‘Mu Kadan’um Ko Tin Kireb’
“Ya tapigpig rok Somol e thingari dabi un ko tugthin. Thingari munguy ngak urngin e girdi’, ma nge par ni ir reb e tamachib nib fel’ ma ba gum’an’.”—2 TIMOTHY 2:24.
1. Nap’an ni gad be machib, ma mang fan ni gad ma mada’nag e girdi’ ni yad ma non ni ba gel e thin rorad?
MANG e ga ra rin’ u nap’an ni ga ra mada’nag e piin daburad dakenam ara tin ga be maruweliy? Rogon ni weliy apostal Paul, murung’agen e tin tomuren e rran e yiiynag ni girdi’ e “bay urogned e thin nib kireb ngak e girdi’, ma bay ur t’ared e thin nga daken e girdi’, ma dariy fan ban’en u wan’rad, ma yad ba damumuw.” (2 Timothy 3:1-5, 12) Rayog ni nga mu mada’nag e pi girdi’ nem ko machib ni ga be tay ara yugu boch e maruwel.
2. Mang thin nu Bible ni ra ayuwegdad ni ngad ngongolgad ni ba gonop ngak e girdi’ ni yad be yog thin nib kireb ngodad?
2 Gathi urngin e girdi’ ni yad ma yog e thin nib kireb e daburad e tin nib mat’aw. Magawon nib gel nge kankanan’ e rayog ni k’aring e girdi’ ngar damumuwgad ngak e ani bay u toobrad ndemtrug ko mini’. (Eklesiastes 7:7) Boor e girdi’ ni ma rin’ ni array rogon ya bochan e yad ma par ma yad ma maruwel u bang ni baga’ ni yugu ma yog e girdi’ e thin nib kireb riy. Re n’ey e gathi be dag ni pi thin nib kireb nem e fel’ u wan’dad e Kristiano, machane be ayuwegdad ni ngad nanged fan ni be rin’ boch e girdi’. Mang e thingar da rin’ed u nap’an ni yira yog ngodad e thin nib kireb? Proverbs 19:11 e be yog ni: “Tamilangan’ rok be’ e ri ma sowathnag e damumuw ngak.” Nge Roma 12:17, 18 e be fonownagdad ni be gaar: “Faanra rin’ be’ ban’en nib kireb ngomed, ma dab mu sulweged taban ngak nib kireb. . . Mu rin’ed urngin e tin nrayog romed ngam pired ni ba aw e gapas u thilmed nge urngin e girdi’.”
3. Uw rogon ma gapas e muun ko thin ni gadad be machibnag?
3 Faanra riyul’ ni gadad ba gapas, ma re n’ey e ra m’ug ko lem nge ngongol rodad. Ma ra m’ug ko n’en ni gad be yog nge n’en gadad be rin’, ma ku sana ra m’ug u owchedad nge rogon lamdad. (Proverbs 17:27) Nap’an ni l’og e pi apostal rok ni nga ranod ko machib, me fonownagrad Jesus ni gaar: “Ma faan gimed ra yan nga lan reb e naun me lungumed ngorad, [“nge yib e gapas ngomed,” The New English Bible]; ma faanra ba adag e girdi’ u lan fare naun ni kam marod ngorad, mi gimed pag e gapas ni ka mogned nge par; ma faanra daburad ni kam marod ngorad, mi gimed fulweg murung’agen e gapas ni ka mogned.” (Matthew 10:12, 13) Fare thin ni gad be fek i yan e thin nib fel’. Fare Bible e ma yog ni “fare thin nib fel’ ni murung’agen e gapas,” nge “fare thin nib fel’ murung’agen e gol nib gel rok Got,” nge “fare thin rok Got nib fel’ ni murung’agen e gagiyeg rok.” (Efesus 6:15; Acts 20:24; Matthew 24:14) N’en ni gad be nameg e gathi ngad thibthibniged e michan’ rok be’ ara ngad maluagthingad ngak ko n’en ni be lemnag, ya ngad weliyed ngorad e thin nib fel’ ni yib ko Thin rok Got.
