En Ni Figirngiy Nge Piilal—E Ra Thabthabelnag E Pi N’en Nib Mil Fan Ngak Ni Nge Rin’
‘Thingari par ni taareb e ppin rok.’—1 TIMOTHY 3:2.
1, 2. Mang fan nde puluw e machib ni celibacy ko thin nu Bible?
NAP’AN e bin som’on e chibog, ke lemnag e pi Kristiano nib yul’yul’ rogon ni ngar rin’ed e pi n’en nib mil fan ngorad. Faani yog apostal Paul ni cha’ nde leay be’ ni ppin ni kan nog ni ngar mabgolgow e “kab fel’ e n’en ni ke rin’,” ma fan e re n’ey e kab fel’ ni nge mang reb e piilal ko ulung rok Kristus fa? Ke tay ni nge par ndabi un ko mabgol ya aram e motochiyel ko piin ni piilal? (1 Korinth 7:38) Celibacy e aram reb e motochiyel ko pi tayugang ko Galesiya ko Katolic. Machane celibacy e ba m’ag ko thin nu Bible? Be pag e Galesiya ko Eastern Orthodox ni nge un e pi pumoon ni kar uned ko mabgol ni ngar manged e pi prist ko galesiya rorad, machane dabiyog ni ngar manged e pi bishop. Biney e bpuluw ko thin nu Bible fa?
2 Boch e pumoon ko fa 12 i apostal rok Kristus ni yad e def ko ulung rok Kristus e kar uned ko mabgol. (Matthew 8:14, 15; Efesus 2:20) I yoloy Paul ni gaar: “Gur dariy mat’awug ni rayog ni gu rin’ e tin ni be rin’ e tin ni ka ba’ e apostal, nge fapi pumoon ni walagen Somol, nge Peter, ni aram e nggu fek be’ ni leengig ni girdien Kristus ngi i un ngog i yan ko milekag?” (1 Korinth 9:5) Be yog e babyor ni The New Catholic Encyclopedia ni “tapgin fare motochiyel ko celibacy e sum rok e galesiya” ma “dan motochiyelnag ngak e pi tamachib ko B[in Biech e] M[ag Rok Got] ni dabra uned ko mabgol.” Ma fol e Pi Mich Rok Jehovah ko kanawo’ ni bay u Bible ma dabra folgad ko motochiyel ko galesiya.—1 Timothy 4:1-3.
Maruwel ko Piilal nge Tabinaw e Rayog ni Nge Chag Nga Taabang
3. Mang thin nu Bible e be dag ni reb e pumoon ni ke mabgol e rayog ni nge mang reb e piilal ko ulung rok Kristus?
3 De yog Paul ni thingari par e pi pumoon nra mang e piilal ndabra uned ko mabgol ya i yol ku Titus ni gaar: “Gu pagem u Krete ni fan e ngam fl’eg rogon e tin ni ka bay ban’en ni ngan maruweliy, ma nge reb e binaw ma ga dugliy e piin ni ngar manged piilal [Greek, pre·sbyʹte·ros] ko galesiya riy. Dab mpag talin e tin ni ku gog ngom ni ke lungug: En ni ir reb e piilal [Greek, e·piʹsko·pos, e bpuluw ko fare bugithin ni “bishop”] ko galesiya e dabi siy ni be’ nib yal’uw, ma dabi siy ni ri taareb e ppin rok, ma pi fak e dabi siy nib mich Kristus u wan’rad ma de kireb thirad ko yanyan ni yad be tay are reb e darir folgad.”—Titus 1:5-7.
4. (a) Uw rogon ni gad manang ni de t’uf ni ke mabgol be’ ni nge mang reb e piilal ko ulung rok Kristus? (b) Mang e rayog ni nge rin’ e piilal nde mabgol ni kab fel’ ku be’ ni ke mabgol?
4 Der yog e Bible nra nge mang be’ e piilal ma thingari un ko mabgol. De leay Jesus be’. (Efesus 1:22) Paul ni ir reb e piilal nib fel’ u lan e ulung rok Kristus ko fa bin som’on e chibog e ke par nde un ko mabgol. (1 Korinth 7:7-9) Ngiyal’ ney ma bay boor e Kristiano ndar uned ko mabgol ni yad e piilal. Bochan ndar leayed be’ ma baga’ ni boor e tayim nrayog ni ngar ted ni fan ko maruwel ko piilal.
