Pi Reference ni Fan ko fare Babyor ni Pi N’en ni Ma Rin’ e Piin Kristiano nge Machib ni Yad Ma Tay
March 4-10
BOCH E THIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT | ROMA 12-14
“N’en ni Be Yip’ Fan ni Nge Dag e Piin Kristiano e T’ufeg”
it-1-E 55
T’ufeg
Fare bugithin nu Greek ni phi·la·del·phiʹa ni be yip’ fan e “t’ufeg u thilin e walag” e thingari m’ug u thilin gubin e girdi’ u lan e ulung ko Kristiano. (Ro 12:10; Heb 13:1; kum guy e 1Pe 3:8.) Ere tha’ u thilin e pi walag u lan e ulung e thingari par nib chugur mab gel nra be’ ma nge gol ngak be’ ni bod rogon girdien reb e tabinaw. Yugu aram rogon ni ma dag e pi walag e t’ufeg u lan e ulung, machane yibe pi’ e athamgil nga lanin’rad ni ngar mon’ognaged rogon ni ngar rin’ed e re n’ey.—1Th 4:9, 10.
Fare bugithin ni phi·loʹstor·gos e be yip’ fan e “t’ufeg” ni bay u thilin l’agruw ni’ nib chugur e tha’ u thilrow. Fare bugithin ni sterʹgo ni ir e kan fek fare bugithin ni phi·loʹstor·gos riy e ba ga’ ni yima fanay ni nge yip’ fan e t’ufeg ni bay u thilin girdien reb e tabinaw. Ke pi’ Paul e athamgil nga laniyan’ e pi Kristiano ni ngar maruweliyed e re fel’ngin ney. (Ro 12:10) Ki tamilangnag nnap’an e tin tomuren e rran ma ra m’ug ko ngongol ko girdi’ ndab kur “runguyed” yad (aʹstor·goi ko thin nu Greek), ma pi girdi’ ney e bay rogon ni ngan li’rad ngar m’ad.—2Ti 3:3; Ro 1:31, 32.
“Ngam Pired ni Ba Aw e Gapas u Thilmed nge Urngin e Girdi’”
3 Mu beeg e Roma 12:17. Ke weliy Paul ni faanra ke togopluw be’ ngodad ma thingar dab da fulweged taban ngak. Re fonow rok ney e rib ga’ fan ko tabinaw ni gathi gubin e girdi’ riy ni tapigpig rok Jehovah. Faanra yog be’ ni gathi Kristiano e thin nib kireb ngak e en mabgol rok ni Kristiano ma thingar dabi sulweg taban ngak. Dabi yib angin nib fel’ ni faanra ‘ngan fulweg taban e kireb ko kireb.’ Ya wenegan nra yib riy e ra gel boch.
“Faanra Rin’ Be’ Ban’en nib Kireb Ngomed Ma Dab Mu Sulweged Taban Ngak nib Kireb”
12 Bin migid e fonow rok Paul u rogon e n’en ni ngaun rin’ ko girdi’ nib michan’rad nge piin nde michan’rad e gaar: “Faanra rin’ be’ ban’en nib kireb ngomed, ma dab mu sulweged taban ngak nib kireb.” Re thin nem e ba puluw rogon ko n’en ni ke yog kafram boch ni gaar: “Mu fanenikayed e tin nib kireb.” Riyul’, uw rogon ni nge gaar be’ kari fanenikan e tin nib kireb, ni faanra nge fanay e kireb ni nge fulweg taban e kireb rok boch e girdi’? Yira rin’ ni aram rogon ma ba math keru’ ko bay e t’ufeg “nib riyul’.” Aram me gaar Paul: “Mu guyed rogon ngam rin’ed e tin ni ma finey urngin e girdi’ ni ir e ba fel’.” (Roma 12:9, 17) Uw rogon ni ngad folgad ko pi thin nem?
