LIBRARY U ONLINE ni fan ko Wulyang ko Damit
Wulyang ko Damit
LIBRARY U ONLINE
Waab
  • BIBLE
  • PI BABYOR
  • PI MUULUNG
  • w97 3/1 pp. 26-31
  • Ga Ra Magay Nib Fas U Nap’an Nra Rin’ Got Ban’en Fa?

Dariy e video ko n'en ni kam mel'eg.

Wenig ngom, dabiyog ni nge load e re video ney.

  • Ga Ra Magay Nib Fas U Nap’an Nra Rin’ Got Ban’en Fa?
  • Fare Wulyang Ntagil’ E Damit Ni Be Weliy Morngaagen Gil’ilungun Jehovah—1997
  • Pi Subheading
  • Boch Ban'en ni Ku Taareb Rogon Ngay
  • N’en ni Yiiynag Jesus nge N’en ni Buch
  • Yafas ni Kan Ayuweg​—Uw Rogon?
  • Mang e Bay Yib Nga M’on Rom?
  • “Pi N’ey E Thingari Yib”
    Fare Wulyang Ntagil’ E Damit Ni Be Weliy Morngaagen Gil’ilungun Jehovah—1999
  • “Mog Ngomad Ko Wuin E Ra Yib Urngin Fapi N’en Ni Ka Mog?”
    Fare Wulyang ko Damit Ni Be Weliy Morngaagen Gil’ilungun Jehovah—2013
  • “Ke Chugur ni Ngan Chuwegmed u Fithik’ e Gafgow!”
    Fare Wulyang ko Damit Ni Be Weliy Morngaagen Gil’ilungun Jehovah—2015
Fare Wulyang Ntagil’ E Damit Ni Be Weliy Morngaagen Gil’ilungun Jehovah—1997
w97 3/1 pp. 26-31

Ga Ra Magay Nib Fas U Nap’an Nra Rin’ Got Ban’en Fa?

“Machane ke lichnag Got e pi rran nem; ya faan mang e dabi rin’ ni aram rogon, ma dariy reb e yafas nran ayuweg. Machane bayi lichnag Got e pi rran nem ni bochan e piin ni girdien ni ke mel’egrad.​—MATTHEW 24:22.

1, 2. (a) Mang fan ni yiba adag ni ngan nang e n’en ni bay nga m’on? (b) Bochan e re n’em ma mang deer ni baga’ fan ni kan fith?

UW fene ga’ fam u wan’um? Boor e girdi’ ko ngiyal’ ney e kaygi pag rogon ni yad be lemnagrad. Machane de yog e Bible nib kireb ni ngan adag ni ngan nang fan e pi n’en ni bay rogon ngodad. (Efesus 5:33) Re n’em e ba muun ngay ni gad ba adag ni ngad nanged ko mang e bay nga m’on rodad. Ere ba puluw ni ngad adaged ni ngad nanged ko mang e bay nga m’on rodad. Ga ba adag ni ngam nang fa?

2 Dabi siy ni ku arrogon e pi apostal ku Jesus ni ur adaged ni ngar nanged ko mang e bay nga m’on rorad. (Matthew 19:27) Sana aram e n’en ni be lemnag aningeg i yad u nap’an ni yad bay u daken fare Burey nu Olive ni yad Jesus. Ur fithed ni lungurad: “Mog ngomad ko wuin e ra yodor, ma ga yog ngomad ko mang e ra yib i m’ug ni pow riy ni aram e ke taw nga nap’an urngin e pi n’ir ni nge yib i m’ug?” (Mark 13:4) Gathi dariy fan u wan’ Jesus ni yiba adag ni ngan nang u morngaagen e gabul nge langleth​—nge rogon ni ba adag e pi apostal ni ngar nanged nge ku gadad. Boor yay ni ke tamilangnag ko uw rogon nib l’ag e pi gachalpen ko pi n’en nra buch nga m’on miki tamilangnag ko mang wenegan nra yib riy.