4. Mang e n’en rayog ni ngam mog u nap’an ni rayog be’ ngom e “dabug” u m’on ni nga mog fan ni kam mub?
4 Ra gathi ri be motoyil, facha’ ko fare tabinaw ma rayog ni nge gaar, “Dabug.” Boor yay ni rayog ni nge lungum, “Gu baadag ni nga yugu bieg taareb e thin nu Bible.” Sana dabi siyeg e binem. Ma yu ngiyal’, ma sana puluw ni ngan gaar: “Gu baadag ni nggog ngom murung’agen ba ngiyal’ nra m’ay e tin de mat’aw ma urngin e girdi’ ni yad ra nang rogon ni nge t’uf bagayad rok bagayad.” Faanra facha’ e ka der lemnag ni nge fil boch ban’en, ma rayog ni nge lungum: “Machane gathi aray e ngiyal’ ni puf rogom.” Ere faanra facha’ ko fare tabinaw e de pi’ e gapas, ma aram e thingar da lemnaged ni “dariy rogon ngak fa”? Demtrug rogon ni yira rin’, ma ngan lemnag fare fonow nu Bible ni ngan “sumunguy ngak urngin e girdi’, . . . ma ngan k’adan’ ko tin ni kireb.”—2 Timothy 2:24.
Ma Rin’ e Kireb ni Bochan e De Nang
5, 6. Uw rogon e ngongol rok Saul ngak pi gachalpen Jesus, ma mang fan ni ke ngongol ni aram rogon?
5 Nap’an e bin som’mon e chibog, ma be’ ni moon ni Saul fithingan e yimanang nbochan ni ma yog e thin nib kireb, nge mada’ ko ngongol rok nib maangach. Be weliy e Bible ni ir e ma “thang e pogofan rok e piin ni gachalpen Somol.” (Acts 9:1, 2) Ma munmun me nang ni ir be’ ni ma yog e thin nib kireb me yog ni gaar, ni “yugu aram rogon nib kireb e thin ni ugog nib togopuluw ngak kakrom, mu ug gafgownag ma gu be yog e thin nib kireb nga fithingan.” (1 Timothy 1:13) Yugu aram rogon ni bay boch girdien e tabinaw rok ni ka ra manged Kristiano, me ir e yog murung’agen e n’en ni i rin’ ko pi tapigpig rok Kristus ni gaar: “Mu gguy rogon ni ngug gelnigeg ngorad nga rogned nde mich Jesus u wan’rad. Ug wan ko binaw i yan ni bay nga wuru’ yu Israel ni fan e ngug gafgownagrad ni bochan e kar gu damumuw ngorad.” (Acts 23:16; 26:11; Roma 16:7, 11) Dariy e mich riy ni pi gachalpen e kar tugthingad ngak Saul u fithik’ e girdi’ u nap’an ni be ngongol ni aram rogon.