‘Be’ ni Ke Mabgol e Ra Ruw Yang ni Yibe Tangernag Ngay’
5. Mang thin nu Bible e susun ni nge tamilang u wan’ e walag ni ke mabgol?
5 Nap’an nra un e pumoon ni Kristiano ko mabgol, ma susun ni nge tamilang u wan’ nra un nga reb e maruwel nib mil fan ngak, ma ba t’uf e tayim ni nge tiyan’ ngay. Be yog e Bible ni gaar: “Be’ nib moon ndawori un ko mabgol e be tiyan’ ko maruwel rok Somol, ya be guy rogon ni ngii yan ngan’ Somol, machane be’ nib moon ni ke mabgol e be tiyan’ ko tin nu fayleng ban’en, ya baadag ni nge yan ngan’ leengin, ere ruw yang ni yibe tangernag ngay.” (1 Korinth 7:32-34) Uw rogon ni nge par ni ruw yang ni yibe tangernag ngay?
6, 7. (a) Mang reb e kanawo’ ni ra kieg be’ ni ke mabgol e “ra ruw yang ni yibe tangernag ngay”? (b) Mang e fonow ni i tamilangnag Paul ngak e pi Kristiano ni kar mabgolgad? (c) Uw rogon nrayog ni nge suruy laniyan’ be’ ni nge dugliy nfaanra ra fek e maruwel ni kan nog ngak?
6 Som’on, be’ nib moon ni ke mabgol e be pag mat’awun e dowef rok. I tamilangnag Paul e re n’ey yi gaar: “Leengiy e gathi ir e suwon downgin, ya faanem ni figirngin e ir e suwon; maku er rogon e en ni figirngiy ni gathi ir e suwon downgin, ya faanem ni leengin e ir e suwon.” (1 Korinth 7:4) Boch e girdi’ ni yad baadag ni ngar uned ko mabgol e yad ma lemnag ni gathi ri baga’fan e re n’ey ya par ko pumoon nge ppin e gathi ban’en ni baga’fan ko mabgol rorad. Machane, bochan ni yog e Bible nthingari par e Kristiano nib machalbog ma dabiyog ni nge un ku be’ u m’on ni nge un ko mabgol, me ere da gathi kari nang e tin nib t’uf ko fa en nra leay.
7 Yog Paul ni mus ko mabgol ni yow be ‘ngongoliy e tin ni baadag e kan ni thothup ni ngar rin’ew’ e thingara lemnagew e n’en ni yow baadag nrogon e par ko mabgol. I yog ngak e pi Kristiano nu Korinth ni gaar: “En ni pumoon e nge pi’ ir ngak e ppin rok nrogon figirngiy, ma en ni ppin e nge pi’ ir ngak e pumoon rok nrogon leengiy, nge bagayow me fl’eg laniyan’ bagayow nrogon ni ke t’uf rok bagayow. Ra ba wu’ e mabgol ma dabi tel bagayow ir rok bagayow, ke mus ni faanra ke taareban’row ngay ni ngar talgow u rogon n’umngin nap’an ni yow baadag, ni fan e nge yog nra tewan’row ko meybil; me mu’ mi yow sul ngkur rin’ew e n’en ni ma rin’ e mabgol, ya ri fek Satan ban’en i yib ngak bagayow, ni ban’en nrayog ni nge pingeg faanem nge denen, ni bochan e dakiyog rok faanem ni nge k’adan’.” (Roma 8:5; 1 Korinth 7:3, 5) Ke kireban’uy ngay ya ke un boch e mabgol ko ngongol ndarngal ni bochan ni dar folgad ko pi thin ney. Bochan ni aram rogon, ma susun ni nge fl’eg i lemnag e Kristiano u m’on ni nge fek e maruwel nra n’igin ni nge par nib orel rok e ppin rok nib n’uw nap’an boch. Dariy rogon ni nge yanyan ni wod e ngiyal’ ndawori un ko mabgol.
8, 9. (a) Mang fan fapi thin ni yog Paul ko Kristiano ni ke mabgol e “be tiyan’ ko tin nu fayleng ban’en”? (b) Susun ni nge tiyan’ e Kristiano ni ke mabgol ko mang?
