Gel E Bochan E Michan’ Nge Madgun Got

“Mu gelnigem ma dab mu rus . . . yi gag Somol ni Got rom, e gu ba’ rom.”​—JOSHUA 1:9.

1, 2. (a) Rogon ni ma changar e girdi’ ngay, ma rayog ni nge gel piyu Israel ngak yu Kanaan? (b) Mang e kan micheg ngak Joshua?

DUW ni 1473 B.C.E., ma fare nam nu Israel e ke fel’ rogorad ni nga ranod nga lan fare Binaw ni kan Micheg. Me puguran Moses ngorad murung’agen e magawon ni bay nga m’on ni gaar: “Daba’ e ngam th’abed e lul’ ni Jordan nga ba’nem ngam marod mfeked fare nam ni be par bogi nam riy ni ba ga’ ma yad ba gel ngomed. Pi binaw rorad e ba ga’ ma bay e yoror riy nib liyeg nib tun ko manileng. Girdi’ ni ba’ riy e yad n’un’uw ma yad ba gel; yugub thil n’umngirad ngak e yugu girdi’ ma kam rung’aged ni ka nog ndariy be’ nrayog rok ni nge gel ngorad.” (Deuteronomy 9:1, 2) Arrogon, pi girdi’ ni gagang’ ney e yad e salthaw ma ba gilbuguwrad! Maku arrogon, boch piyu Kanaan ni bay e salthaw rorad ma fel’ rogon talin e cham rorad, nge os ni boor nge karrow ni ma girngiy e os.​—Judges 4:13.

² Ma yu Israel, e ku u ra manged sib ma kar pared ni 40 e duw u daken e ted. Ere, rogon ni be changar e girdi’ ngorad e gowa dabiyog ni ngar gelgad. Machane, bay e michan’ rok Moses; ni be ‘guy’ Jehovah ni be pow’iyrad. (Hebrews 11:27) I yog Moses ko fapi girdi’ ni gaar: “Somol ni Got romed e bayi m’on romed ni be yan ni bod ba daramram nib gel. Bay i gel ngorad i yan ma gimed be yan nga m’on.” (Deuteronomy 9:3; Psalm 33:16, 17) Tomuren ni ke yim’ Moses, me micheg Jehovah ngak Joshua nra ayuweg ni gaar: “Ere mfal’eg rogom e chiney, ni gur nge urngin e girdi’ nu Israel, ngam th’abed e lul’ ni Jordan ngam marod nga lan fare gi nam ni ir e nggu pi’ ngomed. Ma dariy be’ nrayog rok ni nge gel ngom u n’umngin nap’an e yafos rom. Bay gu un ngom ni bod rogon ni ug un ngak Moses. Ma ri dab gu pagem.”​—Joshua 1:2, 5.

3. Mang e ke ayuweg Joshua ni nge gel e michan’ rok ma der rus?

³ Ra nge ayuweg mi i pow’iy Jehovah Joshua, ma thingar i beeg e Motochiyel rok Got ma nga i fal’eg i lemnag mi i fol riy. I yog Jehovah ni gaar, “Ma pi n’en ni ga ra lemnag ngam dugliy e ra fel’, ma yira rin’ ma ra yan i fel’. Mu tay ngan’um e tin ni ku gog ni ke lungug, Mu gelnigem ma dab mu rus! Dab mu tamdag ma dabi mulan’um, yi gag Somol ni Got rom, e gu ba’ rom ko yungi n’en ni bay um man riy.” (Joshua 1:8, 9) Bochan ni ke motoyil Joshua ngak Got, me dag ni der rus, ma ma fel’ rogon e tin ma rin’. Yugu aram rogon, ma boor ko re mfen nem e da ur motoyilgad. Ma angin ni yib, e de fel’ rogorad ma ra m’ad u daken e ted.