6 Mang fan ni i ngongol Saul ni aram rogon? In e duw nga tomren, me yoloy ni gaar: “Ya de mich Kristus u wan’ug e ngiyal’ nem, ni aram e dagur nang e n’en ni gu be rin’.” (1 Timothy 1:13) Ir e ba Farise, ni skulnag nib gel u “murung’agen fare Motochiyel rok e pi chitamangidad.” (Acts 22:3) Yugu aram rogon ni Gamaliel e sensey rok Saul ni de laniyan’, machane Kaifas ni prist nib tolang, ni chag Saul ngak, e ir be’ ni ma lem nib pag rogon. Kaifas e ir e tababnag e makath ni ngan li’ Jesus Kristus ngem’. (Matthew 26:3, 4, 63-66; Acts 5:34-39) Tomur riy, me guy rogon Kaifas ni pi gachalpen Jesus e ngan toyrad, min motochiyelnag ngorad ni ngar talgad ko machib u fithingan Jesus. Me gagiyegnag Kaifas girdien e Sanhedrin u nap’an fare muulung nib gel e kireban’ riy ya ni fek Stefen nga bang ni ngan malangnag ngem’. (Acts 5:27, 28, 40; 7:1-60) I yaliy Saul ni un malangnag, me Caiaphas e ke pi’ mat’awun Saul ni nge ulul ni nge taleg pi gachalpen Jesus ni aram e nge yan i kolrad u Damaskus. (Acts 8:1; 9:1, 2) Bochan e ngongol rok Kaifas, me lemnag Saul ni ngongol rok e be micheg nib pasig ko pigpig ngak Got, machane dariy e bin riyul’ e michan’ rok. (Acts 22:3-5) Angin ni yib ngak Saul, e de yog ni nang ni Jesus e riyul’ ni fare Messiah. Machane me yan i nang Saul e kireb rok u nap’an ni ke non Jesus ngak u daken e kanawo’ ni be sor i yan nga Damaskus.—Acts 9:3-6.
7. Mang e ke buch rok Saul bochan e kar mada’gow Jesus u daken e kanawo’ ni be sor nga Damaskus?
7 De n’uw nap’an nga tomren e re n’ey, me Ananias ni gachalpen Jesus e ni l’og nge yan ni nge machibnag Saul. I gur, ga ra adag ni ngam man ngam machibnag Saul? Be rus Ananias, machane ke non ngak Saul u fithik’ e gol. Ngongol rok Saul e ke thil nbochan fare maan’gang ni mada’nag Jesus u daken e kanawo’ ni be sor nga Damaskus. (Acts 9:10-22) De n’uw nap’an me mang apostal Paul, ni reb e missionary ni Kristiano nib pasig.
Jesus e Ba Sumunguy Ma Der Rus
8. Uw rogon ni dag Jesus e lem rok e Chitamangin ngak e girdi’ ni ke rin’ e tin nib kireb?
8 Jesus e ba tamachib ko Gil’ilungun nib pasig mab sumunguy machane der rus ni nge rin’ ban’en ngak e girdi’. (Matthew 11:29) I dag e lem rok e Chitamangin nu tharmiy, ni i tay chilen ngak e girdi’ ni kireb ni ngar paged e kanawo’rad nib kireb. (Isaiah 55:6, 7) Nap’an ni be ayuweg Jesus e piin ni tadenen, ma ma guy e ngiyal’ ni bay e mich riy nrayog ni nge thil be’ nge fel’, me pi’ e athamgil nga laniyan’ faanem. (Luke 7:37-50; 19:2-10) De turguy e tin nib kireb nga daken boch e girdi’ ni bochan yaarad u wuru’ i dowrad, ya ke folwok rok e Chitamangin nib gol, mab k’adan’, mab gum’an’, ni be lemnag ni nge pow’iyrad ngar kalgadngan’rad. (Roma 2:4) Ba m’agan’ Jehovah ngay ni girdi’ ni gubin e ngar kalgadngan’rad mi yad fas.—1 Timothy 2:3, 4.
