Ir Eray e Chibog ku Satan Fa?

“UROGON feni gel e kireb riy, e ke mang chibog rok Satan. Dariy bangi yal’ ni ke yan ni ke dag e girdi’ rogon feni ri yad baadag ni ngar lied bokum milyon e girdi’, ni bod e ngiyal’ ney ni bochan raen dowrad, nge teliw rorad ara re tolngin ni yad bay riy.”

Bini gaman e 50 e duw ngay nni pag u kalbus e piin de buch e rorad min nin’rad nga kalbus ko camps ko Nazi ni yima yim’ riy e k’aring ni ngan ni yoloy ere n’eney ko fare The New York Times of January 26, 1995. Fare ma li’ girdi’ ni elmirin nge magothgoth​—e reb e mali’ girdi’ nib ga’ ni yi manang i yan u lan e chep—​nni li’ ngem’ nap’an nel’ milyon e Jews. Ma ba chugur i dalip e milyon e girdi’ ni gathi-Jews ni girdi’ nu Polish e ra m’ad ni ka nog e “mali’ girdi’ nge magothgoth ni kan pagtalin” ngay.

“Reb e n’en ni yibe susunnag u nap’an e duw ni 1900 nge ni mada’ ko 1989 e li’ e mahl 86 milyon e girdi’,” aray rogon ni yog Jonathan Glover u lan bake babyor rok ni Humanity​—A Moral History of the Twentieth Century. Miki puthuy ngay ni gaar: “Yam’ ko mahl ko bin reliw e chibog e ke m’ay i yog oren nib mo’maw’ ni ngan nang fan. Urngin yay ni yira susunnag oren e yam’ ma dabi puluw, bochan ni gonapan l’agruw guruy u dalip guruy (58 milyon) e ni li’rad ko fagali mahl ko fayleng. Machane, faan manga ni foth ni taareb rogon e pi yam’ ney u daken e bin 20 e chibog, ma mahl e ra li’ gonapan 2,500 e girdi’ u gubin e rran, Ma aram e boor ko 100 e girdi’ u reb e awa, ni rran nge nep’ ni dariy e mtal, u lan mereb i ragag e duw.”

Ma angin, e fa bini 20 e chibog e ka nog ni reb e tin th’abi yoor e racha’ ni kan puog riy u fithik’ e pi chibog ni manang e girdi’. U lan fare Hope Against Hope, Nadezhda Mandelstam e ni yoloy ni: “Kad guyed ni ke gel fen e kireb u tomuren ni kenggin e motochiyel ko girdi’ e kan thibthibnag ma kan nut’nut’ nga but’ kan kirebnag.” Ko ngiyal’ ni yibe maluag e fel’ nge kireb, ere rriyul’ ni ke gel e kireb ko fel’ fa?

[Picture Credit Line on page 2]

COVER: Mother and daughter: J.R. Ripper/Social Photos

[Picture Credit Line on page 3]

U.S. Department of Energy photograph