Rayog Ni Ngan Ayuweg E Pi Yurba’ I Teliw, Fa?

“MMICH Got u wan’ e girdi’ nu Britain machane dubrad ni ngar ognaged yad ngak Kristus.” Arrogon e thin rok Stephen Tirwomwe, ni ir reb e tamachib nu Uganda nu Africa. Gonapan 20 e duw u m’on riy e ke magay faanem nib fas u tomren ni kan gafgownag ra ba’ i teliw rok u Uganda. Chiney e ma machib u lan pi tafen e muulung rok boch e pumoon u Leeds u England, ni ma machib ni gonapan 10 e minit mfini un e girdi’ ni be motoyil ngak ko bingo ara mit e gamble.

Ku aram e magawon ko fare Anglican Mission u Meriken u barba’ e day ni Atlantic. Bay e thin rok fare mission u computer ni be gaar: “Meriken e aram e gini bay e bin th’abi yoor e girdi’ riy ni ma thin nu Meriken ni dar uned nga barba’ i teliw ma dar nanged Got u fayleng.” “Chiney e ba t’uf ni nga nol’og e missionary nga nib ngodad.” Ke kankanan’ girdien fare mission ya de yog rorad ni ngar thilyeg rarogon raba’ i teliw rorad, ere kar uned ngak e pi tayugang’ ko teliw rorad u Asia ngu Africa ma ngar tababnaged “ni ngar rin’ed e maruwel ko missionary u Meriken.”

Machane mang fan ni be maruwel e pi missionary nu Africa ngu Asia ngu Latin America ni ngar “machibnaged e girdi’” ko pi nam ni Kristiano u Europe nge North America?

Mini’ E Be Ayuweg Chon Mini’?

Ke pag aningeg miriay e duw ni be yan e pi missionary nu Europe nga Africa ngu Asia ngu Pacific ngu South America. Kar ranod ni ngar machibnaged e thin ko pi yurba’ i teliw rorad u lan e pi nam ni dar nanged Got u lan e pi nam nem. Munmun ma ke un yu Meriken ni ngar l’oged e pi missionary rorad. Yu Meriken e ma yog ni yad e Kristiano ma de n’uw nap’an ni ke yoor boch e missionary ni kar l’oged ko tin ni ke l’og e pi nam nu Europe. Machane chiney e ke thil.

Be gaar be’ ni Andrew Walls fithngan ni ir e founder-director ko ulung ni Centre for the Study of Christianity ko Pi Nam ni Gathi Pi Nam nu Lan e Ngal. U nap’an fa raay e duw ko 1900, gonapan 80 percent ko piin ni yad ma yog ni yad e Kristiano e yad e girdi’ nu Europe ara girdi’ nu Meriken. Machane chiney e 60 percent ko urngin e piin ni ma yog ni yad e Kristiano e ma par u Africa ara Asia ara Latin America. De n’uw nap’an faram e ke yib e thin ko shimbung ni gaar: “Pi padre ko pi galesiya nu Europe e ma yib u Philippines ara India.” Maku be gaar: “Ba guruy u fithik’ nel’ guruy e padre ko Katolik u Meriken e ke yib u yugu reb e nam.” Pi tamachib ni evangelical u Netherlands e baga’ ni yad e girdi’ nu Ghana u Africa ma yad e “pi missionary ko galesiya u fithik’ e pi nam ni gathi nam rok Got.” Ma boor e evangelist nu Brazil ni yad ma machib u yu yang u Britain. Be gaar be’: “Ke thil kanawoen e pi missionary nu Kristiano ya yibe l’og e missionary ko pi nam ni sum e missionary riy.”

Reb E Yoko’ Ni Be Mokun

Mab t’uf e pi missionary u Europe ngu North America ya baga’ ni kar paloggad rok Got. Be gaar reb e shimbung: “U Scotland e ke lich ko 10 percent e Kristiano ni be un ko galesiya ni gubin e wik.” Ma kab lich boch e girdi’ ni ma un ko galesiya u France ngu Germany. Ma be yog yugu reb e shimbung ni kar fithed e girdi’ ma “gonapan 40 percent e girdi’ nu Meriken nge 20 percent e girdi’ nu Canada ni be yog ni yad ma un ko galesiya ni gubin e wik. Machane u Manila e gonapan 70 percent e girdi’ e yad ma un ko galesiya ni gubin e wik maku arrogon e yan ko galesiya u yugu boch e nam.

Ma ba aray ban’en ni kab ga’ fan, piin ni ma un ko galesiya ko pi nam ni bay ko yumuch rok yu Meriken e yad ma fol ko yalen e galesiya ma gathi arrogon u Meriken ngu Canada. Susun, kan fith e pi Katolik u Meriken ngu Europe, ma dar pagedan’rad ngak e pi padre ma yad ba adag ni nge yog rok e piin ni gathi yad e padre ni ngar rogned e thin ma nge taareb rogon e pumoon nge ppin. Machane pi Katolik ko pi nam ni bay ko yumuch rok yu Meriken e yad ma fol ko thin ko galesiya. Chiney e ke gel ma ke yoor girdien e galesiya ni bay ko yumuch rok yu Meriken, ere bay tapgin ni nge sum reb e togopuluw ba ngiyal’. Be’ ni Philip Jenkins ni ir e ma fil e chep nge pi yurba’ i teliw e ke gaar: “Gonapan ragag ara reliw e duw ma ra ruw raba’ e Kristiano ma barba’ e ra tay ni gathi ba Kristiano barba’.”

Aram e n’en ni be buch e chiney ere be’ ni Walls fithngan e ke fith, “Uw rogon nrayog ni nge par e pi Kristiano nu Africa ngu Asia ngu Latin America ngu Meriken ngu Europe u taabang u lan taab galesiya mab taareb rogon e michan’ rorad?” Me gur, uw rogon u wan’um? Rayog ni ngii par e pi galesiya u lan e re fayleng ney ni ke yoor raba’. fa? Mang e def ko bin riyul’ e Kristiano? Ra falfalan’ e Pi Mich Rok Jehovah ni ngar weliyed e fulweg ni bay ko Bible ko pi deer ney. Maku yad ra weliy e mich riy ni bay ba ulung i Kristiano ni taareb lanin’rad u fayleng iyan.

[Picture on page 4]

Re naun ney e fan ko music nge abich machane immoy ni ba galesiya ka faram

[Credit Line]

AP Photo/Nancy Palmieri