Uw Rogon ni Ke Thagthagnag Got e Thin Ko Bible?

COMMUNICATION e kab fel’ e ngiyal’ ney nga yugu ba ngiyal’. Ya bay e pi telefon, nge fax machine nge computers​—ma in e duw faram ma mini’ e ke lemnag ni rayog ni ngan abuweg e thin nga gubin yang u fayleng ni ka ba pay boch?

Machane fa miti communication ni bin th’abi fel’ e dabiyog ko girdi’​—ya Got e ma thagthagnag. I thagthagnag Jehovah nga laniyan’ 40 e girdi’ e Thin Rok nib thothup ni ngar yoloyed nga Bible. Girdi’ e bay boor ko taareb e kanawo’ ko communication rorad me Jehovah e ke fanay boch e kanawo’ ni nge thagthagnag e thin ko Bible.

Dictation. I afuweg Got boch e thin ngak e girdi’ me taaboch me mang bang e Bible.a Susun, mu lemnag e pi thin ni bay ko fare Motochiyel. Yog Jehovah ngak Moses ni gaar: “Mu yoloy e pi thin ni baaray, ya pi thin ney e nge par ni m’ag u thildow nge piyu Israel.” (Exodus 34:27) Pi “thin,” nem ni “engel rok Got e yib i pi’,” e ke yoloy Moses nga but’ ma bay ko pi babyor ko Bible u Exodus, Levitikus, Number, nge Deuteronomy.​—Acts 7:53.

Ka bay boch e profet ni yad Isaiah, nge Jeremiah, Ezekiel, Amos, Nahum, nge Mikah ni pi’ Got e thin ngorad u daken e pi engel. Yu ngiyal’ ma tin som’on e thin ni yoloy e pi pumoon ney nga but’ e baaray: “Begaar Jehovah.” (Isaiah 37:6; Jeremiah 2:2; Ezekiel 11:5; Amos 1:3; Mikah 2:3; Nahum 1:12) Ma aram mar yoloyed e thin ni yog Got ngorad nga but’.

Changar ni Piliyeg, Lik’ay, nge Trances. Changar ni piliyegey e aram yaan ban’en ara thin ni kan tay nga laniyan’ be’ u nap’an nib od min rin’ u daken e maangang. Susun, bod Peter, James, nge John, e ur guyed ramaen Jesus ni be galgal u nap’an ni “yad ba od.” (Luke 9:28-36; 2 Peter 1:16-21) Yu ngiyal’ ma kan abuweg e thin u daken e lik’ay, ara yaan ban’en ni kan tay nga laniyan’ be’ nnep’ u nap’an ni be mol. Ere i yoloy Daniel u morngaagen e “pi n’en ni ke guy u laniyan’ u daken e bet rok”​—ara rogon ni yog Ronald A. Knox ni ir e translator me piliyeg e thin riy ni “nap’an ni kug thig nga but’ mu ug yaliy u lan e likay rog.”​—Daniel 4:10.

Be’ ni ke n’igin Jehovah ni nge trance e ke par ni be fl’eg i lemnag ban’en nib elmirin, machane ka be od. (Mu taarebnag ko Acts 10:9-16.) U lan e Bible ma fare bugithin ni Greek ni piliyeg ni “trance” (ekʹsta·sis) e ma sor fan ko ‘ngan tay ban’en nga bang ara ngan yon’ lon.’ Ma ma sor fan ko ngan pag laniyan’uy ni yugu ba reb rogon. Me ere be’ ni ke trance e dabi nang e pi n’en ni be buch u charen ya gowa be milekag laniyan’. Immoy apostal Paul ni ke trance u nap’an ni “kan fek nib tomgin nga paradis me rung’ag bogi’ ban’en riy ndabiyog ni ngan piliyeg ko thin, ni bogi n’en ndab ni pag nge weliy dap’i l’ugun e girdi’.”​—2 Korinth 12:2-4.

