“Mi Gimed Bing E Tabinaw Romed Ngak E Milekag”

“Mpied boch e tin ni ba’ romed ban’en ngak e piin ni pi walagmed ni girdien Kristus ko ngiyal’ ndabi siy ni nge yog ngorad, mi gimed bing e tabinaw romed ngak e milekag.”​—ROMA 12:13.

1. Mang e ba t’uf ko urngin e girdi’ ma uw rogon ni ma m’ug e re n’ey?

NGIYAL’ NEY ma ri ra k’aring e marus ngom ni ngam man ko reb e kanawo’ ni ke n’uw e nep’ ma gathi binaw rom ma dariy be’ riy. Machane ku rayog ni ngam rus ni ngam man u fithik’ e girdi’ ni pire’ ma dariy be’ ni ga manang fa dariy be’ ni be poyem. Arrogon, urngin e girdi’ mab t’uf rorad ni ngan ayuwegrad, min adagrad, min t’ufegrad. Dariy be’ ni ba adag ni ngan ngongol ngak ni bod ni dariy be’ ni manang owchen fa gathi ir bang ko ulung rorad.

2. Uw rogon ni ke pi’ Jehovah e n’en nib t’uf rodad?

² Jehovah Got ni ir An ni Ta ngongliy urngin ban’en me ir e An Tasunumiy ma manang ni ba t’uf ko girdi’ ni ngar chaggad boch e girdi’. Ir e An ni ke ngongliy e girdi’ me ere i nang Got u tabolngin ni “de fel’ ni nge par fare moon ni go ir,” me ere ke lemnag ni nge rin’ ban’en. (Genesis 2:18, 21, 22) Boor e thin u lan e Bible e ma weliy rogon fene gol Jehovah nge pi tapigpig rok ngak e girdi’. Ere rayog ni ngad filed rogon ni ngad “binged e tabinaw rodad ngak e milekag,” ma gad felan’nag yugu boch e girdi’ me yib e falfalan’ ngodad.​—Roma 12:13.

Yi Ba Adag e Milekag

3. Mu weliy fan fare thin ni ngan bing e tabinaw ngak e milekag.

³ Fare thin ko Bible ni “ngan bing e tabinaw ngak e milekag” e ni piliyeg ko bugithin ni Greek ni phi·lo·xe·niʹa, ma sum e re bugithin nem ko l’agruw e thin ni “t’ufeg” nge “milekag.” Ere fan fare thin ni ngan bing e tabinaw ngak e milekag e “ngan t’ufeg e milekag.” Machane gathi ke mus ni ma sor fan ko ngan ngongol nib yalen. Ya ba muun ngay ni ngan rin’ ni ke m’agan’uy ngay. Fan fare bugithin ni phi·leʹo, e be weliy ko fare babyor ko James Strong ni Exhaustive Concordance of the Bible, ma be yip’ fan ni “ngan m’ag fager ngak be’ (ngan adag daken [be’ fa ban’en]), ara ngan runguy be’ (ni ma sor fan ko personal attachment, as a matter of sentiment or feeling).” Ere ngan bing e tabinaw ngak e milekag ni gathi ke mus ni bochan e t’ufeg ni agape, fa bochan nib fel’ ni ngan rin’ fa bochan nib mil fan ngom. Ya ran rin’ ni bochan ni riyul’ ni yi ba adag, ma ma t’ufegey, ma ba adag ni ngan m’ag fager.

4. Susun ni ngan bing e tabinaw ngak mini’?

⁴ Fare “milekag” (Greek, xeʹnos) e ir e en ni ran gol ngak fa ran adag daken. Ma mini’ e pi girdi’ ney? Babyor ko Strong ni Concordance e be weliy ni fare bugithin ni xeʹnos e ‘ban’en nu bang (ara alien, fa yugu ban’en); ere ma sor fan ko be’ ni yib nga tafenam fa girdi’ ni dam mu nang owchen.’ Ere be weliy e Bible ni rogon ni ngam bing e tabinaw rom ko milekag e ku ma sor fan ko ngam gol ngak be’ ni ga ba adag daken, fa ngak be’ ni da mu nang owchen. Weliy Jesus ni gaar: “Ere mang ni gimed be finey nra fulweg Got labgen ngomed ni faanra ke mus ni piin ni gimed ba t’uf rorad e yad ba t’uf romed? Ya mus ngak e piin ni yad ma kunuy e tax ma ereyer e n’en ni yad ma rin’! Faanra ke mus ni pi tafager romed e nguum nonod ngorad, ma gur kam rin’ed ban’en ni yugu ba thil ko tin ni kayi ma rin’? Mus ngak e piin ni yad ma meybil ngak yugu boch e kan ma ku ereyer e pi n’en ni yad ma rin’!” (Matthew 5:46, 47) Bin riyul’ e gol e ma gel ko ngan yu raba’nag e girdi’ nge laniyan’ ko tolangan’ nge marus.

