“I Sunumeg Be’ Nib Moon Nge Be’ Ni Ppin”

“Ara’ rogon ni sunumeg Got e girdi’, girdi’ e ni ngongliy ni bod yaan Got. I sunumeg be’ nib moon nge be’ ni ppin.”​—GENESIS 1:27.

1. Uw rogon ma fare thin nriyul’ e aram e flaab ko pi Kristiano ni pumoon nge ppin?

RIB fel’ ni ngan par u fithik’ e girdi’ rok Jehovah min chag ngorad ni piin ni pumoon nge piin ni ppin, nge piin pagel nge piin rugod, ya n’en nth’abi ga’ fan ko yafas rorad e ngar t’ufeged Got min fol rok! Fare thin riyul’ e ma pithigdad ko lem nge ngongol nde fel’ u wan’ Jehovah Got, ma ma fil ngodad rogon ni ngad pared nrogon e Kristiano. (John 8:32; Kolose 3:8-10) Susun, girdi’ u gubin yang e bay e yalen rorad ara lem rorad u morngaagen rogon ni susun ni nge ngongol e piin pumoon, nge rogon ni nge ngongol e ppin. Yugur ni gargeleg e pumoon mi yad ngongol nrogon e pumoon ma piin ppin e kan gargelnagrad mi yad ngongol nrogon e ppin fa? Fa ka bay boch ban’en ni bay rogon ngay?

2. (a) Susun uw rogon ni gad ra dugliy ko be mang e ngongol ko pumoon nge ppin? (b) Uw rogon ni ke thil e n’en ni yima lemnag u morngaagen e ngongol ko pumoon nge ppin?

² Piin ni yad e Kristiano e yad ma taga’ nga daken e Thin Rok Got ma gad ma fol riy ndemtrug ko uw rogon e lem rodad ara yalen ko binaw rodad ara rogon ni kan chugliydad. (Matthew 15:1-9) Der weliy e Bible urngin ban’en nib l’ag ko ngongol ko pumoon nge ppin. Ya bay boor boch e kanawo’ nrayog ni nge ngongol e piin pumoon nge piin ppin nib puluw, ya aram rogon ni gad ma guy ko girdien reb e nam nge reb. Ra nge ngongol e girdi’ nib puluw nga rogon ni ke sunumiyrad Got ma piin pumoon e ngar ngongliyed e ngongol ko pumoon ma piin ppin e ngar ngongliyed e ngongol ko ppin. Mang fan? Ya kan sunumeg e pumoon nge ppin ni nge fel’ dowrow ngorow, maku susun ni nge fel’ rogorow ko felngirow ni bagayow e pumoon ma bagyow e ppin. (Genesis 2:18, 23, 24; Matthew 19:4, 5) Machane ke leplep ara thilpar e lem ko girdi’ ko re n’ey. Ya boor e girdi’ ni ma lemnag ni ngongol nib puluw ko pumoon e nge gagiyegnagey u fithik’ e yargel, me taf, ara machismo. U boch e nam ma yira tamra’ nfaanra yor e pumoon u fithik’ e yoor nge ku nap’an ni goo ir. Machane “ke yor Jesus” u fithik’ e yoor u tooben e yiy ni kan chibgiliy Lazarus riy. (John 11:35) Gathi de fel’ ni nge ngongol Jesus ni aram rogon, ya ir be’ ni pumoon nib flont. Ngiyal’ ney ma boor e girdi’ e de thabthebel e lem rorad u morngaagen rogon e ngongol ko piin ppin, mi yad lemnag ni susun ni nge fel’ yaanrad ya ngan adag ni ngan par rorad mini molegrad.