Piin ni ur yoloyed e thin ko Bible ni ke afuweg Got e thin rok ngorad e ba thil ko piin ni i piliyeg e changar rorad fa ke pi’ e lik’ay ngorad, fa kar trancegad ya ur yoloyed e pi n’en ni kar guyed ko thin rorad. Kan nog ngak Habakkuk ni gaar: “Mu yoloy nga daken yungi tafel e pi n’en ni ku gog ngom, ya nge mom nni bieg.”​—Habakkuk 2:2.

Ere pi thin ney ni bay ko Bible e gathi urngin riy ni yib rok Got ni bod fa tinef ni ke afuweg Got ngak e girdi’ fa? Ri danga’. U daken e kan ni thothup rok me tay Jehovah e thin rok nga laniyan’ e piin ni ur yoloyed e thin ko Bible, me ere kan yoloy ni lem rok Got ma gathi girdi’. Ke pag Jehovah e girdi’ ni ngar turguyed rogon ni yad ra weliy ban’en ko thin rorad, machane ke pow’iy laniyan’rad nge gumercha’rad ni aram e dariy reb e thin ni baga’ fan ni kan pag talin ma pi thin ni kan yoloy e rayog ni ngan nog e thin rok Got ngay.​—1 Thessalonika 2:13.

Got e Dag. Bay e thin ko profet u lan e Bible​—ni aram chepin e girdi’ ni kan yoloy u m’on ni nge buch​—ma aram ban’en nri dabiyog ni nge rin’ e girdi’. Reb e thin ni aram rogon e morngaagen Alexander ni Gilbuguwan ni “fare pilung nu Greece,” ma kan weliy morngagen 200 e duw u m’on ni immoy! (Daniel 8:1-8, 20-22) Ku be tamilangnag e Bible morngaagen boch ban’en nder guy e girdi’. Reb i ban’en ni aram rogon e nap’an ni kan sunumiy e tharmiy nge fayleng. (Genesis 1:1-27; 2:7, 8) Maku be weliy morngaagen boch e puruy ni kan tay u tharmiy, ni bod fapi thin ni kan yoloy u lan e babyor ni Job.​—Job 1:6-12; 2:1-6.

Bay boch ban’en ni de tamilangnag Got ngak fa en ni ke yoloy e thin nga but’ ya ke tamilangnag ngak be’ ma ke mang chep ni ke ab u reb e mfen nge reb nge yan i mada’ ko ngiyal’ ni ke mang bang ko Bible. (Mu guy fare kahol ko page 7.) Machane yugu demtrug ma Jehovah e ir Tapgin urngin e pi thin nem, ma ke pow’iy e girdi’ ni ngar yoloyed e thin ndariy e oloboch riy, ma dan weliy ban’en nib pag rogon, ma dan uneg e yat ngay. I yoloy Peter u morngaagen e thin ko profet ni gaar: “Fare kan ni thothup rok Got e yib i ying ngak e girdi’ ngar weliyed e thin ni ke yib rok Got ngorad.”b​—2 Peter 1:21.

Ba T’uf e Athamgil nib Gel

Piin ni ur yoloyed e thin ko Bible e “fare kan ni thothup rok Got e yib i ying” ngorad machane ku ba t’uf ni ngar fl’eged i lemnag nib elmirin. Susun, “ke fl’eg i lemnag Solomon boch ban’en me fl’eg i gayiy, ni aram e ke fl’eg rogon boch e proverb. [Me] guy rogon ni nge nang e thin nriyul’ nib fel’ mab puluw.”​—Eklesiastes 12:9, 10.

Boch i yad e ri boor ban’en ni ur fl’eged i gayiy ni fan ni ngar micheged e pi n’en ni ur yoloyed nga but’. Susun, i weliy Luke u morngaagen e thin ko Gospel ni ke yoloy ni gaar: “Kug fl’eg i gayiy murung’agen e pi n’ey ni gubin aram ko tabolngin riy, me ere kug finey nib fel’ ni nggu yoloy murung’agen nib yaram.” Ma dabi siy ni ke flaabnag fare kan ni thothup rok Got e athamgil ni tay Luke me ayuweg ni nge pirieg e tin nib riyul’ e thin ko chep nge tin nib yul’yul’ e girdi’ ni ur guyed boch ban’en nga owcherad, ni bod pi gachalpen Jesus ni ka yad bay ko ngiyal’ nem nge ku sana Maria ni chitiningin Jesus. Ma aram ma ke pow’iy e kan ni thothup rok Got Luke ni nge yoloy e pi n’em nga but’ nrogon.​—Luke 1:1-4.

