Pi Reference ni Fan ko fare Babyor ni Pi N’en ni Ma Rin’ e Piin Kristiano nge Machib ni Yad Ma Tay
February 4-10
BOCH E THIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT | ROMA 1-3
“Nguum Skulnag e Nangan’ Rom”
Uw Rogon ni Ngam Par nib Fel’ e Nangan’ Rom?
6 Gur, kemus ni yigoo pi tapigpig rok Jehovah e ke pi’ e nangan’ ngorad nib tow’ath? Mu lemnag e n’en ni yog apostal Paul ni kan thagthagnag ni gaar: “Piin ni gathi yad piyu Israel e dariy e re Motochiyel nem rorad; machane ngiyal’ ni yad ra ngongliy e tin ni be yog e re Motochiyel nem ni yad e sum u lanin’rad ni ngar ngongliyed, e aram e kar manged ba motochiyel ngorad, ni yugu aram rogon ndariy fare Motochiyel rok Moses rorad. Ya ngongol rorad e be m’ug riy ni tin ni be yog fare Motochiyel ni ngan rin’ e yad manang u lanin’rad. Ya ku er rogon lanin’rad ni be dag ni re n’ey e ba riyul’, ni bochan e yu ngiyal’ e ma yog e lem rorad ngorad nib tagan e tin ni kar ngongliyed, ma yu ngiyal’ e ma yog ngorad nib mat’aw e tin ni kar ngongliyed.” (Roma 2:14, 15) Ere, mus ko piin ndar nanged e motochiyel rok Jehovah ni bay yu ngiyal’ ni yad ma ngongol nib puluw ko motochiyel rok ni bochan e nangan’ ni bay rorad.
Uw Rogon ni Ngam Par nib Fel’ e Nangan’ Rom?
8 Uw rogon ni ngam dugliy ban’en nrogon ni be yog e nangan’ rom? Boch e girdi’ e ma dugliy ban’en nrogon ni baadag laniyan’. Sana ra lungurad, “Der magawonnag e nangan’ rog.” Machane, ar’ar u lan gum’ircha’dad e rib gel nrayog ni nge suruy e nangan’ rodad. Be gaar e Bible: “Mini’ e rayog ni nge nang fan laniyan’ [“gum’irchaen,” NW] e girdi’? Dakuriy yugu reb e ban’en ni aram feni sasaliyeb.” (Jeremiah 17:9, BT) Ere, gathi n’en ni gad baadag e ba ga’ fan, ya u m’on ni ngad dugliyed ban’en ni ngad rin’ed ma ngad lemnaged rogon laniyan’ Jehovah Got riy.
9 Faan gad ra dugliy ban’en nrogon nib puluw ko nangan’ rodad ni kan skulnag, ma aram e be dag ni bay madgun Got u wan’dad, ma gathi gad be rin’ ban’en nrogon ni baadag lanin’dad. Mu lemnag Nehemiah ni ir reb e governor nib yul’yul’ ni immoy. Bay mat’awun ni nge yog ko girdi’ nu Jerusalem ni ngar pied puluwon boch ban’en nib muun e tax ngay, nrogon ni baadag. Machane de rin’. Mang fan? Ya dabun ni nge kireb e tha’ u thilrow Jehovah ni bochan e be gafgownag e girdi’ rok. I gaar: “Gag e ba thil e ngongol rog, ni bochan e ug tayfan Got.” (Nehemiah 5:15, BT) Madgun Got e ba ga’ fan, ya ra bay rok be’ ma be rus ni nge kirebnag laniyan’ Jehovah. Ma re n’ey e ra ayuwegdad ni ngad dugliyed ban’en nrogon nib puluw ko Thin Rok.
Ngan Fal’eg i Gay Boch Ban’en nib Ga’ Fan ko Thin rok Got
Tin Ba Ga’ Fan ko fare Babyor ni Yan Ngak Piyu Roma
3:4. Nap’an nra thil e thin ko girdi’ ko thin rok Got, ma gadad e ngad ted ni “Got e dabisiy ni nge par nib yul’yul’” ni aram e nga i pagan’dad ko thin nu Bible ngad ngongolgad nib puluw ko tin nib m’agan’ Got ngay. Faan gad ra pasig ko machib ko fare Gil’ilungun nge maruwel ni ngan pingeg e girdi’ ngar manged pi gachalpen Jesus, ma aram e rayog nda ayuweged boch e girdi’ ngar nanged ni Got e ba riyul’.
