Pi Reference ni Fan ko fare Babyor ni Pi N’en ni Ma Rin’ e Piin Kristiano nge Machib ni Yad Ma Tay
August 7-13
BOCH E THIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT | EZEKIEL 28-31
“Ke Tow’athnag Jehovah Ba Nam Ndarur Liyorgad Ngak”
it-2-E 1136 ¶4
Tyre
Magothgoth ni Tay fare Mach. Bochan nib n’uw nap’an ni longobiy Nebukadnezzar fare mach nu Tyre, ma aram me munmun me ‘miduro’’ lolugen e pi salthaw rok ni bochan e i meligich e urwach u lolugrad. Mus nga porad ni ki “fath e biyach” riy ni bochan e chugum nib tomal ni ur feked. Dan pi’ “puluwon” e cham ni tay Nebukadnezzar ko fare nam nu Tyre ni fan ngak Jehovah, machane ke micheg Jehovah ngak Nebukadnezzar nra pi’ e flaab nu Egypt ngak ni nge mang puluwon e maruwel ni ke tay. (Eze 29:17-20, BT) Rogon ni ke yog be’ nu Jew ni ka nog Josephus ngak ni ma yoloy chepin e girdi’ e ke longobiy piyu Babylon yu Tyre u lan 13 e duw ma boor ban’en ni gafgow yu Babylon riy ni bochan e re n’em. (Against Apion, I, 156 [21]) Der tamilang rogon ni weliy chepin e girdi’ u feni fel’ rogon e cham ni tay Nebukadnezzar ko fare mach. Machane boor e chugum rok yu Tyre ni mogothgoth maku boor e girdi’ nra m’ad.—Eze 26:7-12.
it-1-E 698 ¶5
Nam nu Egypt nge Piyu Egypt
Be weliy reb e babyor ni kan pirieg ko duw ni 588 B.C.E. murung’agen e cham ni tay Nebukadnezzar ngak yu Egypt u nap’an ni ke gaman 37 e duw ni ke gagiyeg riy. De mudugil ko ireray fare cham ni tay yu Babylon ko fare nam nu Egypt ara ba cham ni ur ted u ba ngiyal’ nga tomuren. Demtrug rogon machane kan pi’ e flaab nu Egypt ngak Nebukadnezzar ni puluwon e cham ni tay ko fare nam nu Tyre ni fan ngak Jehovah ni bochan e girdi’ riy e kar manged e toogor ko girdi’ rok Got.—Eze 29:18-20; 30:10-12.
g86-E 11/8 27 ¶4-5
Thingar ni Pi’ Puluwon Gubin e Tax, Fa?
Ra nge tamilang e fulweg ko re n’ey, mab t’uf ni ngad nanged e n’en ni rin’ e En Tasunmiy u nap’an ni pi’ puluwon reb e maruwel ni i rin’ yu Babylon ni fan ngak. Ba puluw fan ni ke yog Jehovah ni ngan gothey fare nam nu Tyre. Ere, i fanay Nebukadnezzar ni ir e emperor nu Babylon nge pi salthaw rok ni ngar gotheyed e re nam nem. Yugu aram rogon ni yag ni ngar gotheyed fare nam nu Tyre, machane ka boor ban’en ni mul u pa’rad. Aram fan ni lemnag Jehovah ni nge pi’ puluwon e maruwel ni ur rin’ed. Baaray e n’en ni yog ni rogon ni bay ko Ezekiel 29:18, 19, NW: “Fak e girdi’, Nebukadnezzar ni Pilung nu Babylon e ke m’ag e mahl nga Tyre. . . . Machane dan pi’ puluwon e cham ni ur ted e pi salthaw rok ko fare nam nu Tyre. Ere chiney e ireray e n’en ni be yog Got ni Th’abi Tolang: ‘Nggu pi’ fare but’ nu Egypt nga pa’ Nebukadnezzar ni Pilung. Bayi fek u yargel e chugum nge machaf riy nge gubin e falel’ nu Egypt nge mang puluwon e salthaw rok.’”
Piin ni yad ma fil e Bible e yad manang ni Nebukadnezzar e ir reb e pilung nib tolangan’ nder ma pigpig ngak Jehovah, ma kemus ni yigoo ir e ma lemnag ir. Boor e girdi’ ni yad manang ni piyu Babylon nge pi salthaw rorad e ba’ ga’ ni yad ma gafgownag e girdi’ ni kar koled ni yad ba kalbus. Gad manang nde m’agan’ Jehovah ko mit ney e ngongol, machane rogon e lem rok e thingari pi’ puluwrad ni bochan e maruwel ni ur rin’ed ni fan ngak. Ere aram fan ni pi’ puluwrad nib gaman urngin ni nge pi’.
