Wenegan Ni Ma Yib ni Bochan e Mahl

“MAHL e dariy be’ ni ma gel riy,” aray rogon ni yog reb e salthaw ni i un ko mahl ko fa bin l’agruw e mahl ko fayleng. “Kemus ni goo war e bay.” Boor e girdi’ e ma taareban’rad ngak e cha’ nem. Puluwon e mahl e rib gel e kireb riy ni rib tolang; piin ni yad ma gel maku er rogon e piin ni yad ma war ni yad ma gafgow u puluwon e mahl. Kuyu gu ra nochi cham ni kan fek talin e cham ngay ma ran i m’ay, ma boor e milyon e girdi’ ni yad ma gafgow ko magothgoth fa wenegan nge marus ko re cham nem.

Mang wenegan? Mahl e rayog ni li’ nge boor e girdi’, me ta’ boch ni dakuriy e gallabthir rorad ma boch e ke yim’ figirngiyrad ara leengirad. Ma boor e tini ra fasgad ni ka ra maadadgad, ma ke magech wenegan e mahl ko tafinay rorad. Ma milyon ko girdi’ e kar pared ni kar gafgowgad ya tin nib t’uf rorad e dakuriy fa reb e danga’ ma aram e ngar malethaygad. Ere rayog ni ngada susunniged gelngin e fanenikan nge kireban’ ni bay u gum’ercha’en e piin dar mad ko fare cham?

Wenegan e Amith ko Mahl

Wenegan e re mahl ney ni ke aw aban u lan gum’ercha’en e girdi’ e aram e bay i par nga i kirebnag e lem rorad i yan ni ka yugu ra ke n’uw nap’an ni ke tal e mun, dakir chob e boyoch ara gapung, ma ke sul e salthaw nga taferrad. Tin bay fin i yib e bay ur chuguliyed e re fanenikan nem nge ga’ ni be fanenikay bochi yad. Bochi yad ereray kanawoen ma fapi wenegan ni ta’ reb e mahl e rayog ni nge mang lik’ingin ni ki sum reb e mahl.

Ni bod rogon fare, Treaty of Versailles, min sayin ngay ko 1919 ni aram e kan weliy ni rib fel’ rogon ni ngan taleg fa bin i taareb e mahl, ma thin ni bay ko re m’ag ney e be weliy murung’agen yu Chiyamen ni yad ba damumuw ma yad ni nguur togopuluwgad. Rogon ni ba’ ko fare babyor ni The Encyclopædia Britannica, e n’en ni ba’ ko fare m’ag e “dabuy yu Chiyamen ma aram me k’aringrad ngar gayed rogon ni ngar togopuluwgad.” Boch e duw nga tomur riy, “ma pi n’en ni k’aring Hitler nge tabab ko cham” ni aram reb e n’en ni i k’aring e bin l’agruw e mahl ko fayleng.

Bin l’agruw e mahl ko fayleng e tabab u len ngal yu Poland me nge un yu Balkans ngay. Pi wenegan nge kireban’ ni i tay e girdi’ ni ur moyed ko re ngiyal’ ni nem u nap’an e 1940 e ir e k’aringrad me yib kanawoen e mahl u Balkans u lan e 1990’s. “Ere fare fanenikan nib kireb e ke chelichel e ke ga’, ke yib ke taw ngodad ko ngiyal’ ney,” aray rogon ni yog fare shimbung nu Chiyamen ni Die Zeit.

Faanra nge par e girdi’ ni riyul’ ni yad ba gapas, meer pi kireb nge wenegan ko mahl e thingar ni chuweg. Uw rogon ma rayog ni ngan rin’ e re n’em? Kemus ni goo fare Am Rok Got. Fare Bible e be micheg ni bochan e re am ney, me Got “e bayi taleg e mahl u ga’ngin yang e fayleng.”​—Psalm 46:9.

[Picture Credit Line on page 2]

COVER: Fatmir Boshnjaku

[Picture Credit Lines on page 3]

U.S. Coast Guard photo; UN PHOTO 158297/​J. Isaac