3. Mang fan ni gad ma nang ni n’en ni fulweg Jesus e ba l’ag ko ngiyal’ ney?

3 Fulweg ni pi’ Jesus e aram e yiiy ni ra lebug ko ngiyal’ ney. Bay e mich riy ko re n’em ya immoy e mahl ko fayleng nge yugu boch e cham u lan e re chibog ney, ma ke yoor e durru’ ni ke yim’ bokum e girdi’ ni bochan, ma boor e uyungol ni be fek iyib e m’ar nge yam’, nge m’ar ni ma af nib machreg​—fare misilpig nu Spanish u nap’an e duw ni 1918 nge ku boch nib muun ngay fare AIDS ni bay ko ngiyal’ ney. Machane boor ban’en ni yog Jesus e ke lebug ko ngiyal’ u m’on nge yan i mada’ ko ngiyal’ ni thang piyu Roma Jerusalem ko 70 C. E. I ginang Jesus pi gachalpen ni gaar: “Mu ayuwgad. Ya bay ra koled gimed ngar feked gimed nga lan tafen e pufthin. Ma bay nli’med u tafen e muulung i yan; ma bay ni piningmed nga p’eowchen e piin ni yad be yog e thin nge pi pilung ko nam ni bochag, ni ngam weliyed ngorad fare thin nib fel’ ni yib rok Got.”​—Mark 13:9.

N’en ni Yiiynag Jesus nge N’en ni Buch

4. Mang boch ban’en ni i ginangey Jesus riy?

4 Ma gathi ke mus ni ke yiiynag Jesus ko ra uw rogon e ngongol ko girdi’ ngak pi gachalpen. Ya ki yog ngorad ko susun nge uw rogon e ngongol rorad. Ke gaar: “Bay mu guyed e n’en ni th’abi dabuy ni ma gathey ban’en ni ke sak’iy ko gin nsusun e dabi sak’iy ngay (en nra poy e re bugithin ney e ngari tiyan’ ngay nge nang fan), ma aram e piin ni yad bay u Judea e thingar ra milgad nga daken e pi burey.” (Mark 13:14) Ma ku arrogon ni be yog u Luke 21:20 ni begaar: “Faanra mu guyed yu Jerusalem ni ke longobiy yu raba’ i salthaw.” Uw rogon ni ke lebug e re n’em ko yay nsom’on?

5. Mang e buch ko yu Jew u Judea ko 66 C.E.?

5 Be weliy fare babyor ni The International Standard Bible Encyclopedia (1982) ni gaar: “Be togopuluw yu Jew ko gagiyeg nu Roma ma pi tayugang nu Roma e be gagiyegnagrad u fithik’ e yargel, mab sasaliyeb. Ere kan cham ko duw ni A.D. 66. . .Ma reb e ulung nu Jew ni kan nog e Zealots ngorad e ur bad nga Masada mar ranod nga Jerusalem ma be’ ni Menahem fithingan e be pow’iyrad. Ma kar lied e pi Jew ni bay u lan fare mach ni ma par e governer nu Caesarea riy, me wer e thin u morngaagen u lan e pi binaw nem. Kan fl’eg boch e salpiy ni bay e yol riy ni Duw ni 1 nge mada’ ko Duw ni 5 ni fan ko re cham nem.”

