Bin Riyul’ e Ayuw ko Tabinaw

“Bpuluw ni ngan nog ni ba magawon e tabinaw u Meriken. Dabiyog ni ngan nog ni gathi aram rogon ya ke yoor e mabgol ni be dar, ma boor e bitir nni gargeleg ndariy e gallabthir ni kar m’ag pa’gad, ma ke yoor e bitir nge piin mabgol ni yibe li’rad.”

ARAM e pi thin ni yog Tom Brokaw ni be’ ni ma weliy e news ko TV u Meriken maku rayog ni ngan puluwnag ko yugu boch e nam. Mang wenegan e re magawon ney?

U boor e kanawo’ ma tabinaw e ir e def ko binaw. Faanra ba magawon e tabinaw ma ku ra magawon e binaw. Maku tabinaw e ir e ma ayuweg e bitir ko tin nib t’uf nga dowrad nge lanin’rad. Ya aram e gin ni som’on ni yad ma fil e tin th’abi ga’ fan ban’en riy ko par. Ere faanra ba magawon e tabinaw ma mang e ra fil e bitir? Ba uw e n’en nrayog ni nge pagan’rad ngay? Ma ra uw rogorad u nap’an ni kar ilalgad?

Bay e ayuw ko tabinaw ko ngiyal’ ney ni ke ubchiya fa? Arrogon. Ya Got e ir e dugliy e tabinaw. (Genesis 1:27, 28) Ma ke pi’ e n’en ni nge pow’iy e tabinaw ni bay ko Thin Rok ni aram fare Bible. (Kolose 3:18-21) Rriyul’, ndabiyog ni ngad thiliyeged e binaw ni polo’, machane rayog ni ngad folgad ko thin ko Bible u lan e tabinaw rodad. Gamad ba adag ni nggu weliyed ngomed u morngaagen boch e girdi’ ni kar rin’ed e re n’ey me yib angin ngorad nib fel’.

Nge Siy i Dar e Mabgol

U boch e nam ma gonapan baley e guruy ko urngin e mabgol ni ma dar. Aram ba magawon ko girdi’ ni rib ubchiya! Rriyul’ ni boor e girdi’ e ma chugliy e bitir rorad nib fel’ rogon ni yugu aram rogon ni kar dargad ko mabgol rorad. Machane ma yog e girdi’ ni kab fel’ nfaanra l’agruw ni’ e yow ra pithig e magawon rorow mar parew u taabang.

Immoy ba wu’ i mabgol u Solomon Islands ni yow be sor iyan ko magawon. Ya fa an figirngin ni fak reb e pilung, e be’ ni ta cham mab kireb e gafarig rok. Ke gel e kireban’ ko an leengin me lemnag ni nge li’ ir ngem’. Munmun, me tabab e an figirngin ni nge fil e Bible ko Pi Mich Rok Jehovah. Ke fil ni en ni ba adag ni nge felan’nag Got e gathi ke mus ni thingari nang e tin nib kireb ya thingari “fanenikay e tin nib kireb ban’en.” (Psalm 97:10) Ba muun ngay ni ngan fanenikay e ngongol ni malulfith l’igin, nge mororo’, nge cham, nge chingaw. Ke taw e pi n’en nem nga gum’ercha’en me gel ko ngongol rok nib kireb nge damumuw rok. Kari gin leengin ngak ya ke thil, me fel’ e mabgol rorow, ni bochan e ayuw ko Thin Rok Got.