Girdi’ ni Dariy e Michan’ Rorad e Yad Ba War

4, 5. (a) Uw rogon e ngongol ko fa ragag i damit ni yira taarebnag ngak Joshua nge Kaleb? (b) Mang e fulweg Jehovah ngak fapi girdi’ nib war e michan’ rorad?

⁴ Aningeg i ragag e duw u m’on u nap’an ni yib yu Israel nga Kanaan ko yay ni som’on, me l’og Moses 12 e pumoon ni damit nga ranod nga Kanaan. Me sul ragag i yad ni kar rusgad. Me lungurad: “Urngin e girdi’ ni gguyed e yad n’un’uw, ma kug guyed fapi girdi’ ni n’un’uw u rom ni yad fapi cha’ ni owchen Anak. Ma gamad par ni gowa asmen’ing u toobrad.” Urngin e girdi’​—gathi kemus ni goo Anakim—​ni gagang’? Danga’. Fapi Anakim yad owchen e Nephelim u m’on ko fare ran ni tharey e fayleng fa? Riyul’ ni danga’! Machane, bochan e ban ni kan ga’nag i yog, ma urngin e girdi’ ni bay u kamp e rusgad nib gel. Ma fapi girdi’ e ra adaged ni ngar sulod nga Egypt, ko fare binaw ni ur manged sib riy!​—Numbers 13:31–14:4.

⁵ Yugu aram rogon, ma l’agruw fapi damit, ni Joshua nge Kaleb e ri yow baadag ni nga ranod ko fare Binaw ni kan Micheg. Me lungurow, piyu Kanaan e “rib mom ni gadad ra gel ngorad. I Somol e ba’ rodad ma ke gel ngak e pi kan ni be yoror rorad; ere dab mu rusgad.” (Numbers 14:9) Gur fare thin rok Joshua nge Kaleb e thin ko balyang ndariy tapgin? Riyul’ ndanga’! Ya ba muun urngin e pi nam ngay, nra guyed gelngin Jehovah ni tamra’nag yu Egypt nge fapi got rorad u nap’an fa Ragag i Gafgow. Ma kar guyed Jehovah ni limochnag Farao nge pi salthaw rok u Red Sea. (Psalm 136:15) Ba tamilang, ni marus ni dag fa ragag i damit nge piin ni ra uned ngorad e dariy e towey rorad. “Uw n’umngin nap’an ni nguur pired ndaburad ni nge pagan’rad ngog, ni yug aram rogon ni ke pire’ bogi maang’ang ni kug ngongliy u fithik’rad?” aray rogon ni yog Jehovah, ni be weliy e kireban’ rok.​—Numbers 14:11.

6. Uw rogon ni dab ni rus e ba l’ag rogon ko michan’, ma uw rogon ni kan guy e ngiyal’ ney?

⁶ I yog Jehovah kenggin fare magawon​—bochan e marus ko fapi girdi’ me m’ug ndariy e michan’ rorad. Arrogon, michan’ nge dab ni rus e ma yan u taabang, arfan ni yoloy apostal John murung’agen e ulung ni Kristiano ko cham ni fan ko tirok Got ban’en ni gaar: “Baaray rogon ma gadad gel ko pi n’en nde m’agan’ Got ngay u fayleng: faanra pagan’dad ngak Kristus.” (1 John 5:4) Ngiyal’ n’ey, ma michan’ ntaareb rogon ku Joshua nge Kaleb e keb angin ko machib ni yibe wereg fare thin nib fel’ ni murung’agen fare Gil’ilungun u ga’ngin yang e fayleng ni ke pag nel’ milyon e Pi Mich Rok Jehovah, ni piin kab pagel nge pilibthir nge piin ba gel nge piin mmeewar. Dariy e toogor nrayog ni nge th’ab gulngan e pi salthaw ney, nder rus ma yad ba yargel.​—Roma 8:31.