6. Mang e rin’ yu Roma ni bochan ni togopuluw yu Jew ngorad?

6 Ma pi salthaw nu Roma ni Twelfth Legion me Cestius Gallus e ga’ rorad e kar bad u Syria mar ranod nga Galilee nge Judea mar gatheyed e pi binaw nem, ke mu’ mar ranod nga tochuch mi yad gel mar pared u bang u “Jerusalem ni ir fare mach nib thothup.” (Nehemiah 11:1; Matthew 4:5; 5:35; 27:53) Fare babyor ni The Roman Siege of Jerusalem e be weliy u morngaagen ni gaar: “U lan lal e rran ma ke guy yu Roma rogon ni ngar ranod nga daken fare yoror, ma kan talegrad biyay nge biyay. Ma kar pied e missile ni boor me taw nga lang me ere ke sul yu Jew nga tomur. Ma aram ma pi salthaw nu Roma e ur ngongliyed e testudo ni aram e ra bagayad ma ra ayuweg lolugen ko wasey nga ur ranod u taabang iyan​—ma aram mar tawgad ko yoror mar urfiyed fare garog. Ma ke gel e marus rok piyu Jew.” Pi Kristiano ni bay u lan fare mach e ra yib ngan’rad e thin ni yog Jesus ma yad nang fan ni ke yib ban’en nth’abi dabuy ke sak’iy nga lan e gin’en nib thothup.a Machane kan longobiy fare mach, ere uw rogon nrayog ko pi Kristiano ni ngar milgad riy ni bod ni yog Jesus?

7. Faani ke chugur ni nge gel yu Roma ko 66 C.E. ma mang e kar rin’ed?

7 Flavius Josephus ni ma yoloy e chep e ke gaar: “De nang Cestius [Gallus] ni kari rus piyu Jew ma ke math e liyab ngorad, machane ke taleg e pi salthaw rok nib tomgin, mar chuwgad riy ni yugu aram rogon ni dar wargad, ma kar chuwgad ko fare Mach ma aram ban’en ni de puluw ni nge rin’.” Mang fan ni chuw Gallus? Yugu demtrug ko be mang machane aram e ke bing e kanawo’ ko pi Kristiano ni ngar folgad ko n’en ni yog Jesus mu ur milgad ko pi burey ko gin ni dariy e riya’ riy.

8. Mang e thal nib migid ko cham ni tay yu Roma ngak Jerusalem, ma mang e kan rin’ ko piin ni ur magaygad nib fas?

8 Fol e ke ayuweg e pogofan rorad. Ya de n’uw nap’an nga tomren me yib yu Roma mar thanged e togopuluw. Ke yib Titus ni ir e ga’ nge pi salthaw rok mar longobiyed Jerusalem u nap’an e pul ni April nge mada’ ko August ko 70 C.E. Yira da’da’ ko ulum nge marus ni ngan bieg e n’en ni yoloy Josephus u morngaagen e gafgow ko pi Jew. Boch i yad e li’rad yu Roma, ma boch i yad e nthethabrad boch e ulung nu Jew, ma gelngin e uyungol ma kar longuyed boch i yad. Ka aram nap’an nge mada’ ko ngiyal’ ni ke gel yu Roma ma 1,100,000 piyu Jew e kar m’ad.b Ma 97,000 e ur magaygad nib fas, machane kan li’ boch iyad; ma tin ke magay e ur manged sib. Begaar Josephus: “Piin ni ragag nge medlip e duw rorad nga lang e kan chennagrad min pi’rad nga Egypt ni ngar uned ko maruwel nib elmirin, ma yugu boch e girdi’ e Titus e ke pi’rad nga boch e binaw ni fan ni ngan tayngegnagrad min li’rad ko sayden nge gamanman nib maloboch.” Ma nap’an ni yibe wereg e girdi’ ni aram rogon me yim’ 11,000 e kalbus ni bochan e uyungol.

9. Mang fan ni de un e pi Kristiano ko n’en ni ke buch rok piyu Jew, ma mang boch e deer ni ngan fulweg?

9 Pi Kristiano e ra pining e magar riy ni kar folgad ko n’en ni yog fare Somol mar milgad u m’on ni dawori sul e pi salthaw nu Roma. Ere kar siyeged fare n’en ni yog Jesus ni aram fare ‘gafgow nib baga’ ni ri kab mal’af ni kab gel e gafgow riy nga reb e gafgow ni kaa yib, ni ka nap’an ni sum e fayleng nge mada’ ko bin daba’ e rran, fa ki yib reb e gafgow ntaareb rogon ngay’ nga Jerusalem. (Matthew 24:21) Miki gaar Jesus: “Machane ke lichnag Got e pi rran nem; ya faan mang e dabi rin’ ni aram rogon, ma dariy reb e yafas nran ayuweg. Machane bayi lichnag Got e pi rran nem ni bochan e piin ni girdien ni ke mel’egrad.” (Matthew 24:22) Mang fan e pi thin nem ko ngiyal’ nem ma mang fan ngodad e ngiyal’ ney?

