Yafas U Tomren E Yam’​—Mang E Be Yog E Bible U Murung’agen?

“Ni ngongliyem ko but’, ere bay kum ngal’ ni but’ bayay.”—GENESIS 3:19, New World Translation.

1, 2. (a) Mang boch ban’en ni ma lemnag e girdi’ u murung’agen e n’en nra buch ko girdi’ u tomren ni kar m’ad? (b) Mang e ba t’uf ni ngad yaliyed ni ngad nanged ko mang e be yog e Bible u murung’agen e yaal?

“FARE machib ko gafgow ni dariy n’umngin nap’an e de puluw ko t’ufeg rok Got ni fan ko urngin ban’en ni i sunmiy . . . De puluw ko lem nib thabthabel ni ngan lemnag ni ran gechignag e girdi’ ni manemus ni bochan e pi oloboch ni kar rin’ed u lan in e duw, ma dabni pagrad ni ngar yal’uweged yad,” aram e n’en ni yog Nikhilananda ni be’ nib llowan’ ni girdi’ ni Hindu.

² Bod rogon Nikhilananda, ma boor e girdi’ ko ngiyal’ ney e de puluw u wan’rad fare machib ko gafgow ni manemus. Ma boch e girdi’ e mo’maw ni ngar nanged fan e machib ni Nirvana ni be yog ni girdi’ e ra mang bang ko nature. Ma mus ni piin ni ke mich u wan’rad ko thin ko Bible e ba thil thil e n’en ni yad be lemnag u murung’agen e yaal nge n’en ni ra buch ngodad u nap’an ni gad ra yim’. Machane ri mang e be yog e Bible u murung’agen e yaal? Thingarda yaliyed e yu bugithin nu Hebrew nge Greek ni kan piliyeg ni “yaal” u lan e Bible.

Mang e Yaal u Rogon nib Puluw ko Bible?

3. (a) Mang bugithin ni kan piliyeg ni “yaal” u lan e Bin ni Hebrew e M’ag ko Bible, ma mang fan e re thin nem? (b) Uw rogon ni be micheg e thin ko Genesis 2:7 ni fare bugithin ni “yaal” e rayog ni nge sor fan ku be’ ni polo’?

³ Fare bugithin ni Hebrew ni piliyeg ni “yaal” e neʹphesh, ma 754 yay e bay u lan e Bin ni Hebrew e M’ag ko Bible. Mang fan e re thin nem ni neʹphesh? Rogon ni yog fare babyor ni The Dictionary of Bible and Religion, ma “baga’ ni ma sor fan ko ban’en nib fas ni polo’.” Aram rogon ni be weliy e Bible u murung’agen e yaal u Genesis 2:7, New World Translation: “Ma aram me fek Jehovah ni Got boch e but’ nge ngongliy ba girdi’ riy; me pag athon l’ugun ni ma pi’ e yafos nga lan p’ethungun, me mang fare girdi’ e yaal nib fos.” Mu tiyan’um ngay ni fa bin som’on e pumoon e ke “mang” e yaal. Ere gathi bay e yaal rok Adam; ya ir e yaal​—bod rogon be’ ni ke mang togta e ir reb e togta. Ere rogon ni bay ko re thin nem ko Bible ma fare bugithin ni “yaal” e sor fan ku be’ ni polo’.