Ngan Fal’eg i Gay Boch Ban’en nib Ga’ Fan ko Thin rok Got
it-2-E 604 ¶4-5
Nge Yan ni Aw ni Ke Flont
Cha’ nth’abi som’on ni denen nge fare pilung nu Tyre. Rogon e thin ni yog Jesus ko John 8:44 nge n’en ni buch ko Genesis guruy ni 3 e be tamilangnag ni som’on e bay be’ u tharmiy ni ke ngongliy e denen. Ngemu’ ma aram miki tabab e girdi’ ngkur ngongliyed e denen ma wenegan ni yib e aram e munmun ma daki flont e girdi’. Fapi thin ni bay ko Ezekiel 28:12-19 (BT) e kan yoloy ni fan ngak fare “pilung nu Tyre.” Machane pi thin ney e ku be tamilangnag rogon e ngongol ni i rin’ fare engel rok Got ni ir e th’abi som’on ni ngongliy e denen. Bochan e tolangan’ rok fare “pilung nu Tyre” ma aram fan ni n’igin ni ngan lemnag ni ku ir reb e ‘got.’ Kun weliy murung’agen ni ir reb e “engel” ni kerubim ni immoy u lan fare “milay’ rok Got” ni aram yu Eden. Gubin e pi n’ey e taareb rogon ko n’en ni weliy e Bible ni murung’agen Satan ni Moonyan’ ni ir fare porchoyog ni immoy u lan fare milay’ nu Eden, ni ku nog ni ir fare “kan nib kireb nu roy u fayleng” maku ir be’ nib tolangan’.—1Ti 3:6; Ge 3:1-5, 14, 15; Re 12:9; 2Ko 4:4.
Fare pilung nu Tyre ni ma par ko re mach nem ndan tamilangnag ko ir mini’ e ka nog ni ke ‘uf nga feni fel’ fel’ngin’ ya be lemnag ni ir be’ nib “pichoay [ni bugithin ni bay rogon ko fare thin nu Hebrew ni ka nog e ka·lalʹ ngay]” mab “gonop!” Immoy nib “fel’ [nrogon ko thin ni Hebrew e ta·mimʹ]” e ngongol rok u nap’an nni sunmiy nge mada’ ko ngiyal’ ni tabab ni nge ngongliy e kireb. (Eze 27:3; 28:12, 15, BT) Re dolo’loy ney e sana som’on e bay rogon ko fapi pilung nu Tyre ma gathi kemus ni fan ngak taa bagayad. (Mu taareb rogonnag ko fare yiiy ni murung’agen fare “pilung nu Babylon” ndan tamilangnag ko ir mini’ ni bay ko Isa 14:4-20 (BT).) Ere re thin ney ni murung’agen fare pilung nu Tyre e sana be weliy rogon ni immoy ba ngiyal’ nib fel’ e tha’ u thilrad boch e pilung nu Israel ni bod rogon David ni Pilung nge Solomon ni fak. Ireray e ngiyal’ ni pi’ yu Tyre boch ban’en ni ayuw ni fan ko fare tempel ni un toy u daken fare Burey nu Moriah. Som’on e immoy nib fel’ rogon e ngongol ni i rin’ yu Tyre ngak piyu Israel ni yad e girdi’ rok Jehovah. (1Ki 5:1-18; 9:10, 11, 14; 2Kr 2:3-16) Machane, boch nga tomuren me thilyeg yu Tyre e ngongol rorad ni immoy nib “fel’.” Ere aram fan ni yog Got u daken e pi profet rok ni bod Joel, nge Amos, nge Ezekiel ni ngar weliyed ngak ndaki puluw e n’en ni be rin’. (Joe 3:4-8; Am 1:9, 10) Ere, re yiiy ney e gathi kemus ni be weliy e n’en ni taareb rogon ko ngongol ni rin’ fare “pilung nu Tyre” nge faen ni ir e bin th’abi ga’ e Toogor rok Got, ya ku be tamilangnag rogon nrayog ni ngan fanay fare bugithin ni “fel’” ni nge yip’ fan ban’en nrib fel’ machane dawori yan i aw nga rogon ni aram ke flont.