Fare Gosel ku Luke e ba thil ko fa birok John e Gospel ya ke weliy e pi n’en ni guy nga owchen, me yoloy nga but’ 65 e duw u tomren ni yim’ Jesus. Dabi siy ni kan ni thothup rok Jehovah e ke yibnag ngan’ John boch ban’en ni ke pag talin ya ba n’uw nap’an ni ke yan. Aram rogon ni i micheg Jesus ngak pi gachalpen: “Ma en ni bayi ayuwegmed e aram fare kan ni thothup ni en ni Chitamangiy e bayi l’og nge yib ni owcheg, ma bayi fil urngin ban’en ngomed, me ayuwegmed nge mit ngomed urngin e tin ni kug weliy ngomed.”​—John 14:26.

Boch e girdi’ ni ur yoloyed e thin ko Bible e ur uneged ngay e thin ni immoy ko boch e babyor nchep ni yoloy e girdi’ ni kar guyed nga owcherad, ma gathi yad gubin e thagthagnag Got ngorad. Aram rogon ni fl’eg Jeremiah e Bin Som’on nge Bin L’agruw e babyor ko Kings. (2 Kings 1:18) I weliy Ezra e thin ni bay ko 14 ban’en ni dan thagthagnag ni fan ni nge yoloy e pi thin ko Bin Som’on nge Bin L’agruw e Kronicles, nib muun ngay “fare thin u morngaagen e pi n’en ni buch u nap’an David ni Pilung” nge “fare Babyor ko pi Pilung nu Judah ngu Israel.” (1 Kronicles 27:24; 2 Kronicles 16:11) I weliy Moses e thin ni bay ko “fare babyor ko pi Mahl rok Jehovah”​—ma aram ba thin nib puluw ni kan yoloy u morngaagen e pi mahl ni un e girdi’ rok Got ngay.​—Numbers 21:14, 15.

Ba l’ag e kan ni thothup ko pi n’en nem ya ke n’igin e girdi’ ni ngar mel’eged e tin nib riyul’ e thin, min uneg ko Bible ni kan thagthagnag.

Fonow nib Puluw​—Yib Rok Mini’?

Bible e bay boor e thin riy ni fonow nib puluw ni weliy e piin nib gonop ko pi n’en ni ur guyed. Susun, i yoloy Solomon ni gaar: “Dariy ban’en ni kab fel’ ko bin ni nge abich be’ nge garbod me par nib falfalan’ ni bochan urngin e maruwel ni ke tay. I gag e kug guy e re n’ey, ni aram e n’en ni yib rok fa bin riyul’ e Got.” (Eklesiastes 2:24, NW) Yog Paul ni n’en ni yog morngaagen e mabgol e “rogon e lem [rok], ma ki gaar: “Gu be finey ni ku er rogog ni bay fare kan ni thothup rok Got rog.” (1 Korinth 7:25, 39, 40) Dabi siy ni immoy e kan ni thothup rok Got rok Paul, ya arrogon ni yoloy apostal Peter ni pi n’en ni yoloy Paul e “yoloy u rogon e gonop ni pi’ Got ngak.” (2 Peter 3:15, 16) Ere ke pi’ e re fonow ney ni lem rok ma kan ni thothup rok Got e pow’iy.

Ma nap’an ni yoloy e girdi’ ko Bible boch ban’en ni lem rorad, mar rin’ed u daken e pi n’en ni ur filed faram nge thin ko Bible ni ur filed ni bay ko ngiyal’ nem. Rayog ni nge mich u wan’dad ni pi thin rorad e ba puluw ko lem rok Got. Ya n’en ni ur yoloyed nga but’ e ke mang bang ko Thin Rok Got.