4. Mang bugithin ni kan piliyeg ni “yaal” u lan e Bin ni Greek e M’ag ko Bible, ma mang fan e re thin nem?

⁴ Fare bugithin ni piliyeg ni “yaal” (psy·kheʹ) e boorn ko raay yay ni bay ko Bin ni Greek e M’ag ko Bible. Bod rogon neʹphesh ma re bugithin ney e ma sor fan ku be’ ni polo’. Susun, mu lemnag e pi thin ney ni be gaar: “Ke magafan’ e yaal rog.” (John 12:27, NW) “Ke yib e marus ngak urngin e yaal.” (Acts 2:43, NW) “Gubin e yaal ma thingar ra folgad ko am.” (Roma 13:1, NW) “Ngam pi’ed e athamgil ngak e pi yaal ni ke mulan’rad.” (1 Thessalonika 5:14, NW) “Ri in e girdi’ e ranod nga lan e re ark nem, ni yad meruk e yaal u gubin, e ra fosgad nde li’rad e ran.” (1 Peter 3:20, NW) Ere rib tamilang ni psy·kheʹ, nge neʹphesh, e sor fan ko girdi’ ni polo’. Rogon ni yog be’ ni sensey ni Nigel Turner fithingan, ma re bugithin ney e “ba puluw ko pi n’en nib bang ko girdi’, ni be’ nge dowef ni bay fare rûaḥ [gelngin] rok Got ni kan pi’ ngak. . . . Ere ba puluw ku be’ ni polo’.”

5. Gamanman ni yad e yaal fa? Mu weliy.

⁵ Ma fare bugithin ni “yaal” ni bay ko Bible ma gathi ke mus ni ma sor fan ko girdi’ ya ku ma sor fan ko gamanman. Baaray rogon, be weliy Genesis 1:20 (NW) u murung’agen rogon ni kan sunmiy e pi gamanman u maday ma be yog ni ke tay Got chilen ni gaar: “Nge yib boor mit e yaal nib fas nga fithik’ e day nge ran.” Ma nap’an e bin migid e rran me gaar Got: “Binaw e nge yib urngin mit e yaal nib yaal nib mongmor nga daken nge urngin mit e yaal nib maloboch.”​—Genesis 1:24; mu taarebnag ko Numbers 31:28.

6. Mang e rayog ni ngan nog u murung’agen rogon ni ma fanay e Bible fare bugithin ni “yaal”?

⁶ Ere fare bugithin ni “yaal” ni bay ko Bible e ma sor fan ko girdi’ ara gamanman fa yafas rok be’ ara gamanman. (Mu guy fare kahol u lang.) Rogon fare bugithin ni yaal u lan e Bible e rib mom, mab tamilang ma dan uneg boch e lem ko girdi’ ara machib nib machmach ngay. Aram rogon, me ere ba t’uf ni ngan fith ni gaar, Rogon ni yog e Bible ma mang e ma buch ko fare yaal u nap’an ni ma yim’ e girdi’?

Piin ni Kar M’ad e Dariy Ban’en ni Yad Manang

7, 8. (a) Mang e be tamilangnag e thin ko Bible u murung’agen rarogon e piin ni kar m’ad? (b) Mu weliy boch e thin ko Bible ni be dag ni rayog ni nge yim’ e yaal.

⁷ Be tamilangnag Eklesiastes 9:5, 10 ko uw rarogon e yam’ ni gaar: “Piin ni kar m’ad e dariy ban’en ni yad manang . . . Dariy ban’en ni yad ra lek, ma dariy e tafinay, ma dariy e llowan’, ma dariy e gonop u lan e low ko yam’.” (Moffatt) Ere rarogon e yam’ e daki moy. Be weliy ko Psalm ni nap’an nra yim’ be’ ma ra “sul ko but’ ma ra rran nem e ke m’ay e tafinay rok.” (Psalm 146:4, NW) Piin ni kar m’ad e dariy ban’en ni yad manang, ndabiyog ni ngar rin’ed ban’en.