Mang E Ke Buch Rorad?
NOPH nge No e aram l’agruw i ngachal nu Bible ni yima yog nga fa gal mach nu Egypt ni aram yu Memfis nge Thebes. Gal mach ney e immoy nib gilbuguwrow. Fare mach nu Noph (ara Memfis) e immoy ni gonap’an 14 e mayel [23 km] ko yimuch u Cairo u ban ngal ko fare Lul’ ni Nile. Machane me munmun ma aram e daki mang Memfis e tochuch nu Egypt. U tabolngin e bin 15 e chibog B.C.E., ma aram e ke mang yu No (ara Thebes) e tochuch nu Egypt. Fare mach nu No e immoy ni gonap’an 300 e mayel [500 km] ko yimuch u Memfis. Boor e tempel nu Thebes ni kan kirebnag, machane bin th’abi ga’ e tempel ni immoy u rom e aram fare tempel nu Karnak. Piyu Thebes nge fare tempel nu Karnak e goo yima fanay ko liyor ni yima tay ngak Amon, ni ir fare got rok yu Egypt ni th’abi tolang.
Mang e n’en ni yiiynag e Bible u murung’agen yu Memfis nge yu Thebes? Ke weliy e Bible murung’agen e gechig ni yira tay ngak Farao ni ir e pilung nu Egypt nge yugu boch e got rok nib ga’ ni fare got ni ir e th’abi tolang ni aram e “Amon ni fare got nu Thebes.” (Jeremiah 46:25, 26, BT) Ku yira “gechignag” e piin ni u ranod ngaram ni ngar liyorgad ngak Amon. (Ezekiel 30:14, 15, BT) Ma aram e n’en ni buch. Ere chiney e kemus ni n’en ni ke magey ko pi n’en ni bay rogon ko liyor ni un tay ngak Amon e goo tempel ni ke puth. Fare mach nu Luxor nge yugu boch e binaw nib achichig e bay ko gin ni immoy yu Thebes riy kakrom.
Dakuriy e n’en ni ke magey ko re mach nu Memfis ney ya kemus ni teliw ko yam’ e bay riy. I weliy Louis Golding ni ir be’ ni boor ban’en u murung’agen e Bible ni manang e n’en ni buch ni gaar: “Ke gel piyu Arab ngak yu Egypt. Ma ke yan bokum miriay e duw ni ker e pi Arab e pi n’en ni ke magey ko fare mach nu Memfis ni ngar fanayed ni ngan toy fare tochuch rorad ni ka nog yu Cairo ngay nga barba’ fare lul’ ni Nile. Rib fel’ rogon nra kered e re but’ nem, ere chiney e faan ga ra yaliy e gin’em, ma goo but’ nib talumor e ga ra guy.” Ere ke yan i riyul’ e n’en ni yiiynag e Bible ni murung’agen yu Memfis, ya ke “par ni ke daken e ted ni ke kireb ndakuriy be’ ni ma par riy.”—Jeremiah 46:19, BT.
August 14-20
BOCH E THIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT | EZEKIEL 32-34
“Ba Ga’ Fan e Maruwel rok Faen ni Ir e Damit”
it-2-E 1172 ¶2
Faen ni Ir e Damit
N’en ni Be Yip’ Fan. Ke mel’eg Jehovah boch e profet ni ngar manged damit ko fare nam nu Israel. (Jer 6:17) Ma pi profet nem e yu ngiyal’ e ku yad ma weliy murung’agen e pi damit ni bochan e ngar tamilangnaged yugu reb e ban’en. (Isa 21:6, 8; 52:8; 62:6; Ho 9:8) Pi profet nem e bay e n’en nib milfan ngorad ni aram e ngar ginanged e girdi’ nib kireb ni dabki n’uw nap’an min thangrad. Ma faan dab ra rin’ed e re maruwel ney, ma ra yim’ be’ nib kireb ma yad e ba kireb e rorad. Machane faanra dabi fol facha’ ko fare ginang ni un pi’ ngak, ma aram e ra yim’ u fithik’ e denen rok. (Eze 3:17-21; 33:1-9) Reb e profet nde yul’yul’ ko maruwel rok e ra yan i aw ndariy fan e maruwel ni be rin’, ya gowa ba damit ndabi guy ban’en ara ke bod ba pilis nra tolul ma dariy laman.—Isa 56:10.