Tin Ba Ga’ Fan ko fare Babyor ni Yan Ngak Piyu Roma
3:24, 25—Uw rogon ma “fare biyul ni pi’ Kristus Jesus” e ra upunguy “e denen ni buch kakrom” u m’on nni pi’ puluwon? Bin som’on e yiiy ko Messiah ni kan yoloy ko Genesis 3:15, e lebug ko duw ni 33 C.E. u nap’an nli’ Jesus ngem’ u daken baley i gek’iy. (Gal. 3:13, 16) Machane, re ngiyal’ i n’em ni yog Jehovah e re yiiy nem, e rayog ni nge sap ko fare biyul ni bod ni ke m’ay i pi’, ya dariy ban’en nrayog ni taleg Got ni nge dabi lebguy e tin nib m’agan’ ngay. Ere u daken fare biyul ni fini pi’ Jesus Kristus, me Jehovah e ra n’ag fan e denen rok pifak Adam ni michan’rad ngak ko re n’em ni kan micheg. Ma re biyul nem e ki ki yog riy ni ngan faseg ko yam’ e piin nra m’ad u m’on u ngal’an e Kristiano.—Acts 24:15.
February 11-17
BOCH E THIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT | ROMA 4-6
“Got e Ke Dag Ngodad Gelngin Feni Ri Gadad ba T’uf Rok”
Ke Dag Got Ngodad Gelngin Feni Ri Gad Ba T’uf Rok
5 I tamilangnag Paul e re n’ey ni tabab ko pi thin ni baaray ni gaar: “Denen e yib nga fayleng u daken taabe’, ma denen ni ngongliy e fek e yam’ i yib. Wenegan ni yib e af e yam’ ngak urngin e girdi’ nu fayleng, ni bochan e urngin e girdi’ ni ngongliy e denen.” (Rom. 5:12) Rayog ni ngad nanged fan e re thin ney ni bochan e kan yoloy nga Bible rogon ni tabab e yafas ko girdi’. I sunmiy Jehovah l’agruw ni’ ni aram Adam nge Efa. Ba flont e en Tasunmiy, maku arrogon e gal ni som’on e girdi’ ni sunmiyrow. Kari mus ni taareb e motochiyel ni pi’ ngorow me yog ngorow ni faan yow ra th’ab, ma yow ra yim’. (Gen. 2:17) Machane, kar mel’egew ni ngar th’abew e re motochiyel nem ni aram e kar togopuluwgow ngak e En ni Pi’, ni ir e Th’abi Tolang.—Deut. 32:4, 5.
Ke Dag Got Ngodad Gelngin Feni Ri Gad Ba T’uf Rok
6 Tomuren ni denen Adam e fin aram e ngiyal’ ni fakay e bitir me af e denen ngorad. Dar uned i th’ab fare motochiyel ni th’ab Adam, ere de taareb rogon e denen rorad; maku nap’an nni gargelegrad ma dawor ni pi’ e motochiyel. (Gen. 2:17) Yugu aram rogon ma ke af e denen ngak pi fak Adam. Ere denen nge yam’ e aram e n’en ni i gagiyegnagrad nge mada’ ko ngiyal’ ni pi’ Got e motochiyel ngak piyu Israel. Ma re n’ey e be tamilangnag ni yad e tadenen. (Mu beeg e Roma 5:13, 14.) Wenegan e denen e rayog ni ngan susunnag nga ba mit e m’ar ni ke af ko gallabthir rok be’ ngak. Yugu aram rogon ni bay boch e bitir u boch e tabinaw ni ma af e m’ar ko gallabthir rok ngak, machane gathi gubin e bitir u lan fare tabinaw ni bay e re m’ar nem rorad. Gad gubin ni ke af e denen rok Adam ngodad, ma bochan e re n’em, ma gad gubin ni gad ra yim’. Ere rayog ni ngad chuwgad ko re gafgow ney biid, fa?