8 Mang fan ni kan nog e pi thin ney ku be’ nib moon ni Kristiano nib muun e piilal ngay ni “be magafan’ ko tin nu fayleng ban’en [koʹsmos]”? (1 Korinth 7:33) Ba gagiyel nde weliy Paul morngaagen e tin kireb ko re fayleng ney, ni aram e pi n’en ni susun ni nge par e pi Kristiano nib orel riy. (2 Peter 1:4; 2:18-20; 1 John 2:15-17) Be yog e Thin Rok Got ngodad ni ngad “paged pangidad nge ngongol rodad nde m’agan’ Got ngay nge chogowen urngin ban’en u fayleng [ko·smi·kosʹ] nde mat’aw u owchen Got, ma gadad par ni gadad be t’ar lanin’dad ko tin nde fel’, ma gadad ba yal’uw, ma gadad be rin’ e tin nib m’agan’ Got ngay u roy u fayleng.”—Titus 2:12.
9 Be’ ni Kristiano ni ke mabgol e “be magafan’ ko tin nu fayleng ban’en” ya ma lemnag morngaagen e pi n’en nib t’uf ko mabgol nge par rok. Pi n’en nib muun ngay e naun, ggan, mad, fafel—nge yugu boch ban’en ni ma magafan’uy ngay ni faanra ku bay e bitir riy. Machane mus ko gali cha’ ndariy e bitir rorow, faanra nge fel’ angin e mabgol, ma thingari tiyan’ e en ni figirngiy nge leengiy ni “nge yan ngan’” e en ni mabgol rok. Ri baga’fan e re n’ey u wan’ e piin ni piilal ni yad e pi Kristiano ko ngiyal’ ni yad be thabthabelnag e maruwel nib mil fan ngorad.
Figirngiy nib Fel’ Nge Ku Piilal nib Fel’
10. Ra ngan dugliy ni nge mang reb e walag reb e piilal ma susun uw rogon pangin u wan’ e pi walag ko ulung ma mang e susun ni nge guy e girdi’ ni gathi yad girdien e ulung?
10 Yugu aram rogon ngathi ba motochiyel nthingari un be’ ko mabgol nfaanra mang reb e piilal, machane faanra ir e Kristiano ni ke mabgol, ma susun ni nge micheg ni ba fel’ pangin, ni ir be’ ni figirngiy nib fel’, ma be maruweliy e maruwel ko lolugen e tabinaw nrogon u m’on ni ngan dugliy ni nge mang reb e piilal. (Efesus 5:23-25, 28-31) I yoloy Paul ni gaar: “Faanra baadag be’ ni ngari mang reb e girdi’ ni ngii tay morngaagen girdien e galesiya ma aram e ke nameg reb e maruwel ni ir e ba th’abi fel’. En ni be tay morngaagen girdien e galesiya e thingari yan i aw ni be’ nib fel’ thin nge pangin, thingari par ni taareb e ppin rok.” (1 Timothy 3:1, 2) Susun nge gagiyel ni be athamgil e piilal ni nge mang e figirngiy nib fel’, ndemtrug ni ppin rok e ir reb e Kristiano fa danga’. Mus ko girdi’ ni gathi yad girdien e congregation e susun ni ngar guyed ni ma ayuweg e ppin rok nge yugu boch e maruwel nib mil fan ngak. Mi gaar Paul: “Ma susun e ir be’ ni ma tay e girdi’ fan, ni girdi’ ni gathi yad girdien e galesiya, ni bochan e nge dabi kireb thin me mul nga lan e wup rok moonyan’.”—1 Timothy 3:7.
11. Mang e be yip’ fan e pi thin ni “thingari par ni taareb e ppin rok,” me ere thingari ayuw e piin ni piilal ko mang?
11 Fapi thin ni “thingari par ni taareb e ppin rok” e be dag ni dabiyog ni nge leay boch e ppin, machane ku be dag ni ngari par nib yul’yul’ ko mabgol. (Hebrews 13:4) Ri ba t’uf ko piin ni piilal ni ngar ayuwgad ko ngiyal’ ni ngar ayuweged walagrad ni ppin. Susun ndabra guyed walagrad ni ppin ni ba t’uf rok ni ngan fl’eg laniyan’ ni go’ taa bagayad. Ffel’ ni nge un reb e piilal, ministerial servant, ara ppin rok e piilal ngak ni ngar guyew fare walag ni yugu aram rogon ni ke mus ni nge pi’ e athamgil nga laniyan’.—1 Timothy 5:1, 2.
