Indlela Onokuphila Ngayo Ngemali Encinane
UOBED ngutata onoonyana ababini. Kangangeminyaka elishumi ebesebenza kwihotele yodidi oluphezulu kwesinye isixeko esikhulu eAfrika yaye wayekwazi ukuhlangabezana nazo zonke iimfuno zentsapho yakhe. Ngamathub’ athile, wayekh’ athath’ intsapho ayis’ ekhefini. Konke oku kwafikelela esiphelweni xa waphulukana nomsebenzi wakhe ngenxa yokudodobala kweshishini lasehotele.
Kumsebenzi wakhe ebewenza iminyaka engaphezu kwama-22, uStephen wenyuka amanqwanqwa wayokutsho kwisikhundla sokuba ngumalathisi kwenye ibhanki enkulu. Amanye amaqithiqithi ahamba nesi sikhundla lipomakazi lendlu, isithuthi, izicaka, nesikolo esikumgangatho ophezulu esiza kufunda abantwana bakhe. Xa ibhanki yaqalisa ukwenza uhlengahlengiso, wazibona ephelelwa ngumsebenzi. UStephen uthi: “Mna nentsapho yam saxheleka gqitha. Ndaxinezeleka, ndaphoxeka ndaza ndaziva ndisoyika.”
Ezi ziziganeko eziqhelekileyo. Ukudodobala kwezoqoqosho okuqhubekayo ehlabathini lonke kwenze izigidi zabantu ebezi nomsebenzi ozinzileyo zaphulukana nawo. Abo baye bakwazi ukuphinda bafumane umsebenzi kuye kwafuneka bamkele umvuzo omncinane ngoxa amaxabiso aye antinga. Enoba amazwe sele ehlumile kwezoqoqosho okanye akunjalo, akukho lizwe lingachaphazelekiyo kukudodobala kwezoqoqosho.
Kufuneka Sibe Nobulumko
Xa siphulukene nomsebenzi okanye sifumana ohlawula imali ephantsi, kusenokuba lula ukonganyelwa ziingcinga ezingafanelekanga. Kuyavunywa kona, ukuba umntu akanakuluphepha ngokupheleleyo unxunguphalo. Nangona kunjalo, enye indoda esisilumko yakhe yathi: “Ngaba uzibonakalise udimazekile ngomhla wokubandezeleka? Uya kuphelelwa ngamandla.” (IMizekeliso 24:10) Endaweni yokuphakuzela ngenxa yokudodobala kwezoqoqosho, kufuneka senze kanye njengoko iLizwi likaThixo lisibongoza: ‘Yiba nobulumko bobuqili.’—IMizekeliso 2:7.
Nangona iBhayibhile ingeyoncwadi efundisa ngezoqoqosho, kodwa amacebiso ayo ngemicimbi yemali angqineke eluncedo kwizigidi zabantu ehlabathini lonke. Makhe sihlolisise amanye amacebiso ewanikelayo.
Bala iindleko. Khawuqwalasele amazwi kaYesu akuLuka 14:28 athi : “Ngubani na kuni othi efuna ukwakha inqaba angahlali phantsi kuqala, abale indleko, ukuze abone ukuba unokwaneleyo kusini na kokuyigqiba?” Ukusebenzisa loo mgaqo kuya kuthetha ukuba ufanele ube nebhajethi uze unamathele kuyo. Kodwa njengoko uObed ebonisa, oku akululanga. Uthi: “Ngaphambi kokuba ndiphelelwe ngumsebenzi, sasiyizalisa ithi ntli itroli zizinto ezingeyomfuneko. Asizange khe sibhajethe kuba imali yayisoloko ikho.” Ukuceba kusengaphambili kuya kuqinisekisa ukuba imali encinane ekhoyo ichithwa kwizinto ezifunekayo entsatsheni.
Hlengahlengiso indlela ophila ngayo. Ngaphandle kwamathandabuzo ukuzibona sele kufuneka uphile ubomi obukumgangatho onganeno kunowangaphambili kulucelomngeni, kodwa kuyimfuneko. Omnye umzekeliso weBhayibhile uthi: Umfo ohlakaniphileyo uthi akuyibona isiza ingozi ayiphephe.” (IMizekeliso 22:3, iBhayibhile yesiXhosa yowe-1996) UStephen uthi: “Ukuze songe imali, intsapho kwafuneka ibuyele kwindlu yethu, encinane engagqitywanga ukwakhiwa ngaphakathi. Bona abantwana kwafuneka batshintshelwe kwisikolo esingabizi mali ingako kodwa esikwanemfundo ekumgangatho ophezulu.”
