Ga Ma Pagan’um Nga Reb e Got ni Ba Riyul’ Fa?

Barba’ i girdi’ ni ke pi’ e American Museum of Natural History e ka ranod ni ngar gayed murung’agen bangi binaw u Arctic ni ke reportnag Robert E. Peary ni ir reb e explorer ni ke gu’ ni gonapan medlip e duw ni ke yan, u nap’an 1906.

U CAPE COLGATE aram ko gin nrib kan ko l’aloch ni ngal ko lerni l’aloch u Meriken, e guy Peary ban’en riy ni gowa wechwech u bangi n’en nib tolang ma ba palog. Me tunguy fithingan ni Crocker Land ni fithingan bagayad e piin baaram ni ur ayuweged ko salpiy. Uw fene falfalan’ mabmiginan’ ni tay fa binem e ulung ni ku yad be gay murung’agen e re n’em u nap’an ni ra guyed fon bangi ban’en nga m’on ni bay nochi burey riy, nge loway, nge burey nke el e ayis u p’e bugul! Machane de n’uw nap’an mar nanged ni n’en ni yad be guy e gathi riyul’. Ere biney e changar ni pig ko binem e yafang e ke bannag Peary, e re chiney e kar fanayed e tayim, nge gelngirad, nge boch e chugum ni nga ranod ra lekged ban’en ni de riyul’.

Chiney, e boor e girdi’ e kar paged yad ngak boch e got ma yad be pi’ e tayim rorad ngay ni be mich u wan’rad nib riyul’. Nap’an e pi rran ni immoy e pi apostal ku Jesus, ma pi got ni bod Hermes nge Zeus e yima liyor ngorow. (Acts 14:11, 12) Chiney, ma pi got ni ma liyor e Shinto, nge Hindu, nge ku boch e teliw nu fayleng ngay e ke yan oren ko bokum e milyon. Rriyul’, ni bod ni yog e Bible, “pire ni ka nog e ‘pi got’ ngay nge pi ‘somol.’” (1 Korinth 8:5, 6) Rayog ni nge gubin e pi got ney ma ba riyul’?

Pi Got ni “Dabiyog ni nge Pi’ e Ayuw”

Ayugu mu lemnag, ni bod, rogon i fanay e liyos fa yaan ban’en ni be yip’ fan ban’en ko liyor. Piin ni baaram ni yad be pagan’rad ngay fa yad ma meybil u daken e liyos, ara pi n’en ni yad ma ta’ fan e ke bi m’ug ni ir e ta ayuw ni ba’ gelngin nib gel ko girdi’ ni rayog ni nge fal’eg waathan e girdi’ me chuwegrad ko riya’. Machane riyul’ ni ri rayog ni ngar pied e ayuw? Bochan e pi n’enem, ma fare tamatang e tang ni gaar: “Fapi liyos ko pi nam e bogi silver nge gol, ni pa’ e girdi’ nu fayleng e ngongliy. Bay l’ugunrad, ma dabiyog ni nga rogned ban’en; bay lan owcherad, ma dabra guyed ban’en; bay telrad, ma dariy ban’en ni rayog ni ngar motoyilgad ngay. Maku e ri tay ni dariy gelngin l’ugunrad.” Rib riyul’, ni yad e pi got ni “dabiyog ni ngara ayuwgad.”​—Psalm 135:15-17; Isaiah 45:20, New World Translation.

Riyul’ ni sana piin ni be fal’eg e liyos e nga rogned ni n’en kar rin’ed u paarad e bay e yafas nge gelngin. Ma piin ni be liyor ko liyos e ke pagan’rad ngorad. “Yad be mat’nag [ba liyos],” aray rogon ni yog fare profet Isaiah, “yad be fek ma ranod ra ted nga tagil’ ya nge yog ni sak’iy nib mudugil.” Miki ulul ngay ni gaar: “Ma gin kan sak’iynag riy e dabiyog ni nge mithmith nge yan nga bayang. Ku ra tolul be’ ngak, ma dabi fulweg; ra gafgow be’ ko amith ara kireban’ ma dabi ayuweg’.” (Isaiah 46:7, NW) N’en nib riyul’ riy e liyos e yugu be par ni dariy e yafas rok ni yugu demtrug rogon e gelngin ni be michan’ e piin ni baaram ni be pagan’rad ngay. Pi liyos ni kan toy nge tin ni simen ara wasey e bogi “got nib m’ay fan.”​—Habakkuk 2:18, NW.