13 Boch nga m’on riy, ma babyor rok Paul ni pi’ ngak piyu Korinth, e yoloy murung’agen fare gafgow ni pirieg e pi apostal. I gaar: “Kug manged tayengeg rok urngin e engel nge girdi’. . . . Ngiyal’ ni yira yibiliymad riy ni nge buch ban’en romad e gamad ma yibilay fa piinem ni nge ayuwegrad Got; ma yira gafgownagmad ma gamad k’adan’mad; ma yira yog e thin nib kireb ngomad ma gamad fulweg u fithik’ e thin nib munguy.” (1 Korinth 4:9-13) Ku aram rogon, ni be sap e girdi’ nu roy u fayleng ko tin riyul’ e Kristiano e chiney. Nap’an nra guy e piin nu toobdad i yan e tin nib fel’ ni gad be rin’ ni mada’ ko yu ngiyal’ ni yibe rin’ e tin nde yal’uw ngodad, ma sana yad ra adag ni nge fel’ boch u wan’rad e thin ko Kristiano ni gad be yog.—1 Peter 2:12.
Nge M’agan’um Ngay ni Ngam N’ag Fan e Kireb ni Ke Rin’ Be’ Ngom
13 Dabisiy ma bay ba ngiyal’ ni ga ra lemnag nrayog rom ni ngam ayuweg be’ ni ke oloboch ni nge fel’ u wan’ e pi kenggin e machib ni ma fol e piin Kristiano riy. I yog apostal Paul ni gaar: “Faanra yim’ e toogor rom ko bilig, ma ga pi’ e ggan ngak; ma faanra yim’ ko belel, ma ga pi’ e garbod ngak; ya faanra um rin’ed ni aray rogon ma susun e fin gimed be ulunguy e kol ni be yik’ nga daken lolugen, ni aram e be yik’ ko tamra’. Dab mu digey e kireb nge gel ngom; machane ngam ngongliy e ngongol nib fel’ ngam gel ngak e kireb.” (Rom. 12:20, 21) Ere, bochan ni ga be athamgil ni ngam dag e ngongol nib fel’ ngak be’ ni be togopuluw ngom, ma re n’ey e rayog ni nge munguynag laniyan’ facha’ me m’ug fel’ngin. Nap’an ni ga ra dag e runguy ma ga be athamgil ni ngam nang fan laniyan’ e en ni be togopuluw ngom, ma dabisiy nrayog ni ngam ayuweg ni nge fil murung’agen e tin riyul’ u Bible. Ere, yugu demtrug rogon ma faan ga ra ngongol u fithik’ e sumunguy ngak be’, ma aram e ga be ayuweg faanem ni nge fal’eg i lemnag pangim nib fel’.—1 Pet. 2:12; 3:16.
Ngan Fal’eg i Gay Boch Ban’en nib Ga’ Fan ko Thin rok Got
Rogon i Mel’eg e Pi N’en nib Fel’ Nra Chuweg e Chalban
5 Gubin ban’en ni ga ma rin’ ma bay rogon ko pigpig ni ga be tay ngak Jehovah. Nap’an ni yol Paul ngak piyu Roma me fanay bbugithin ni nge tamilangnag fan e re n’ey ngak e piin taareb e michan’ rorad. I gaar: “Ngam pied gimed ngak Got, ngam manged maligach nib fos ngak, ni kam pied gimed ko maruwel rok ma gimed ba fel’ u wan’. Ereray e bin riyul’ e liyor ni susun e ngam pied ngak Got.” (Roma 12:1) Re n’ey e ba muun lanin’um ngay, nge gum’irchaem, nge gelngim. Gubin e pi n’ey ni ga ma fanay ko pigpig ni ga ma tay ngak Got. (Mark 12:30) Aram fan ni yog Paul ni pigpig ni gad ma tay u polo’ i gelngidad e ba maligach. Re bugithin nem ni fanay e be puguran ban’en ngodad. Rogon ni bay ko fare Motochiyel Nni Pi’ Ngak Moses e de fel’ u wan’ Got e maligach ni bay bang riy nib kireb. (Levitikus 22:18-20) Ere, ku er rogon ni faanra bay ban’en nib kireb ko pigpig ni be tay reb e Kristiano, ma dabi fel’ u wan’ Got. Uw rogon nra buch e re n’ey?