⁸ Nap’an ni ke pufthinnag Got Adam me gaar: “Ni ngongliyem ko but’, ere bay kum ngal’ ni but’ bayay.” (Genesis 3:19) U m’on ni ke sunmiy Got Adam ko but’ me pi’ e yafos ngak, ma demoy Adam. Ma nap’an ni ke yim’ me sul ko re rarogon nem. Kan gechignag ko yam’​—gathi kan afuweg nga yugu reb e giyow. Ere mang e ke buch ko yaal rok? Rogon ni yog e Bible ma fare bugithin ni “yaal” e ma sor fan ku be’, me ere faanra gad ra yog ni ke yim’ Adam, aram e gad be yog ni fare yaal ni Adam fithingan e ke yim’. Sana dabi puluw e re n’em u wan’ be’ ni ke mich u wan’ ni der ma yim’ e yaal. Machane, be weliy e Bible ni gaar: “Fare yaal ni ra denen e aram e cha’ ni nge yim’.” (Ezekiel 18:4, NW) Levitikus 21:1 e be weliy u murung’agen e “yaal ni kem’” (ba dogur,” The Jerusalem Bible). Ma ka nog ko girdi’ ni Nazirite ni dabra “chugurgad ngak e yaal nib yam’” (“ba dowef nib yam’,” Lamsa).​—Numbers 6:6, NW.

9. Mang fan fare thin ko Bible ni be yog ni be “chuw e yaal” rok Rachel?

⁹ Machane uw rogon fare thin ko Genesis 35:18 ni be weliy u murung’agen Rachel ni kem’ u nap’an ni be gargeleg e bin l’agruw fak ni pumoon? Be weliy u rom ni gaar: “Nap’an ni be chuw e yaal rok (ya ke yim’) ma ke pining fithingan Ben-oni ngak fare tir; machane chitamangin e ke tunguy Benjamin fithingan.” Ere be yog u rom ni bay ban’en u fithik’ Rachel ni ke chuw rok u nap’an ni kem’ fa? Danga’. Ya dabmu pag talin ni fare bugithin ni “yaal” e ku rayog ni nge sor fan ko yafas ku be’. Ere fare “yaal” rok Rachel e ba puluw ko “yafas” rok. Aram fan ma fare thin ni be gaar: “nap’an ni be chuw e yaal rok” e be piliyeg yu ken e Bible ni gaar: “be war e yafas rok” (Knox), “aram e yay ntomur ni ke pogofan” (JB), nge “ke chuw e yafas rok” (Bible in Basic English). Dariy ban’en ni be yog ni bay ban’en nib bang ku Rachel ni ke magay nib fas u tomren ni kem’.

10. Uw rogon ni ke ‘sul’ e yaal ngak fare pagal ni kan faseg ko yam’ ni ir fak be’ ni ppin ni kem’ figirngin?

¹⁰ Ku aram rogon ni be weliy ko 1 Kings guruy ni 17 u murung’agen nap’an ni kan faseg ko yam’ fare pagal ni fak fare ppin ni kem’ figirngin. Verse 22 e be weliy ni nap’an ni be yibilay Elijah fachi pagal, me “fulweg Jehovah taban e meybil rok Elijah; me sul e yaal rok fare pagal ni ke fos.” (NW) Fare bugithin ni “yaal” e sor fan ko “yafas.” Ere be weliy fare ke Bible ni New American Standard Bible ni gaar: “Ke sul e yafos ko fare tir me fas biyay.” Arrogon, yafos rok fare pagal e ke sul ngak, ma gathi bogi fon. Aram e ba puluw ko n’en ni yog Elijah ngak chitiningin fare tir ni gaar: “Mu sap, ke fos fakam [ni be’ ni polo’].”​—1 Kings 17:23.

Uw Rogon fare Marchaalen?

11. Mang fan ma fare bugithin ni “marchaalen” e dabiyog ni nge sor fan ko ban’en rok be’ ni ma magay nib fos u tomren ni yim’?

¹¹ Be weliy e Bible ni nap’an nra yim’ be’ ma “ra yan marchaalen, nge sul ko but’.” (Psalm 146:4) Fan e re thin ney e bay e kan ara gelngin ni ma chuw rok be’ ma ma par nib fos u tomren ni yim’ fa? Dabiyog ni aram rogon ya be yog ko Psalm ni gaar: “Re rran nem e ke m’ay e tafinay rok” (“daki lemnag ban’en,” The New English Bible). Ere mang fare marchaalen, ma uw rogon ni ma ‘chuw rok’ be’ u nap’an ni kem’?