9. Mang e gad ra fil u rogon ni ke lebug e Isaiah 42:1-4 u murung’agen Jesus?
9 Be weliy ko uw rogon Jesus Kristus u wan’ Jehovah, Matthew ni en ni yoloy fare Gospel e ke fanay e re thin ko profet ney ni gaar: “I gaar Got, baaray e tapigpig rog ni gag e kug turguy, ni en nib t’uf rog, nrib felan’ug ngak. Bay gu tay e Kan ni Thothup rog nga daken, ma bayi weliy ngak e girdi’ ni urngin murung’agen e pufthin ni gu ra tay ko girdi’. Ma dabi tugthin ngak e girdi’ fe tolul ngorad, fe welthin ni ba ga’ laman u lan e yu pa’ i kanawo’; ma dabi t’ar ba ley i rouy ni ke m’ing, ma dabi thang ba magal ni be n’en ni nge math. Bay i maruwel i yan nge yan i mada’ ko ngiyal’ ni ke maruweliy e tin nib mat’aw ke gel; ma aram e urngin e girdi’ ni bay ra pired ni ir e ke l’agan’rad ngak.” (Matthew 12:17-21; Isaiah 42:1-4) Ba puluw ko pi yiiy nem, de un Jesus ko maluagthin ni yibe tolul riy. Ni mus nga nap’an ni yibe magawonnag laniyan’, me weliy e tin riyul’ u reb e kanawo’ ni ra fel’ u wan’ e piin nib yul’yul’.—John 7:32, 40, 45, 46.
10, 11. (a) Yugu aram rogon ni piin Farise e yad ba muun ko girdi’ ni tatogopuluw ni ma non nib gel, ma mang fan ni ke machibnag boch i yad? (b) Miti mang fulweg e ma pi’ Jesus ngak e piin tatogopuluw, machane mang e n’en ni de rin’?
10 U nap’an e machib rok Jesus, me machibnag e piin ni Farise ni boor.Yugu aram rogon ni boch i yad e ur athamgilgad ni ngar gayed e oloboch rok Jesus ko welthin ni pi’, ma de lemnag ni yad urngin ma bay e lem rorad nib kireb. Simon, ni reb e Farise ni ma gay e oloboch rok be’, e ba tamilang ni baadag ni ngari nang murung’agen Jesus me pining ni nge un ngak ko abich. Me yan Jesus nge guy e cha’ nem me machibnag e girdi’ ni ur moyed u rom. (Luke 7:36-50) Ba’ biyay, ni reb e Farise nib gilbuguwan ni Nikodemus fithingan e ke yib ngak Jesus nib mith u nap’an ni ke nep’. De puwan’ Jesus ngak nbochan ni ke son ke mada’ ko ngiyal’ ni ke nep’. Tin ni rin’, e machibnag Nikodemus u murung’agen e t’ufeg ni dag Got me l’og Fak ni fan ni nge bing e kanawo’ ngak e girdi’ ni ra maruweliyed e michan’ rorad ngar fasgad. Maku ki weliy Jesus u fithik’ e gol feni ga’ fan ni ngan fol ko yaram rok Got. (John 3:1-21) Ma taaboch riy me non Nikodemus ni fan ku Jesus u nap’an ni boch e Farise e kar dariyfannaged e thin nib fel’ ni murung’agen ni kan weliy.—John 7:46-51.
11 Gathi de naab Jesus ko piin ni yad be dake fel’ dakennagrad ni yad be athamgil ni ngar gayed e oloboch rok. De un ngak e piin tatogopuluw ngar maluagthingad ni dariy fan. Machane, ngiyal’ nib puluw, me pi’ e fulweg nib ngoch ma ba’ gelngin ni be weliy reb e kenggin e motochiyel, ni be fanay reb e fanathin, ara be fanay reb e thin nu Bible. (Matthew 12:38-42; 15:1-9; 16:1-4) Yu ngiyal’, ma der fulweg Jesus nfaanra guy ni ra nge rin’ ma ra yib e kireb riy.—Mark 15:2-5; Luke 22:67-70.
12. Ki mada’ ko ngiyal’ ni kan tolul ngak, ma uw rogon me yog rok Jesus ni nge ayuweg e girdi’?
12 Yu ngiyal’, me tolul e girdi’ ngak ni ke gabliyrad e kan nib kireb. Nap’an ni buch e n’en ni aram rogon, me gagiyegnag laniyan’ miki fanay gelngin Got ni nge ayuwegrad. (Mark 1:23-28; 5:2-8, 15) Faanra boch e girdi’ e ke yib e damumuw ngorad mar tolulgad ngodad u nap’an ni gad be un ko machib, ma kub t’uf ni ngada gagiyegnaged lanin’dad, ma thingarda athamgilgad ni ngad pithiged e magawon ni aram rogon u fithik’ e gol.—Kolose 4:6.