6 I fonownag Paul e pi Kristiano nu Roma ni gaar: “Dab kum paged fan bayang u dowmed ngak e denen.” Ki yog Paul ngorad ni ngar ‘lied ngem’ e ngongol rorad nib denen.’ (Roma 6:12-14; 8:13) U tabolngin e gi babyor nem e yog boch e pi “ngongol” nem riy. I weliy murung’agen e girdi’ ni tadenen ni gaar: “L’ugunrad e ba sug ko meybil ni nge buch ban’en rok be’.” “Yad ba gur ni ngar maad’adgad ku be’ ara ra thanged e pogofan.” “Dar nanged . . . rogon ni nge yib madgun Got u wan’rad.” (Roma 3:13-18) Faanra fanay be’ yu yang u ‘downgin’ nga kireb, ma aram e be kirebnag downgin. Bod rogon ni faanra i yaliy be’ yaan e ngongol ni puwlag ara cham, ma aram e be kirebnag downgin ya ke ‘pag fan lan owchen ngak e denen.’ Ere, pigpig ni be tay e taareb rogon ngab maligach nib alit ma de fel’ u wan’ Got. (Deuteronomy 15:21; 1 Peter 1:14-16; 2 Peter 3:11) Rib kireb wenegan e re n’ey!
Tin nib Ga’ Fan ko fare Babyor ni Yan ngak Piyu Roma
13:1—Uw rogon ma pi tayugang’ ko am ni bay e “Got e ke tayrad”? Pi am ni bay ni “Got e ke tayrad” e ke pagrad Got yad be gagiyeg, ma yu ngiyal’ ma gagiyeg ni yad be tay e be guy Got u m’on riy. Ba gagiyel e re n’ey ko n’en ni ke yog e Bible u murung’agen boch e pilung.
March 11-17
BOCH E THIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT | ROMA 15-16
“Mu Sap ngak Jehovah ni Nge Pi’ e Athamgil Ngom me Fal’eg Lanin’um”
‘Mu Uned Ko Meyor ngak e Piin ni Yad Be Yor’
11 Fare thin nu Bible ni be weliy gelngin e kireban’ ni tay Jesus u nap’an ni yim’ Lazarus e aram reb ko pi thin ni bay u lan e Bible ni ma fal’eg lanin’uy. Ma gad manang nib puluw e re n’ey ni bochan e “urngin ban’en nni yoloy nga lan e babyor nib thothup e ni yoloy ni nge fonownagdad, ni bochan e nge yog e l’agan’ ngodad u fithik’ e gum’an’ nge athamgil laniyan’ ni be pi’ e thin ko babyor nib thothup ngodad.” (Rom. 15:4) Ere, faanra be kireban’um, maku baaray boch e thin nu Bible nrayog ni nge fal’eg lanin’um:
▪ “I Somol e ba chugur ngak e piin ke mulan’rad; ma ma ayuweg e piin dakuriy ban’en ni be l’agan’rad ngay.”—Ps. 34:18, 19, BT.
▪ “Yu ngiyal’ ni der paslagan’ug ma ke magafan’ug, ma [gur Jehovah e] ga [ma] fal’eg lanin’ug nggu felan’.”—Ps. 94:19, BT.
▪ “Somol rodad i Jesus Kristus nge Got ni ir e Chitamangidad, ni gadad ba t’uf rok e ir e ke runguydad ke ayuwegdad, ya ke pi’ e pagan’ ngodad nge reb e l’agan’ nib mudugil ni bay i par ndariy n’umngin nap’an, me ir e nge suguy lanin’med ko athamgil me gelnagmed.”—2 Thess. 2:16, 17.
“Mu Pag e K’adan’ ‘Nge Maruwel u Fithik’am Nge Yan i Mus Nga Rogon’”
5 Mu wenig ngak Jehovah ni nge pi’ gelngim. Jehovah e ir fare Got ni “ma yib e gum’an’ nge athamgil laniyan’ rok ngodad.” (Rom. 15:5) Kemus ni yigoo ir e manang rogon e pi magawon ni gad ma yan u fithik’, nge rogon e par rodad, nge pi n’en ni gad ma lemnag, nge rarogodad ni girdi’. Kemus ni yigoo ir e rayog rok ni nge ayuwegdad ni ngad k’adedan’dad u fithik’ boch ban’en nib mo’maw’ ni gad ma yan u fithik’. Be gaar e Bible: “Piin ni bay madgun u wun’rad e ma pi’ ngorad e tin ni nge yog ngorad; ma rung’ag e tin ni yad ma wenignag ngak me ayuwegrad.” (Ps. 145:19) Ere, nap’an ni gad ra meybil ngak Got ni nge pi’ gelngidad nge yag nda k’adedan’dad, ma uw rogon nra fulweg taban e meybil rodad?