Ke Dag Got Ngodad Gelngin Feni Ri Gad Ba T’uf Rok
9 Mang e be yip’ fan fapi thin ni Greek ni “daki kireb e rok e girdi’” nge “ke pithig urngin e girdi’ ko kireb”? I yoloy be’ ni ma pilyeg e Bible ni gaar: “Re n’ey e ba fanathin ni bay rogon ko motochiyel. Be weliy murung’agen be’ ni ke thil e tha’ u thilrow Got, ni gathi bochan e ke thil e ngongol rok . . . Ya re n’ey e be dag ni ke dugliy Got ni nge ayuweg e cha’ nem ni bay ban’en nib kireb ni ke rin’. Bod ni ke pufthinnag Got ya ka nog ni ir be’ nde mat’aw. Machane, ke n’ag Got fan e kireb rok.”
10 Uw rogon nrayog ni nge n’ag e “Tapufthin ko fayleng ni polo’” fan e denen rok be’ nde mat’aw? (Gen. 18:25) Som’on e l’og Got Fak ni kari maagirag rok nge yib nga fayleng. Rib fel’ rogon ni rin’ Jesus e tin nib m’agan’ e Chitamangin ngay ni yugu aram rogon ni boor e skeng ni i yib ngak, ma un moningnag, ma yibe gafgownag. I par nib yul’yul’ nge mada’ ko ngiyal’ ni yim’ u daken fa ley i gek’iy. (Heb. 2:10) I pi’ Jesus e yafas rok nib flont ni nge biyuliy pi fak Adam ko denen nge yam’.—Matt. 20:28; Rom. 5:6-8.
Ngan Fal’eg i Gay Boch Ban’en nib Ga’ Fan ko Thin rok Got
Tin Ba Ga’ Fan ko fare Babyor ni Yan Ngak Piyu Roma
6:3-5—Mange be yip’ fan e kan taufe kan un ngak Jesus nge kan taufe ko yam’ ni tay? Nap’an ni dugliy Jehovah ko kan ni thothup e piin ni ngar uned ngak Kristus, mar manged gothon fare ulung ni aram e fare dowef rok Kristus, ma ir lolugen. (1 Kor. 12:12, 13, 27; Kol. 1:18) Aray e kan taufe kan un ngak Kristus. Pi Kristiano ni kan dugliyrad e ku kun “taufenagrad ko yam’ ni tay [Kristus]” ni aram e yad be par u ba yafas ni kar pied ngak Got ma kar fekedan’rad ko athap ko par u fayleng ni manemus. Arfan, ni yam’ ni yad ma tay e ba maligach ni bod e yam’ ni tay Jesus, machane yam’ ni yad be tay e dariy rogon ko biyul. Re n’ey ni ngan taufe ko yam’ ni tay Jesus e ra lebug u nap’an ni yad ra yim’ min fasegrad ko yafas u tharmiy.
Mang e Athap ko Pi Ga’ Rog ni Kar M’ad Kakrom?
Nap’an ni yira faseg e piin nde mat’aw, ma gur, yira pufthinnagrad ni be yan u rogon e n’en ni ur rin’ed u m’on ni ngar m’ad? Danga’, ya be yog e Roma 6:7 ni gaar: “Faanra yim’ be’ ma ke chuw u fithik’ i gelngin e denen.” Ere, piin nde mat’aw e kar pied puluwon e denen rorad u daken e yam’ ni kar ted. Ma pufthin ni yira tay ngorad e be yan u rogon e n’en ni yad ra rin’ u tomuren ni kan fasegrad ko yam’, ma gathi n’en ni ur rin’ed u m’on ni ngar m’ad. Ere, mang angin nra yib ngorad?
February 18-24
BOCH E THIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT | ROMA 7-8
“Gur, Ga Be ‘Sonnag e Chirofen’ nra Flaabnag Got Pi Fak Riy?”
