Rriyul’ Ni Ereray E Tin Tomren E Rran Fa?

GA BAY u lan e m’uw ni be yan u lan e lul’ ni ba gel e gireng riy. Be m’ugm’ug e malang ni baga’ u lan e lul’ ma be maateng e ran nga dakenam. Ga be guy rogon ni dab mu aw ko malang. Fa en ni bay u keru’um e susun ni nge yap’nag e m’uw, machane dawori cheg i yaluweg e m’uw. Maku, magawon riy e dariy e babyor ni yaan e binaw, ere damu nang ko ra yan e lul’ ni ba gel e ran riy nga reb e lipath ara nga bang ni be map’ e ran u tabon e war riy.

Gathi rib fel’ e n’en ni be buch fa? Ere ngad thiliyeged boch ban’en riy. Amu lemnag ni gimew be yan be’ ni manang urngin e malang ni bay u lan e lul’ nge rogon ni ma yan e lul’. Manang nra gel e lul’ ma ra maateng e ran riy, ma manang ko uw e ra tor ngay, maku manang rogon ni nge yan riy nga lang. Ra pagan’um ngak ndariy e riya’ nra yib ngom fa?

Ga manang, gad gubin e gad be par ni taareb rogon ko re yat nem. Ya ba gagiyel ni yugu aram rogon ni gathi ba kireb e rodad ma gad be par u ba ngiyal’ ni ba mo’maw’ e par riy ni kab kakrom i yib ni bod rogon e m’uw ni be yan u lan e lul’ ni ba gel e ran riy. Baga’ ni de nang e girdi’ ko uw n’umngin nap’an nra par ni aram rogon, ya dar nanged nra fel’ boch nga m’on, ara rogon ni ngar magaygad ni yad be k’adedan’rad riy. Machane de t’uf ni ngad lemnaged ni dariy e athap rodad nga m’on. Ya ke pi’ e Ani Sunmegdad ban’en ni nge pow’iydad​—ban’en ni ke yiiynag u morngaagen e re ngiyal’ ney nib magawon, nge rogon nra m’ay, me pi’ e thin nib t’uf rodad ngodad ni fan ni ngad magaygad ni gad ba fos. Re n’en ney nra pow’iydad e aram e babyor ni Bible. Fa en ni I Ngongliy e Bible ni Jehovah Got e be yog ni ir e Sensey ni Bin Th’abi Tolang, ma u daken Isaiah ni profet rok mi yog ni gaar: “Telmed e ra rung’ag e thin u keru’umed ni be gaar: ‘Ereray e kanawo’. Gimed e girdi’, marod riy,” ri chey mi gimed sor nga ba’ ni mat’aw ara ri chey nni gimed sor nga ba’ ni gil’ay.” (Isaiah 30:20, 21) Ga ra fol ko pi thin nem ni be pow’iyem fa? Ere ngad guyed ni faanra ke yiiynag e Bible ko uw rogon e par ko ngiyal’ ney.

Ke Fith Pi Gachalpen Reb e Deer ni Baga’fan

Sana ke gin pi gachalpen Jesus. Ya ka fin yog Jesus ngorad, ni ba tamilang mab mudugil ni yira gothey e temple nge pi naun u Jerusalem! Ra rung’ag e girdi’ e thin ni aram rogon ma dabi siy ni yad ra gin ngay. De n’uw nap’an u tomren, u nap’an ni yad bay u daken e Burey ni Olives, ma aram me fith aningeg i gachalpen Jesus ngak ni gaar: “Mog ngomad ko wuin e ra yib urngin fapi n’en ni ka mog, nge n’en nra yib ni nge dag ni ke taw ko ngiyal’ ni bay mub riy nge ngiyal’ ni tomren e re m’ag ney?” (Matthew 24:3; Mark 13:1-4, NW) Demtrug ko ke tamilang u wan’rad fa danga’, machane fulweg ni pi’ Jesus e bay in i fan riy.