12. Mang fan fagali thin ni Hebrew nge Greek ni piliyeg ni “marchaal” u lan e Bible?

¹² U lan e Bible ma fa yu bugithin ni piliyeg ni “marchaalen” (Hebrew, ruʹach; Greek, pneuʹma) e sor fan ko “pogofan.” Ere rogon ni piliyeg R. A. Knox e re thin nem e gathi “ke chuw marchaalen” ya be gaar: “pogofan rok e ra chuw rok dowef.” (Psalm 145:4) Machane fare bugithin ni “marchaalen” e gathi ke mus ni ma sor fan ko pogofan. Ya nap’an ni kan weliy u murung’agen e magothgoth ko girdi’ nge gamanman u nap’an ni kan tharey e fayleng ko ran ma be weliy u Genesis 7:22 ni gaar: “Urngin ban’en nu fayleng ni bay e pogofan rorad [ara, marchaalen; Hebrew, ruʹach] e ra m’ad.” Ere “marchaalen” e rayog ni nge sor fan ko gelngin e yafas ni be maruwel u fithik’ urngin ban’en nib fos, ni girdi’ nge gamanman ma be par nib fos u daken e pogofan.

13. Uw rogon ni ma sul fare marchaal ngak Got u nap’an ni kem’ be’?

¹³ Ere mang fan fare thin ko Eklesiastes 12:7 ni be weliy ni nap’an ni yim’ be’ ma “ra sul marchaalen ngak e bin riyul’ e Got ni ir e pi’ ngodad”? Ere rriyul’ ni ma yan fare marchaal nga lan e lang me taw ngak Got fa? Gathi aram rogon ni be yog. Ya fare marchaal aram gelngin e yafos, ere ra “sul ngak e bin riyul’ e Got” ya athap rok facha’ ni kem’ ko gabul nge langleth e mmil fan ngak Got. Yigoo Got e rayog ni nge sulweg marchaalen, ara gelngin e yafos ngak, me fos biyay. (Psalm 104:30) Machane aram rogon ni ke m’agan’ Got ngay fa?

“Ra Fos ko Yam’”

14. Mang e yog Jesus ma mang e rin’ ni nge fl’eg laniyan’ fagali ppin ni yow walag u tomren ni kem’ Lazarus?

¹⁴ U Bethany ni reb e binaw ni ba achig, ni l’agruw e mayal palongin u Jerusalem, ma be yor Maria nge Martha ya kem’ Lazarus ni walagrow. I kireban’ Jesus ya ba t’uf Lazarus rok nge fagali ppin ni walagen. Ere uw rogon nrayog ni nge fl’eg lanin’row fagali ppin ni yow walag? De yog bogi yat ngorow, ya ke yog e thin riyul’. I yog Jesus e thin nib tamilang ni gaar: “Bay ni faseg walagmew ko yam’.” Ma aram me yan Jesus ko fa gin ni kan chibgiliy faanem riy, me faseg Lazarus ko yam’​—ke sulweg e yafos ngak faanem ni ke yim’ aningeg e rran faram!​—John 11:18-23, 38-44.

15. Uw rogon ni fulweg Martha Jesus ko n’en ni yog Jesus ngak nge n’en ni rin’?

¹⁵ Ke gin Martha faani yog Jesus ni ra “fas Lazarus ko yam’” fa? Danga’ ya ke yog ngak ni gaar: “Gu manang ni bay ni faseg ko yam’ ko chirofen ni ir e tomur ko rran.” Ere ke mich u wan’ ni bayni faseg e yam’. Ma aram e yog Jesus ngak ni gaar: “I gag owchen e fos ko yam’ nge yafos. Yigu ra ke yim’ be’ ni gub mich u wan’ ma ra fos.” (John 11:23-25) Fare maang’ang ni kan faseg Lazarus ko yam’ e ke gelnag e michan’ rok ma ke n’igin nge mich u wan’ yugu boch e girdi’. (John 11:45) Machane ri mang fan fare bugithin ni “fas ko yam’”?