Ba Flont Rogon ni ma Bing Jehovah e Tabinaw Rok Ngak e Milekag

5, 6. (a) Mang e be lemnag Jesus faani yog ni “Chitamangimed e ba flont”? (b) Uw rogon ni be m’ug rogon fene gol Jehovah?

⁵ Tomren ni weliy Jesus e pi thin nem u morngaagen rogon nde fel’ e t’ufeg ko girdi’ ngak yugu girdi’ miki gaar: “Ere thingar mpired ni gimed ba flont ni bod e Chitamangimed ni bay u tharmiy nib flont.” (Matthew 5:48) Ma rriyul’ ni ba flont Jehovah ko urngin ban’en ni ma ngongliy. (Deuteronomy 32:4) Me ere be tamilangnag Jesus ban’en ni ma rin’ Jehovah nib flont ni ke weliy faram ni gaar: “Ya be mateg [Got] ramaen e yal’ rok nga daken e girdi’ nib tagan nge girdi’ nib fel’ ntaareb rogon, ma be pi’ e n’uw ngak e piin nib mat’aw nge piin ni de mat’aw.” (Matthew 5:45) Der laniyan’ Jehovah ya ma gol ngak gubin e girdi’.

⁶ Jehovah e en Tasunumiy me ere urngin ban’en ma yigoo fen. Begaar Jehovah: “Urngin e gamanman ni maloboch ni ma par u fithik’ e gerger nge pi gamanman ni ma par u daken e pi burey ni bokum biyu’ ma goo mil fan ngog. Urngin mit e arche’ ni ma par u daken e burey e goo gu manangrad ma pi gamanman ni yad pire’ ni ma par u daken e ted e bay u lanin’ug.” (Psalm 50:10, 11) Machane der ma siinnag ban’en. Ya ri ba gol ma ma pi’ urngin ban’en nib t’uf ko urngin ban’en ni i sunumiy. I weliy e psalm morngaagen Jehovah ni gaar: “Ba gaman urngin ni be pi’ ngorad nge yan i aw ni ke fel’ u wun’rad ni yad gubin e tin ni ke yog ngorad.”​—Psalm 145:16.

7. Mang e rayog ni ngad filed ko ngongol rok Jehovah ngak e piin milekag nge piin nib gafgow?

⁷ Ma pi’ Jehovah ngak e girdi’ e tin nib t’uf rorad​—ni mus ko piin ni dar nanged, ni yad bod e milekag. Piyu Lystra ni yad ma liyor ko liyos ma ke yog Paul nge Barnabas ngorad ni “gubin ngiyal’ ni be micheg Jehovah ir u daken urngin e tin nib fel’ ni be rin’, ya ma pi’ e n’uw ngomed u lang nge galwog u ngal’an; me ir e ma pi’ e ggan ngomed ma ma fal’eg lanin’med.” (Acts 14:17) Ma rib gol Jehovah ngak e piin nib t’uf e ayuw rorad. (Deuteronomy 10:17, 18) Boor ban’en nrayog ni ngad filed rok Jehovah ko ngongol nib gol mab wurengan’​—ma yug ma bing e tabinaw rok—​ngak e girdi’.