10. Uw rogon faram ni kad weliyed e thin ni bay ko Matthew 24:22?

10 Kafam ma kan weliy ni pi ‘yafas nran ayuweg’ ni aram piyu Jew ni kar magaygad nib fas u tomren fare gafgow u Jerusalem ko 70 C.E. Ke mil e pi Kristiano ere rayog ni nge pag Got nge yib yu Roma nib pay ngaram min kirebnag. Fan e re thin nem e bochan ni dakuriy e riya’ ko “piin ni ke mel’egrad” Got, ma aram e rayog ni ngan lichnag e pi rran ko fare gafgow, ni aram e rayog ni ngan ayuweg boch e “yafas” ko yu Jew. Ma kan lemnag faram ni pi Jew ni ur magaygad nib fas e be yip’ fan e piin nra magay nib fas u tomren fare gafgow nib baga’ ni bay yib ko ngiyal’ ney.​—Revelation 7:14.

11. Mang fan nib puluw ni ngan thiliyeg rogon ni yibe weliy e thin ko Matthew 24:22?

11 Machane ba puluw e re n’em ko n’en ni buch ko 70 C.E. fa? Yog Jesus ni “ran ayuweg” e “yafas’” ko fare gafgow. Ga ra yog ni kan “ayuweg” fa 97,000 e girdi’ ni ur magaygad nib fas fa? Ya bokum biyu’ iyad e kar m’ad ko uyungol nde n’uw nap’an nga tomren ma boch iyad e kan li’rad u tafen e tayngeg. Weliy Josephus u morngaagen reb e tayngeg u Caesarea ni gaar: “Ke pag 2,500 e girdi’ ni kar m’ad ni bochan ni li’rad e gamanman ni maloboch fa kar chamgad ngorad fa kan urfegrad ni ka yad ba fas.” Dar m’ad u nap’an ni kan nib ko mach rorad, machane ku dabiyog ni ngan nog ni kan “ayuwegrad.” Ma ra yog Jesus ni yad bod e piin nib falfalan’ ni yad ra magay nib fas u tomren fare “gafgow nib baga’” ni bay yib fa?

Yafas ni Kan Ayuweg​—Uw Rogon?

12. Nap’an e bin som’on e chibog ma mini’ e piin ni ke “mel’egrad” Got?

12 Ka nap’an e 70 C.E. iyib ma daki lemnag Got ni piyu Jew e yad e girdi’ rok ni ke mel’egrad. I dag Jesus ni ke dabuy Got e re nam nem ma ra pag ni ngan thang fare mach ni tochuch rorad, nge fare tempel, nge teliw rorad. (Matthew 23:37–24:2) I mel’eg Got reb e nam nib biech ni Israel nib spiritual. (Acts 15:14; Roma 2:28, 29; Galatia 6:16) Aram ba ulung i girdi’ ni mel’egrad u fithik’ urngin e nam min dugliyrad ko kan ni thothup. (Matthew 22:14; John 15:19; Acts 10:1, 2, 34, 35, 44, 45) In e duw u m’on ni yib Cestius Gallus ngaram me yoloy Peter e babyor ngak e piin ni ‘i mel’egrad Got ni Chitamangiy nrogon ni ke mu’ e turguy u wan’, ni nge ngongliyrad fare kan ni thothup rok ngar pared ni yad ba thothup.” Pi girdi’ nem ni kan dugliyrad ko kan ni thothup e yad “girdien fare nam ni ke mel’egrad Got, ni yad e pi prist rok e en ni Pilung, ma yad fare nam nib thothup.” (1 Peter 1:1, 2; 2:9) Ra fek Got e pi girdi’ nem ni ke mel’egrad nga tharmiy ngar uned ku Jesus ko gagiyeg.​—Kolose 1:1, 2; 3:12; Titus 1:1; Revelation 17:14.