Machane bay boch e thin ko Bible ni yoloy e girdi’ ni lem rorad e de puluw. (Mu taarebnag Job 15:15 ko 42:7.) Ku bay boch e thin riy ni be weliy laniyan’ e pi tapigpig rok Got ni ke chalbarad, machane dan weliy ko mang fan ni aram rogon.c Yugu aram rogon ni i yoloy be’ e lem rok, machane ka be pow’iy e kan ni thothup rok Got ni nge yoloy e thin nib puluw, ma aram e ke n’igin ni ngan poy e lem ni de fel’ min tamilangnag. Ma pi thin ni kan yoloy e ma tamilangnagan’ fa en ni be poy ko ba puluw e lem rok fa en ni ke yoloy fa danga’.

Ere rayog ni nge mich u wan’dad ni fare Bible ni polo’ e aram e thin rok Got. Ya ke guy Jehovah rogon ni urngin ban’en ni bay riy e nge lebuguy e tin nib m’agan’ ngay me pi’ e fonow nib t’uf ko piin ni ba adag ni ngar folgad rok.​—Roma 15:4.

Pi Tayol ni Girdi’​—Mang Fan?

I fanay Jehovah e girdi’ ni ngar yoloyed e thin ko Bible ma aram e be dag ni rib gonop. Mu lemnag e re n’ey: Faan manga ke yog Got ko pi engel ni ngar fl’eged e Bible ma ra adag e girdi’ fa? Rriyul’ ni gad ra falfalan’ ni ngad filed u morngaagen felngin Got nge pi n’en ni rin’ ni fan ko pi engel. Machane faanra dariy e thin nib puluw ko lem ko girdi’ riy ma sana ra mo’maw ni ngad nanged fan e thin ko Bible.

Susun: Rayog ni nge weliy e Bible ni ke un David ni Pilung ko ngongol ndarngal me li’ be’ kem’ nge mu’ me kalngan’. Machane rib fel’ ni ngan poy e thin ni yog David u morngaagen, ya ke weliy ko uw fene gel ni ke kireban’ ni bochan e n’en ni rin’ me wenig ku Jehovah ni nge n’ag fan! I yoloy ni gaar: “Gubin ngiyal’ ni gu manang e denen rog.” “Be’ ni ke kolngan’ nge fol rom e dab mu n’ag.” (Psalm 51:3, 17) Ere, Bible e bay e thin riy nib munguy, mab thilthil, ma yi ba adag ni bochan ni girdi’ e ur yoloyed.

Arrogon, i mel’eg Jehovah e bin th’abi fel’ e kanawo’ ni nge pi’ e Thin Rok riy ngodad. Yugu aram rogon ni kan fanay e girdi’ nde flont ma yad mmeewar, machane fare kan ni thothup e ke pow’iyrad ni aram e dariy e oloboch ko thin ni ur yoloyed. Ere, ri baga’ fan fare Bible. Ya fonow ni bay riy e rib mudugil, ma rayog ni ngan l’agan’uy ko fa pi thin ko profet ni kan yoloy ni morngaagen e Paradis u fayleng ni bay yib.​—Psalm 119:105; 2 Peter 3:13.

Mang ni dab mu athamgil ni ngam bieg bang ko Thin Rok Got u gubin e rran? I yoloy Peter ni gaar: “Gubin ngiyal’ ma be yib lamen e milik ngomed ni milik nib machalbog ni fan nga lanin’med, ya ra um unumed mi gimed ilal ngam thapgad ngak Got.” (1 Peter 2:2) Bochan ni Got e thagthagnag ma ga ra pirieg ni urngin e thin ko Bible e “baga’ fan ya ma fil e tin nib riyul’ e thin ngodad, ma be yal’uweg e tin ni be oloboch e girdi’ riy, ma be fulweg e girdi’ ko ngongol nib fel’, ma be fonownag e girdi’ u rogon e ngongol ni ngar pired riy ni ir e mmat’aw u mit Got, ya en ni be pigpig ngak Got e nge par ni ke bung rogon nrayog ni nge rin’ urngin mit e ngongol nib fel’.”​—2 Timothy 3:16, 17.

[Boch e Thin nra Tamilangnag Murung’agen]

[Sasing ko page 4]

I thagthagnag Got e thin ko Bible nga laniyan’ e girdi’ u boch e kanawo’