8. Uw rogon ni ke gol Jehovah ngodad ko tirok Got ban’en?

⁸ Ma gathi ke mus ni ma pi’ e tin nib t’uf ni ma sor fan ko par ko tin ni ke sunumiy ya ku ma pi’ Jehovah e tin nib t’uf rorad ni ma sor fan ko tirok Got ban’en. U m’on ndaworda nanged nib t’uf rodad e ayuw ko tirok Got ban’en ma ke rin’ Jehovah ban’en ni ra ayuwegdad riy. Begaar ko Roma 5:8, 10: “Ke dag Got ngodad gelngin feni ri gadad ba t’uf rok, ya ka gadad be par ni gadad bogi tadenen me yan i yim’ Kristus ni fan ngodad. . . . Ud moyed ni gadad e toogor rok Got machane ngongliydad Got kad manged pi tafager rok u daken e yam’ ni ke ta’ Fak.” Bochan e re n’em ma aram fan nrayog ko girdi’ nib tadenen ni ngar taab tabinawgad Got me fel’ thilrad e Chitamangidad nu tharmiy. (Roma 8:20, 21) Miki guy Jehovah rogon ni yibe pow’iydad nib yal’uw ni rayog ni nge yib angin ko par rodad ni yugu aram rogon ni gad ma denen ma dad flontgad.​—Psalm 119:105; 2 Timothy 3:16.

9, 10. (a) Mang fan nib puluw ni ngan nog ni Jehovah e en nib flont rogon ni ma bing e tabinaw rok ngak e milekag? (b) Susun uw rogon nra folwok e piin ma liyor ngak Jehovah ko re n’ey?

⁹ Ere rayog ni ngan nog ni boor rogon ma rib flont rogon ni ma bing Jehovah e tabinaw rok ngak e tin ni sunumiy. Ya der ma pag talin e piin nib gafgow, nge piin nib sobut’anrad, nge piin nib sobut’. Ya ri ma lemnag e piin ni yad bod e milekag ni mus ko pi toogor rok ma der lemnag ni ran fulweg ban’en ngak. Urngin e pi n’ey ma be dag ni rib flont rogon ni ma bing e tabinaw rok ngak e girdi’ fa?

¹⁰ Jehovah e rib gol mab wurengan’ ma ba adag ni nge fol e piin ni ma liyor ngak rok. U lan e Bible ni polo’ ma rayog ni ngad guyed e re n’ey. Fare babyor ni Encyclopaedia Judaica e be weliy ni “yu Israel kakrom ma gathi ke mus ni ba yalen rorad ni ngan bing e tabinaw rorad ngak e milekag ya aram ban’en ni ke bod e motochiyel rorad . . . Re yalen nem ni ngan bing e tabinaw ngak e milekag min ayuweg e piin ndan nang owcherad e aram kenggin e yalen rorad me sum boor e yalen nib l’ag ngay ma ri baga’ fan e pi n’em ko yalen ko piyu Jew.” Re yalen nem e gathi ke mus ni aram e yalen ko girdien ba nam fa girdien reb e ganong ya susun ni urngin e girdi’ ni ma liyor ku Jehovah e ra bing e tabinaw rorad ngak e milekag.

Kan Bing e Tabinaw Ngak e Pi Engel

11. Mang e ma tamilangnag ni ra yib e flaab nfaanra ran bing e tabinaw ngak e milekag? (Ku mu guy Genesis 19:1-3; Judges 13:11-16.)

¹¹ Be weliy u lan e Bible u morngaagen Abraham nge Sarah nge rogon ni ur bingew e tabinaw rorow ngak e milekag u nap’an ni yad be par u Mamre ko fa gin ni ba’ fa yu ke gek’iy nib baga’ nib chugur nga Hebron. (Genesis 18:1-10; 23:19) Dabi siy ni ereram e n’en ni be lemnag apostal Paul faani yog ni gaar: “Dab mpaged talin ni ngam ayuweged e milekag ni kar bad nga tabinaw romed. Ya ba’ boch e girdi’ ni ur rin’ed mi yad ayuweg e pi engel ndar nanged.” (Hebrews 13:2) Gad ra fil u morngaagen e re n’em ma ra tamilangnagan’dad riy ni re ngongol nem ni ngan bing e tabinaw ngak e milekag e gathi ke mus nib l’ag ko yalen fa kan chugliy be’ ni nge yodorom. Ya aram ba felngin Got ma ma yibnag boor e flaab.