“Thingari T’uf Rom Somol ni Ir e Got Rom”
11 Ke pi’ Jehovah e ‘l’agan’ ni nge suguydad ko felfelan’ nge gapas.’ (Rom. 15:13) L’agan’ ara athap rodad ni ke pi’ Got e aram e n’en ni ma ayuwegdad ni ngad athamgilgad u fithik’ e pi skeng ni gad ma mada’nag. Piin ni kan dugliyrad ni kar pared ni yad ba ‘yul’yul’ ni mus ko ngiyal’ ni kan thang e fan rorad, e kan pi’ e teeliyaw ko yafos ngorad.’ (Rev. 2:10) Piin ni yad ba yul’yul’ ni yad be athapeg e par u fayleng e yad ra felfelan’ ko pi tow’ath nra yag ngorad u Paradis. (Luke 23:43) Uw rogon e athap rodad u wan’dad? Gathi be suguydad ko felfelan’ nge gapas laniyan’, ma be k’aringdad ni nge t’uf rodad e En ni Ma Pi’ “urngin e tow’ath nrib manigil” ngodad?—Jas. 1:17.
Ngan Fal’eg i Gay Boch Ban’en nib Ga’ Fan ko Thin rok Got
w89-E 12/1 24 ¶3
Rayog ni Nggu “Nang Feni Riyul’ e T’ufeg Romed”
Mmudugil ni pi walag ni gathi yad e pi Jew e susun ni ngar ayuweged e pi Jew ko magawon rorad. Bin riyul’ riy e, “ba’ rogorad ni ngar ayuweged” e pi Kristiano ni bay u Jerusalem. Ya u rom u Jerusalem e garer fare thin nib fel’ riy nge yan ngak e piin ni gathi yad e pi Jew. I yog Paul ni gaar: “Yad e ra turguyed rorad ni ngar rin’ed ni aram rogon. Ma riyul’ ni ba’ rogorad ni ngar ayuweged e pi cha’nem ni kar gafgowgad; ya piyu Israel e kar pied ngak e piin ni gathi yad piyu Israel e tin ni yog ngorad rok Got, ni aram e thin rok Got, ere aram fan ni susun e nge pi’ e piin ni gathi yad piyu Israel ngak yu Israel boch e tin ni bay rorad ban’en ni yog ngorad rok Got.”—Roma 15:27
it-1-E 858 ¶5
Tin ni Ngan Nang ni Bay Nga M’on
Fare Messiah ara Kristus e aram e en ni Fak fare pin ni ke dugliy Got ni nge tow’athnag urngin e girdi’ nib mat’aw u fayleng. (Ga 3:8, 14) Som’on nni weliy murung’agen e en ni “Fak” fare pin e aram e tomuren fare togopuluw nni tay u Eden u m’on nni gargeleg Abel. (Ge 3:15) Re n’ey e kan nang ni sogonap’an 4,000 e duw u m’on ni nge tamilang murung’agen fare “tin nib riyul’ ni i par nib mith” ni weliy murung’agen e en ni ir e “fak fare pin” ni ir e nge mang fare Messiah. Ireray ban’en ni “ke kakrom i kakrom” ni ke par nib mith.—Ro 16:25-27; Efe 1:8-10; 3:4-11.
March 18-24
BOCH E THIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT | 1 KORINTH 1-3
“Gur Be’ ni Ga Ma Pag Gelngin Got nib Thothup ni Nge Pow’iyem, Fa?”
Uw Rarogon Be’ ni Ma Pag Gelngin Got nib Thothup ni Nge Pow’iy?