Bin Riyul’ e Ngongol ko Pumoon nge Ppin

3. Uw rogon nib thil e piin pumoon ko piin ppin?

³ Be mang e bin riyul’ e ngongol ko pumoon nge bin riyul’ e ngongol ko ppin? Be weliy fare The World Book Encyclopedia ni gaar: “Rogon nib thil e pumoon ko ppin e gathi ke mus ni dowef rorad e ba thil yaan ya ku ba thil e ngongol rorad nge tin ni yi ba adag. Ya aram rogon nib thil fithik’ i dowdad. . . . Machane bay boch ban’en nib thil u thiliy ni gathi bochan nib thil downgin e pumoon ko ppin ya bochan e n’en ni fil e girdi’ ni ra bagayad ma rogon ni fil morngaagen e ngongol ko pumoon nge ppin. Yibe gargeleg e girdi’ ni yad e pumoon ara ppin, machane yad ma fil rogon e ngongol ko pumoon nge ngongol ko ppin.” Rogon e genetic rodad e ma turguy boch ban’en rodad, machane rogon ni ngan ngongol nrogon e pumoon ara ppin e ma tor nga daken e n’en ni ngan fil ko uw rogon e ngongol ni ba adag Got nge n’en ni gad ra mel’eg ni ngad rin’ed ko yafas rodad.

4. Mang e be tamilangnag e Bible morngaagen e liw ko pumoon nge ppin?

⁴  Chepin e Bible e ma dag ni susun ni nge pow’iy Adam e tabinaw rok ni ir lolugen e ppin rok nge bitir rorow. Maku susun ni nge fol ko n’en ni ke m’agan’ Got ngay ni nge sug e fayleng ko girdi’, mar ayuweged, mi yad suwey e pi gamanman. (Genesis 1:28) Rogon e liw ko ppin u lan e tabinaw ma susun e nge mang Efa e “ta ayuw” rok Adam me “gamaneg” me fol rok mar lubegew e n’en nib m’agan’ Got ngay ni fan ngorow.​—Genesis 2:18; 1 Korinth 11:3.

5. Uw rogon ni kan kirebnag rogon thilin e pumoon nge ppin?

⁵ Machane de lubeg Adam e n’en nib mil fan ngak ma ke fanay Efa e ngongol ko ppin ni nge wawliy Adam nge un ngak ko togopuluw ku Got. (Genesis 3:6) Ke pag Adam ir ni nge rin’ e n’en nib kireb me nang u wan’, me ere de ngongol nrogon e bin riyul’ e ngongol ko pumoon. Ya ke turguy ni nge fol ko ani mabgol rok ni kan sasalapiy ma de turguy ni nge fol ko n’en ni yog e Chitamangin nge An Tasunumiy. (Genesis 2:16, 17) Ere de n’uw nap’an nga tomren ma be un fagali mabgol ko n’en ni yog Got nra buch ni wenegan e dan fol. Faram me weliy Adam boch e thin nib fel’ u morngaagen e ppin rok, ma chiney e ke weliy morngaagen ni ir ‘fare ppin ni mu sunumeg ni fan ngog.’ Ma bochan ndaki flont ma bay thibngin e ngongol rok ko pumoon rok ma aram me ‘gagiyegnag e ppin rok u fithik’ e yargel.’ Ma Efa e ra par ni “be yim’” ni bochan e pumoon rok, nib pag rogon ara de thabthabel.​—Genesis 3:12, 16.

6, 7. (a) Uw rogon ni ke leplep e nongol ko pumoon ko fa ngiyal’ u m’on ko fare Ran? (b) Mang e rayog ni ngad filed ko ngiyal’ u m’on ni kan tharey e fayleng ko Ran?

⁶ Fa ngiyal’ u m’on ni yib fare Ran nge tharey e fayleng ma ke gagiyel ni dan ngongol nrogon e pumoon nge ppin. Boch e engel e ur paged e liw rorad u tharmiy mar feked downgin e girdi’ ni ngar pared e pi ppin nu fayleng. (Genesis 6:1, 2) Be weliy e Bible ni kari mus ni go’ pumoon e i gargelnag e pi engel nem nge pi ppin rorad. Ma be m’ug riy ni pi fakrad e yad e hybrid ndabiyog ni ngar fakyed e bitir. Yad e pi pumoon nib tagiyet, ni yad e Nephilim, ara Fellers, ya yad ma n’igin nge mul e girdi’. (Genesis 6:4; footnote) Yad e piin ni ta cham, ma yad ba taf, ma dariy e runguy rorad.