Ngiyal’ nem ni kan gothey e temple u Jerusalem e gathi e ngiyal’ ni yib Kristus riy nge ngiyal’ ni tomren e m’ag ko re fayleng ney. Machane u fithik’ e thin ni boor mi weliy Jesus urngin ban’en ni ba m’ag ko re deer n’em. I tamilangnag ngorad rogon e par u m’on nra yib e magothgoth nga Jerusalem; maku i yog ngorad rogon e par ko ngiyal’ ni ke yib riy, nge ngiyal’ ni ke Pilung u tharmiy nge ngiyal’ u m’on ni ngan gothey e m’ag ko re fayleng ney.

Ngiyal’ Ni Ke M’ay Jerusalem

Amu lemnag e n’en ni yog Jesus u morngaagen Jerusalem nge temple riy. Ke pag dalip e duw u m’on mi yiiynag Jesus u morngaagen e ngiyal’ nra gafgow reb e mach ni bin th’abi fel’ u fayleng. Amu lemnag e pi n’en ni i yog u Luke 21:20, 21: “Faanra mu guyed yu Jerusalem ni ke longobiy yu raba’ i salthaw, ma aram e kam nanged ndab ki n’uw nap’an min kirebnag. Ma aram e piin ni yad bay u lan yu Judea e thingar ra milgad nga daken e pi burey; ma piin ni yad bay u lan e binaw e thingar ra chuwgad riy, ma piin ni yad bay u wuru’ e binaw e thingar dab ranod nga lan e binaw.” Faanra yib e salthaw nge longobiy e mach, ma uw rogon nrayog ni nge “chuw riy” e “piin ni yad bay u lan e binaw”? Ba tamilang ni gathi be yog Jesus nra bing e kanawo’ fa? Fa aram rogon?

Nap’an e 66 C.E., ke gel e pi salthaw nu Roma u tan pa’ Cestius Gallus ngak e pi Jew ni kar togopuluwgad ma kan longobiyrad u lan e mach. Ke guy e pi salthaw nu Roma ni nga ranod nga lan e mach mar tawgad ko yoror ko tempel. Machane ke yog Gallus ngak e pi salthaw rok ni ngar rin’ed ban’en ni ke maathukthukan’uy ngay. Ye tay chilen ngorad ni ngar chuwgad! Ke falfalan’ e pi salthaw nu Israel ma kar chamgad ngak e pi salthaw nu Roma mi yad mil. Ere i yiiynag Jesus morngaagen e kanawo’ nra bing ngorad. Tin riyul’ e Kristiano e ur folgad rok Jesus mar chuwgad u Jerusalem. Kar gonopgad ya aningeg e duw nga tomren, ma ke sul e pi salthaw nu Roma u tan pa’ General Titus. Machane ngiyal’ nem ma dakiyog ni ngar milgad.

Ke longobiy e pi salthaw nu Roma Jerusalem biyay; kar cholongbiyed e mach ko yoror nga yu ley e gek’iy nib m’uth tabangin ni kar chuchuyed nga but’. I yiiynag Jesus morngaagen Jerusalem ni gaar: “Ya bayi taw nga boch e rran me yib e toogor rom ngar cholngobiyed gur ko yoror ni but’ nge malang, mu ur bad i yib ngom u gubin yang.”a (Luke 19:43) De n’uw nap’an, me puth Jerusalem; ma fare tempel nib rir e ke mang awat u but’. Gubin ban’en ni yiiynag Jesus e ke lebug u rogon ni i yog!

Gathi ke mus ni i lemnag Jesus u morngaagen Jerusalem ni ngan gothey. Ya i fith e pi gachalpen ngak u morngaagen e pow nra micheg ni ra yib riy. De tamilang u wan’rad, machane biney e bpuluw ko ngiyal’ ni yira Pilungnag Jesus u tharmiy. Mang e i yiiynag?

Mahl ko Ngiyal’ ni Tin Tomren e Rran

Faan ga ra bieg Matthew guruy ni 24 nge 25, nge Mark guruy ni 13, nge Luke guruy ni 21, ma ra tamilang u wan’um ni ke weliy Jesus u morngaagen e ngiyal’ ney. I yiiynag u morngaagen ba ngiyal’ ko mahl​—ni gathi ke mus ni yira “rung’ag lingan e mahl nib chugur nge morngaagen e mahl nib orel” ni immoy ni ka nap’an kakrom machane mahl nib l’ag ngay ni “reb e nam me cham ngak reb e nam, ma gin nsuwon reb e pilung e bayi mahl ko gin nsuwon reb e pilung”​—arrogon, mahl u thilin e pi nam u fayleng.​—Matthew 24:6-8.