Dab ni ‘Pi’ Keru’uy’

7. Mang e be yip’ fan ni “ngan pi’ keru’uy”?

⁷ Pi tapigpig rok Jehovah e ngiyal’ ney e yad be machibnag fare thin nib fel’ ni darur rusgad ya ke taareb laniyan’rad apostal Paul, ni gaar: “Gathi gadad e piin ni kar pied keru’rad ngak Got kar maloggad; ya gadad e ke michan’dad ngak Kristus kad thapgad ngak Got.” (Hebrews 10:39) Ngan ‘pi’ keru’uy,’ ni be weliy Paul, e gathi fan e marus nib ngoch nap’an, ya ba yoor e tapigpig rok Got ni bay yu ngiyal’ ni yad marus. (1 Samuel 21:12; 1 Kings 19:1-4) Ya, be yip’ fan ni “ngan sul nga tomur, ngan digey,” kan “pag e tin riyul’,” aram rogon fan ni ke weliy reb e dictionary ko Bible. Miki yog ni ngan ‘pi’ keru’uy’ e bod ni gowa “kan pilig e lay ko barkow me sagaal” ni aram e rogon e pigpig ku Got. Riyul’, girdi’ ni ba gel e michan’ rorad e der ma “lemnag ni nge sagaal” u nap’an nra yib e magawon​—ni aram e gafgow, ara m’ar, fa yugu boch e skeng. Ya n’en nra rin’, e yad ra ul’ul ni ngar pigpiggad ngak Jehovah, ni yad manang ni ma ayuwegrad ma manang e meewar rorad. (Psalm 55:22; 103:14) Bay e michan’ rom ni aram rogon fa?

8, 9. (a) Uw rogon ni gelnag Jehovah e michan’ ko tin som’on e Kristiano? (b) Mang e gad ra rin’ me gel e michan’ rodad?

⁸ Yu ngiyal’ e ma thamiy fapi apostal ni ke war e michan’ rorad, ma aram me lungurad ngak Jesus: “Mu gelnag e michan’ romad ngak Got.” (Luke 17:5) Kan fulweg taban e tin kar ninged, ni ba ga’ ni rorran ni Pentekost ko 33 C.E., u nap’an ni fare kan ni thothup ni kan micheg e yib nga daken pi gachalpen me gel e tamilangan’ rorad ko Thin rok Got nge tin mm’agan’ ngay. (John 14:26; Acts 2:1-4) Me gel e michan’ rok pi gachalpen, mar tababgad ko machib ni yugu demtrug gelngin e togopuluw ni yib ma “yibe wereg fare thin nib fel’ ngak urngin e girdi’ u fayleng.”​—Kolose 1:23; Acts 1:8; 28:22.

⁹ Ba t’uf ni ngada filed e Thin rok Got, min fal’eg i lemnag ma rayog ni ngan ning gelngin e kan ni thothup, ni nge gelnag e michan’ rodad ngad ul’ulgad ko machib. Ngan tay e Thin rok Got nga lanin’dad nge gum’irchadad​—ni bod ni rin’ Joshua nge Kaleb, nge tin som’on pi gachalpen ni Kristiano—​faanra bay e michan’ rodad ma ra yog ni dab da rusgad ngada k’adedan’dad ma gad ra gel ko cham ni fan ko tirok Got.​—Roma 10:17.

Michan’​—Gathi Kemus ni Nge Mich u Wan’uy

10. Mang e ba muun ko bin riyul’ e michan’?

¹⁰ Rogon ni dag e piin nib yul’yul’ kakrom, michan’ nra gelnagey me k’adan’nigey e gathi kemus ni nge mich Got u wan’uy. (James 2:19) Ba t’uf ni ngad nanged Jehovah nib fel’ rogon ma ngari pagan’dad ngak. (Psalm 78:5-8; Proverbs 3:5, 6) Biney e be dag ni ngari mich u wan’dad u polo’ i gum’irchadad ni yira fol ko pi motochiyel nge kenggin e motochiyel rok Got ma ra fel’ rogodad riy. (Isaiah 48:17, 18) Michan’ e ba muun ngay ni ke riyul’ u wan’uy nra lebguy Jehovah urngin ban’en ni ke micheg me mang e en ni “ma tow’athnag e piin ni yad be gayiy Got.”​—Hebrews 11:1, 6; Isaiah 55:11.