⁷ Ba tamilang ni rogon e ngongol ko pumoon nge ppin nib puluw e dariy rogon ko uw fene pichoay ara pidorang be’ ara rogon fene fel’ yaan, ara gangin, ara gelngin. Ya pi engel ni ur manged girdi’ e dabi siy nib fel’ yaanrad. Ma fapi Nephilim e yad ba tagiyet ma baga’, machane ba leplep e lem rorad. Fapi engel nib kireb nge pi fakrad e ur wereged e ngongol ndarngal nge cham nga gubin yang u fayleng. Ere ke taleg Jehovah e re m’ag nem. (Genesis 6:5-7) Machane fare Ran in ke tharey e fayleng e de chuweg gelngin e moonyan’, ma de chuweg wenegan e denen rok Adam. Tomren fare Ran ma de puluw e ngongol ko piin pumoon nge piin ppin biyay, ma bay boch e thin ko Bible ni be tamilangnag e tin nib fel’ nge tin nib kireb ma rayog ni ngad filed ban’en riy.

8. Mang kanawo’ nib fel’ ni tay Josef ni fan ko ngongol ko pumoon nib puluw?

⁸ Fare thin u morngaagen Josef nge fare ppin ku Potifar e be tamilangnag e ngongol ko pumoon nib puluw nib math keru’ ko ngongol ko fayleng ko piin ppin. Ke adag e ppin ku Potifar Josef yab pichoay, ma aram me guy rogon ni ngar parew. Ngiyal’ nem ma dariy e motochiyel rok Got ni be yog ndabni un ko ngongol ndarngal ara iling. Machane ke mil Josef ko re ppin nem nib kireb ma ke micheg ni ir e girdi’ rok Got ma be ngongliy e bin riyul’ e ngongol ko pumoon nib fel’ u wan’ Got.​—Genesis 39:7-9, 12.

9, 10. (a) Uw rogon ni de ngongol Vashti ni Pilung ni ppin nrogon e ngongol nib puluw ko ppin? (b) Mang kanawo’ nib fel’ ni i tay Esther ko ngongol ko ppin nib puluw?

⁹ Ffel’ ko piin ppin ni ngar lemnaged rogon nib math keru’ e ngongol rok Esther ko ngongol rok Vashti ni pilung ni be’ nib ppin. Ya ke lemnag Vashti ir e rib pidorang ma aram ma ra rin Ahasuerus ni Pilung urngin ban’en ni ba adag. Machane ke toar fene pidorang ni bod rogon e falay ni ma tay e piin ppin nga biyach owcherad ko ngiyal’ ney. Ya de sobutan’ ma de ngongol nib puluw ko ppin, ya de fol ko pumoon rok nge pilung rok. Ere ke n’ag fare pilung e re ppin nem me mel’eg yugu reb e ppin nib puluw e ngongol rok ko ppin, ma bay madgun Jehovah u wan’ me mang ppin rok.​—Esther 1:10-12; 2:15-17.