13. Ri mang fan e thin ni be yog Jesus u Matthew 24:22?

13 Ran tamilangnag ko mini’ e piin ni kan mel’egrad ma ra ayuwegdad ngad nanged fan ya ke yiiynag Jesus ni pi rran ko gafgow e yira lichnag “ni bochan e piin ni ke mel’egrad Got.” Fare bugithin ni Greek ni kan piliyeg ni “bochan” e ku rayog ni nge sor fan ko “ni fan ni ngan ayuweg” fa “ni ngan ayuweg.” (Mark 2:27; John 12:30; 1 Korinth 8:11; 9:10, 23; 11:9; 2 Timothy 2:10; Revelation 2:3) Ere sana be yog Jesus ni ‘Machane ke lichnag Got e pi rran nem, ya faan mang e dabi rin’ ni aram rogon, ma dariy reb e yafas nran ayuweg. Machane bayi lichnag Got e pi rran nem ni fan ni ngan ayuweg e piin ni girdien ni ke mel’egrad.’c (Matthew 24:22) Bay ban’en ni buch ni ke ‘ayuweg’ e pi Kristiano ni kan mel’egrad ni yad bay u Jerusalem fa?

14. Uw rogon ni kan ayuweg e “yafas” u nap’an ni ke chuw e pi salthaw nu Roma u Jerusalem nib tomgin ko duw ni 66 C.E.”

14 Mu lemnag ni nap’an e 66 C.E. ma ke yib piyu Roma nga lan e binaw mar bad nga Jerusalem mi yad par u talang, mar kirebnaged fare yoror. Be weliy Josephus ni gaar: “Faan go manga de tal ma ke athamgil boch ma ra gel ko re mach nem e chi ngiyal’ nem.” Mu fithem, ‘Pi salthaw nu Roam e yad ba gel ere mang fan ni yad ra tal nib tomgin mar chuwgad riy ni aram ban’en ni “ri dabiyog ni ngan nang fan”? Rupert Furneaux e be’ ni ma fil morngaagen e chep ko salthaw ma be gaar: “Dariy be’ ni rayog ni nge tamilangnag ko mang fan ni ke turguy Gallus ni nge tal ko cham.” Yugu demtrug ko mang ma angin ni yib riy e kan lichnag e pi rran ko fare gafgow. Ke chuw yu Roma ma piyu Jew e be cham ngorad u nap’an ni yad be yan. Ma mang e rin’ e pi Kristiano ni kan dugliyrad ni yad e piin ni kan “mel’egrad” ma yad bay u lan fare mach? Bochan ni kan chuwegrad ko riya’ ma aram e kan ayuwegrad u fithik’ fare gafgow ni ke chugur ni nge thang e pogofan rorad. Ere pi Kristiano ni ke yib angin ngorad ni bochan ni kan lichnag e pi rran ko fare gafgow ko duw ni 66 C.E. e yad fapi “yafas” ni kan weliy morngaagen u Matthew 24:22.

Mang e Bay Yib Nga M’on Rom?

15. Mang fan ni baga’ fan e thin ko Matthew guruy ni 24 ko ngiyal’ ney?

15 Sana ra gaar be’, ‘Mang fan ni susun ni baga’ fan ni nge tamilang u wan’ug e pi n’en ney ni yog Jesus?’ Ya bay fan ni ngan lemnag ni thin ni yiiynag Jesus e ku ra lebug biyay ni kab ga’ nga rogon ni ke lebug ko duw ni 70 C.E.d (Mu taarebnag Matthew 24:7; Luke 21:10, 11; Revelation 6:2-8.) U lan in e duw ma be yog e Pi Mich Rok Jehovah ni rogon ni be lebug e pi thin nem ko ngiyal’ ney e ma micheg ni ka bay reb e “gafgow nib baga’” nga m’on. Ma ngiyal’ nem ma uw rogon nra lebug fapi thin ko profet u Matthew 24:22?