U South Africa ma reb e ppin ni ir e Pi Mich Rok Jehovah e ke rung’ag ni ani ga’ rok ko maruwel nge an figirngin e yow be lemnag ni ngar dargow. Ke weliy fare Mich ko ani ga’ rok u morngaagen ko uw rogon u wan’ Got e mabgol me dag ngak fare ke babyor ni The Secret of Family Happiness. Re ke babyor ney ni fl’eg e Pi Mich Rok Jehovah e be tamilangnag e thin ko Bible nib puluw ko mabgol, ma be ga’nag fan rogon ni ma ayuweg e Bible e piin mabgol ni ngar pithiged e magawon rorad. Fa ani ga’ rok nge figirngin e kar poyew e re ke babyor nem mar athamgilgow ni ngar folgow ko thin ko Bible ni bay riy. Ma aram mar turguyew ni dabra dargow​—ere ku aram reb e mabgol ni kan ayuweg ni bochan e kan fol ko Bible.

Yu Raba’ i Teliw

Ma uw rogon e mabgol nib thil e teliw ni kar unew ngay? Be yog e Bible ko pi Kristiano ni ngan m’ag pa’ ko girdi’ ni “girdien Somol.” (1 Korinth 7:39) Machane yu ngiyal’ e ra thiliyeg e an mabgol e teliw rok. Ere aram e ke m’ay fare mabgol fa? Danga’.

U Botswana ma be’ ni ppin ni ke mang reb e Pi Mich Rok Jehovah e kan fith ngak ko uw rogon ni ke thil ni bochan ni ke un ko baan nem e teliw. Ma aram me yog ko an figirngin ni nge pi’ e fulweg ko re deer nem ma ke gaar: “Ka nap’an e ngiyal’ ni ke un e ppin rog ko Pi Mich Rok Jehovah ma kug guy ni boor ban’en rok ni ke thil ke fel’. Chiney ma ir be’ nib gapas, ma bay e gonop rok ni ma pi’ gelngin ni dariy rok faram. Ke yib gelngin ngak ni nge tal ko tamagow, ni aram ban’en ndawori yog rog ni nggu rin’. Leengig e ke mang be’ ni ma runguy e bitir romow nge gag nge yugu boch e girdi’. Maku ma k’adan’ ko boch ban’en ni fan ko bitir. Gu ma guy ni be pi’ e tayim rok ni nge un ko machib ni nge ayuweg yugu boch e girdi’ nge fel’ boch e par rorad. Ma mus ni gag e ke thil boch ban’en rog. Ma gu manang ni er rogon ni bochan e kanawo’ ni dag e ppin rog ngog.” Ere rib fel’ angin ni yib ko re mabgol nem ni bochan e Bible! Boor e girdi’ ni gathi yad e Pi Mich Rok Jehovah e kar rogned boch ban’en nib manigil ni aram rogon u morngaagen e piin ni yad mabgol ni yad e Pi Mich.

Faanra Der Rin’ e Matam e Tin nib Mil Fan Ngak

Rogon thilin e an chitamangin e tabinaw nge bitir rok e ra ayuweg e tabinaw nge par nib mudugil. Yog apostal Paul ni gaar: “Gimed e pi matam, dab um puwan’gad ngak pi fakmed nge pag rogon ngam k’aringed e damumuw ngorad. Machane ngam chuguluyed yad mi gimed llowan’nagrad nrogon, mi gimed fonownagrad nrogon girdien Kristus.” (Efesus 6:4, New World Translation) Ere dabni gin ngay ni kan weliy u lan e shimbung ni The Wilson Quarterly ni boor e magawon ko binaw ni sum ni bochan e piin matam ni dar lubeged e tin nib mil fan ngorad ko liw rorad. Be weliy ni gaar: “U thilin e pi duw ni 1960 nge 1990, ma ke mun l’agruw yay oren e bitir ni be par nib dar ko chitamangirad . . . Bochan ni ke war e yalen ko pi matam e aram tapgin ni ke ubchiya e magawon ni be gafgownag e nam nu Meriken.”