4 Am lemnag rogon ni ma lem be’ ni ma pag e pi n’en ni be ar’arnag ni nge pow’iy. Re fayleng ney e ke sugnag fare lem ni ma k’aring e girdi’ ni ngar rin’ed e pi n’en ni yad be ar’arnag. I yog Paul nre lem ney e aram fare lem ni be “gagiyegnag e piin ndarir folgad rok Got.” (Efe. 2:2) Re lem ney e ma k’aring yooren e girdi’ ni ngar rin’ed e pi n’en ni be rin’ e girdi’ u toobrad. Yad ma par ni pi’ n’en ni be ar’arnag e dowef rorad e aram e pi n’en nib m’on u wan’rad. Bochan e re n’ey, ma aram fan ni yooren i yad e yad ma rin’ e pi n’en ni yad be lemnag nib fel’ ni ngar rin’ed, ma darur guyed rogon ni ngar folgad ko pi motochiyel rok Got. Be’ ni ma pag e pi n’en ni ma ar’arnag ni nge pow’iy e ba ga’ ni yugu ma lemnag rogon ni nge yag e liw nib tolang ngak, me yoor e chugum rok, ara nge ayuweg mat’awun.
5 Ku mang reb e ban’en u rarogon be’ ni ma pag e pi n’en ni be ar’arnag ni nge pow’iy? Girdi’ ni aray rogon e yad ma rin’ e “tin nib kireb ni yima ar’arnag.” (Gal. 5:19-21) Gin som’on e babyor ni yoloy Paul nge yan ko ulung nu Korinth e be weliy boor ban’en u rarogon e piin ni yad ma pag e pi n’en ni yad be ar’arnag ni nge pow’iyrad. Pi n’ey e ba muun ngay ni ngan: yurba’ u but’, ara ngan guy rogon ni ngan yurba’nag e girdi’, ara ngan k’aring boch e girdi’ ni ngar togopuluwgad, ara ngan fek be’ nga tagil’ e puf oloboch, ara dab un tayfan e piin ni yad be yog e thin, ara kan par ni abich nge garbod e aram e n’en nib ga’ fan u wan’uy. Be’ ni ma pag e pi n’en ni be ar’arnag ni nge pow’iy e nap’an ni yira waliy ko kireb, mab mom ni nge war me un ko kireb ni kan waliy ngay. (Prov. 7:21, 22) I yog Jude ni piin ni yigoo pi n’en ni yad be ar’arnag e ir e be pow’iyrad e ra munmun ma dabki “gagiyegnagrad” gelngin Got nib thothup.—Jude 18, 19.
Uw Rarogon Be’ ni Ma Pag Gelngin Got nib Thothup ni Nge Pow’iy?
6 Ere, mang e be yip’ fan ni nge pag be’ “gelngin Got nib thothup ni nge pow’iy”? Be’ ni ma pag gelngin Got nib thothup ni nge pow’iy e ri ma lemnag e tha’ u thilrow Got, nib thil ngak be’ ni ma pag e pi n’en ni be ar’arnag ni nge pow’iy. Girdi’ ni aray rogon e yad ma athamgil ni ‘nguur pired ni yad be folwok rok Got.’ (Efe. 5:1) Re n’ey e be yip’ fan ni yad ma athamgil ni ngar nanged rogon laniyan’ Jehovah u boch ban’en mar lemnaged boch ban’en ni bod rogon ni ma lemnag. Girdi’ ni aray rogon e rib riyul’ Got u wan’rad. Yad ba thil ngak e piin ni yad ma pag e pi n’en ni yad be ar’arnag ni nge pow’iyrad, ya yad ma guy rogon ni nge puluw e ngongol rorad ko pi motochiyel rok Jehovah. (Ps. 119:33; 143:10) Yad ma athamgil ni nge m’ug “wom’engin gelngin Got nib thothup” rorad ko bin ni ngar rin’ed e tin nib kireb ni yad be ar’arnag. (Gal. 5:22, 23, NW) Ra ngari tamilang u wan’dad rarogon be’ ni ma pag gelngin Got nib thothup ni nge pow’iy, ma aram e ngad lemnaged e re n’ey: Be’ nrib salap ko siyobay e yima yog ni ir be’ nib laniyan’ i siyobay. Ere, ku arrogon be’ nrib ga’ fan u wan’ e liyor ni be tay ngak Got ni yira yog ni ir be’ ni ma pag gelngin Got nib thothup ni nge pow’iy.
Uw Rarogon Be’ ni Ma Pag Gelngin Got nib Thothup ni Nge Pow’iy?