16. Mang thin ni ma fl’eg lanin’uy ni bay ko Revelation u morngaagen fare gafgow nib baga’ ni be chugur iyib?

16 Sogonapan reliw e duw nga tomren fare gafgow u Jerusalem ma ke yoloy apostal John fare babyor ni Revelation. Ma ke micheg ni bay e gafgow nib baga nga m’on. Ma bochan ni gad ba adag ni ngad nanged ko mang e ra buch ngodad, ma gad ra falfalan’ ni ngad nanged ni be yiiynag u Revelation ni ra magay e girdi’ nib fas u fithik’ fare gafgow nib baga’ ni bay yib. I yiiynag John ni aram ba “ulung ni baga’ ko girdi’ ni. . .ra bad u gubin e nam, nge ganong, nge gubin mit e girdi’, ngu gubin e thin.” Yad mini’? Ba lam ni yib u tharmiy e pi’ e fulweg ni gaar: “Pi cha’ nem e fapi girdi’ ni kar thapgad ngaray u fithik’ fare gafgow ni baga’ ntay ngorad.” (Revelation 7:9, 14) Arrogon, ra moy e piin nra magay nib fas! Ku be tamilangnag ngodad ko Revelation ko mang e ra buch fin taw ko fare gafgow nib baga’ nge uw rogon nra lebug e thin ko Matthew 24:22.

17. Mang e ra buch u tabolngin fare gafgow nib baga’?

17 Tabolngin fare gafgow nib baga’ e bayni togopuluw ngak fare ppin ni ma pi’ ir nchuw’ay ni kan pining “Babylon nib Gilbuguwan” ngak. (Revelation 14:8; 17:1, 2) Be yip’ fan e pi yurba’ i teliw ni googsur u gangin e fayleng, ma Kristendom e baga’ riy. Ma rogon ni yog u Revelation 17:16-18 e Got e ra tay nga gumerchaen e pi am ni ngar togopuluwgad ko fare ppin ni ma chuw’ay ngak.e Mu lemnag ko uw rogon nra m’ug riy u wan’ fa piin ni ke “mel’egrad Got” ni kan dugliyrad nge fapi girdi’ ni yad fare “ulung ni baga’” ni be un ngorad. Nap’an ni be gel iyan e togopuluw ngak e pi yurba’ i teliw ma ra m’ug riy ni ra thang mit urngin e teliw nib muun ngay e girdi’ rok Jehovah.

18. Mang fan nra m’ug riy ni dariy reb e “yafas” ni yira ayuwegey u nap’an nra tabab fare gafgow nib baga’?

18 Aram e ngiyal’ nra lebug e thin rok Jesus u Matthew 24:22. Bod rogon ni ke m’ug riy ni bay e riya’ ko piin ni ke mel’egrad Got ni yad bay u Jerusalem ma ku ra m’ug riy ni pi tapigpig rok Jehovah e ra chugur ni ngan thang owcherad u nap’an ni yira togopuluw ko pi yurba’ i teliw, ma ra m’ug riy ni re togopuluw nem e ra chuweg urngin e “yafas” ko girdi’ rok Got. Machane dabda paged talin e n’en ni buch ko 66 C.E. Fare gafgow ni pi’ yu Roma e kan lichnag e pi rran riy ni aram e ke yog ko piin ni ke mel’egrad Got ni kan dugliyrad ni ngar milgad mar magaygad nib fas. Ere rayog ni nge mich u wan’dad ni dabni pag ngan thang fare ulung ko bin riyul’ e liyor u nap’an ni ran togpuluw ngak e pi yurba’ i teliw. Ma ra buch nib pay, ni gowa “taareb e rran.” Machane yira lichnag e pi rran riy, ya dabni pag ni nge dabi lebug e n’en ke m’agan ngay ni ngan rin’, ma aram e ran “ayuweg” e girdi’ rok Got.​—Revelation 18:8.