12. Mang thin nu Bible e susun ni bpuluw pangin e ppin rok e piilal nge ministerial servant ngay?
12 Faan i yoloy apostal Paul e pi n’en ni susun ni nge rin’ e pumoon u m’on ni nge mang e piilal, miki weliy boch e fonow ni fan ko piin ni leengin e pi pumoon nra mang e piilal. I yoloy ni gaar: “Ma ppin rorad e ku er rogon ndabi siy nib fel’ pangirad, ndab ur uned ko dugdug thin; ma thingara pired ni yad ba gonop ma rayog ni ngan pagan’uy ngorad u urngin ban’en.” (1 Timothy 3:11) En ni figirngiy ni Kristiano e susun ni nge ayuweg e ppin rok nge fol riy.
Pi N’en nu Bible nib Mil Fan Ngak e Pumoon ni Nge Rin’ ko Ppin Rok
13, 14. Yugu aram rogon ni ppin rok e piilal e gathi ir reb e Mich Rok Jehovah, machane mang fan ni susun nge dabi digey me guy rogon ni nge mang reb e figirngiy nib fel’?
13 Re fonow ney e fan ko piin leengin e piin ni piilal ara ministerial servant ya yad e Kristiano ni kar ognaged yad ku Got. Baga’ ni aram rogon ya “ke mus ni piin girdien Somol” e susun ni ngan leay. (1 Korinth 7:39) Machane uw rogon reb e walag ni ke leay be’ ni de mich Kristus u wan’ u m’on ni nge ognag ir ngak Jehovah, ara ppin rok e ke mul ko tin nriyul’ ni gathi bochan e kireb rok fare moon?
14 Faanra aram rogon ma dabni taleg ni nge mang reb e piilal. Maku ba mat’aw ni nge digey e ppin rok ni bochan e de taareb e michan’ rorow fa? I yog Paul ni gaar: “Ba’ leengim fa? Ere dab mu guy rogon ni ngam n’ag.” (1 Korinth 7:27) Miki gaar: “Faanra bay be’ nib moon ni ir reb i girdien Kristus ni bay leengin nde mich Kristus u wan’, ma kab fel’ u wan’ fare ppin ni nguur pirew ni yow mabgol, ma thingari dabi n’ag fare pumoon fare ppin. Machane faanra finey e arorow nde mich Kristus u wan’ ni nge chuw rok e arorow ni ke mang reb i girdien Kristus ma faanem ni ke mang girdien Kristus e nge pag faanem nge yan. Ya ra yodorom ma faanem ni girdien Kristus ko fa gali yabgol ndemtrug ko en ni figirngiy ara en ni leengiy e rayog ni nge pag faanem nge yan; yi Got e ke piningmed ni ngam pired u fithik’ e gapas. I gur e en ni girdien Kristus gur ma leengiy gur, ke diin ma ka mu nang ndabiyog ni ngam thapeg figirngim ngak Kristus? Ara ke diin ma ka mu nang i gur e cha’ ni kam mang girdien Kristus ma figirngiy gur ndabkiyog ni ngam thapeg leengim ngak Kristus?” (1 Korinth 7:12, 15, 16) Yugu aram rogon ni ppin rok e piilal e gathi ir reb e Mich Rok Jehovah, ma susun nga i par ni be’ ni figirngiy nib fel’.
15. Mang fonow ni ke pi’ apostal Peter ngak e pi Kristiano ni kar mabgolgad, ma mang wenegan nrayog ni nge yib ngak e piilal ni faanra der maruweliy e maruwel nib mil fan ngak ko mabgol?