w88-E 1/1 28 ¶13
Mu Ulul i Machibnag Murung’agen Gil’ilungun Got
Ngam Siyeg ni Nge Dabi Aw ni Gur e Ba Kireb e Rom
13 Rayog ni ngan taareb rogonnag e maruwel ni be rin’ e Pi Mich Rok Jehovah ko n’en ni i rin’ Ezekiel kakrom ni aram e yad be ginang e girdi’ u murung’agen e pufthin nra tay Got. Kan mel’eg Ezekiel ni nge mang damit ko fare nam nu Israel. N’en nnog ngak ni nge rin’ e aram e nge ginang piyu Israel ndab ki n’uw nap’an ma yira gechignagrad, ni faanra dab ra thilyeged e ngongol rorad. Ere faan gomanga de rin’ Ezekiel e maruwel rok, maku yira thang e pi girdi’ nib kireb nem, machane ra yan i aw ni ir e ba kireb e rok. Ere baaray rogon ni weliy Jehovah laniyan’ u murung’agen rogon ni ngan gechignag girdi’ nib kireb. I yog ni gaar: “Da gu adag ni ngug guy reb e tadenen ni nge yim’. Ku gub adag ni ngug guy ni ke tal ndakir denen nge par nib fos. Israel, mu taleg e kireb ni ga be rin’. Mang ni gab adag ni nga mum’?”—Ezekiel 33:1-11.
Ngaum Machib Ndemtrug ko Kari Mab e Kanawo’ Ngom fa Dawor
MANG NIB GA’ FAN E MACHIB NI GAD BE TAY?
3 Nap’an ni ga ra lemnag rogon nra ayuweg e machib ni gad be tay e girdi’ ni bay e yafas rorad u thatharen e riya’, ma sana ga ra nang feni ga’ fan ni ngam weliy fare thin nib fel’ ngorad. (Rom. 10:13, 14) Be gaar e Bible: “Faanra gu ginang be’ nib kireb ni gu be yog ngak nra yim’, me tal ndab ki denen me rin’ e tin nib mat’aw ma ba fel’, . . . ma dab kun gechignag faanem, ya ke yog e yafos ngak. Ma gu ra n’ag fan u wun’ug e pi denen ni i rin’. Ra par ni ke yog e yafos ngak ni bochan e ke rin’ e tin nib mat’aw ma ba fel’.” (Ezek. 33:14-16) Be yog e Bible ngak e piin ni yad be machibnag fare thin nib fel’ ni be gaar: “Ga ra ayuwegem nge piin ni yad ma motoyil ngom ngar thapgad ngak Got.”—1 Tim. 4:16; Ezek. 3:17-21.
Ngan Fal’eg i Gay Boch Ban’en nib Ga’ Fan ko Thin rok Got
w91-E 3/15 17 ¶16-17
Ngam Fol u Rogon ni Be Pow’iy Jehovah fare Karrow Rok ni Be Girngiy e Os
Ngam Ulul Ngam Machib ni Yugu Aram Rogon Nder Motoyil e Girdi’ Ngom
16 Rib fel’ e kanawo’ ni dag Ezekiel nrayog ni ngad folwokgad riy u rogon e fol ni tay me ulul ni nge machibnag e girdi’ ni yugu aram rogon ni bay boch i yad ndubrad ni ngar motoyilgad ngak ma yad be moningnag. Ere ku arrogodad ni faan gad ra fal’eg i fil e pi n’en ni kan thilyeg u rogon ni kan tamilangnag e tin riyul’, ma aram e rayog ni nge puluw rogon ni gad be fol rok Faen ni Be Yannag fare Karrow ni Be Girngiy e Os. Ma re n’ey e ra ayuwegdad ni ngad folgad ko pi fonow rok Jehovah, ni aram e gad ra weliy e thin rok ngak e girdi’ ni murung’agen e pufthin nra tay ni yugu aram rogon ni bay boch i yad ni dubrad ni ngar motoyilgad ngodad ara yad be moningnagdad. Machane ke ginangdad Got ni bay boch e piin ni gad ra machibnagrad ni yad ra togopuluw ngodad, ni bochan e yad ba gelan’ ara dubrad ni ngar motoyilgad ngodad ni bod e n’en ni buch rok Ezekiel. Ku bay boch i yad ni yad ra dabuy ni ngar motoyilgad ngodad ni bochan e dubrad ni ngar motoyilgad ngak Jehovah. (Ezekiel 3:7-9) Maku reb e, bay boch i yad ni yad be dake yad be motoyil ngodad. Ya be yog Ezekiel 33:31, 32 ni gaar: “Girdi’ rog e bay ra muulunggad ngom ni ngar rung’aged e thin ni ngam weliy ngorad, machane gathi bay rrin’ed e tin ni kam weliy ngorad ni ngar rin’ed. Ya ka yad ba adag ni nguur lifithed l’ugunrad ngar thogniged e salpiy. Rogon ni yad be lemnigem e taareb rogom ngak be’ ni ma paleg owchey ni ma yin’ tangin e adag ara be chubeg ba harp ni talin e musik. Yad be motoyil nga urngin e thin ni ga be weliy ma dariy taab bug riy ni yad be fol riy.”