¹⁰ Ma Esther e be’ nib fel’ ni nge fol e pi Kristiano ni ppin rok. Ya “ba pidorang mab fel’ yaan dow,” machane ngongol rok e ke dag ni “laniyan’ e ke par nib pidorang, ni aram e pidorang ndabi m’ay ni aram e lem nib sumunguy ma ba gapas.” (Esther 2:7; 1 Peter 3:4) Pi n’en ni nge fl’eg yaan e gathi aram e n’en nth’abi ga’ fan u wan’. Ma ke fel’ nifengin l’ugun Esther me t’ar laniyan’, ma ke fol ku Ahasuerus ni pumoon rok ni mus ko ngiyal’ ni ke yib e riya’ ko girdi’ rok. Ke th’ab Esther galungan’ u nap’an ni bay e gonop riy ni nge yodor ma ke non nder rus ko ngiyal’ nib t’uf mab puluw. (Esther 2:10; 7:3-6) Ke fol ko fonow rok Mordekai ni cousin rok. (Esther 4:12-16) Ma ke t’ufeg e girdi’ rok me yul’yul’ ngorad.

Yaan u Wuru’

11. Susun mang e ngad lemnaged u mornaagen yaay?

¹¹ Be mang e aram ban’en nib l’ag ko ngongol ko ppin nib puluw? Gaar be’ ni matin: “Feni pidorang be’ ni ppin e rayog ni nge bannigey, ma pidorang e ma m’ay, machane be’ ni ppin ni be par ni ba’ madgun Jehovah u wan’ e susun e nga nog e sorok ngak.” (Proverbs 31:30, New World Translation.) Ere ba t’uf madgun Got u wan’uy, ma ngongol nib gol mab t’ufegey, mab fel’, mab sobut’an’, mab sumunguy e aram rogon e ngongol ko ppin ni kab ga’ fan ko pidorang.​—Proverbs 31:26.

12, 13. (a) Uw rogon e numon ko boor e girdi’? (b) Mang fan fare thin ko Proverbs 11:22?

¹² Machane boor e pumoon nge ppin e der yog e thin u fithik’ e gonop, ma dariy e t’ufeg nge gol ko thin rorad. Yab kireb e thin rorad, mab ufanthin, mab puwlag, ma der lemnaged e yugu girdi’. Boch e pumoon e ma lemnag ni thin nib kireb ni un nog e aram e ngongol ko pumoon, ma boch e ppin e ma folwok rorad. Machane faanra ba pidorang reb e ppin machane de thabthabel e tafinay rok, ma ba ufanthin, mab tolangan’, ma rayog ni ngan pining pidorang ngak, nrogon e bin riyul’ e ngongol ko ppin fa? “Bod rogon e luwow ni gol ni kan kuruf nga pethngun e babiy ma aram rogon e ppin nib pidorang machane de fel’ e tafinay rok.”​—Proverbs 11:22.

¹³ Pidorang nib chag ko thin nib kireb, nge ufanthin, nge tafinay nib kireb e de puluw ko ngongol ko ppin ni be m’ug riy nib fel’ yaan. Ya rriyul’ ni ngongol ni aram rogon e rayog ni nge n’igin nge m’ug riy nib fuguw be’ nib fel’ yaan. Yaan e piin pumoon ara ppin e dabi n’igin nge fel’ u wan’uy e ngongol ni damumuw ara tolul, ara thin nib kireb ni unog. Urngin e Kristiano e susun ni ngar athamgilgad ni ngar fel’gad u wan’ Got nge girdi’ ni bochan e thin rorad nge ngongol rorad nib puluw ko Bible.​—Efesus 4:31.

14. Miti mang fl’eg yaay e be weliy 1 Peter 3:3-5 u morngaagen, ma uw rogon e re n’em u wan’um?

¹⁴ Bin riyul’ e ngongol ko pumoon nge ppin e ma tor ko tirok Got ban’en, machane yaan be’, nib muun ngay e mad rodad e ku ma tamilangnag boch ban’en morngaagdad. Dabi siy ni be lemnag apostal Peter mit e mad ni be fanay e girdi’ u nap’an e bin som’on e chibog, nge rogon ni yad ma fl’eg piyan lolugrad faani pi’ e re fonow ney ko pi Kristiano ni ppin ni gaar: “Susun e dab mu ted ban’en nga dowmed ni nge fal’eg yaamed ngam pidoranggad, ni bod rogon ni gimed ma fal’eg rogon piyan lolugmed, ara churuwo’ ni gimed ma tay nga dowmed, ara mad ni gimed ma yin’. Ya lanin’med e nge par nib pidorang, ni aram e pidorang ndabi m’ay ni aram e lem nib sumunguy ma ba gapas, ni ir e baga’ fan u mit Got. Ya ara’ rogon e piin ni ppin ni kakrom ni ur ngongliyed rogorad ni ngar pidoranggad, ni piin ni ppin ni yad ba yul’yul’ ngak Got ma kar pired ni Got e ke l’agan’rad ngak; ma yad be fol rok figirngirad.”​—1 Peter 3:3-5.