Ere bitir ni chitamangirad e der ma ayuwegrad nib fel’ rogon e dabi siy ni yad ra war fa? Danga’. Kan weliy ko Psalm ni gaar: “Ra n’igeg e chitamag nge chitinag, machane Jehovah e ra ayuwegneg.” (Psalm 27:10, NW) Reb e pagal u Thailand ni mereb e duw rok e ke pirieg fene riyul’ e pi thin nem. Ya ke yim’ e nina rok u nap’an ni kab madway, ma de adag e papa rok ni nge ayuweg ere ke pi’ ko titaw rok nge chugliy. Ke lemnag e re pagal ney ni dariy be’ ni ba adag me ere ke mang be’ ni ta togopuluw, ma ke lingagil ya ir be’ nib taf. Mus ni titaw rok e ke rus ngak. Ma l’agruw e pioneer ko Pi Mich Rok Jehovah e kar guyew e re pagal ney ni boor yay nib sak’iy u wuru’ fare Kingdom Hall, me ere kar piningew ni nge yib nga taferow.

Kar weliyew ngak u morngaagen Got​—ni Ir be’ ni bod e chitamangin ma ba t’uf e bitir rok. Mu ur weliyew u morngaagen fare Paradis ni ke micheg Got ni bayi fl’eg ni fan ko girdi’ ni ma par nib yul’yul’ ngak. (Revelation 21:3, 4) Ba adag fare pagal urngin e pi n’em ni ke fil ma gubin e rran ma be sul ko re tabinaw nem ni ngki fil boch ban’en. Me weliy e Pi Mich ngak ni thingari tal ndabki taf nfaanra ba adag ni nge mang Got e Chitamangin. Aram e n’en nib puluw ko n’en ni yog Paul ngak yu Roma ni gaar: “Mu rin’ed urngin e tin nrayog romed ngam pired ni ba aw e gapas u thilmed nge urngin e girdi’.” (Roma 12:18) Maku thingari fel’ e ngongol rok ngak e titaw rok. (1 Timothy 5:1, 2) De n’uw nap’an nga tomren me tabab ni nge fol ko thin ko Bible​—ma dabi siy ni ke fel’ thilrow e titaw rok. (Galatia 5:22, 23) Ma piin buguli yoror rorow e kar gingad ngay ya kar guyed ni ke thil ma aram mar adaged ni nge fil e bitir rorad e Bible ko Pi Mich Rok Jehovah!

Gapas Lanin’uy

I yoloy apostal Paul ngak yu Kolose ni gaar: “Nge rogon nib t’uf Got nge girdi’ romed e ngam puthuyed nga urngin e pi n’ey, ni ir e ma chugumiy urngin ban’en nga taabang nge par ni ke fel’ rogon. Ma gapas ni ma pi’ Kristus nga lanin’dad e nge mang ir e ngi i gagiyegnag lanin’med.” (Kolose 3:14, 15) Lanin’uy nib gapas nge t’ufeg e dabi siy nra chugumiy e tabinaw nga taabang. Ma rayog ni nge yal’uweg e magawon ni ke ruw raba’nag e tabinaw. Rukia ni be’ nu Albania, e de non ngak walagen u boor ko 17 e duw ni bochan e magawon ko tabinaw ni de taareban’rad ngay. Nap’an ni ke fil e Bible ko Pi Mich Rok Jehovah ma ke fil ni gubin e tapigpig rok Got e thingari muruwliy nge gapas thilrad e girdi’. “Thingari gayiy e gapas ngi i par riy.”​—1 Peter 3:11.

Ke tamilang u wan’ Rukia ni thingari fl’eg thilrow walagen. Ke meybil u polo’ reb e nep’, ma bin migid e rran nkakadabul me yan nga tafen walagen ni be pom pom gum’erchaen. Bitir ni fak walagen Rukia e yib ko mab me gin ngak me fith ni gaar: “Mang fan ni kam mub ngaray?” I par Rukia nib mocha’ me fith ko rayog ni ngar nonow walagen, ya ba adag ni nge gapas thilrow. Mang fan? Ya ke nang ni aram e n’en ni ba adag Got. Me adag walagen ma kar gumuchmuchgow me yib e lu’ u owcherow ni bochan e falfalan’​—rayog ni nge sul e tabinaw nga rogon ni bochan e kan fol ko thin ko Bible.

