N’en Ma Fith e Piin Ma Beeg . . .

Ba T’uf ni Nge Fil e Gallabthir Murung’agen e Par ko Pumoon nge Ppin ngak Pi Fakrad, Fa?

▪ Boor e gallabthir ni yad ma athamgil ni ngar ayuweged pi fakrad ni nge dabi af boch e m’ar nib kireb ngorad. Kub t’uf ni ngar ayuweged pi fakrad ndab ra uned nga boch e ngongol nib kireb. Reb e kanawo’ nrayog ni ngar rin’ed e re n’ey riy e aram e ngar weliyed ko bitir rorad e tin nib t’uf ni ngar nanged u murung’agen e par ko pumoon nge ppin. (Proverbs 5:3-23) Rib ga’ fan e re n’ey ni bochan e boor ban’en nib kireb ni ma m’ug yaan u TV, ngu Internet, ngu boch e babyor.

Diane Levin nreb e sensey u reb e skul nib tolang e yog ni gaar: “Magawon e chiney e gathi bochan ni yibe fil murung’agen e par ko pumoon nge ppin ngak pi fakdad. Ya magawon e aram e n’en ni yibe fil ngorad, nge yangarrad ni yad be fil e pi n’ey riy, nge piin ni be fil ngorad. Boor ban’en nib kireb ni be fil e piin bitir u murung’agen e par ko pumoon nge ppin rok e piin ni yad ma siyobay nge boch e yalen.”

Ba t’uf ni nge ayuweg e gallabthir pi fakrad ndabi af e lem nib kireb ko re fayleng ney ngorad. (Proverbs 5:1; Efesus 6:4) Piin bitir e ba t’uf ni ngar nanged rogon ni ma maruwel fithik’ i dowrad, nge rogon ni ngar ayuweged dowrad, nge rogon ni ngar ayuweged yad rok e piin nib kireb e ngongol rorad. U m’on ni nge rugod be’, mab t’uf ni nge nang rogon ni be thil fithik’ i dow, maku ba t’uf ni nge nang fan nge rogon ni ma luw e ppin. Ku er rogon e piin pagel nib t’uf ni ngar nanged murung’agen boch ban’en ni ma yib u downgin e pagel. Nap’an ni kab achig e bitir ma rayog ni nge tabab e gallabthir i fil ngorad fithingan yu yang u dowey. Gallabthir nib t’uf pi fakrad rorad e yad ma fil ngorad dalip ban’en u murung’agen e yungi n’ey u dowey, ni aram e: (1) Yugu ba thil nga yu yang u dowey. (2)  Dab un weliy murung’agen u fithik’ e gosgos. (3) Dariy be’ ni nge math ngay maku dariy be’ ni nge guy. Maku nap’an ni be ilal e bitir mab t’uf ni nge nang e gallabthir e ngiyal’ nib fel’ ni ngan weliy ngorad rogon ni ma diyen e ppin.a

Mingiyal’ e susun ni nge tabab e gallabthir i fil e pi n’ey ko bitir rorad? Susun ni ngar rin’ed u m’on ndawori buch e pi n’ey rorad. Rayog ni nge rugod reb e piin ndawori gaman 10 e duw rok ara ka fini gaman 10. Rayog ni nge tabab ni nge yib boch ban’en u dow reb e pagel ni ka fini gaman 11 ara 12 e duw rok. Ba t’uf ni ngan ayuweg e bitir ngar nanged u m’on riy ni pi n’ey e ka bogi ban’en nthingari buch ko girdi’. Ku aray e ngiyal’ ni ngan ayuwegrad ngar nanged feni ga’ fan ni ngaur folgad ko pi motochiyel nu Bible ni aram ban’en nder yog ni nge fil boch e girdi’ ni yad ma fil murung’agen e par ko pumoon nge ppin ko bitir.​—Proverbs 6:27-35.

[Footnote]