12. Uw rogon ni dag Abraham nib t’uf e milekag rok?

¹² Pi thin ni bay ko Genesis 18:1, 2 e be tamilangnag ni de nang Abraham owcherad e pi milekag nem ma de nang ni yad ra yib ngak, ere bod rogon ni dalip ni’ e be milekag iyan. Ma boch e girdi’ e ma yog ni yalen ko girdi’ ni Oriental e faanra yib e milekag nga reb e binaw ni de nang, ma bay rogon ngak ni ngan ayuweg ni yugu aram rogon ni dariy be’ ni manang u rom. Ma de son Abraham ni ra yog e pi milekag nem ni bay rogon rorad ni ngar ninged e ayuw; ye ir e som’on ni rin’ ban’en. Ke “mil” nge yan ni nge mada’nag e pi girdi’ nem ni de nang owcherad ma yad palog ndawora chugurgad ngak​—ma aram ba ngiyal’ nib “gel e gawel riy” ma ke 99 e duw rok Abraham! Re n’ey e be dag ko mang fan ni ke weliy Paul ni ngan folwok rok Abraham ko re n’ey. Aram rogon ni ngan bing e tabinaw ngak e milekag, ni aram e ngan t’ufeg fa ngan runguy e piin ndan nang owcherad ma ngan lemnag salperad. Aram ba felngin nib fel’.

13. Mang fan ni ke “ragbug Abraham nge yan i yip’ owchen nga but’” ngak e pi milekag?

¹³ Ku be yog e re thin nem ni nap’an ni kar mada’gad me “yan Abraham i ragbug nge yan i yip’ owchen nga but’.” Ke ragbug nga but’ ngak e piin ni de nang ko yad mini’. Re n’em ni rin’ Abraham, e aram rogon ni ngan siro’ ku be’ nib tolang fa be’ ni kam pining nga tafenam ni ngam tay fan ma gathi bang ko liyor, ya aram ban’en ni goo Got e bay rogon ngak. (Mu taarebnag ko Acts 10:25, 26; Revelation 19:10.) Ma gathi ke mus ni ke lumel Abraham nga but’ ngorad ya ke “ragbug nge yip’ owchen nga but’,” ma aram e be tay fan e pi girdi’ nem. Ir an lolugen e tabinaw nib ga’ fan mab fel’ rogon, machane ke lemnag ni kab baga’ fan e pi girdi’ ney ngak ma bay rogorad ni ngan tay farad. Rib thil e re n’em ko yalen ko ngiyal’ ney ni dabni pagan’ ko piin ni dan nang ko yad mini’ yara yaliyrad boch fin turguy ko mang e ngan rin’ ngorad! Rriyul’ ni dag Abraham ko mang fan e pi thin ni baaray: “Nge pasigan’med ngay ni nge bigimed mi i tay fan bigimed.”​—Roma 12:10.

14. Mang e ba l’ag ko ngongol rok Abraham ni be dag ni ke pag fan ya nge bing e tabinaw rok ko milekag?

¹⁴ Ma ku be weliy ko pi thin nem ni kari yul’yul’ Abraham ko ngongol rok. Ya rib fel’ e damunmun ni ke fl’eg rogon. Mus u lan e tabinaw nib fel’ rogon ni boor e gamanman rorad ma gathi gubin e rran ni yima kay ba “fak e garbaw ni kab munguy ufin ma ba sugsug.” Be weliy e babyor ku John Kitto ni Daily Bible Illustrations u morngaagen e yalen ko ngiyal’ nem ni gaar: “Pi n’en nib fel’ e gathi yibe fanay u gubin ngiyal’ ya ke mus ni ngiyal’ ni bay e madenom fa ngiyal’ ni ke yib e milekag; ma ke mus ni goo ngiyal’ nem e yira kay e ufin ma aram rogon ni mus ko girdi’ ni bay boor e gamanman rorad.” Ya yafang u rom e ba gel e gawel riy me ere dabiyog ni ngan ayuweg e damunmun ndabi kireb nib pay me ere faanra ran ngongliy ba abich ni aram rogon ma thingarni fl’eg rogon urngin ban’en ko chi ngiyal’ nem ni ngan abich. Aram fan ni pi thin ney e boch uw u lan e Bible machane dalip yay ni bay fare bugithin ni “gurgur” fa “mgurnigem” ma riyul’ ni ke “mil” Abraham ni nge fl’eg rogon e abich ko pi cha’nem!​—Genesis 18:6-8.