Mu Pag Jehovah ni Nge Ayuwegem Nge Puf Rogom
17 I yoloy Paul murung’agen e puf rogon nra pi’ Jehovah ngak e girdi’ rok u roy u fayleng ni gaar: “Urngin e pi n’en ni sunumiy Got e ri yad be sonnag e chirofen ni bayi flaabnag Got pi fak.” Me ulul ngay ni gaar: “Reb e rran e bay ra pired ni gathi yad e sib rok e wod, mi yad un ko flaab rok pi fak Got.” (Rom. 8:19-21) “Pi n’en ni sunumiy Got” e be yip’ fan e girdi’ ni bay e athap rorad ni ngar pared u roy u fayleng, ma ra fel’ rogorad u nap’an ni yad ra “un ko flaab rok pi fak Got” ni kan dugliyrad. Re flaab ney e ra tabab u nap’an ni yira faseg “pi fak Got” nga ranod nga tharmiy, mi yad un ngak Jesus ngar chuweged e tin nib kireb u fayleng mar ayuweged e girdi’ ni “pire’ ni pire’” nga ranod nga lan fa bin nib beech e m’ag.—Rev. 7:9, 14.
Ngad Felfelan’gad ko Athap Rodad
11 Ke pi’ Jehovah ban’en ngak e girdi’ nrayog ni nge ‘l’agan’rad ngay’ u nap’an ni micheg ngorad nra chuwegrad u tan pa’ Satan ni Moonyan’ u daken “fak” ara owchen fare pin. (Rev. 12:9; Gen. 3:15) Jesus Kristus e ir e en th’abi ga’ fan u fithik’ e piin owchen ara “fak” fare pin. (Gal. 3:16) Bochan ni yim’ Jesus min faseg ko yam’ ma aram e ke yog e athap ko girdi’ ni nge dabkur manged sib ko denen nge yam’. Re athap ney e bay rogon ko ngiyal’ ni “bayi gagiyel pi fak Got,” ni aram e piin ni kan dugliyrad. Pi cha’ney e yad e tin ni ka bay ko piin “owchen” fare pin. Reb e kanawo’ ni yad ra gagiyel riy u tharmiy e aram e nap’an ni yad ra un ngak Kristus ngar thanged e re m’ag rok Satan ney. (Rev. 2:26, 27) Angin e re n’ey e aram e ra magey yugu boch e saf ni yad ba fas u tomuren fare gafgow nib ga’.—Rev. 7:9, 10, 14.
Ngad Felfelan’gad ko Athap Rodad
12 Mang ayuw e ngan pi’ ngak e “pi n’en ni sunumiy Got” ara girdi’ u nap’an e Gagiyeg rok Kristus u Lan Taareb e Biyu’ e Duw. Ngiyal’ nem ma “pi fak” Got e yad ra gagiyel u nap’an ni yad ra un ngak Kristus ngar manged pi prist ngar ayuweged e girdi’ nge fel’ rogorad ko fare maligach ni ke pi’ Jesus Kristus ngorad. Nap’an nra gagiyegnag Gil’ilungun Got e fayleng ma girdi’ nib mat’aw e yad ra par ni “gathi yad e sib rok e wod.” Dabki yib e magawon ngorad ni wenegan e denen nge yam’ ni faan yad ra par nib yul’yul’ ngak Jehovah u nap’an fare biyu’ e duw ngu nap’an e bin tomur e skeng ni yira pi’ ngorad, ma yira yoloy fithingrad nga “babyoren e piin kar fosgad.” Mi yad un ko “flaab rok pi fak Got.” (Rev. 20:7, 8, 11, 12) Rib fel’ e re athap ney!
Ngan Fal’eg i Gay Boch Ban’en nib Ga’ Fan ko Thin rok Got
w17.06-E 3
Gur, ka ga manang?
Mang e ba thil u thilin ni nge “par lanin’med ni tin ni ba adag e dowef romed e ir e be gagiyegnag” ara nge “par lanin’med ni tin ni ba adag e Kan ni Thothup [“gelngin Got nib thothup,” NW] e ir e be gagiyegnag”? (Rom. 8:6)
Be’ ni ma ngongliy e tin ni be ar’arnag e ba ga’ ni ma rin’ e tin baadag e dowef rok ndawori flont. Ma gubin ngiyal’ ni ma weliy e tin nib m’on u wan’ ni ma ar’arnag. Machane be’ ni ma pag gelngin Got nib thothup ni nge gagiyegnag e gubin ngiyal’ nib m’on u wan’ e tin nib m’agan’ Got ngay. Miti girdi’ ney e ma pag gelngin Got nib thothup ni nge gagiyegnag. Ere, en nra maruweliy e tin nde m’agan’ Got ngay e dabiyog e yafos ngak machane en ni be maruweliy e tin nib m’agan’ Got ngak e ra yag e yafos ngak.—w16.12, pp. 15-17.
