Dabkiyog i Pagan’uy ko Fonow ko “Girdi’ nib Salap”

FAAN ga ra fal’eg i gay u Internet murung’agen rogon e “parenting” ara chugol bitir nge “advice” ara fonow ma ra yib i m’ug e babyor riy ni boor ko 26 milyon. Ra taareb e minit ni ngam fanay ngam beeg reb, ma bokum e duw fini ni mu’ i beeg rom ni urngin.

U m’on ni yib e togta ko bitir ara pediatricians, nge child psychologists, nge Internet, ma uw e ma yan e pi gallabthir ngay nga fonownagrad? Ba ga’, ni yad ma yan ko girdi’ rorad. Pi matin, matam, nge pi walagrad e ba m’agan’rad ma rayog ni ngar pied boch e fonow, ara ayuw ko salpiy, ara ngar pared ko bitir rorad. Machane boor e binaw ni ke yoor e girdi’ riy ni kar chuwgad u arrow ka ranod ra pared nga mach ere baga’ ni ke chugur ni nge math math ere tha’ nem u thilin e tabinaw. Ere ke ga’ ni pi matin nge matam e yad be chuguliy e bitir rorad ni goo yad.

Dariy e maruwar riy ni ireray fan ni ngiyal’ ney e be yoor i yan nib papey tagil’ e tachugol bitir. Maku reb i tapgin e kari yoor e girdi’ ni be pagan’rad ko science. Nap’an ni ke chuchugur ni nge m’ay e pi duw ko 1800, ma girdi’ nu Meriken e ke michan’rad ni science e rayog ni nge mon’ognag urngin yang ko yafas ko girdi’. Ere mang fan ni dabiyog ni ngar ayuweged e piin bitir? Ere nap’an ni fare American National Congress of Mothers e ra daged ni ke kireban’rad ya bochan ni “pi gallabthir e dar yog ni ngar ayuweged e bitir rorad” ko duw ni 1899, ma boor “girdien e science” ni ra bad ngar ognaged e ayuw. Kar micheged ni ngar ayuweged e pi matin nge matam ni yad be magawon ko chugol ngar nanged rogon ni ngar ayuweged e pi bitir rorad.

Ngan Fol ko Babyor u Rogon i Chuguliy e Bitir

Machane, mang e n’en nib fel’ ni ke rin’ e pi girdi’ nib salap ney? Gur pi gallabthir e ngiyal’ ney e ke mom ngorad ni ngar chuguliyed e pi bitir rorad ko pi gallabthir ni kafram? Fulweg riy e danga’ nrogon e survey ni kefin ni tay u Britain. Kan nang ni 35 e pasent ko gallabthir ni bay fakrad ni kab bitir e yad be gay boch e fonow nrayog ni ngar pagedan’rad ngay. Boch i yad e yad be lemnag ni n’en nrayog ni ngar rin’ed e ngar folgad ko yalen rorad.

U lan e babyor rok Ann Hulbert ni Raising America: Experts, Parents, and a Century of Advice About Children (Rogon e Chugol u Meriken: Tayu Llowan’, Gallabthir, nge Fonow u Reb e Chibog ni Murung’agen e bitir), Ann Hulbert e ke fal’eg i yaliy e pi babyor ni chepin rogon i chuguliy e bitir. Ma Hulbert, ni bay l’agruw e bitir ni fak, e ke yog ni kemus ni buchuuw ko tin ke pirieg e girdi’ nib salap e bay rogon ko science. Tin riyul’ riy, e be m’ug ni fonow rorad e bay rogon ko tin ni buch ko yafas rorad ma gathi ban’en ni bay e mich riy nib fel’. Ra ngan yaliy, ma boor ko tin ni kar yoloyed e kemus ni be fol ko tin ni yima rin’, mab togopuluw reb nga reb, ma yu ngiyal’ e ban’en nib thil rogon.

Ere uw rarogon e pi gallabthir e ngiyal’ ney? Riyul’, boor i yad e ke balyangan’rad, ya boor e fonow ni kar rung’aged, nge lem ko girdi’ nib thil thil e ngiyal’ ney ko kakrom. Machane, gathi urngin e gallabthir ni yad be lemnag ndariy be’ ni be pow’iyrad. Bay e pi gallabthir u fayleng i yan ni ke fel’ rogorad ko n’en ni kab kakrom ma i yib e fonow riy ni yima pagan’uy ngay ma ka be yib e chiney, aram e n’en ni ra dag e bin migid e article.