15. Uw rogon ni dag Abraham rogon e lem nib puluw ko chugum nge boch ban’en ni un fl’eg u nap’an ni ngan bing e tabinaw ngak e milekag?

¹⁵ Machane n’en nib ga’ fan riy e gathi ngan fl’eg ba mur nib baga’ ni ngan nog e sorok ngom. Ya i athamgil Abraham nge Sarah nib elmirin ni ngar fl’egew fare damunmun nib fel’ rogon, machane mu lemnag e n’en ni yog Abraham u morngaagen ni gaar: “Mu songad nggog ngan fek e ran i yib ngam lukniged e rifrif u aymed ngay; rayog ni ngam gifgad u roy u tan e re ke gek’iy ney. Bay gu fek bochi flowa i yib ngomed; ya ra pi’ gelngimed ngam ul’ulgad ko milekag romed. Kam bad nga tafenag, ere gub aray ni nggu pigpig ngomed.” (Genesis 18:4, 5) Re flowa nem ni ba achig e ke mang ba mur ni bay e fak e garbaw riy ni kan ngongliy nge boch e flowa ni kan fl’eg ko merikenko ni kan bilbilig nib fel’ rogon, nge pada, nge milk​—ni aram ba mur ni bod e mur ku be’ nib pilung. Mang e gad be fil ko re n’ey? Nap’an ni ngan bing e tabinaw ngak e milekag ma n’en ni baga’ fan riy e gathi rogon fene fel’ e damunmun nge garbod ni kan ngongliy, fa mit i mang ban’en ni ngan rin’ nge boch ban’en. Rogon ni ngan bing e tabinaw ngak e milekag e gathi ma tor ko rayog ni ngan chuw’iy e tin nib tolang puluwon fa danga’. Ya ma tor ko faanra riyul’ ni yibe lemnag salpen yugu boch e girdi’ fa yi ba adag ni ngan ayuweg e girdi’ uw rogon nrayog. Reb e thin ko Bible e begaar: “Ba fel’ boch e ggan ni ke cheg e t’ufeg ngay ko thum’ag ni garbaw ni kan duruw’iy nib fel’ rogon ma ba chag e fanenikay ngay,” ma ereram kenggin ni ngan bing e tabinaw ngak e milekag.​—Proverbs 15:17.

16. Mang e rin’ Abraham ni fan ko fapi milekag ni ma dag ni ke tay fan e tirok Got ban’en?

¹⁶ Machane kub l’ag e tirok Got ban’en ngay. I gonopiy Abraham ni pi girdi’ nem e l’ograd Jehovah. Ya aram fan ni ke yog ngorad ni gaar: “Jehovah, wenig ngomed dab mmarod u tooben e tabinaw rog ndab mu talgad nga tabinaw rog. I gag e tapigpig romed.”a (Genesis 18:3; mu taarebnag ko Exodus 33:20.) De nang Abraham ko ke l’ograd Jehovah ni ngar pied e thin ngak fa yugu yad be yan u tooben e tabinaw rok ni ngar ranod nga bayang. Ma yugu demtrug ma i nang ni bay ban’en ni ke m’agan’ Jehovah ngay ni nge rin’. Pi cha’ nem e kan l’ograd ni ngar rin’ed e n’en ke m’agan’ Jehovah ngay. Ma ba adag Abraham ni nge pi’ e ayuw ngorad nfaanra bay ban’en nrayog ni nge rin’. I nang u wan’ ni pi tapigpig rok Jehovah e bay rogorad ni ngan pi’ e pi n’en th’abi fel’ ngorad, me ere ke guy rogon ni nge pi’ e pi n’en nth’abi fel’ rok ngorad. Ma faanra ra yodor ma ra yib e flaab ko tirok Got ban’en. Ma ke yan i aw ni kan taw’athnag Abraham nge Sarah ni bochan ni kar yul’yul’gow mar bingew e tabinaw rorow ngak e milekag.​—Genesis 18:9-15; 21:1, 2.