15. Susun uw rogon e munmad ko Kristiano ni ppin?

¹⁵ U 1 Timothy 2:9, 10, ma be weliy Paul u morngaagen e munmad ko piin ppin ni gaar: “Ma ku er rogon e piin ni ppin ni gub adag ni ngar gonopiyed rogon e mad rorad nge yan i par nib fel’ rogon, mi yad yin’ e mad nrogon yalen e munmad ko ppin . . . ma ngar ngongliyed e ngongol nib fel’ nib m’ag ngak e ppin ni yad be dag ni yad girdien Got.” Ere ke tamilangnag nib t’uf ni ngar chuwgad ko mad nib fel’ nrogon yalen e munmad ko ppin ni be dag e tafinay nib puluw.

16, 17. (a) Uw rogon ni ke kireb rogon e munmad ni ma tay e pi pumoon nge ppin ko ngiyal’ ney? (b) Mang e susun ni ngad lemnaged u morngaagen e pi thin ni bay ko Deuteronomy 22:5?

¹⁶ Demtrug ko be’ ni pumoon ara ppin fa pagal ara rugod ma dabi puluw ko ngongol ko pumoon ara ppin ni ngan chuw ko mad ni be k’aring ni ni ngan adag, maku dabi n’uf Got. Boor e girdi’ nu fayleng e ma pag rogon e munmad nge ngongol rorad ni ngar ufgad. Ma boch e girdi’ e ma chuw ko mad nra mo’maw ni ngan nang ko yad e pumoon fa ppin ya yad ba adag ni ngar uned ko ngongol nde yalen. Piin ni Kristiano e ma pining e magar riy ni ma tamilangnag e Bible ko uw rogon boch ban’en u wan’ Got! Yog Jehovah ngak yu Israel nkakrom ni gaar: “Mad ko pumoon e dabi chuw e ppin ngay ma piin pumoon e dabra chuwgad ko mad ko ppin; ya en nra rin’ ni ara’ rogon e ri dabun Jehovah.”​—Deuteronomy 22:5.

¹⁷ Bay e thin ni be weliy morngaagen e re n’ey ko fare The Watchtower ko August 15, 1988, ko page 17: “N’en nth’abi ga’ fan ni ngan lemnag e gathi rogon fene style mit e mad ya ngan lemnag ko ba puluw ko piin girdien Got. (Roma 12:2; 2 Korinth 6:3) Mad nde yaram ara ba kireb yaan ara kayigi k’ad e ra n’igin ni ngan kirebnag e thin u morngaagen e thin ni gad ma wereg. Ma ri de puluw mit e style ko ppin ni ma un e pumoon ngay ara style ko pumoon ni ma un e ppin ngay. (Mu taarebnag ko Deuteronomy 22:5.) Machane ku ba thilthil e yalen u reb e nam nge reb ya ma sor fan ko yafang, nge maruwel, nge boch ban’en, me ere fare ulung ko Kristiano e dabi tay chilen boch ban’en ni fan ko urngin e pi walag u gangin e fayleng ndabiyog ni nge thil.”