11. Uw rogon ni kan tow’athnag Joshua nge Kaleb nbochan e michan’ rorow nge darur rusgow?

¹¹ Michan’ e ma gel. Ra gel nfaan gad ra fol ko tin riyul’, ma “gad pirieg” fel’ngin, ma gad “guy” e fulweg ko meybil rodad, ma reb e kanawo’ e ga ra thamiy ni be pow’iy Jehovah e yafas rodad. (Psalm 34:8; 1 John 5:14, 15) Rayog ni nge pagan’dad ni michan’ rok Joshua nge Kaleb e ke gel u nap’an ni kar nangew feni fel’ Got. (Joshua 23:14) Amu lemnag e pi n’ey: Kar pared ni yad bfos ni 40-e duw ni yad be yan yan u daken e ted, ni bod rogon ni ke micheg Got ngorad. (Numbers 14:27-30; 32:11, 12) U lan nel’ e duw ni kar chamgad piyu Kanaan ma kar rin’ed u fithik’ e pasig. Tomur riy, kan pi’ ngorad e yafas nib fel’ nge fel’ fithik’ i dow nge f’oth rorad. Kari tow’athnag Jehovah e piin ba yul’yul’ ni yad be pigpig ngak ni darur rusgad!​—Joshua 14:6, 9-14; 19:49, 50; 24:29.

12. Uw rogon ni ke ‘ga’ nag’ Jehovah e pi n’en ni be yog?

¹² T’ufeg nib yul’yul’ rok Got ngak Joshua nge Kaleb e be puguran ngodad e thin ko fare psalmist ni gaar: “Kam ga’nag e thin rom ni kab tolang nga fithingam.” (Psalm 138:2, NW) Nap’an nra fanay Jehovah fithingan ko tin ni ke micheg ma rogon ni ra lebug e re n’em e kan “ga’ nag” fan ya bochan ke ga’ e re n’ey ko urngin e n’en ni yibe athapeg. (Efesus 3:20) Arrogon, Jehovah dabi kireban’nag e piin “yad ba fel’ u wan’.”​—Psalm 37:3, 4.

Be’ nib Moon ni “Ba Fel’ u Wan’ Got”

13, 14. Mang fan ni ba t’uf rok Enok e michan’ nge gel?

¹³ Rayog ni ngada filed boch murung’agen e michan’ nge gelngiy ni gad ra lemnag e kanawo’ ni ke dag​—Enok ni ir reb e mich u m’on ko Kristiano. U m’on ni dawori yiiy Enok, ma manang ni yira skengnag e michan’ rok nge gelngin. Uw rogon? Ya bochan ni ke yog Jehovah u Eden ni bay e toogor nge fanenikay u thilin e piin ma pigpig ku Got nge piin ma pigpig ku Satan ni fare Moonyan’. (Genesis 3:15) Maku manang Enok ni re fanenikay nem e ke tabab u tabolngin chepin e girdi’ u nap’an ni ke li’ Kain Abel ni walagen ngem’. Riyul’, chitamangrow ni Adam, e par ni 310 e duw rok min gargeleg Enok.​—Genesis 5:3-18.

¹⁴ Machane, yugu demtrug rogon, ma i par Enok ni ba gel nga u “ranow e bin riyul’ e Got u taabang” me yin’ e kireb nga daken e girdi’ ni “ma yog e thin ni kireb” nib togopluw ngak Jehovah. (Genesis 5:22; Jude 14, 15) Bochan ni der rus me par nib mudugil ko bin riyul’ e liyor me k’aring Enok boor e toogor ngar ted e yafas rok nga thatharen e riya’. Aray rogon, ni ayuweg Jehovah e profet rok nge chuw ko gafgow ko yam’. Tomuren ni kan dag ngak Enok ni “ke fel’ u wan’ Got,” me “thilyeg” e yafas rok nge yim’, sana u nap’an reb e changar.​—Hebrews 11:5, 13; Genesis 5:24.