17 Ere mang e ra buch ni bochan e re n’ey? Ku be yog e verse 33 ni gaar: “Nap’an ni bay yib i m’ug e tin ni kam weliy ngorad ngar nanged nriyul’, ya mmudugil ni bay yib i m’ug nriyul’, ma aram mi yad nang ni ba profet e i par u fithik’rad.” Pi thin ney e be m’ug riy nde mulan’ Ezekiel ni bochan e de motoyil e girdi’ ko thin ni machibnag ngorad. Yugu aram rogon ndabun e girdi’ ni ngar motoyilgad ngak, machane de pag e re n’ey ni nge k’aring ni nge dabuy ni nge weliy e thin rok Got ngorad. Demtrug ko ra motoyil e girdi’ ngak fa danga’, machane ke fol Ezekiel rok Got me rin’ e n’en ni ke yog ngak ni nge rin’.
Ngan Fol ko Piin Ma Gafaliy e Saf u Fithik’ e T’ufeg
3 Fare yiiy ni bay ko Isaiah 40:10, 11 e be tamilangnag feni sumunguy rogon ni ma gafaliy Jehovah e girdi’ rok. (Psalm 23:1-6) Nap’an ni i machib Jesus u fayleng miki dag rogon feni sumunguy ni ma lemnag pi gachalpen nge yugu boch e girdi’. (Matthew 11:28-30; Mark 6:34) I fanenikay Jehovah nge Jesus e piin ni yad ma gafaliy e saf nu Israel ara piin ni yad ma yog e thin rorad ni darur ayuweged e pi girdi’ nem ma yad be gafgownagrad. (Ezekiel 34:2-10; Matthew 23:3, 4, 15) Ere aram fan ni micheg Jehovah ni gaar: “Bay gu ayuweg e saf rog ma dab kug pagrad nguun gafgownagrad. Bayi reb e saf rog mu gu turguy e n’en ni nggu rin’ ngak, ma aram mu gu chuweg e tin nib fel’ u fithik’ e tin nib kireb. Bay gu pi’ ngorad ba pilung ni bod e tapigpig rog i David nge par ni goo ir e ngi i gafaliyrad, ma bay i ayuwegrad.” (Ezekiel 34:22, 23) Ngiyal’ ney ko tin tomuren e rran e Jesus Kristus ni kab ga’ ngak David e ir e mel’eg Jehovah ni nge ‘gafaliy’ e pi tapigpig Rok ni yad bay u fayleng, ni aram e piin Kristiano ni kan dugliyrad nge piin ni yad “yugu boch e saf.”—John 10:16.
August 21-27
BOCH E THIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT | EZEKIEL 35-38
“Dabki N’uw Nap’an Ma Yira Gothey Gog nu Magog”
Deer ko Piin Ma Beeg
Ere, mini’ Gog nu Magog? Ra ngad nanged e fulweg ko re deer ney, mab t’uf ni ngad sapgad nga lan e Bible ya nge yag nda nanged ko mini’ e ra cham ko girdi’ rok Got. Gathi kemus ni be weliy e Bible murung’agen e cham nra tay ‘Gog nu Magog,’ ya ku be weliy murung’agen e cham nra tay e “pilung ko lel’uch” nge cham nra tay e “pi pilung nu fayleng.” (Ezek. 38:2, 10-13; Dan. 11:40, NW, 44, 45; Rev. 17:14; 19:19) Gur, ba thilthil ngal’an e pi cham ney ni yira tay? Danga’. Ere, dariy e maruwar riy ni be weliy e Bible murung’agen taab cham, machane ba thilthil fithingan ni ka nog. Mang fan nrayog ni nga dogned ni aray rogon? Ya be yog e Bible ni urngin e nam nu fayleng ni yad ra un ko re cham ney ni ir e ra tababnag fare mahl ni Armageddon.—Rev. 16:14, 16.