Lan e Tabinaw
13. Mang fan ni yu ngiyal’ e ma togopuluw girdien e tabinaw ngak bagayad ni ke tabab ni nge un ko Pi Mich Rok Jehovah ngar filed e Bible?
13 Rogon nib t’uf rok pi gachalpen Jesus ni ngar gagiyegnaged lanin’rad e baga’ ni ireray e n’en ni ma buch e lan e tabinaw. Girdi’ ni kari taw nga gum’irchaen e thin riyul’ u Bible e baadag ni nge fol girdien e tabinaw rok ko n’en ni be rin’. Machane ke yog Jesus, ni girdien e tabinaw rok e ra togopuluw. (Matthew 10:32-37; John 15:20, 21) Boor fan ni ma buch e n’en ni aram rogon. Ni bod ni, yugu aram rogon ni machib u Bible e ra ayuwegdad ni ngad manged e girdi’ nib yul’yul’, ma yima pagan’uy ngodad, ma gad ma tay fan e girdi’, maku be fil e Bible ngodad ni demtrug rarogodad ma en ni rib milfadad ngak e eni Sunmiydad. (Eklesiastes 12:1, 13; Acts 5:29) Be’ ni bang ko tabinaw rodad ni be lemnag ni ke achichig e tay fan rodad ngak ni bochan e gad ma par nib yul’yul’ ngak Jehovah e ra damumuw. Nap’an ni gad ra mada’nag e binem, ma rib ga’ fan ni ngad folwokgad rok Jesus ni ngad gagiyegnaged lanin’dad.—1 Peter 2:21-23; 3:1, 2.
14-16. Mang e ke k’aring boch e girdi’ ke thil e lem rorad ni som’mon e ur togopuluwgad ngak girdien e tabinaw rorad?
14 Boor e girdi’ ni yad be pigpig ngak Jehovah e chiney ni ani mabgol rorad ara girdi’ u tabinaw rorad e ur togopuluwgad ko thil ni kar tayed u nap’an ni kar tababgad i fil e Bible. Piin ni be togopuluw e sana kar rung’aged e thin nib kireb ni ka nog u murung’agen e Pi Mich Rok Jehovah, ma sana kar rusgad ni bochan ni ri buch ban’en u tabinaw rorad nib kireb. Mang e n’en ni ke thiliyeg e lem rorad? Boor yay, ni ngongol nib fel’ ni kan dag ngorad e ir e kari ayuwegrad. Bochan ni ani ke michan’ e ba yul’yul’ ni ma fol ko fonow u Bible—ma ma un ko muulung ko Kristiano ma ma un ko machib maku ma rin’ e maruwel rok u tabinaw ma ma gagiyegnag laniyan’ ko ngiyal’ ni ka nog ngak e thin nib kireb—yu ngiyal’ ma ra warnag e togopuluw ko tabinaw.—1 Peter 2:12.