Nchag ko Girdi’ nib Kireb

“Ngiyal’ ney ma sogonapan medlip e awa ni ma par e bitir ni be yaliy e tv u gubin e rran. Nap’an ni ke mu’ ko grade ni lal ma ke pag meruk i biyu’ e girdi’ ni ke guy ni kan li’rad kar m’ad mab boor ko raay i biyu’ e cham ni ke guy.” Aram e n’en ni yog fare babyor ni The 7 Habits of Highly Effective Families. Mang wenegan e re n’ey ko bitir? Piin ni llowan’ ni “expert” e de taareb lanin’rad ko re n’em, machane be yog e Bible ni ngan ayuw riy ko ngan chag ko piin kireb. Be gaar: “Mm’agem ngak e girdi’ ni balyang ma ga kireb.” (Proverbs 13:20) Miki gaar: “Nchag ngak e girdi’ nib kireb me kireb pangiy nib fel’.” (1 Korinth 15:33) Ra fel’ e par u tabinaw nfaanra gad ra lemnag e re n’ey ni rriyul’ ndemtrug ko piin nib kireb aram e girdi’ ni gad ma chag ngorad ara piin nib kireb ni gad ma guy ko tv.

Reb e matin u Luxembourg e ke fil e Bible ko Pi Mich Rok Jehovah. Me yog ko fare Mich ni reb e rran ko balayal’ ma be tugthin fagali buliyel ni fak ni medlip nge meruk e duw rorow. Ma aram me fith fare Mich ko mang e ma rin’ fagali buliyel ko balayal’. Yog fare matin ni yow ma guy e tv u nap’an ni be maruwel u taang. Miti mang e n’en ni yow ma yaliy ko tv? Gaar fare matin, “Bogi cartoon.” Ma aram me yog fare Mich ngak ni boor e pi cartoon nem e ma dag yaan e cham, me ere yog fare matin ni ra guy ko uw rogon.

Bin migid e rran me yog fare matin ni kari gin ko pi cartoon ni be yaliy e bitir rok. Ya yaan bogi monster nu bang ni be gathey urngin ban’en ni be dibchay u kanawo’ rorad. Me weliy ko bitir rok ni ma fanenikay Jehovah e cham ma de falfalan’ ni ngan yaliy e tin nib kireb. (Psalm 11:5) Ba adag fagali buliyel ni ngar felan’nagew Jehovah me ere kar rognew ni yow ra art mi yow fl’eg yaan ban’en min achey ko bin ni ngan yaliy e tv. Ma rib tomgin ni ke thil e ngongol rorow, ma ke fel’ e par u tabinaw.

Aram boch e n’en ni be dag ni ra fel’ e par u tabinaw nfaan ran fol ko thin ko Bible. Fonow ni bay ko Bible e bay fan ko boor boch ban’en. Mab riyul’ e thin riy ma ba gel gelngin nrayog ni nge yibnag angin nib fel’. (Hebrews 4:12) Nap’an ni ma fil e girdi’ e Bible mi yad athamgil ni ngar folgad riy, ma ra gel e tabinaw, ma ra fel’ pangin e girdi’, ma ran siyeg e oloboch. Mus ni ke mus ntaabe’ u lan e tabinaw ni be fol ko thin rok Got, ma ra fel’ e par. Rriyul’, ba m’ag e Thin Rok Got ko urngin ban’en ko yafos, ma susun ni ngad lemgad ni bod rogon ni be yog ko Psalm ni gaar: “Thin rom e ba magal ni be pow’iyeg, me ir e tamilang ko kanawo’ ni gu be yan riy.”​—Psalm 119:105.

[Sasing ko page 5]

Kan pithig boor e magawon u lan e tabinaw ni bochan e kan fol ko Bible