Faan gad ra papuluweg fapi thin nu Bible ni be weliy murung’agen e bin tomur e cham ni yira tay ko girdi’ rok Got, mab tamilang riy ni fare ngachal ni Gog nu Magog e der yip’ fan Satan, ya be yip’ fan ba ulung i nam. Gur, “fare pilung ko lel’uch” e ir e ra pow’iy e re ulung ney? Dariy be’ ni manang. Machane, biney e thin e ba puluw ko n’en ni yog Jehovah u murung’agen Gog ni faani gaar: “Ngam chuw ko gin ga bay riy ko lel’uch nib palog, ni ga be gafaliy baraba’ i salthaw nib gel gelngin u boch e nam nib yoor, ni yad gubin ni yad bay u daken e os.”—Ezek. 38:6, 15, BT.
Rogon Ni Nge M’ay E Re M’ag Ney
8 Tomuren ni kan gothey e pi yurba’ i teliw ni googsur, ma pi tapigpig rok Got e ka yad be par “ni dariy ban’en ni be buch rorad” machane bod ni yad be par u bang ni “dariy e yoror nge rungrung riy.” (Ezek. 38:11, 14, BT) Mang e ra buch rok e pi tapigpig rok Jehovah ney ni ka yad be ulul ko pigpig ngak Got ni gowa dariy ban’en ni be yororiyrad? Be m’ug riy ni ‘boor’ e girdi’ ni yad ra cham ngorad. Be yog e Bible nra cham Gog u daken e “but’ nu Magog.” (Mu beeg e Ezekiel 38:2, 15, 16, BT.) Uw rogon u wan’dad e re cham nem?
9 Gad manang ni yira cham ngak e girdi’ rok Got, machane susun dabi magafan’dad nib gel. Ba ga’ fan ni ngad mageygad ni gad ba fas, machane n’en th’abi ga’ fan u wan’dad e ngan thothupnag fithingan Got me tamilang u wan’ e girdi’ ni ir e en th’abi tolang. Boor ko 60 yay ni ke yog Jehovah ni gaar: “Bayi mich u wan’rad ni Gag Somol.” (Ezek. 6:7) Ri gad baadag ni ngad guyed ko uw rogon ni nge lebug e re yiiy rok Ezekiel ney. Ma be pagan’dad ni manang Jehovah rogon ni “nge ayuweg e piin ni yad ma fol rok ko gafgow ni ma yib ngorad.” (2 Pet. 2:9) Ngiyal’ ney e ngaud athamgilgad ni ngad gelnaged e michan’ rodad ya nge yag ni ngad pared ni gad ba yul’yul’ ngak Jehovah ni yugu demtrug e skeng nra yib ngodad. Mang e thingar da rin’ed? Thingar da meybilgad, ma ngad filed mad fal’eged i lemnag e Thin rok Got, ma ngad machibnaged fare thin nib fel’ ngak e girdi’. Gad ra rin’ ni aram rogon, ma gad be gelnag e athap rodad ko yafas ni manemus, ni nge bod ba “angkar.”—Heb. 6:19; Ps. 25:21.
“Chiney e Kam Manged Girdien” Got
16 Tomuren ni yira thang fare Babylon nib Gilbuguwan, ma aram e ngiyal’ ni yira cham ko girdi’ rok Got. Aram e ngiyal’ nra t’uf ni ngad pared u tan e ayuw rok Jehovah. Ra taw ko ngiyal’ ni ke dugliy Jehovah, ma ra pow’iy urngin ban’en nra buch u fayleng. Ma aram e ngiyal’ nra tabab e gin tomur ko fare “gafgow” nib ga’, ni ka nog e Armageddon ngay. (Matt. 24:21; Ezek. 38:2-4) Ra cham Gog ko girdi’ “ni kar mukungad ngaram u boch e nam,” ni aram e girdi’ rok Jehovah. (Ezek. 38:10-12, BT) Nap’an nra buch e re n’ey, ma aram e ngiyal’ nra yib Jehovah ni nge ayuweg e girdi’ rok me cham ngak Gog nge piin ni yad ba muun ngak. Aram e ngiyal’ nra gagiyelnag Jehovah feni tolang e gagiyeg rok nge feni thothup fithingan, ya ke gaar: “Bay gu dag ngak urngin e nam ni gag e ba gel gelngig ma gu ba thothup. Ma aram e bay ra nanged ni Gag fare Somol.”—Ezek. 38:18-23, BT.