15 Uw rogon ni ngad folwokgad rok Kristus? Be yog e Bible ko 1 Korinth 2:16 ni nge yag “laniyan’ Kristus” ngodad. Ku be yog e Filippi 2:5 ni nge yag ngodad “fare lem nge fare pangin ni immoy rok Kristus Jesus.” Ere, faanra ngad boded Kristus, mab t’uf ni ngad nanged rogon e lem nge ngongol rok. Ngemu’ ma gad lek luwan ay. Jesus e i par ni tha’ u thilrow Got e aram e n’en nib m’on u wan’. Ere faan gad ra bod Jesus, ma aram e rayog ni ngad boded Jehovah. Ere, aram fan nrib t’uf ni ngad filed rogon ni ngaud lemgad ni bod rogon Jesus.
Ngan Fal’eg i Gay Boch Ban’en nib Ga’ Fan ko Thin rok Got
it-2-E 1193 ¶1
Gonop
Rogon e gonop ko girdi’ ko re fayleng ney e kar siyeged e n’en ni ke pi’ Got u daken Kristus ya kar ted ni aram ban’en ndariy fan. Mus ngak e piin ni yad ma yog e thin nsana rayog ni ngar dugliyed boch ban’en nib fel’ rogon, machane ra “richibiyed” fare Somol ko flaab ko fa ley i ren. (1Ko 1:18; 2:7, 8) Machane ke chel Got be tamilangnag ni gonop rok e girdi’ nu fayleng e ba m’ay fan. I tamra’nagrad ni aram e be fanay e n’en ni yad be finey ni “balyang rok Got,” ni kub muun ngay e piin ni yad be lemnag ndar ‘gonopgad’ ma dabiyog ni nga ‘rogned e thin’ ma gathi yad ba “tolang” ni ngar lebguyed e tin nib m’agan’ ngay. (1Ko 1:19-28) Ke puguran Paul ngak e pi Kristiano nu Korinth ni “gonop nib mil fan ko re fayleng ney, ara ngak e pi pilung ni be gagiyegnag e girdi’ ko re fayleng” ney e ba m’ay fan. Ma aram fan nre gonop ney e gathi bang ko thin ni i machibnag. (1Ko 2:6, 13) Miki ginang e pi Kristiano nu Kolose ndab ra paged e “gonop rok e girdi’ [phi·lo·so·phiʹas ni be yip’ fan rogon nib t’uf e gonop rom] nge sabanban ndariy rogon nga bayang, ni yib ko machib ni sum rok e girdi’ ni yibe fil ngak reb e mfen nge reb” ni nge bannagrad.—Kol 2:8; mu taareb rogonnag ko vss 20-23.
Tin nib Ga’ Fan ko Babyor ni Yan ngak Yu Korinth
2:3-5. Nap’an ni i machib Paul u lan yu Korinth, ni gin’en ntagil’ e llowan’ nge skul rok yu Greek, ma sana i lemnag ko rayog ni nge guy rogon nge michan’ e piin ni yad be motoyil ngak fa. Machane, de pag e meewar ara marus ni gomanga bay rok ni nge magawon ngak i rin’ e machib ni ke pi’ Got ngak. Ku arrogodad ndab da paged e yu ngiyal’ i n’en nib thil rarogon ni nge talegdad ndab kud wereged fare thin nib fel’ ko Gil’ilungun Got. Rayog nda pagedan’dad ko ayuw rok Jehovah ni bod ni rin’ Paul.
March 25-31
BOCH E THIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT | 1 KORINTH 4-6
“Ri Buchuuw e Is me Thownag Ba Flowa ni Polo’”
it-2-E 230
Is
Ireray e n’en ni fanay apostal Paul u nap’an ni yog ngak e pi Kristiano ko ulung nu Korinth ni ngar chuweged fare moon ni ke ngongliy e ngongol ndarngal u lan e ulung rorad. I yog ngorad ni gaar: “‘Ri buchuuw e is me thownag ba flowa ni polo’.’ Ere re is nir ni ke n’uw nap’an ni aram e denen ni be par u fithik’med e ngam n’iged nge yog ni mmachalboggad ni polo’. Ma aram mi gimed bod bangi flowa ni ka fin nni gelgiy ndariy e is riy, ya ri gu manang ni aray rogomed. Ere chiney ni kan pi’ Kristus ni maligach ni ir e ke mang saf rodad ko Paluk’af.” Ma aram me tamilangnag e n’en ni be yip’ fan fare “is” u nap’an ni yog ni ‘gathi flowa ni bay fa bin kakrom e is riy ni aram e denen nge ngongol nib kireb e ngar madnomniged e madnom rorad ngay, ya ngar madnomniged e madnom rorad ko flowa ni dariy e is riy, ni flowa ko machalbog nge tin riyul’.’ (1Ko 5:6-8) Re thin ney ni weliy Paul e bay rogon ko n’en ni ma rin’ piyu Jew kakrom u nap’an fare Madnom ko Flowa Ndariy e Is Riy ni yad ma tay u tomuren fare madnom ko Paluk’af. Ere yugu aram rogon nri buchuuw e is machane rayog ni nge thownag ba flowa ni polo’, ere ku arrogon fare ulung nrayog ndab kur fel’gad u wan’ Jehovah ni faanra dab ra chuweged fare moon ni be rin’ e ngongol ndarngal. Thingar ra chuweged e re moon nem ni ir fare “is” ni bod rogon e n’en ni rin’ piyu Israel ndarur ted e is u lan a tabinaw rorad u nap’an fare madnom ko Flowa Ndariy e Is Riy.