Liyor, ta’ fan, ara ngan pining e sorok ko piin ba gilbuguwrad ni yad ma fafel, nge piin ma gosgos, nge rogon e am, nge boch e tayugang ko teliw e ir e ke yoor e chiney. Maku reb, e salpiy e ke mang got ngak boor e girdi’. Ma urngin e pi n’eney, ni yibe ta’ fan e bogi n’en ni kan fal’eg ni ngar manged bogi n’en ni dabiyog ni ngar manged. Dab rin’ed ma dabiyog ni ngar pied urngin e tin be athapeg e piin ni be michan’rad ngorad. Ni bod rogon, ni ra boor ban’en ma aram e puf ko boor e magawon, machane gelngin e fel’ rogon e ma bannagey. (Mark 4:19) Reb e girdi’ nib tagay murung’agen ban’en e deeriy ni gaar: “Mangfan ni n’en ni ri baadag e girdi’ ni nge yog ngak, ni aram e n’en yibe lemnag nra pithig urngin e magawon, ma nap’an ni ra yog ma ra mulan’uy ma ri ra kireban’uy riy?” Arrogon, ra ngan lek e fel’ rogon ma rayog ni nge t’uf rok be’ ni nge gafgownag ir ko tin ni rib ga’ fan, ni bod e fel’ fithik’ dowey, nge tabinaw nib fel’ rogon e par riy, fager nib fel’, fa reb e tha’ nib fel’ u thilrow e eni Ta Sunmiy. Got rok e yib i m’ug ni dariy ya liyos ara bogi ‘ban’en ni de riyul’’!​—Jonah 2:8.

“Dariy Be’ ni Pi’ e Fulweg”

Ba aliliy ni ngan og e riyul’ ko n’en de riyul’. Piin ma liyor ma be ta’ fan fare got ni Baal u nap’an fapi rran ko fare profet ni Elijah e ra nanged e re n’eney u fithik’ e magawon ni ra pirieged. Rib mich u wan’rad ni ba’ gelngin Baal ni nge pag e nifiy ni ngeb u lang nga but’ nge urfeg nge m’aynag ba gamanman ni maligach. Rriyul’, ni “ur pininged fithingan Baal ni kakadbul nga mada’ ko misiw, ni be lungunrad: ‘A Baal, mu fulweg lungmad!’” Gur ba’ tel Baal ni rayog ni rungaag nge l’ugun ni rayog ni welthin? Re n’eney e ki ulul i yan: “Dariy ba lam, ma dariy be’ ni fulweg.” Ri arrogon, “dariy ban’en ni motoyil.” (1 Kings 18:26, 29, NW) Baal e de riyul’, dagathi ba fas, ara ma tamithmith.

Uw feni ga’ fan ni ngad nanged ma gad liyor ngad ted fan ba Got nib riyul’! Machane i ir mini’? Ma uw rogon ni rayog ni ngan pagan’uy ngak me yib angin ngodad?

[Pictures on page 3]

Cha’ ni yow Peary Egingwah e be tiligiynag tan e lang ni be gay e binaw

Robert E. Peary

[Credit Lines]

Egingwah: From the book The North Pole: Its Discovery in 1909 Under the Auspices of the Peary Arctic Club, 1910; Robert E. Peary: NOAA

[Pictures on page 4]

Boor e piin ni ke bannagrad e pi n’en ni ri yi baadag ko re fayleng ney