Ngan Fal’eg i Gay Boch Ban’en nib Ga’ Fan ko Thin rok Got
Mu Fil Ma Ga Fil Ngak Yugu Boch E Girdi’ E Yalen E Kristiano
12 I tamilangnag fare apostal u feni ga’ fan ni ngam fil mag gay rogon ni ngam fol ko pi fonow u Bible. Ngongol nib kireb ni i rin’ piyu Jew e be darifannag fithingan Jehovah. Be gaar e Bible: “Ga be uf nga murung’agen e motochiyel rok Got ni ba’ rom ma ga be girngiy e tamra’ nga daken Got ni bochan e ga be th’ab e motochiyel rok fa? Ya be gaar e babyor nib thothup, ‘Piin ni gathi yad piyu Israel e yad be yog e thin nib kireb nga fithingan Got ni bochan e ngongol romed piyu Israel.’” (Roma 2:23, 24) Ere ku arrogodad e ngiyal’ ney ni faan dab da folgad ko pi fonow nu Bible nthingari fol e piin Kristiano riy, ma aram e gad be darifannag e En ni Be Pi’ e pi fonow nem. Machane faan gad ra fol ko fonow rok, ma aram e gad be tayfan fithingan ma gad be pining e sorok ngak. (Isaiah 52:5; Ezekiel 36:20) Faan ga ra lemnag e re n’ey ma susun nra gelnag e michan’ rom ni ngam dugliy ni ngam fol ko pi motochiyel rok Got ni yugu aram rogon nib mom ni nge dab mu fol u nap’an ni yira waliyem ko kireb ara ga be mada’nag boch ban’en nra skengnag rogon e yul’yul’ rom. Ku bay ban’en nrayog ni ngad filed ko thin rok Paul. Gathi kemus ni gad manang nib ga’ fan rogon e ngongol rodad u p’eowchen Got. Ya nap’an ni gad be ayuweg e girdi’ ni ngar nanged e pi ney, mab t’uf ni ngad ayuweged yad ni ngar nanged ni faanra yad ra fol ko fonow rok Got, ma rayog ni ngar ted fan fithingan. Ere gathi kemus ni ma yib angin e pi fonow ney ngak e piin Kristiano ni aram e rayog ni ngar pared u fithik’ e pagan’ maku ra fel’ fithik’ i dowrad. Ya ku rayog ni nge ayuwegrad ni ngar pininged e sorok ngak e En ni Ke Pi’ e pi fonow nem ma be pi’ e athamgil nga laniyan’ e girdi’ ni ngar folgad riy.—Psalm 74:10; James 3:17.
w88-E 9/15 24 ¶11
“Bay Ra Nanged ni Gag” Jehovah
11 Tomuren ni sul piyu Israel nga Judah, ma aram mar fal’eged rogon fare binaw ni immoy ni dariy be’ riy ni nge sul nga rogon, ya nge bod fagi milay’ nu “Eden.” (Mu beeg e Ezekiel 36:33-36.) Re n’ey e taareb rogon ko n’en ni ke rin’ Jehovah u nap’an e duw ni 1919 ni fan ko piin kan dugliyrad. Pi Kristiano ney e ur moyed ni yad bochi ulung nib achig, machane munmun me ga’nag Jehovah fare paradis ni be yip’ fan ban’en ni aram e ke uneg fare ulung i “girdi’ ni ke muulung ni pire’ ni pire’” ngorad. Ere bochan ni piin ni yad bang ko fare paradis ni be yip’ fan ban’en e yad ba thothup, ma aram fan ni gubin e piin ni Kristiano ni kar ognaged yad ngak Got e thingar ra gayed rogon ni nge par e re paradis ney nib thothup.—Ezekiel 36:37, 38.
August 28–September 3
BOCH E THIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT | EZEKIEL 39-41
“Fare Tempel Nni Pilyeg e Changar Rok Ezekiel Nge Guy e Ba L’ag Rogon Ngom”
w99-E 3/1 11 ¶16
“Mu Tay Lanin’um” Ko Tempel Rok Got!