16. Mang fan fare bugithin ni “fas ko yam’”?

¹⁶ Fare bugithin ni “fas ko yam’” e kan piliyeg ko fare thin ni Greek ni a·naʹsta·sis, ni ma sor fan ko “ngan sak’iy biyay.” Girdi’ ni Hebrew ni ma piliyeg e thin ko babyor nthin ni Greek e ma piliyeg fare thin ni a·naʹsta·sis ko reb e thin ni Hebrew ni ma sor fan ko “ngan pi’ e fas ko piin ni kar m’ad” (Hebrew, techi·yathʹ ham·me·thimʹ.a Ere fare fas ko yam’ e sor fan ko ngan faseg be’ ni immoy nib yam’​—min sulweg e pogofan rok ngak nge yafos rok.

17. (a) Mang fan ni dariy e magawon rok Jehovah Got nge Jesus Kristus ni ngar fasegew e girdi’ ko yam’? (b) Mang e ke micheg Jesus u murung’agen e piin ni bay u lan e low ko yam’?

¹⁷ Gonop rok Jehovah e der ma mus ma ba flont e tafinay rok e rib mom rok ni nge faseg be’ ko yam’. Dariy e magawon rok ni nge nang ko uw rarogon e piin ni kar m’ad​—pangirad, nge tin ni kar rin’ed faram, nge urngin ban’en rorad. (Job 12:13; mu taarebnag ko Isaiah 40:26.) Maku kan tamilangnag ko n’en ni buch ngak Lazarus ni ri ba adag Jesus Kristus ni nge faseg e yam’ ma rayog rok. (Mu taarebnag ko Luke 7:11-17; 8:40-56) Bin riyul’ riy e yog Jesus Kristus ni gaar: “Ba’ ba ngiyal’ ni be yib ni bayi taw ngay ma gubin e yam’ ni bay u lan e low [memorial tomb] ni bayi rung’ag laman [Jesus] mi yad yib u lan e low rorad nga wuru’.” (John 5:28, 29) Arrogon, i micheg Jesus Kristus ni urngin e girdi’ ni bay u laniyan’ Jehovah e ran fasegrad ko yam’. Rib tamilang ni be yog e Bible ni nap’an ni yim’ e yaal ma n’en nra ayuweg e fas ko yam’. Machane bokum bilyon e girdi’ ni kar m’ad. Ere mini’ arorad e bay u laniyan’ Got, ni be sonnag e fas ko yam’?

18. Mini’ e ran faseg ko yam’?

¹⁸ Piin ni kar leked e kanawo’ nib mat’aw ni yad e tapigpig rok Jehovah e ra fas ko yam’. Machane, bokum milyon e girdi’ e kar m’ad ma dawora daged ni yad ra fol rok Got fa danga’. Ya sana dar nanged e pi n’en nib t’uf ku Jehovah ni ngad rin’ed, fa de gaman e tayim rorad ni ngar thiliyeged e ngongol rorad. Pi girdi’ ney e ku yad bay u laniyan’ Got ma ran fasegrad ko yam’, ya be micheg e Bible ni gaar: “Bayni faseg urngin e girdi’ ko yam’, ni tin nib mat’aw nge tin nde mat’aw.”​—Acts 24:15, NW.

19. (a) Mang e ke guy apostal John u murung’agen e fos ko yam’ u nap’an ni kan piliyeg e changar rok? (b) Mang e kan ‘nin’ nga lan e lipath i nifiy,” ma mang fan e re thin nem?