Ukuze intsapho ilungele ukuphila obo bomi obutsha kufuneka uthethathethwano phakathi kwamalungu ayo. UAustin owayesebenzela elinye iziko lemali kangangeminyaka elithoba waza kamva waphulukana naloo msebenzi uthi: “Mna nomfazi wam sahlala phantsi saza sazibhala phantsi izinto esizidinga ngokwenene. Kwafuneka siyeke ukuthenga izinto ezityiwayo zexabiso eliphezulu, iiholide ezixabisa imali eninzi, ukuthenga ngokungeyomfuneko impahla yokunxiba. Ndivuya gqitha kuba intsapho yam iye yasebenzisana xa bekusenziwa olo hlengahlengiso.” Kakade ke, abantwana abanakuziqonda ngokupheleleyo izizathu zokubaluleka kolo hlengahlengiso, kodwa njengabazali, ninokuba nceda baqonde.
Kulungele ukwenza nemisebenzi ongaqhelananga nayo. Ukuba ubuqhele ukusebenza eofisini, unokukufumanisa kunzima ukwenza imisebenzi eza kufuna usebenze ngezandla. UAustin uthi: Yayindiza entloko into yokwenza umsebenzi wezandla, ekubeni ndandiqhele ukuba ngumlawuli kwinkampani enkulu.” Akumangalisi oku xa uhlola oko kuthethwa yiBhayibhile kwiMizekeliso 29:25: “Ukungcangcazela ngumntu kubeka umgibe.” Ukusoloko ucinga ukuba abanye baza kuthini akuzukunceda nganto. Yintoni enokukunceda woyise ezo ngcinga zingafanelekanga?
Ukuthobeka ngundoqo. Emva kokuba ephulukene nomsebenzi wakhe wasehotele, uObed wafumana umsebenzi komnye wabantu awayesebenza nabo owayeneshishini lokulungisa izithuthi. Loo msebenzi wawuquka ukuhamba imigama emide kwindlela ezinothuli xa eyokufuna ipeyinti yezithuthi nezinye izinto. UObed uthi: “Ekubeni ndandingawuthandi lo msebenzi, kodwa ndabona ukuba akukho kwenza ngenye indlela. Ukuthobeka kwandinceda ndawuqhela lo msebenzi owawuhlawula imali engaphantsi kwesiqingatha somvuzo endandiwufumana ngaphambili kodwa wawukwazi ukuhlangabezana nezinto ezidingwa yintsapho.” Ngaba wena asinakukunceda esi simo sengqondo?
Yaneliseka. Esinye isichazi-magama simchaza umntu owanelayo ngokuthi “ngumntu owonwabileyo yaye wanelisekile yindlela izinto eziyiyo.” Ukuchazwa komntu owanelayo ngaloo ndlela kunokubonakala kungekho ngqiqweni kumntu oneengxaki zemali. Nakuba kunjalo, khawuhlolisise la mazwi athethwa ngumpostile uPawulos, umthunywa wevangeli owayeqhelene nokungabi nazinto: “Ndiye ndafunda ukwaneliseka, phantsi kwazo naziphi na iimeko. Eneneni ndiyazi ukuba kunjani ukuhlwempuzeka, ndiyazi ukuba kunjani ukuba nentabalala.”—Filipi 4:11, 12.
Imeko esikuyo isenokuba ngcono, kodwa kula maxesha aguquguqukayo, isenokuba mandundu. Sinokungenelwa ngokwenene ukuba silithabathela ezintliziyweni zethu icebiso eliphefumlelweyo likaPawulos elithi: “Phofu ke, iyinene yona into yokuba, uzinikelo lobuthixo kunye nokwanela, kuyinzuzo enkulu. Ukuba sinesixhaso nesambatho, masaneliswe zezo zinto.” Engakhuthazi buvila, uPawulos wayebonisa indlela yokubeka izinto zokwenyama kwindawo yazo.—1 Timoti 6:6, 8.
Umthombo Wolonwabo Lokwenene
Ulonwabo lokwenene alubangelwa kukuwanqa yonke into esiyibonayo okanye ukuphila ubomi obutofotofo. NguYesu ngokwakhe owathi: “Kunoyolo ngakumbi ukupha kunokwamkela.” Ewe, ulonwabo nokwaneliseka luvela xa sisipha abanye izinto esinazo ukuze sibancede nokuba ngumthombo wokhuthazo kubo.—IZenzo 20:35.
Umdali wethu uYehova uThixo, uzazi kakuhle izinto esizidingayo. NgeLizwi lakhe, iBhayibhile, uye wanikela icebiso elisebenzayo eliye lanceda abaninzi baphucula ubomi babo nokubakhulula kwixhala elingeyomfuneko. Kakade ke, ukuphucuka kweemeko zemali akuzukwenzeka ngokukhawuleza. Kodwa uYesu waqinisekisa abo ‘baqhubeka befuna kuqala ubukumkani nobulungisa [bukaThixo]’ ukuba baya kuzifumana izinto abazisweleyo.—Mateyu 6:33.