15 Demtrug ni ppin rok e ir reb e Mich Rok Jehovah fa danga’, susun ni nge tamilang u wan’ e piilal ni Kristiano ni ba t’uf rok e ppin ni nge tiyan’ ngak me ayuweg. I yoloy apostal Peter ni gaar: “Ma ku er rogomed e piin ni pumoon ni nguum pired e pi leengimed ma thingar um nanged ni yad mmeewar ko pumoon, ere thingar um tiyad farad; ya ku er rogorad nra pi’ Got e tow’ath rorad ni yafos ni bod gimed. Mu rin’ed ni aray rogon nge dabi magawon ban’en ko meybil ni gimed be pi’ ngak Got.” (1 Peter 3:7) Faanra dugliy e pumoon ndabi ayuweg e ppin rok ko tin nib t’uf rok ma be kirebnag thilrow Jehovah; ma rayog ni nge magawonnag e meybil ni ma tay ku Jehovah ni bod rogon e “manileng ndabiyog ni nge pag e meybil nge yan ngay.” (Lamentations 3:44) Ma rayog ni nge yan i aw ndariy rogon ni nge mang reb e piilal ko ulung rok Kristus.
16. Mang e n’en ni baadag Paul ni nge tamilangnag, ma susun uw rogon u wan’ e piin ni piilal?
16 N’en ni baga’ ni be tamilangnag Paul e faanra un reb e pumoon ko mabgol, ma ke pag boch e puf rogon ni immoy rok ko ngiyal’ ndawori mabgol ya ngiyal’ nem ma rayog ni nge “pi’ ir ni polo’ ko maruwel rok Somol ni ba puf rogon.” (1 Korinth 7:35) Be dag e report ni bay boch e piilal ni kar uned ko mabgol ni gathi gubin ngiyal’ ni kar pired nib thabthabel e lem rorad ko pi thin ni tay Got nga laniyan’ Paul. Ur adaged ni ngar manged e piilal nib fel’ mar tedan’rad ko pi n’en ni kar lemnaged ni susun ni ngar rin’ed, machane kar paged boch e maruwel nib mil fan ngorad ko mabgol. Mo’maw’ ko boch e piilal ni ngar siyeged i rin’ boch ban’en ko ulung ni mus ni faanra yad ra rin’ ma yad ra kirebnag e pi leengirad ko tirok Got ban’en. Ke falfalan’rad ko tow’ath ni ma yib ko mabgol, machane ra m’agan’rad ni ngar rin’ed e maruwel ni be mil fan ngay?
17. Mang e ke buch ku boch e ppin ko piin ni piilal, ma uw rogon nrayog ni ngan siyeg ni nge dabi buch?
17 Dabi siy ni ba fel’ ni nge maruwel e piilal nib pasig. Machane, be par e Kristiano nib thabthabel ko pi n’en nib mil fan ngak nfaanra rin’ e maruwel ko ulung, ma ra pag e maruwel ni be yog e Bible ni ba mil fan ngak nfan ku leengin fa? Yugu aram rogon ni baadag ni nge ayuweg girdien e ulung, machane fare piilal e ku susun ni nge thabthabel rogon ni ngii lemnag e ppin rok ko tirok Got ban’en. Ke war boch e ppin ko piin ni piilal ko tirok Got ban’en, ni yad bod e barkow ni ke ser ko na’. (1 Timothy 1:19) Yugu aram rogon nib mil fan ngak e ppin ni nge ayuweg ir nge thap ngak Got, machane yu ngiyal’ ma rayog ni ngan siyeg e magawon ni faanra fare piilal e ra i “duruwiy mi i ayuweg” e ppin rok, “ni bod rogon e n’en ni ma rin’ Kristus ngak girdien e galesiya.” (Efesus 5:28, 29) Ere piin ni piilal e thingara ‘ayuweged yad nge fare ulung i saf.’ (Acts 20:28) Faanra kar uned ko mabgol, ma ba muun ngay ni ngar ayuweged e ppin rorad.
‘Gafgow ko Dowef’
18. Mang boch e gafgow nra yib ngak e Kristiano ni ke mabgol, ma uw rogon e maruwel rok e piilal?
18 I yoloy apostal Paul ni: “Faanra un reb e ppin nib muchugbil ko mabgol ma dawori ngongliy ba denen. Machane gu be finey ni nge siy mpirieged e gafgow ko dowef ni be pirieg e piin ni mabgol ni gubin e rran.” (1 Korinth 7:28) Baadag Paul ni nge ayuweg e girdi’ ni ngar folwokgad rok ngar pired ni dabra uned ko mabgol ni bay boor e magawon riy. Mus ko piin ni kar mabgolgad ndariy e bitir rorad, ma sana bay e magawon rorad ko m’ar ara salpiy nge maruwel nib mil fan ngorad ni ngar ayuweged e gallabthir ni ke pillibthir iyan ko ani mabgol rorad. (1 Timothy 5:4, 8) Thingari rin’ e piilal e pi n’en ney nib mil fan ngak nrogon, ma sana yu ngiyal’ ma ra magawonnag e maruwel rok e piilal ko ulung rok Kristus. Machane ke falfalan’dad ngay ya baga’ ni yad be rin’ e maruwel nib mil fan ngorad ko tabinaw rorad nge fare ulung i saf rok Kristus.