15 Ani ma togopuluw e ku rayog ni nge dabuy ni nge motoyil nga murung’agen e Bible ya bochan ni ba laniyan’ ara tolangan’. Ireray e n’en ni buch rok be’ nu Meriken ni ke yog ni rib yul’yul’ ko nam rok. Ba’ biyay, u nap’an ni be un leengin nga reb e convention ara muulung nib baga’, me fek urngin e mad rok me chuw. Maku ba’ biyay, ni ke chuw u naun rorad ni be fek e boyoch me yog ni nge li’ ir. Me yog ni urngin e ngongol nib kireb ni ke rin’ e bochan e teliw ko ppin rok. Machane ke athamgil e ppin rok ni nge fol ko fonow u Bible. Tomren reliw’ e duw ni ke mang fare ppin reb e Mich Rok Jehovah, miki un e pumoon rok ngak. Reb e ppin nu Albania e ki damumuw ni bochan fak ni ppin ni ke un ngak e Pi Mich Rok Jehovah kar filed e Bible mini taufenag. Ma 12 yay ni ke kirebnag fare matin e Bible rok fak ni ppin. Ngemu’ me reb e rran me pithig reb e Bible nib biech ni ke pag fak ni ppin u daken e tebel. Me pithig fare Bible ko Matthew 10:36 ni de lemnag, me naab fare matin ni thin ni bay riy e fan ngak. Yugu aram rogon, ma ka be lemnag fare matin rarogon fak, me un ngak ko fare bowoch u nap’an ni nge yan ni yad boch e Pi Mich ni ngar uned nga reb e convention ara muulung u Italy. Nap’an ni ke guy e t’ufeg, nge gumuchmuch, nge siminmin rorad ma ke guyrad ni yad be minmin ya yad ba felfelan’, me tabab ni nge thil e lem rok. De n’uw nap’an nga tomren, me adag ni nge un ko fol Bible. Ngiyal’ ney e be athamgil ni nge ayuweg boch e girdi’ ni som’mon e ur togopuluwgad.
16 Maku reb, e be’ nib moon e fek e yar i yan ngak leengin, ma be yog e thin nib kireb ngak u nap’an ni be yib nga Kingdom Hall. Me fulweg u fithik’ e sumnguy ni gaar: “Moy ngaray nga Kingdom Hall, ngam guy boch ban’en riy.” Me fol, me mang reb e piilal ni Kristiano.
17. Faanra yu ngiyal’ ma girdien reb e tabinaw ko Kristiano e ke damumuw bagayad ngak bagayad, ma mang fonow u Bible e ra ayuweg?
17 Ni mus ni faanra urngin e girdi’ u lan e tabinaw romed ma Kristiano, ma rayog ni yu ngiyal’ ma yira damumuw u lan tabinaw min nog e thin nib gel ni bochan e daworda flontgad. Baga’ fan ni piin Kristiano u Efesus kakrom e kan fonownagrad ni gaar: “Mu n’iged fan u wan’med urngin ban’en nib kireb ni ke aw nga lanin’med, nge tin ni kam dabuyed rok be’, ma dab ku um damumuwgad. Dab ku um tolulgad ngak be’ u fithik’ e damumuw ara umogned e thin nib kireb ngak be’.” (Efesus 4:31) Ba tamilang, ni girdi’ ni ma par nib liyeg e pi Kristiano u Efesus, nge thibngirad, ma yu ngiyal’, ma kanawoen e yafas rorad kafram e ke rin’ ban’en ngorad. Mang e n’en ni ra ayuwegrad ni ngar thiliyeged rarogorad? Gum’ircharad nge lanin’rad e “thingari pig ni polo’ nge biech.” (Efesus 4:23) U nap’an ni yad be fil e Thin Rok Got, ma ur fal’eged i lemnag ko mang e ra rin’ e re n’ey ko yafas rorad, ma ur chaggad ngak e pi walagrad ni Kristiano, ma ur meybilgad nib gel, ngari m’ug wom’engin e kan ni thothup ko yafas rorad. Yad ra fil ni nguur “golgad ngorad, me bagayad me munguy ngak bagayad, ma ur n’iged fan u wan’rad e tin nib kireb ni ke rin’ bagayad ngak bagayad, ni bod rogon Got ni bochan Kristus ma aram fan ni ke n’ag fan u wan’ e kireb ni [kar] rin’ed.’’ (Efesus 4:32, NW) Yugu demtrug e n’en ni ma rin’ yugu boch e girdi’, ma ba t’uf ni ngada gagiyegnaged lanin’dad, ma ngada golgad, ma ngada daged e runguy, ma ngada n’aged u wan’dad e kired ni ke rin’ boch e girdi’ ngodad. Tin riyul’ riy, e thingar dabda “sulweged e kireb” ngak be’ nfaanra rin’ e tin nib kireb ngodad.” (Roma 12:17, 18) Nguun dag e t’ufeg nib riyul’ ni gad be folwok rok Got e ireray e n’en nib mat’aw ni ngan rin’ u gubin ngiyal’.—1 John 4:8.