19. (a) Tomren ni ke tabab fare gafgow nib baga’ ma mang e ra m’ug riy? (b) Ma re n’ey e ra yibnag e mang?

19 Ma ka bay yu yang ko ulung rok Satan ni Moonyan’ u fayleng ni ra par boch uw, ma ra kireban’rad ni bochan ni kan thang e pi yurba i teliw ya kafaram iyib nib fel’ thilrad. (Revelation 18:9-19) Ra taw nga ba ngiyal’ ma yad ra guy ni ka bay e piin ni riyul’ ni yad e tapigpig rok Got ni “yad be par u fithik’ e gapas ndariy e riya’, ma dariy ban’en ni be yororiyrad” ma ra m’ug riy ni ra mom ni ngan togopuluw ngorad. Ma yad ra gin ko n’en nra buch ngorad! Ya nap’an ni yad togopuluw ko girdi’ rok Got ma ra ayuwegrad me chel nge pufthinnag e pi toogor rok u tungun fare gafgow nib baga’.​—Ezekiel 38:10-12, 14, 18-23.

20. Mang fan ni bin l’agruw thal ko fare gafgow nib baga’ e dabi un e girdi’ rok Got ko riya’?

20 Aram e bin l’agruw thal ko fare gafgow nib baga’ ma ra taareb rogon ko n’en ni buch u Jerusalem nge girdi’ riy u nap’an e bin l’agruw yay ni yib e pi salthaw nu Roma ko 70 C.E. Ma ra aw ni aram ba “gafgow ni ri kab mal’af ni kab gel e gafgow riy nga reb e gafgow ni kaa yib, ni ka nap’an ni sum e fayleng nge mada’ ko bin daba’ e rran, fa ki yib reb e gafgow ntaareb rogon ngay.” (Matthew 24:21) Ma rayog ni nge gapas lanin’dad ya piin ni ke mel’egrad Got nge piin ni be un ngorad e dar moyed ko gin ni bay e riya’ riy ma dabn li’rad ngar m’ad. Ma gathi yad ra mil nga bang. Pi Kristiano u nap’an e bin som’on e chibog u Jerusalem e ur chuwgad riy mar milgad ko pi burey nu Pella, u baraba’ fare Jordan. Machane Pi Mich Rok Got ni yad ba yul’yul’ e yad bay u gubin yang u fayleng, me ere rogon ni yira ayuwegrad e gathi thingara milgad nga taa bang.

21. Mini’ e ra un ko bin tomur e cham, ma mang wenegan?

21 Ma gathi pi salthaw nu Roma fa yugu reb e ulung ko girdi’ e ra rin’ fare magothgoth. Ya be weliy u Revelation ni pi salthaw nu tharmiy e ra pi’ e gechig. Arrogon, fa thal ni tomur ko fare gafgow nib baga’ e gathi girdi’ e ra rin’ ya Jesus Kristus ni Pilung ni ir “Fare Thin Rok Got,” ma ra un e ‘pi salthaw nu tharmiy’ ngak nib muun ngay e pi Kristiano ni kan dugliyrad ni kan fasegrad ko yafas u tharmiy. Fare “Pilung ko pi pilung nge Somol ko pi Somol” e ra pi’ e gechig ni kab gel ko bin ni pi’ yu Roma ko 70 C.E. Ya ra thang mit urngin e piin ni yad e tatogpuluw rok Got​—ni pi pilung nge pi tayugang ko salthaw, nge piin nib puf rogorad, nge piin ni yad e sib, nge piin nib sobut’ nge piin nib tolang. Ma pi ulung ko fayleng rok Satan e bayni thangrad.​—Revelation 2:26, 27; 17:14; 19:11-21; 1 John 5:19.