19. Mang fan e thin ni yog Paul ni i gaar: “Pumoon ni kar mabgolgad e ngar pired ni gowa dawor ra mabgolgad”?
19 I gaar Paul: “Daki yoor e tayim ni ke magey, chiney i yan nga m’on e pumoon ni kar mabgolgad e ngar pired ni gowa dawor ra mabgolgad.” (1 Korinth 7:29) Ba gagiyel ko pi n’en ni ke yoloy ko re guruy nem ngak girdien e ulung nu Korinth ni piin ni Kristiano ni kar mabgolgad e susun ni dabra dariy fannaged e ppin rorad. (1 Korinth 7:2, 3, 33) I tamilangnag fan riy ko ngiyal’ ni ke yoloy: “Piin ni yad be ngongliy e tin nu fayleng ban’en e ngar pired ndabi mang ir e nge m’on u wan’rad. Ya re fayleng ney ni bod rogon e chiney ni bay e dabi par, ya bayi chuw.” (1 Korinth 7:31) Ka bpuluw e pi thin ni “re fayleng ney ni bod rogon e chiney ni bay e dabi par ya bayi thil iyan” ko ngiyal’ ney ko nap’an Paul ara nap’an apostal John. (1 John 2:15-17) Machane pi Kristiano ni mabgol ni ke tamilang u wan’rad ni ba t’uf ni ngar paged farad ni fan ku Kristus e yad manang ni dabiyog ni ngar pired ni ke mus ni be falfalan’rad ko tow’ath ko mabgol.—1 Korinth 7:5.
Piin ni Leengiy ni Kar Paged Farad
20, 21. (a) Ke m’agan’ boor e ppin ko piin ni piilal ni ngar rin’ed e mang ni fan ni ngar paged farad? (b) Mang e rayog ni nge lemnag e ppin ko piin ni piilal nra yog ngak, ni mus ni faanra ir reb e piilal?
20 Bod rogon ni ma pag e piin ni piilal farad ni fan ni nge fel’ rogon yugu boch e girdi’ riy, ma ke athamgil boor e ppin ko piin ni piilal ni ngar thabthabelnaged e pi n’en nib m’ag ko mabgol nge maruwel ko Gil’ilungun Got. Ke falfalan’ boor i biyu’ e ppin ni Kristiano ni ngar ayuweged e pumoon rorad ngar maruweliyed e maruwel ko piin ni piilal. Ba t’uf rorad Jehovah ni bochan, ma be fl’eg waathrad ko ngongol nib fel’ ni kar rin’ed. (Filemon 25) Machane, be dag e fonow ni pi’ Paul ni ppin ko piin ni piilal e rayog ni ngar lemnaged nra pi’ e pumoon rorad e tayim nge ayuw ngorad nib thabthabel e maruwel nib mil fan ngorad ni fan ko piin ni figirngiy nge piin ni piilal ko ulung.
21 Machane ra diin ni faanra reb e Kristiano ni ke mabgol e ku ir reb e matam? Ra gel e maruwel rok ya ku ra yib reb e maruwel ni ba mil fan ngak, ma aram e n’en ni gad ra fil ko bin migid e thin.
Ngad Sulod Nga Daken
◻ Mang thin nu Bible ni be micheg ni pumoon ni kar mabgolgad e rayog ni ngar manged e piin ni piilal?
◻ Faanra un reb e pumoon ko mabgol, mang e susun ni nge tamilang u wan’?
◻ Uw rogon e Kristiano ni ke mabgol e ra “tiyan’ ko tin nu fayleng ban’en”?
◻ Uw rogon ni ma dag e ppin ko piin ni piilal ni kar paged farad?
[Sasing ko page 24]
Yugu aram rogon ni bay boor pa’ u puluwon e piilal ko maruwel ko ulung rok Got, machane susun ni nge tiyan’ ko ppin rok