Mang e Ma M’ug ko Meybil Rom u Rogon Thilmew Jehovah?
20 Yu ngiyal’, e damur nang ko mang e nga mog ko meybil rom. I yoloy Paul ni gaar: “Faanra dad nanged e n’en ni ngad yibilayed, ma ra nang Got u gelngin e pi n’en ni dawor dogned. Machane en [Got] ni ma yaliy lanin’uy e manang ko mang e be yog gelngin nib thothup.” (Rom. 8:26, 27, NW) I gagiyegnag Jehovah ni ngan yoloy nga Bible boor e meybil. Gad ra fanay e pi n’ey ko meybil rodad ma aram e ra tay Got ni gowa thin rodad me fulweg taban. Manang Got rarogodad maku manang fan e thin nu Bible ni ke yoloy boch e girdi’ ni gelngin nib thothup e i ayuwegrad. Ra fulweg Jehovah taban e meybil rodad ya gowa be “ning” fa be yog gelngin nib thothup ban’en ni fan ngodad. Machane u nap’an ni ke yoor e tamilangan’ rodad ko Thin rok Got ma ra mom ni ngeb ngan’dad e pi n’en ni ngad yibilayed.
February 25–March 3
BOCH E THIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT | ROMA 9-11
“Fare Fanathin ni Murung’agen fare Ke Gek’iy ni Olive”
‘Rib Toar e Gonop Rok’ Got!
13 I taarebrogonnag apostal Paul e piin ni yad ra mang boch i owchen Abraham nga papa’ngin ba ke gek’iy ni olive ni be yip’ fan ban’en. (Rom. 11:21) Re ke gek’iy ni olive ney e be yip’ fan e n’en nib m’agan’ Got ngay nra lebguy u daken fare m’ag ni ngongliy u thilrow Abraham. Lik’ngin e re ke gek’iy nem e ba thothup ma be yip’ fan Jehovah ni ir e en ni ke pi’ e yafas ngak e piin ni kar manged piyu Israel u fithik’ i lanin’rad. (Isa. 10:20; Rom. 11:16) Ma kenggin e be yip’ fan Jesus ni ir e en ni th’abi ga’ fan u fithik’ e piin owchen Abraham. Ma papa’ngin e aram e piin ni yad ra mang boch e piin ni owchen Abraham ni yad e yad ra gamaneg fare “matheeg.”
‘Rib Toar e Gonop Rok’ Got!
15 Ere mang e rin’ Jehovah ni nge lebguy e n’en nib m’agan’ ngay? I yog Paul ni kan fek boch i pa’ngin ba ken e gek’iy ni olive ni dan yung kan puthuy ko re gek’iy nem ni nge yan nga lon e tin ni baaram ni kan t’ar kan n’ag. (Mu beeg e Roma 11:17, 18.) Ere pi Kristiano nra bad u boch e nam ni kan dugliyrad nga gelngin Got nib thothup ni bod boch e Kristiano ni ur moyed ko ulung nu Roma e aram e piin ni be yip’ fan papa’ngin fare ke gek’iy ni olive ndan yung ni faan ni puthuy ko fare ke gek’iy ni olive nni yung. Aram rogon nra manged boch e piin ni owchen Abraham. Som’on e ur moyed ni yad bod papa’ngin e gek’iy ni olive ndan yung ni be yip’ fan ni dar moyed u lan fare m’ag ni ngongliy Jehovah u thilrow Abraham. Machane ke bing Jehovah e kanawo’ ngorad ni ngar manged piyu Israel u fithik’ i lanin’rad.—Rom. 2:28, 29.
‘Rib Toar e Gonop Rok’ Got!