Amu lemnag rogon ni ke thil e mahl u nap’an e re chibog ney. Ya ba kireb ni ke cham e pi salthaw ko ruw raba’ e nam, ma yad be cham ko sayden ara yad be boyochnag e pi toogor rorad. Machane nap’an e 1914 me sum e Mahl nib Gilbuguwan. Ke lek reb e nam reb e nam​—me sum e bin som’on e mahl ni ke garer u fayleng iyan. Ke li’ e boyoch ni kan nog e machine gun ngay boor e girdi’; ma mustard gas e ke urfegrad, me gafgownagrad, me kirebnag e dowef, me li’ e pi salthaw ni bokum i biyu’; ma pi tank e ke yan nga lan e binaw ko toogor rorad, ni be chub e gapung riy. Maku immoy e skoki nge barkow nu ar​—ni aram tobolngin e pi talin e cham.

Nap’an e World War II ma ke buch ban’en ni dawori yib nga laniyan’ e girdi’​—ya ka baga’ ko fa bin som’on e mahl, ke li’ bokum i milyon e girdi’. Ke yan e barkow ni baga’ ni bod ba mach ni kan nog e aircraft carrier ngay nga maday ma ke yan e skoki riy nga lang me li’ boor ni boor e pi toogor. Ke kirebnag e torpedoe ko submarine boor e barkow rok e toogor nge ligil nga ar. Maku ke li’ e donmach ni kan nog e atom bomb ngay bokum i biyu’ e girdi’ e ra yim’ ko ra reb fapi donmach ni kan nin’! Bod rogon ni yiiynag Jesus, ke “m’ug bogi ban’en u lan e lang nib gel e marus” ni kan tay riy ni nge tamilangnag e re ngiyal’ ko mahl nem.​—Luke 21:11.

Ke war e mahl ni ka nap’an e World War II fa? Danga’. Yu ngiyal’ ma ke pag ragag nge l’agruw e mahl ni bay u taareb e duw​—ni mus ko pi duw ko 1990​—ni bokum i milyon e girdi’ ni be yim’ riy. Maku ke thil e girdi’ ni yad be yim’ ko mahl. Ya baga’ ni be yim’ e girdi’ ni gathi yad e salthaw. Ngiyal’ ney ma baga’ ni ma yim’ e girdi’ ni gathi yad e salthaw ko mahl​—ni aram 90 percent ko urngin e girdi’.

Yugu Boch Ban’en ni Ba M’ag ko Fare Pow

Mahl e gathi ke mus taareb bang e pow ni pi’ Jesus. Ya ku i yog nra moy e “uyungol.” (Matthew 24:7) Ma aram rogon u fayleng ni yugu aram rogon ni bay boor e ggan ni fan ko gubin e girdi’ u fayleng, ya be mon’og e agricultural science ni ka nap’an kakrom, ma ke mon’og nga rogon ni ngan pi’ e ggan nga gubin yang u fayleng. Yugu aram rogon ni ke mon’og e pi n’en nem, gonap’an taab guruy u lal guruy e girdi’ nu fayleng e yad bbilig u gubin e rran.

Maku ke yiiynag Jesus ni “gubin yang ni bay i yib” e “liliy riy.” (Luke 21:11) Ngiyal’ ney ma de mudugil​—ya kab fel’ e taflay ni bay, ke mon’og e technology iyan, me mon’og e vaccine ni nge taleg e liliy; machane ke yoor iyan e liliy nib machreg ni ma af. Ke m’ug e Spanish Influenza u tomren e World War I ma boor e girdi’ ni kar m’ad riy ko tin ke yim’ ko mahl. Rib mom ni nge af e re liliy ney ngak yugu boch e girdi’ me ere faan ra waangis e girdi’ u kanawo’ u New York ma rayog ni nge bakking ara ngan kalbusnag! Ngiyal’ ney, cancer nge liliy ko gum’ercha’ e be li’ bokum i milyon e girdi’ u gubin e duw​—rriyul’ ni ke yib e liliy. Maku AIDS e be thang e fan rok boor e girdi’, ma dabiyog ni nge ayuweg e science ni nge chuweg e re liliy ney.