it-2-E 869-870
Satan
Mang e be yip’ fan ni ‘ngan pi’ e re moon nir ngak Satan ni fan e nge kirebnag downgin’?
Nap’an ni be fonownag Paul fare ulung nu Korinth ni ngar rin’ed ban’en ngak fare moon ni ke ngongliy reb e denen nib ubchiya’ ni aram e yow be par leengin e chitamangin me yoloy ni gaar: ‘Ngam pied e re moon nir ngak Satan ni fan e nge kirebnag Satan downgin.’ (1Ko 5:5) Ireray e re fonow nni pi’ ni ngan chuweg e re moon ney u lan e ulung ma dab kun chag ngak. (1Ko 5:13) Nap’an ni yira pi’ e re moon nem ngak Satan ma aram e be yip’ fan nra chuw u lan e ulung ma ke milfan ko fayleng ni Satan e ir e be gagiyegnag. Bod rogon “buchuuw e is” ni kan tay nga “ba flowa ni polo’,” ere aray rogon nre moon ney e ir fare “downgin” ara fare pumoon ni be rin’ e kireb u lan e ulung. Ere nap’an ni yad ra chuweg fare “downgin” ara fare moon ni ke denen, ma aram e girdi’ ko fare ulung e yad be pag gelngin Got nib thothup ngki pow’iyrad bayay. (1Ko 5:6, 7) Re n’ey e ku taareb rogon ko n’en ni rin’ Paul. Ke pi’ Hymeneus nge Alexander ngak Satan ya dakurur michan’row ma dakir maruwel e nangan’ rorow nib fel’ rogon ni bochan e ke mul e michan’ rorow.—1Ti 1:20.
Rogon ni Ngaud Ngongolgad ngak Be’ ni Kan Tharbog ko Ulung
Susun ni nge uw rogon e ngongol rodad ngak be’ ni kan tharbog ko ulung? Be gaar e Bible: “Dab um chaggad ngak be’ ni be yog ni ir reb i walagey ni girdien Kristus machane be ngongliy e ngongol ko darngal, ara ba chogow, ara ma ta’ fan ma ma meybil ngak e liyos ni ma meybil boch e girdi’ ngay, ara ma t’ar e thin nga daken e girdi’, ara be’ nib tamuun rrum, ara ma th’ab e motochiyel. Mus ni ngam par nga but’ ngam un ngak e mit i girdi’ nem ko abich ma dab mu rin’.” (1 Korinth 5:11) Ku be weliy e Bible murung’agen e piin ndar ‘pared ni yad ba yul’yul’ ko tin ni yib i fil Kristus ngodad’ ni gaar: “Dab mu pininged nga tabinaw romed; ni mus ni nge lungumed ngak, ‘Nge yib e gapas ngom,’ ma dab mogned ngak. Ya en nra yog e re bugithin ney ngak e yow ra mang nga bayang nguur rin’ew e kireb ni be rin’ faanem.” (2 John 9-11) Dab ud chaggad, ara ud nonad, fa ud weliyed murung’agen e machib ngak e piin ni kan tharbograd ko ulung. Fare Wulyang ko Damit ko September 15, 1981, ko page 25, ni thin ni Meriken e be gaar: “Kemus ni ngam fingichiy ma aram e ke mab e kanawo’ ni ngam sabethingow me fel’ e thin romew. Gad baadag ni ngad rin’ed e re n’ey ngak be’ ni kan tharbog?”