19 Arrogon, tin nib m’agan’ Jehovah ngay ni fan ngak piyu ‘Israel u fithik’ i lanin’rad’ e be lebug u reb e kanawo’ nrib fel’. (Rom. 2:28, 29) Rogon ni yog Paul e ra “thap yu Israel ni polo’ ngak Got.” (Rom. 11:26) Ra taw nga nap’an ni ke dugliy Jehovah, ma gubin piyu “Israel” ni aram girdien fachi ulung e yad ra mang pilung nge prist u tharmiy. Dariy ban’en ni rayog ni nge taleg ni nge dabi lebug e n’en nib m’agan’ Jehovah ngay!
Ngan Fal’eg i Gay Boch Ban’en nib Ga’ Fan ko Thin rok Got
Mu Pag e Fonow Rok Jehovah ni Nge Yal’uwegem
5 Ma uw rogon nfaanra bay be’ nib gelan’, ma dabun ni nge pag Jehovah ni nge yal’uweg? Uw rogon nra fanay Jehovah mat’awun ni bod fa en ni ma ngongliy e th’ib ni but’? Faanra ba mo’maw’ rok fa en ni ma ngongliy e th’ib ni nge ngongliy e re miti th’ib ni baadag, ma rayog ni nge dugliy ni nge fal’eg reb nib thil ara nge n’ag fare but’ ma dabki fanay. Ba ga’ ni ma buch e re n’ey ni bochan fa en ni ma ngongliy e th’ib ni but’ e de puluw rogon ni ke ngongliy fare th’ib. Machane Jehovah e gubin ngiyal’ nib puluw rogon ni ma yal’uweg e girdi’ rok. (Deut. 32:4) Faanra dabun be’ ni nge pag Jehovah ni nge yal’uweg ma ir e kireb rok. Ma thilyeg Jehovah rogon ni ma yal’uweg e girdi’ ni be yan u rogon ni yad be fol ko fonow. Faanra fol e girdi’ rok Jehovah ma rayog ni nge fanayrad. Ni bod ni piin Kristiano ni kan dugliyrad e yad e “piin ni be runguydad” ‘ni yima fanay ko tin ni ba ga’ fan ban’en.’ Machane girdi’ ndubrad ni ngar folgad ko fonow rok Got e ra “dag e damumuw” rok ngorad ma dabkiyog ni nge fanayrad ni ngar rin’ed ban’en.—Rom. 9:19-23.
it-1-E 1260 ¶2
Ba Pasig
De Puluw Kanawoen nib Pasig. Sana ra rin’ be’ ban’en nib pasig ngay, machane re n’em ni be rin’ e ba kireb ara de puluw u wan’ Got. Boor e pi Jew ko bin som’on e chibog ni ireray e n’en ni ur rin’ed. Ya ur guyed rogon ni nge puluw e tin ni ngar rin’ed ko fare Motochiyel rok Moses. Machane ke tamilangnag Paul ngorad nrogon farad pasig e de puluw ni bochan e dar nanged e bin nib puluw e tamilangan’. Ere, aram fan nde yag ngorad e tin nib mat’aw ban’en ni ke yib rok Got. Ba t’uf ni ngar nanged nde puluw e tin yad be rin’ ma ngar gayed rogon ni ngar fel’gad u wan’ Got. Re n’ey e thingar rin’ed u daken Kristus ya nge yag ni ngar mat’awgad ngak Got min pithigrad ko denen nge yam’. (Ro 10:1-10) Saul ni be’ ko fare binaw nu Tarsus e ir be’ nrib pasig ni i fol ko yalen rok piyu Jew maku be “gafgownag girdien e galesiya rok Got.” Gubin ngiyal’ ni i fol ko fare Motochiyel rok Moses ma aram rogon ni par ni ke “mat’aw.” (Ga 1:13, 14; Fil 3:6) Machane rogon feni rib pasig ni i fol ko yalen rok piyu Jew e de puluw. Ir be’ nib yul’yul’, ma aram fan ni dag Jehovah e runguy ngak u daken Kristus, ma aram me ayuweg ni nge nang rogon kanawoen e bin riyul’ e liyor.—1Ti 1:12, 13.