Me weliy Jesus u morngaagen e tin tomren e rran me weliy morngagen e pi n’en nra buch u fayleng ko girdi’ nge politics, machane Paul e ke weliy u morngaagen e magawon nge lem rok e girdi’. I yoloy Paul ni gaar: “Mu tay fanam iyan ko re bugithin ney. Tin tomren e rran e ri bay mo’maw’ ni ngan par nrogon e tin riyul’ ni girdien Kristus. Ya bayi par e girdi’ ni ke mus ni yad e yad be lemnagrad, . . . dabkur folgad, ma bay dab kur golgad, ma bay dab kur runguyed e girdi’, . . . ma dariy fan ban’en u wan’rad, ma yad ba damumuw, ma bay ra dabuyed e tin nib fel’, ma dabiyog ni nge pagan’uy ngorad, ma dariy fan e girdi’ u wan’rad, ma yad ba uf, ma bayi t’uf e fafel rorad me tomur Got u wan’rad.”​—2 Timothy 3:1-5.

Ga ma guy e ngongol ni aram rogon u gubin e rran fa? Amu lemnag taareb ban’en ni be war u fayleng iyan e ngiyal’ ney​—e tabinaw ni be wer. Ke yoor e tabinaw ni be dar iyan, ani mabgol ni yibe pirdiiy, bitir ni yima li’ u meyal, nge piin ni ke pillibthir ndanir ayuwegrad​—pi n’en ney e be dag ni girdi’ e ngiyal’ ney e da “kur runguyed e girdi’,” ma “yad ba damumuw,” nge mus ni “dariy fan e girdi’ u wan’rad,” ni kar “dabuyed e tin nib fel’”! Arrogon, gad be guy ni be buch e pi n’en ney u gubin yang u fayleng e ngiyal’ ney.

Mfen ni Gad Be Par Riy e Aram e Mfen ni Kan Yiiynag u Morngaagen Fa?

Sana ga be lemnag, ‘Gathi gubin ngiyal’ ni ke gafgownag e pi n’en nem e girdi’? Uw rogon ni gad manang ni mfen ni gad be par riy e aram e mfen ni kan yiiynag morngaagen kakrom?’ Ngad lemnag dalip e n’en ni be micheg ni i weliy Jesus u morngaagen e ngiyal’ ney.

Bin som’on, yugu aram rogon ni ke lebug e re yiiy nem ko ngiyal’ ni kan gothey Jerusalem nge tempel riy, machane ba mudugil ni pi thin rok Jesus nem e ka bpuluw ko ba ngiyal’ nga m’on ko ngiyal’ nem. Gonap’an 30 e duw u tomren ni kan gothey Jerusalem, Jesus e ke pingeg e changar rok apostal John ni ke piilal me dag ni pi yiiy nem​—ni mahl, uyungol, liliy, nge yam’​—e ra garer u fayleng iyan nga m’on u fayleng. Arrogon, dabi gafgownag e pi gafgow nem e girdi’ u ba yang, machane ra gafgow girdien “e fayleng” ni polo’.​—Revelation 6:2-8.

Bin l’agruw, nap’an e re chibog ney ma be buch boch ban’en ko fare pow ni pi’ Jesus u rogon ni bin th’abi gel. Ya amu lemnag, rayog ni nge sum e mahl ni kab kireb boch ko pi mahl ni immoy ni ka nap’an e 1914? Faanra sum e World War III, ma yira fanay e pi talin e cham ni nuclear ni bay e chiney, ma ra par e re fayleng ney ni ba awat​—ma ra lich e girdi’ riy ni bod rogon ni ke buchuw e arche’ ni dodo. Ke yiiynag e thin ko Revelation 11:18 ni nap’an e ngiyal’ ney ni be par e pi nam ni yad ba “damumuw,” ma girdi’ riy e “kar kirebnaged e fayleng.” Ka nap’an e ngiyal’ ni kakrom, ma ke sum e magawon ko girdi’ ni ngi i par riy ya ke gel rogon ni yibe alitnag e fayleng nge rogon ni yibe kirebnag! Ere ku be lebug e re thin nem ma be kireb iyan. Rayog ni nge kirebnag e mahl nge pollution e fayleng iyan nge mada’ ko ngiyal’ ni ra magoth fayleng nge girdi’ fa? Danga’; ya be yog e Bible ni ra par e fayleng ndariy n’umngin nap’an, ma ra par e girdi’ nib mat’aw gum’ercha’rad u daken.​—Psalm 37:29; Matthew 5:5.