16 Ra ngad nanged e fulweg ko re deer ney, mab t’uf ni ngad nanged e n’en nni pilyeg e changar rok Ezekiel nge guy. I yoloy Ezekiel ni gaar: “U lan e changar rog ni pilyeg e fekeg Got ko binaw nu Israel nge teg nga daken bburey nib tolang. Puluwon owcheg e gguy ban’en ni bod bbinaw nib ga’ nib sug ko naun.” (Ezekiel 40:2, BT) Fare “burey nib tolang” ni guy Ezekiel u lan e changar rok e be puguran ngodad e thin ni bay ko Mikah 4:1 ni gaar: “Tin ni bay fini yib e rran e fare burey ni bay e tempel riy e bayi par ni ir e th’abi tolang u fithik’ e burey. Girdien pire’ e nam e bay ra thelepgad ngay.” Wuin ni ke lebug e re yiiy ney? Be dag fare thin ni bay ko Mikah 4:5 nra lebug e re thin ney ko ngiyal’ ni be liyor girdien e pi nam ko pi got rorad ni googsur. Bin riyul’ riy e, ke lebug ko ngiyal’ ney ni gad bay riy ni aram e “tin ni bay fini yib e rran.” Ireray e ngiyal’ ni kan tolangnag e bin riyul’ e liyor ni yima tay ngak Got, ya ke yag rok e pi tapigpig rok ni ngar sulweged e bin riyul’ e liyor nga rogon.
Tin nib Ga’ Fan ko Babyor rok Ezekiel—II
40:3–43:17—Mang e be yip’ fan fare tempel ni kan foleg? Fare tempel ni kan foleg e ba pow ni be micheg nib m’agan’ Jehovah ngay ni ngan sulweg e bin riyul’ e liyor nga rogon.
Tin nib Ga’ Fan ko Babyor rok Ezekiel—II
40:14, 16, 22, 26. Fare rungrung ni bay ko gin ni yima yan riy nga lan e tempel ni kan ker yaan e niw ngay e be dag ni kemus ni yigoo piin nib mat’aw e ngongol rorad e rayog ni nga ranod nga lan e tempel. (Psalm 92:12) Re n’ey e be fil ngodad ni faanra nge m’agan’ Jehovah ko liyor ni gad be tay ngak, mab t’uf ni nge mat’aw e ngongol rodad u p’eowchen.
Ngan Fal’eg i Gay Boch Ban’en nib Ga’ Fan ko Thin rok Got
w12-E 9/1 21 ¶2
“Ma Aram e Bay Ra Nanged ni Gag” Jehovah
I yog Jehovah ni gaar: “Dab kug pag fithingag nguun darifannag.” Nap’an nra yon’ e girdi’ e kireb nga daken Got ni bochan boch ban’en nde mat’aw ni be buch ma aram e yad be darifannag fithingan. Ni uw rogon? Rogon ni be yog e Bible e ‘fithingan be’’ e bay rogon nga murung’agen. Rogon ni be yog reb e babyor e nap’an ni yira weliy fithingan Got ma aram e “be yip’ fan e pi n’en ni gad manang u murung’agen nib muun ngay e pi n’en ni ke weliy ngodad, nge tin ni ke gagiyel ni murung’agen, nge rogon ni ngaun tayfan.” Ere ngachal rok Jehovah e bay rogon nga murung’agen. Mang e gad manang u murung’agen Jehovah ni bay rogon ko tin nde mat’aw ban’en? Gad manang ni ir be’ ni ma fanenikay e miti ney e ngongol! Maku ma runguy e piin ni yima rin’ e tin nde mat’aw ban’en ngorad. (Exodus 22:22-24) Nap’an nra yog e girdi’ ni Got e ir e ma k’aring e pi n’en nde mat’aw ni nge buch ni yugu aram rogon ndabun e pi n’ey, ma aram e yad be kirebnag murung’agen ya yad be ‘darifannag fithingan.’—Psalm 74:10.
w89-E 8/15 14 ¶20
Ngan Tabab i Guy Rogon ni Ngan Sulweg e Paradis Nga Rogon
20 Ere mang e ra buch ko pi talin e cham nra magey u tomuren e Armageddon? Rogon ni kan yiiynag u Bible e ra n’uw nap’an ma fin rayog ni ngan chuweg gubin e pi talin e cham nib mom ni nge maad’ad e girdi’ ngay. Re n’ey e be yip’ fan ni boor e pi n’ey ni thingar ni chuweg. (Ezekiel 39:8-10) Machane, piin ni yad ra magey ni yad ba fos u tomuren e Armageddon e rayog ni ngar fanayed e tin ni ke magey ko pi talin e cham ney nga boch e kanawo’ nrayog ni nge yib angin ngorad.—Isaiah 2:2-4.