¹⁹ Kan piliyeg e changar rok apostal John me guy e piin ni kar fosgad ko yam’ ni yad be sak’iy u tagil’ Got. I weliy murung’agen ni gaar: “Ma aram me pi’ e day e pi yam’ ni ba’ riy. Ma yam’ nge gin ni ma par e piin ni kar m’ad riy e kur piew e yam’ ni ba’ rorow. Ma yad urngin e ni pufthinnagrad ni be yan u rogon e n’en ni ur ngongliyed. Mi nin’ e yam’ nge gin ni ma par e piin ni kar m’ad riy nga lan fare lipath i nifiy. Re lipath i nifiy nem e ereram fa bin l’agruw yay e yam’.” (Revelation 20:12-14) Mu lemnag e re n’em! Urngin e piin ni kar m’ad ni bay u laniyan’ Got e ran pagrad u Hades ara Sheol, ni aram e low ko yam’. (Psalm 16:10; Acts 2:31) Ma aram e ran nin’ e “yam’ nge Hades” nga lan e n’en ni ka nog “fare lipath i nifiy” ngay, ni be yip’ fan e magothgoth. Ma ra m’ay e low ko yam’.

Ban’en nib Lingagil!

20. Ra uw rogon e fayleng ni ran faseg bokum milyon e girdi’ ni kar m’ad riy?

²⁰ Nap’an ni ran faseg fa bokum milyon e girdi’ ko yam’, ma gathi yira tayrad nga daken e fayleng ni dariy ban’en riy. (Isaiah 45:18) Yad ra fos biyay u lan e fayleng nib fel’ yaan ma yad ra pirieg ni kan fl’eg rogon e gin ni ngar pared riy, nge mad rorad, nge ggan rorad. (Psalm 67:6; 72:16; Isaiah 65:21, 22) Mini’ e ra fl’eg rogon e pi n’en ney? Rib tamilang ni thingari moy e girdi’ u lan e bin nib biech e fayleng u m’on nrayog ni ngan faseg e girdi’ ko yam’. Mini’?

21, 22. Mang e ban’en nib lingagil ni rayog ni nge buch ko piin ni be par ko ngiyal’ ni “tin tomren e rran”?

²¹ Rogon ni be lebug e thin ko profet u lan e Bible ma be dag ni gad be par ko ngiyal’ ni “tin tomren e rran” ko re m’ag ney.b (2 Timothy 3:1) Dabki n’uw nap’an ma ra rin’ Jehovah Got ban’en ma ra chuweg e kireb u fayleng. (Psalm 37:10, 11; Proverbs 2:21, 22) Ngiyal’ nem ma mang e ra buch ko piin nib yul’yul’ ni yad be pigpig ku Got?

²² Dabi li’ Jehovah e piin nib mat’aw u nap’an ni ra li’ e piin nib kireb. (Psalm 145:20) Dariy biyay ni ke rin’ ban’en ni aram rogon, ma dabi rin’ e re n’em u nap’an ni ra klinnag e fayleng me chuweg urngin e kireb riy. (Mu taarebnag ko Genesis 18:22, 23, 26.) Ma riyul’, ni bin tomur e babyor ko Bible e be weliy u murung’agen ba ulung ni “pire’ ni pire’, ndariy be’ nrayog ni nge theegrad! Nra bad u gubin e nam, nge ganong, nge gubin mit e girdi’, ngu gubin e thin,” ni kar thapgad u fithik’ “fare gafgow ni baga’.” (Revelation 7:9-14) Arrogon, bay e ulung ni pire’ e girdi’ ni yad ra magay nib fos ko fare gafgow ni baga’ u nap’an nra m’ay e re fayleng nib kireb ney, ma yad ra yan ko bin nib biech e fayleng rok Got. Mu rom ma piin ni ma fol rok Got e ra yib angin ngorad ko pi n’en ni ra pi’ Got ni nge pithig e girdi’ ko denen nge yam’. (Revelation 22:1, 2) Ere rayog ko fare “ulung ni baga’” ni dabra m’ad biid. Rib lingagil e re n’em!