Gur, rib ga’ fan ndab un non ma dab un chag ngak e piin ni kan tharbograd? Arrogon, ya baaray boch i fan. Bin som’on, e faanra dab kud nonad ara da chaggad ngorad ma aram e be m’ug ni gad ba yul’yul’ ngak Got nge Thin rok. Gathi kemus ni ngad folgad rok Jehovah ko tin nib mom ban’en, ya ku thingar da folgad ko tin nib mo’maw’ ban’en. T’ufeg rodad ngak Got e ir e ra k’aringdad ni ngad folgad ko pi motochiyel rok, ya gad manang ni gubin ban’en ni ma rin’ e ba mat’aw, ma gad ba t’uf rok, ma pi motochiyel ni ke tay e faan gad ra fol riy, ma ra yib angin ngodad. (Isaiah 48:17; 1 John 5:3) Bin l’agruw, e faanra dab kud nonad ara da chaggad ngorad ma ra ayuwegdad nge tin ka bay e girdi’ u lan e ulung ndabi kireb e tha’ u thildad Got miki par e ulung nib fel’ murung’agen. (1 Korinth 5:6, 7) Bin dalip, e faan gad ra fol ko pi kenggin e motochiyel u Bible maku rayog ni nge ayuweg faen ni kan tharbog. Gad ra fol ko re n’ey ni ke dugliy e piin piilal ma facha’ ni kan tharbog ni bochan e de fol e rayog ni nge kalngan’ ko kireb ni ke rin’. Ma faanra dab kud nonad ngak, ma rayog ni nge “sulan’” ngak Jehovah.—Luke 15:17.
Ngan Fal’eg i Gay Boch Ban’en nib Ga’ Fan ko Thin rok Got
‘Pi Engel e Kan L’ograd ni Ngar Ayuweged Gadad’
16 Pi Kristiano ni be yib e skeng ngorad e kar “manged tayengeg rok urngin e engel.” (1 Kor. 4:9) Yad manang e yul’yul’ ni gad ma tay maku yad ma felfelan’ u nap’an nra kal be’ ngan’ ko denen rok. (Luke 15:10) Ma guy e pi engel e ngongol nib fel’ ni ma rin’ e Kristiano ni ppin. Be yog e Bible ni “bochan e pi engel ma aram fan ni nge reb e ppin me upunguy lolugen.” (1 Kor. 11:3, 10) Riyul’ ni ma felfelan’ e pi engel ni yad ma guy e pi Kristiano ni ppin nge tin ka bay e tapigpig rok Got ni yad ma fol ko yaram ko ulung rok Got. Re n’ey e ma puguran ngorad nthingar kur folgad rok Got ni ir lolugrad.
it-2-E 211
Motochiyel
Nge Fol e Pi Engel ko Motochiyel rok Got. Pi engel ni yad ba tolang ngak e girdi’ e ku yad ma fol ko motochiyel rok Got. (Heb 1:7, 14; Ps 104:4) Mus ngak Satan ni en toogor ma ma yog Jehovah e n’en ni nge rin’ miki taleg u boch ban’en. (Job 1:12; 2:6) Me Mikael ni ir pilungen e engel e manang e liw rok Jehovah ni ir e Bin Th’abi Tolang e Tapufthin maku ma tayfan. Aram fan nnap’an ni ur luagew fare Moonyan’ e thin me yog ngak ni gaar: “Ra puwan’ Somol ngom!” (Jude 9; mu taareb rogonnag ko Zek 3:2.) Ke pi’ Jehovah Got mat’awun Jesus Kristus ni nge gagiyegnag gubin e engel. (Heb 1:6; 1Pe 3:22; Mt 13:41; 25:31; Fil. 2:9-11) Aram fan nrayog ni nge l’og Jesus reb e engel nge yan i non ngak John. (Re 1:1) Machane i weliy apostal Paul ko 1 Korinth 6:3 murung’agen pi gachalpen Kristus ni kan dugliyrad ni kan pi’ mat’awrad ni ngar pufthinnaged e pi engel ni bochan e yad ra un i pufthinnag e pi engel nib kireb.