15. Mang e kanawo’ nib fel’ ni tay Enok ni fan ko pi tapigpig rok Jehovah e ngiyal’ ney?

¹⁵ Chingiyal’ nem ni kan mu’ i weliy murung’agen Enok ni kan fek nga bang, miki yog Paul bayay feni ga’ fan e michan’ ni gaar: “Dariy be’ nra fel’ u wan’ [Got] ni faanra de mich Got u wan’.” (Hebrews 11:6) Arrogon, bochan e michan’ me par Enok ni der rus nga u ranow Jehovah ma nge weliy murung’agen e pufthin Rok ko girdi’ ni dar nanged Got. Re n’ey, e be dag Enok e kanawo’ nib fel’ ni ngad folgad riy. Bay e maruwel rodad ni ngada rin’ed u lan ba fayleng nib sug ko urngin mit e kireb nib togopuluw ko bin riyul’ e liyor.​—Psalm 92:7; Matthew 24:14; Revelation 12:17.

Gelngiy ni Ma Yib u Madgun Got

16, 17. Mini’ Obadiah, ma mang e ke pirieg ir u fithik’?

¹⁶ Gathi goo michan’, ya ka bay reb e fel’ngin nra ayuweg ni dab un rus, ni aram e madgun Got. Gad ra weliy murung’agen be’ ni bay madgun Got u wan’ ni immoy u nap’an profet Elijah nge Ahab ni Pilung, ni i gagiyeg u lel’uch ko nam nu Israel. Nap’an e gagiyeg rok Ahab, ma liyor ni fan ku Baal e ke kirebnag fare nam nu Israel ni bay ko lel’uch ni dawori buch ba ngiyal’ ni aram rogon. Riyul’, ni 450 e profet rok Baal nge 400 e profet ko fare ley i gek’iy nib machmach nra abichgad u “tebel rok Jezebel,” ni leengin Ahab.​—1 Kings 16:30-33; 18:19.

¹⁷ Jezebel, ni ir reb e toogor rok Jehovah, e ke guy rogon ni nge kirebnag e bin riyul’ e liyor ko re nam nem. Ke li’ boch e profet rok Jehovah miki guy rogon ni nge li’ Elijah, ni Got e be pow’iy ni nge mil nga barba’ e Jordan. (1 Kings 17:1-3; 18:13) Rayog ni ngam guy feni mo’maw’ ni nguun tay e bin riyul’ e liyor ko len ni lel’uch e nam fa? Rib gel e mo’maw’ riy, ni faan manga ga ma maruwel u tafen e pilung fa? Aram e n’en ni buch rok Obadiah,a ni be’ ni bay madgun Got u wan’ ni ma maruwel u tabinaw rok Ahab.​—1 Kings 18:3.

18. Mang e k’aring Obadiah ni nge mang be’ ni ma liyor ku Jehovah nib fel’ rogon?

¹⁸ Dariy e maruwar riy, ni Obadiah e i kol ayuwngin ma i gonopiy rogon ni nga i liyor ku Jehovah. I par ni de pag e michan’ rok. Riyul’, 1 Kings 18:3 e be weliy ngodad ni gaar: “Obadiah e be’ ni ba’ madgun Somol u wan’.” Arrogon, madgun Got u wan’ Obadiah e rib fel’ rogon! Re madgun nem ni bay rok, e angin, e ke pi’ e gel nga laniyan’ ni ke m’ug u tomren ni ke thang Jezebel e pogofan ko fapi profet rok Jehovah.