Fonow ni Fan ko Urngin e Kristiano
18. Mang fan ni fare fonow ni bay ko 2 Timothy 2:24 e ba puluw ngak reb e piilal u Efesus kakrom, ma uw rogon ni nge fel’ rogon urngin e Kristiano riy?
18 Fonow ni nguuda pared ni gad ba “gum’an’” e fan ngak urngin e Kristiano. (2 Timothy 2:24) Machane som’mon e kan pi’ fare fonow ngak Timothy, yab t’uf rok u nap’an ni be pigpig nib piilal u Efesus. Boch e girdi’ u lan e ulung e yad ma non nib gel e thin rorad ni yad be weliy e n’en ni yad be lemnag ma yad be fil e machib ni de puluw. Bochan ni gathi ri be tamilang u wan’rad fan fare Motochiyel ni kan pi’ ngak Moses, ma de yog rorad ni ngar nanged feni ga’ fan e michan’, nge t’ufeg, nge nangan’ nib fel’. Tolangan’ e ma sunmiy e cham u nap’an ni ra maluagthingad, ma de yog rorad ni ngar nanged fan e machib ni tay Kristus nge feni ga’ fan e yul’yul’ ku Got. Rogon ni ngan ayuweg e re n’em, e ba t’uf ni nge par Timothy nib mudugil ko thin riyul’ u Bible machane nge ayuweg e pi walag u fithik’ e gol. Bod rogon e piin ni piilal e ngiyal’ ney, manang Timothy ni gathi ir e masta rok girdien e ulung ma thingari rin’ ban’en ngak boch e girdi’ u rogon nrayog ni nge mon’eg e t’ufeg ko Kristiano nge taareban’.—Efesus 4:1-3; 1 Timothy 1:3-11; 5:1, 2; 6:3-5.
19. Mang fan ni baga’ fan ni nge “sobut’an’dad” ni gadad gubin?
19 Ke tay Got chilen ngak e girdi’ rok ni nge “sobut’an’rad.” (Zefaniah 2:3) Fare bugithin ni Hebrew ni “sobut’an’” e be yip’ fan rarogon e girdi’ nrayog ni nge k’adan’ ko amith laniyan’ u fithik’ e gum’an’, ni dabi damumuw ma dabi fulweg taban. Manga yugu uda wenignaged ngak Jehovah ni nge ayuwegdad ni nge yog ni ngada gagiyegnaged lanin’dad ma rayog ni ngada daged nib fel’ rogon ni gadad e tapigpig rok ni mus nga nap’an ni ra yib e magawon nib mo’maw’.
Mang e Kam Fil
• Nap’an ni ka nog ngom e thin ni dariy e tay fan riy, ma mang thin nu Bible e ra ayuwegem?
• Mang fan ni i ngongol Saul ni dariy e tay fan riy?
• Uw rogon ma tin ni rin’ Jesus e ra ayuwegdad ni ngad rin’ed ban’en ngak e girdi’ nib puluw?
• Mang angin ni ra yib ngodad ni ngad gagiyegnaged gadad u rogon ni ngaud nonad u tabinaw?
[Picture on page 12]
Yugu aram rogon e n’en ni i rin’ Saul me ayuweg Ananias Saul u fithik’ e gol
[Picture on page 15]
Ra rin’ reb e Kristiano e maruwel rok u fithik’ e yul’yul’ ma ra warnag e togopuluw ni ma tay girdien e tabinaw rok
[Picture on page 16]
Piin Kristiano e ma mon’eg e t’ufeg nge taareban’