou punamaʼuli ai ki te tuputupu fakavilivili ʼo te agakovi! Neʼe tuputupu te ʼu fua ʼaia ʼo te tofiʼa kovi ʼaē neʼe tuku mai e Atama ki tona hōloga.—Loma 5:12.
ʼI te kua lahi fau ʼo te agakovi, neʼe fakatotonu ai leva e Sehova ke ina tuku te ʼaluʼaga ʼaia ke hoko ia taʼu e 120. (Senesi 6:3) ʼE ʼui fēnei e te Tohi-Tapu: “Ko te agakovi ʼa te tagata neʼe kua lahi ʼaupito ʼi te kele, pea ko te ʼu fakakaukau fuli ʼo tona loto neʼe kovi tuʼumaʼu pe ia. . . . Neʼe fonu te kele ko te agamālohi.”—Senesi 6:5, 11.
Pea neʼe fakahā age kia Noe ko te ʼAtua ʼe ina fakaʼauha anai te kakano fuli ʼi te tulivio. (Senesi 6:13, 17) Logola ko Noe neʼe ko te “tagata faka mafola faitotonu,” kae neʼe mata faigataʼa ki te hahaʼi hanatou fakamoʼoni ʼe ʼamanaki fakaʼauha te mālama ʼaē ʼe nātou maʼuʼuli ai. (2 Petelo 2:5, MN ) Ko te foʼi toko valu pe neʼe nātou fakalogo ki te fakatokaga pea neʼe hāofaki ai nātou. (1 Petelo 3:20) He koʼe ʼe maʼuhiga kia tatou ia ʼaho nei?
Koteā Tona Faka ʼUhiga Kia Tatou?
ʼE tou maʼuʼuli nei ʼi te ʼu temi ohage ko te temi ʼo Noe. ʼE tou logo tuʼumaʼu ki te ʼu meʼa fakalialia ʼe hoko ohage ko te agamālohi, mo te ʼu fai fakapō, mo te ʼu hahaʼi ʼe matematehi e te ʼu tagata fai fakapō, kae ʼe mole ʼiloʼi papau pe koʼe ʼe nātou fai te faʼahi ʼaia, pea mo te tuputupu ʼo te ʼu agamālohi ʼaē ʼe hoko ʼi te loto fale. Ko te kele kua toe fonu ʼi te agamālohi, pea ohage pe ko te temi muʼa, kua fakamāuʼi te malamanei ke tauteaʼi. Neʼe ʼui totonu e Sesu ʼe haʼu anai ʼi tona ʼuhiga Tuʼi Fakamāu ʼa te ʼAtua, pea ʼe ina vaeʼi keheʼi anai te hahaʼi ohage ko te tauhi manu ʼe ina vaeʼi keheʼi te ʼu ōvi mai te ʼu tao. Neʼe ʼui e Sesu ko nātou ʼaē ʼe mole tāu mo tona ʼofa ʼe hoko anai kia nātou te “tautea heegata.” (Mateo 25:31-33, 46) Kae ʼe fakahā e te Tohi-Tapu, ʼi te temi ʼaia ʼe hāofaki anai te toko lauʼi miliona hahaʼi—ko te hahaʼi tokolahi ʼe nātou tauhi pe ki te ʼAtua moʼoni e tahi. ʼI te mālama ka haʼu, ko te hahaʼi ʼaia ʼe nātou maʼu anai te tokalelei pea mo te fīmālie ʼo talu ai.—Mikea 4:3, 4; Apokalipesi 7:9-17.
Tokolahi ʼe nātou vāʼi te ʼu fakamatala ʼaia ʼa te Tohi-Tapu pea mo tana ʼu fakatokaga ki te fakamāu ʼaē ka ina fakahoko moʼoni anai kia nātou. Kae neʼe fakamahino e te ʼapositolo ko Petelo ko te taʼi hahaʼi ʼaia ʼe mole nātou tokagaʼi te ʼu meʼa ʼaē ʼe hoko. Neʼe ina tohi fēnei: “ ʼI te ʼu ʼaho fakaʼosi ʼe ʼōmai anai te kau vāvā . . . mo ʼui maʼa nātou: ‘ ʼE ʼifea koa tana ʼi henī ʼaē neʼe fakapapau mai?’ . . . Koia, ohage pe ko tonatou holi, ʼe puli kia nātou te meʼa ʼaenī: neʼe ʼi ai te ʼu lagi ʼi te ʼu temi ʼāfea, pea mo he kele ʼe maʼopoʼopo lelei ʼe ʼasi mai te vai pea ʼe nofo ʼi te lotomalie ʼo te vai ʼaki te folafola ʼa te ʼAtua; pea ʼaki te ʼu meʼa ʼaia neʼe fakaʼauha ai te mālama ʼo te temi ʼaia, ʼi te temi ʼaē neʼe lōfia ai ʼi te vai. ʼAki te folafola pe ʼaia ko te lagi pea mo te kele ʼo te temi ʼaenī kua tānaki ki te afi pea kua tāʼofi ki te ʼaho ʼo te fakamāu pea mo te fakaʼauha ʼo te hahaʼi ʼaē ʼe mole tauhi ki te ʼAtua.”—2 Petelo 3:3-7, MN.