Ba Girdi’ ni Ma Bing e Tabinaw Rorad Ngak e Milekag

17. Mang e tay chilen Jehovah ko yu Israel ni ngar rin’ed ngak e girdi’ nu bang nge piin nib gafgow ni be par u fithik’rad?

¹⁷ Fare nam ni sum rok Abraham e de pag talin e kanawo’ ni tay. Fare Motochiyel ni pi’ Jehovah ngak yu Israel e bay riy e motochiyel ni ngan bing e tabinaw ngak e milekag fa ngak e pi ngabchey ni bay u fithik’rad. “Ngongol romed ngak girdien yugu boch e nam ni yad be par u lan e nam romed e ngongol romed ngorad e nge bod rogon e ngongol romed ngak e girdi’ nu Israel, ngar t’ufgad romed ni bod fanmed t’uf romed. Dab mu paged talin ni um pired u Egypt ni gimed girdien yugu reb e nam. I gag Jehovah ni Got romed.” (Levitikus 19:34) Kan tay chilen ngorad ni dabra dariy fannaged e piin nib t’uf e ayuw rorad ya nga ur lemnaged yad. Nap’an ni ke flaabnagrad Jehovah ko woldug ni pire’ ko ngiyal’ ni un kunuy ma kar falfalan’gad u nap’an e pi madenom rorad nge nap’an ni kar toffangad ko boch e maruwel u nap’an e pi duw ni Sabbath nge yugu ba ngiyal’ ma aram ma thingara lemnaged e piin nib gafgow ni​—pi ppin ni kem’ figirngiyrad nge pi bitir ni dariy chitamangirad, nge girdi’ nu bang ni be par rorad.​—Deuteronomy 16:9-14; 24:19-21; 26:12, 13.

18. Uw fene ga’ fan ni ngan bing e tabinaw ngak e milekag ni fan ni ngan felan’nag Jehovah me pi’ e flaab?

¹⁸ Rogon ni ke ngongol Jehovah ngak yu Israel u nap’an ni dar runguyed e girdi’ ma dar golgad ma dar binged e tabinaw rorad ngak e milekag e ma dag ko uw fene ga’ fan e pi n’ey. Ya ke tamilangnag Jehovah ni gol nge runguy ngak e piin milekag nge ngak e piin nib gafgow e aram e n’en nib t’uf ni ngar rin’ed ni nge yog ni ngki flaabnagrad. (Psalm 82:2, 3; Isaiah 1:17; Jeremiah 7:5-7; Ezekiel 22:7; Zekariah 7:9-11) Nap’an ni ke passigan’rad girdien e re nam nem mar folgad ko pi n’en nem ma aram mar pared nib fel’ rogorad mar falfalan’gad ko chugum nge tirok Got ban’en ni boor. Nap’an ni goo yad be lemnagrad ma ur rin’ed e tin ni yad ba adag ma dar ayuweged e piin nib t’uf e ayuw rorad, ma aram me turguy Jehovah ni yad ba kireb me gechignagrad.​—Deuteronomy 27:19; 28:15, 45.

19. Ku mang e thingarda lemnaged?

¹⁹ Ere ri baga’ fan ni ngad yaliyed gadad ko uw rogon ni gad be fol ko n’en ni ba adag Jehovah ni ngad rin’ed ni fan ko pi n’ey! Ma ri aram rogon ko ngiyal’ ney ya re fayleng ney e ba siin ma kan yoor raba’nag. Ere uw rogon nrayog ni ngad ngongolgad nib puluw ko Kristiano ngad binged e tabinaw rodad ngak e milekag u lan e re fayleng ney ni boor raba’? Ereram e n’en nran weliy ko bin migid e thin.

[Boch e Thin nra Tamilangnag Murung’agen]

Ka Ga Manang?

◻ Mang fan fare bugithin nu Bible ni kan piliyeg ni “ngan bing e tabinaw ngak e milekag”?

◻ Uw rogon ni dag Jehovah rogon nib flont ni ngan bing e tabinaw ngak e milekag?

◻ Uw fene gel e athamgil ni tay Abraham ni nge bing e tabinaw rok ngak e milekag?

◻ Mang fan ni urngin e piin ni ma liyor ku Got e thingara “binged e tabinaw rorad ngak e milekag”?