Yafas ni Dariy e Yam’ Riy

23, 24. Mang e thingar mu rin’ ni faanra ga ba adag ni ngam par u Paradis u fayleng ni dariy e yam’ riy?

²³ Rayog ni nge l’agan’dad ko re athap ney fa? Dabi siy! Ya ke tamilangnag Jesus Kristus ni ra moy ba ngiyal’ ni ra par e girdi’ ndabra m’ad. U m’on ni ke faseg Lazarus ni tafager rok ko yam’, ma ke yog Jesus ku Martha ni gaar: “En nra i par nib fos ni gub mich u wan’ e dab ki yim’ biid..”​—John 11:26.

²⁴ Ga ba adag ni ngam par ni manemus u Paradis u fayleng fa? Ga ba adag ni ngam guy e piin nib t’uf rom ni kar m’ad fa? “Re fayleng ney nge urngin ban’en ni ba’ riy ni be yim’ e girdi’ ni bochan e bayi m’ay; machane en nra rin’ e tin nib m’agan’ Got ngay e ra par nib fos ndariy n’umngin nap’an,” e yog apostal John. (1 John 2:17) Ereray e ngiyal’ ni ngan fil ko mang e m’agan’ Got ngay ni ngad rin’ed ma ngad dugliyed lanin’dad ni ngad folgad riy. Ma aram e gur nge bokum milyon e girdi’ ni be rin’ e tin nib m’agan’ Got ngay, e rayog ni ngam pared nib fas ni manemus u Paradis u fayleng.

[Boch e Thin nra Tamilangnag Murung’agen]

Ka Ga Manang?

◻ Mang fan fare thin ni kan piliyeg ni “yaal” uw rogon ni bay ko tin som’on e thin ni kan yoloy e Bible riy?

◻ Mang e ma buch ko yaal u nap’an ni yim’ be’?

◻ Rogon ni yog e Bible, mang e ra yal’uweg fare magawon ni yam’?

◻ Mang ban’en nib lingagil ni bay nga m’on ko piin nib yul’yul’ ko ngiyal’ ney?

[Kahol ko page 27]

“Yaal” ni Yafas ku Be’ ara Gamanman

Yu ngiyal’ ma fare bugithin ni “yaal” e ma sor fan ko yafos ko girdi’ ara gamanman. Ma gathi aram e ba thil ko mang e be yog e Bible u murung’agen e yaal ni aram e girdi’ ara gamanman. Baaray rogon: Gad ma yog ni be par be’ nib fos, ma fan e re n’em e ir be’ nib fos. Ku rayog ni ngan nog ni bay e yafos rok. Aram rogon ma be’ nib fos e ir e yaal. Machane, nap’an nib fos be’ ma rayog ni ngan nog ni yaal e ban’en ni bay rok.

Baaray rogon, yog Got ku Moses ni gaar: “Urngin fapi cha’ ni be gayiy e yaal rom e kar m’ad.” Ba tamilang ni pi toogor rok Moses e be guy rogon ni ngar thanged e fan rok. (Exodus 4:19, NW; mu taarebnag ko Joshua 9:24; Proverbs 12:10.) Ku aram rogon ni yog Jesus faani gaar: “En ni Fak e girdi’ . . . e yib ni nge pigpig me pi’ e pogofan rok nge biyuliy boor e girdi’ ngay.” (Matthew 20:28; mu taarebnag ko 10:28.) Rogon ni yog e gali thin ney ma fare bugithin ni “yaal” e sor fan ko “yafas ku ban’en ni girdi’ ara gamanman.”

[Sasing ko page 27]

Yad gubin e yad e yaal

[Credit Line]

Hummingbird: U.S. Fish and Wildlife Service, Washington, D.C./Dean Biggins

[Sasing ko page 29]

I dag Jesus ni fos ko yam’ aram e n’en nra yal’uweg fare magawon ni yam’

[Sasing ko page 30]

“En nra i par nib fos ni gub mich u wan’ e dab ki yim’ biid.”​—John 11:26