Ko te fakatokaga ʼe fai ki te malamanei ʼo ʼuhiga mo te ʼaho fakamāu ʼaia, pea mo te logo lelei ʼo ʼuhiga mo te tokalelei ʼe faka mafola lahi ʼo mulimuli ki te fakatotonu faka polofeta ʼa Sesu. (Mateo 24:14) ʼE mole tonu ke tou meʼa noaʼi te fakatokaga ʼaia. Ko te ʼAtua Māfimāfi ʼe ina fakahoko anai tana ʼu fakapapau.
Te Mālama ʼAē Ka Fakatuʼu
E feafeaʼi te ka haʼu ʼo te malamanei mo kapau ʼe tou sio ki te ʼu fetogi ʼaē ʼe lolotoga hoko nei? ʼI te kamata ʼo tana Akonaki ʼiloa ʼi te Moʼuga, neʼe fakapapau fēnei e Sesu: “Manuʼia ia nātou ʼaē ʼe agamālū, heʼe nātou maʼu anai te kele.” Koia neʼe ina akoʼi ai ki tana kau tisipulo ke nātou faikole fēnei ki te ʼAtua: “Ke fai tou finegalo ʼi te kele, ohage ko selo.” (Mateo 5:5; 6:10, MN ) Ei, neʼe akoʼi e Sesu ko te ka haʼu taulekaleka ʼe maʼu anai e te hahaʼi agatonu ʼi te kele. Neʼe talanoa Sesu ki te “fakafoʼou ʼo te meʼa fuli.”—Mateo 19:28, MN.
Kapau ʼe koutou sio ki te ka haʼu, pea ʼaua naʼa koutou tuku te kau vāvā ke nātou fakaloto vaivaiʼi koutou ʼo ʼuhiga mo te fakatokaga ʼa te ʼAtua. ʼE moʼoni, ʼe hage ʼe tokalelei te maʼuli, pea ko te malamanei kua fualoa tona tuʼu. Kae ʼe mole tonu ke tou tuku tatatou falala kiai. Ko te malamanei kua ʼosi fakamāuʼi. Koia koutou lotomālohi ʼaki te fakaʼosi ʼaenī ʼo te tohi ʼa te ʼapositolo ko Petelo:
“Mai tona ʼuhiga ʼaē ʼe tonu ki te ʼu meʼa fuli ʼaia ke mavetevete, ko te ʼu faʼahiga tagata feafeaʼi anai ia koutou ʼi te aga fakamaʼoniʼoni pea mo te ʼu gāue ʼaē ʼe fakaʼiloga ʼaki takotou pipiki ki te ʼAtua, ʼo talitali pea mo koutou taupau lelei ʼi tokotou ʼatamai te hoko mai ʼo te ʼaho ʼo Sehova . . . mai tona ʼaluʼaga ʼaē ʼe koutou talitali ki te ʼu meʼa ʼaia, koutou faiga ke ina maʼu mai koutou, ʼe koutou heʼe mele mo maʼa mo maʼuli ʼi te tokalelei. . . . Koutou tuputupu ʼi te ʼofa makehe pea mo te ʼatamai mālama ʼo ʼuhiga mo totatou ʼAliki pea mo Fakamaʼuli ko Sesu Kilisito.” (2 Petelo 3:11, 12, 14, 18, MN ) Pea koutou manatuʼi te meʼa ʼaē neʼe hoko ʼi te temi ʼo Noe. Koutou fakaōvi ki te ʼAtua. Koutou tuputupu ʼi te ʼatamai mālama ʼo ʼuhiga mo Sesu Kilisito. Koutou fakatuputupu te tauhi faka lotu, pea ke koutou kau ʼi te toko lauʼi miliona hahaʼi ʼaē neʼe nātou fili ke nātou hāo ʼi te fakaʼosi ʼo te mālama ʼaenī pea mo nātou hū ki te mālama tokalelei ʼaē ka fakatuʼu.
[Paki ʼo te pasina 5]
Neʼe kua fai te gāue ukamea ʼi muʼa ʼo te Tulivio
[Paki ʼo te pasina 7]
ʼE ʼamanaki hoko te fakatuʼutuʼu taulekaleka ki te ka haʼu