22. Ma uw rogon ni ku yira ayuweg e “yafas”?

22 Nap’an fa thal ni som’on ko fare gafgow nib baga’ ma ran thang Babylon nib Gilbuguwan me ere aram e ngiyal’ ni kan ayuweg e “yafas” ko piin ni kan dugliyrad nge girdien fare “ulung ni baga’.” Ku arrogon u nap’an e thal ni tomur guruy ko fare gafgow ma pi “yafas” ni ur milgad nga ba’ rok Jehovah e ra par nib fas. Ri ra thil e re n’ey ko n’en ni buch ko piyu Jew ni yad e tatogopuluw ko duw ni 70 C.E.!

23. Mang e rayog ni nge athapeg e piin ni ur magaygad nib fas?

23 Mu lemnag e n’en ni bay nga m’on rom nge piin nib t’uf rom, ma ngam bieg e n’en ni kan micheg u Revelation 7:16, 17 ni gaar: “Gathi bay ki yib e bilig ara belel ngorad biid; ma dab kur m’ad nga gowelngin e yal’ ara gowelngin ban’en; ya fare Fak e Saf ni ba’ u lulukngun i tagil’ e ir e bay i gafaliyrad ni bod e en ni ma gafaliy e saf, me pow’iyrad ko fapi alublub ni bay e ran ko yafos riy; ma bay n’ag Got e lu’ u owcherad.” Rriyul’ ni ri aram rogon ni kan “ayuwegey” nib fel’ rogon ma dariy n’umngin nap’an.

[Boch e Thin nra Tamilangnag Murung’agen]

a Mu guy The Watchtower ko June 1, 1996, ko page 14-19.

b Begaar Josephus: “Nap’an ni yan Titus nga lan fare mach ma kari gin ngay nga rogon fene gel fare mach. . .Ke gaar: ‘I Got e ke fol ngomad; ya Got e ke n’igin ni nge war piyu Jew ni yugu aram rogon fene gel e mach rorad; ya susun be mang e rayog ko girdi’ fa yug ban’en nra yog ni ngan kirebnag e pi wulyang ney nib gel ngay?’”

c Rogon ni bay ko babyor rok Shem-Tob e thin ko Matthew 24:22 ma ke fanay fare thin ni Hebrew ni ‘a·vur, ma fan e re thin nem e “ni bochan, nge ni fan ni ngan ayuweg, nge ni rayog ni ngan ayuweg.”​—Mu guy fa binem e article, ko page 13.

d Mu guy The Watchtower ko February 15, 1994, page 11 nge 12, nge fare chart ni bay ko page 14 nge 15, ni be dag e thin ni yiiynag Jesus ni taareb rogon ni bay ko Matthew guruy ni 24, nge Mark guruy ni 13, nge Luke guruy ni 21.

e Mu guy e babyor ni fl’eg fare Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc. ni Revelation​—Its Grand Climax At Hand! ko page 235-58, ma kan fl’eg ko duw ni 1988.

Mang e Fulweg Rom?

◻ Be mang fa bin l’agruw thal ko fare cham ni tay yu Roma ngak Jerusalem?

◻ Mang fan nde puluw ni ngan lemnag ni fa 97,000 e girdi’ ni Jew ni ur magaygad nib fas ko 70 C.E. e yad fare “yafas” ni kan weliy morngaagen u Matthew 24:22?

◻ Uw rogon ni kan lichnag e pi rran ko fare gafgow u Jerusalem me ere uw rogon ni kan ayuweg e “yafas”?

◻ Nap’an fare gafgow nib baga’ ni be chugur iyib ma uw rogon ni ran lichnag e pi rran riy min ayuweg e “yafas”?

    Yapese Publications (1984-2025)
    Mu Log Out
    Mu Log In
    • Waab
    • Mu Sharenag
    • Pi N'en Nrayog ni Ngam Mel'eg
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Rogon ni Ngan Fanay
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Mu Log In
    Mu Sharenag