Bin dalip, ri rayog ni nge mich u wan’dad ni gad be par ko ngiyal’ ni tin tomren e rran ni faan gad ra lemnag gubin ban’en nib l’ag ko fare pow. Faan gad ra lemnag e pi n’en ni i weliy Jesus ko fa dalip e Gospel, nge pi n’en ni yoloy Paul, nge pi n’en ni bay u lan e babyor ni Revelation, ma ra tamilang u wan’dad ni boor ban’en ni ba l’ag ko re pow ney. Sana ra thinthinan’ be’ nga taareb ban’en riy, ma ra maluag thin yugu boch e mfen ni kar guyed ni ke lebug e pi n’en nib l’ag ngay, machane faan gad ra lemnag urngin ban’en ni ba l’ag ngay u taabang, ma dabi maruwaran’dad ni bpuluw nga taabang​—ni aram e ngiyal’ ney.

Machane, mang fan e pi n’en ney? Be dag e Bible ni ngiyal’ ney e aram e ngiyal’ ndariy e athap riy? Danga’!

Thin nib Fel’

Ban’en ni baga’fan ko fare pow ko tin tomren e rran e bay u Matthew 24:14 ni be gaar: “Re thin rok Got ney nib fel’ ni morngaagen e gagiyeg rok Got e bay ni machibnag u gubin yang u fayleng ni nge urngin e girdi’ me nang, ma aram mfini taw nga tomren e fayleng.” Nap’an e re chibog ney, ke fl’eg e Pi Mich Rok Jehovah e maruwel ni baga’ fan ni ka nap’an e ngiyal’ nkakrom. Kar feked e thin rok Got ni bay u Bible u morngaagen e Gagiyeg Rok Jehovah​—ni kar weliyed ko mang e Gagiyeg Rok Got, rogon nra gagiyegnag e fayleng, nge n’en nra rin’ ni fan ko girdi’​—mar wereged e re thin nem nga gubin yang u fayleng. Kar ngongliyed e babyor mar wereged ngak e girdi’ u tabinaw rorad ara u kanawo’ ara tabon e maruwel ni ke chugur i taw nga gubin e nam u fayleng.

Kar lebguyed e thin ni kan yiiynag kakrom. Maku kar pied e athap ngak e girdi’. Amu lemnag ni i yog Jesus ni aram e “thin nib fel’,” ma gathi thin nib kireb. Uw rogon nrayog e thin ni fel’ u ba ngiyal’ nib sug e tin nib kireb riy? Ya kenggin e thin nu Bible e gathi be weliy morngaagen e kireb u nap’an e tomur ko re fayleng ney. Gagiyeg Rok Got e ba l’ag ko kenggin e Bible, ma be micheg e Gagiyeg Rok Got ban’en ni ba m’ag nga gum’ercha’en gubin e girdi’ nib t’uf e gapas rorad​—ni yira thapegrad ngak Got.

Mang fan ni yira thapeg e girdi’ ngak Got, ma uw rogon nrayog ngom? Amu lemnag e pi atricle ni baaray ni be weliy u morngaagen e re n’ey.

[Boch e Thin nra Tamilangnag Murung’agen]

[Blurb ko page 5]

Be gay e girdi’ e fulweg ko pi deer ni be magafan’rad ngay ni bod e, “Mang fan ni kari kireb gubin ban’en? Mang e ra buch ko girdi’ nga m’on?

[Blurb ko page 6]

Ngiyal’ ney, ma ke pag 90 percent e girdi’ ni gathi yad e salthaw ni yad be yim’ ni bochan e mahl

[Sasing ko page 7]

Ke lebug gubin ban’en ni yog Jesus u morngaagen e magothgoth nra yib nga Jerusalem