19. Mang e ke rin’ Obadiah ni ke dag ni der rus?

¹⁹ Gad ra beeg ni gaar: “Nap’an ni be thang Jezebel e pogofan ko pi profet rok Somol, me mithag Obadiah raay i yad nga lan e yiy, nra reb e yiy me tay wugem i yad ngay mi i pi’ e ggan nge garbod ngorad.” (1 Kings 18:4) Rayog ni ngam lemnag, ni ngan duruw’iy raay e girdi’ nib mith e aram reb e maruwel ni bay e riya’ riy. Gathi kemus ni nge pilo’ Obadiah ni nge dabi kol Ahab nge Jezebel ya nga ki pilo’ ni nge dabi nang fa 850 i profet ni googsur ni yugu yad ma yib nga tafen e pilung. Maku reb, e boor e girdi’ ko re nam nem ni ma liyor ni googsur, ni piin ba gafgow nge urngin mit e girdi’, dariy e maruwar riy ni yad ra rin’ urngin ban’en nrayog rorad ni ngar daged nib kireb Obadiah nbochan ni ngar fel’ gad u wan’ fare pilung nge leengin. Yugu aram rogon, ma p’eowchen e pi ta meybil ko liyos nem, me Obadiah e der rus ni nge pi’ e tin ba t’uf ko fapi profet rok Jehovah. Uw feni gel madgun Got u wan’!

20. Uw rogon ni ke ayuweg madgun Got Obadiah, ma uw rogon nra ayuwegem e kanawo’ ni ke dag?

²⁰ Bochan ni ke dag Obadiah ni der rus ya bay madgun Got u wan’, me ayuweg Jehovah u pa’ e pi toogor rok. I gaar e Proverbs 29:25 (NW): “Marus ko girdi’ e reb e wup, machane ra ayuweg Jehovah e ani ma pagan’ ngak.” Obadiah e taareb rogon ko yugu girdi’, ma rus ni yira kol ngan thang e fan rok, ni bod gadad. (1 Kings 18:7-9, 12) Yugu aram rogon, madgun Got ni bay rok e ke gelnag ni daki rus ko girdi’. Obadiah e ke dag e kanawo’ nib fel’ ni fan ngodad ni baga’ ni piin ni ma liyor ngak Jehovah ni yafas rorad e bay u thatharen e riya’. (Matthew 24:9) Arrogon, Manga yigi, urngin i gadad me athamgil ko pigpig ku Jehovah “u fithik’ e ta’ fan nge mudugdag.”​—Hebrews 12:28.

21. Mang e gad ra weliy ko bin migid e article?

²¹ Michan’ nge madgun Got e gathi kemus e fel’ngin nra gelnigey; ya t’ufeg e kab gel ngay. “Ya Kan ni Thothup ni ke pi’ Got ngodad e dar ma ngongliydad ni ngad rusgad; machane Kan ni Thothup e ma pi’ gelngidad, ma ma fal’egdad nge t’uf Got rodad nge girdi’, ma ma pi’ gelngidad nge yog nda t’ared lanin’dad,” aray rogon ni ke yoloy Paul. (2 Timothy 1:7) Bin migid e article, e gad ra guy rogon ni ma ayuwegdad e t’ufeg ni ngauda pigpiggad ngak Jehovah ndariy e marus rodad ko ngiyal’ ney ni tin tomren e rran.​—2 Timothy 3:1.

[Footnote]

Rayog ni Ngam Pi’ e Fulweg?

• Mang e ke ayuweg Joshua nge Kaleb ni dar rusgow?

• Mang e ba muun ko bin riyul’ e michan’?

• Mang fan ni der rus Enok ni nge wereg murung’agen e pufthin rok Got?

• Uw rogon nra ayuwegey madgun Got nge dab kun rus?

[Picture on page 8, 9]

Ke tay Jehovah chilen ngak Joshua ni gaar: “Mu gelnigem ma dab mu rus”

[Picture on page 10]

Obadiah ri ma lemnag ma ma ayuweg e pi profet rok Got

[Pictures on page 11]

Enok e i weliy e thin rok Got ni der rus