Fare Golden Rule Ba Fonow Nu Palpathib

“Urngin ban’en, ni ga baadag ni nge rin’ e girdi’ ngom, e ku arrogon gur ni ku aram rogon ni ngam rin’ ngorad.”​—Matthew 7:12, New World Translation.

YU bugithin nem e yog Jesus Kristus ni ke chugur i gaman 2000 e duw ni ke yan ko fare machib rok nib gilbuguwan ni tay u daken e burey. Ka nap’an e pi duw nem i yib, ma boor rogon ni ka nog ma kan yoloy u murung’agen e chi bugithin nem. Ni bod rogon, ni kani ga’ nag fan “ni bod ni ir bang nib ga’ fan ko machib u Bible,” “ban’en nib ga’ fan ko ngongol rok e piin ni kristiano ngak e piin buguli yoror rorad,” maku “ke mang kenggin e motochiyel ko fel’ nge kireb.” Ni go’ kannang ke par nib ga’ ni yima yog ni fare Golden Rule.

Re lem ko Golden Rule nem, e yugu aram rogon, ma gathi kemus ni piin-Kristiano e yad baadag. Pi Judaism, nge Buddhism, nge Greek philosophy e ku yad ma weliy murung’agen e ngongol ko re motochiyel nem ni boor kanawoen ni yad ma weliy. N’en th’abi ri manang, e girdi’ nib ga’ ni girdi’ nib Kan ko Ngek, e ba thin ni yog Confucius, ni be’ ni ri yima ta’ fan ko tin baaram e nam ko Ngek ni ir be’ nib th’abi llowan’ ma ku ba sensey. U lan e The Analects, ni aram e ken ni dalip u Aningeg ken e Babyor rok Confucius, e gad ra pirieg riy murungagen e re n’enem ni dalip yay ni weliy. L’agruw yay, e fulweg ko deer ko bitir ko skul, me yog Confucius ni gaar: “N’en ni dabun ni ngan rin’ ngom, e dab mu rin’ ngak boch e girdi’.” Maku bayay, e bagayad fapi bitir ni ma skulnag ni Zigong e i ufanthin me gaar “N’en dabug ni nge rin’ e girdi’ ngog, e ku arrogon gag ni dabug ni nggu rin’ ngorad,” me fulweg fare sensey nib tamilang ni gaar, “Arrogon, machane re n’eney e daworiyog rom ni ngam rin’.”

Yira bieg e pi thin ney, ma yira nang ni n’en ni yog Confucius e ba thil rogon ni yog ko n’en ni fini yog Jesus machane taareb fan. N’en nib gagiyel riy nib thil e bin ba aram e Golden Rule ni yog Jesus e ba t’uf ni ngan maruweliy ngan rin’ e tinib fel’ ngak e girdi’. Susun faani nga i ngongol e girdi’ nib puluw ko tinib fel’ ni yog Jesus, ni ngaun i lemnag e girdi’ ma yibe ayuweg e girdi’, min par ni yibe rin’ e biney e motochiyel ni gubin e rran. Ga be lemnag ma re n’em e rayog ni nge fal’eg e fayleng e ngiyal’ ney nge fel’ boch? Dariy e maruwar riy.

Yugu demtrug rogon ni ka nog fare motochiyel ko ka nog nib positive ara negative, ara ku yugu ba’ rogon ni ka nog, ma n’en ni ke gagiyelnag e girdi’ nib thil thil naprad nge yungi n’en nra bad riy ma baga’ ni re lem ko Golden Rule nem e yad ma taga’ nga daken. Re n’eney e be dag ni n’en ni yog Jesus ko Machib rok u daken e Burey e ba skul ngak e palpalthib ni ba’ rogon ko yafas rok e girdi’ u gubin yang ni gubin e yangar.

Amu fithem: ‘Gur gu ra adag ni nga uni ta’fag, me fel’ ngongoley ngog, min yul’yul’ ngog? Gur gu baadag ni nga u gu par u ba fayleng ni de thil tolngin e girdi’ riy, ni fan nga raen dowey, ma dariy e cham, nge mahl riy? Gur gu ra adag ni nga gu par u ba tabinaw ni urngin e girdi’ riy ma yad ma lemnag laniyan’ nge rarogon yugu boch e girdi’?’ Rogon riy, me mini’ e ra gaar ri danga’ ko tiney e n’en ni rayog ni nge buch? N’en nib kireb ni ir e be m’ug e rib lich e girdi’ ni be falfalan’ ni aray rogon. Ya oren e girdi’, e yad be lemnag ni dabkur lemnaged e pi n’en nem.

Golden Rule ni Ke Samathmath

Numngin nap’an e chep, ma ke yoor pa’ e oloboch ni ba’ ni ba togopuluw ko girdi’ ni aram e mat’awun e girdi’ e karni dariy fannag. Re n’eney e ba maun ngay e fol chuway ko sib ni yibe pi’rad nga wuru’ yu Africa, nge pi kalbus ko Nazi ni yima yim’ riy, nge bitir ni yima tawasariyrad nga ur maruwelgad, nge cham ni elmerin ni yibe li’ nge yim’ boch e ulung fa yu raba’ i girdi’ u bayang ngu bayang. Pi n’eney nib gel e marus riy ni kan yoloy e ku rayog ni nge yoor boch.

Chiney, e re fayleng rodad ney e ke ra be’ ma ir rok. Ke lich e girdi’ ni ku ma lemnag boch e girdi’ ko ngiyal’ ni keb e magawon ngorad u ban’en fa mat’awrad. (2 Timothy 3:1-5) Mang fan ni ke yoor e girdi’ e kara siingad, ma kar kirebgad, ma dakura ma lemgad, ma ra be ma goo ir e be lemnag ir? Gathi bochan fare Golden Rule, ni yugu aram rogon ni goo yimanang i yan machane kan digey ni bod ni de puluw, ya ba ngongol ni ke kakrom? Ba kireban’, ya aray e n’en ni ma rin’ ni ku arrogon ko piin ni yad ma yog nib michan’rad ngak Got. Ma yira lemnag rogon e pi n’en be buch ma girdi’ e ri bay i gel i yan e re lem nem rorad ni baaram ni ra be’, ma goo ir e be lemnag ir.

Arfan, ni pi deer nib ga’ fan ni thingarda lemnaged e: Mang e n’en ni ba maun ngay ni faanra nga un i fol ko fare Golden Rule? Ka bay be’ ni ka be par ni be fol riy fa? Ma bay ba ngiyal’ ni bayi taw ngay ma gubin e girdi’ ni bay ur pired ni yad be fol ko fare Golden Rule fa? Tin ba riyul’ e fulweg ko pi deer ney, e wenig ngom mu bieg ko bin ni migid e article.

[Picture on page 3]

Confucius nge boch e girdi’ e ba thil thil rogon ni yad ma fil ngak e girdi’ fare Golden Rule