18. Mang e rayog ni ngad rin’ed ni ngad folgad ko thin ko Bible u morngaagen e munmad nge piyan lolugey?

¹⁸ Rib thabthabel mab puluw e re fonow nem! Machane bay boch e Krisitano ni pumoon nge ppin ni yad ma fol ko n’en ni be mon’eg e fayleng ko mad nge yaan piyan lolugey ma dar lemnaged ko ra kirebnag thin Jehovah nge fare ulung ko Kristiano. Ra bagadad mab fel’ ni ngad yaliyed gadad ko ke suwey lanin’dad e lem ko fayleng. Fa ku rayog ni ngad fithed ko reb e walag ni pumoon ara ppin nib ilal ni nge yog ngodad ko bay ban’en nib fel’ ni ngad thiliyeged ko munmad rodad nge mu’ ma ngad fl’eged i lemnag e n’en ni ke yog.

Pi Kristiano ni Pumoon nge Ppin—Tin Riyul’ e Pumoon nge Ppin

19. Mang lem nib kireb ni thingarda togopuluwgad ngay?

¹⁹ Satan e ir e got ko re m’ag ney, ma ba tamilang rogon ni be suwey e fayleng ya ba maathukthuk laniyan’ e girdi’ ko ba uw rogon e ngongol ko pumoon nge ppin ma gathi ke mus ni fan ko mad. (2 Korinth 4:4) U boch e binaw ma boor e ppin e ma tagenging ko liw ko an lolugen e tabinaw mi yad dariy fannag e motochiyel ko Bible. Ma bay boch e pumoon ni yad ma digey e liw rorad nge tin nib mil fan ngak e an lolugen, ni bod ni rin’ Adam. Bay boch e girdi’ ni yad ma guy rogon ni ngar thiliyeged e liw rorad mi yad un ko homosexual ara lesbian. (Roma 1:26, 27) Der yog e Bible ni bay yugu reb e par ko girdi’ nga bang nib fel’ u wan’ Got. Ma piin ni ke maathuk lanin’rad ko liw rorad u m’on ni kar manged Kristiano ara dar nanged ko uw rogon e par ko pumoon nge ppin ni yad ba adag ma rayog ni nge pagan’rad ni ra fel’ rogorad ndariy n’umngin nap’an nfaanra yad ra fol ko motochiyel rok Got ni aram ba motochiyel ni ra tay fan urngin e girdi’ ni ra taw ko dodow nib flont.

20. Susun uw rogon ni ngad puluwnaged e thin ko Galatia 5:22, 23 ko ngongol ko pumoon nge ppin?

²⁰ Be yog e Bible ni pi Kristiano ni pumoon nge ppin e ba t’uf ni ngar ngongliyed mar daged fapi waamangin e kan ni thothup rok Got​—ni t’ufeg nge falfalan’ nge gapas nge t’ar laniyan’ nge michan’ nge sumunguy nge k’adan’. (Galatia 5:22, 23) U fithik’ e gonop rok me ngongliy Got e girdi’ ni faanra yad ra ngongliy e pi felngin ney ma rayog ni nge ngongliy e piin pumoon felngin e pumoon ma rayog ni nge ngongoly e piin ppin felngin e ppin. Be’ ni pumoon ni ma m’ug felngin e kan ni thothup rok e ba mom ni ngan tay fan, ma be’ ni ppin ni ma yodor e ba mom ni nga un t’ufeg.

21, 22. (a) Mang kanawo’ ni i tay Jesus ni fan ko par ko girdi’? (b) Uw rogon ni i ngongol Jesus nrogon e pumoon?

²¹ Fare moon nth’abi ga’ ni immoy u fayleng e aram Jesus Kristus, ma rogon e par rok e aram rogon nsusun ni nge fol e pi Kristiano riy. (1 Peter 2:21-23) Piin pumoon nge piin ppin e susun ni ngar pared nib yul’yul’ ku Got ni bod ni rin’ Jesus, mar folgad ko Thin Rok. I dag Jesus pi felngin ni t’ufeg, nge gol nge runguy. Ma gadad e tin riyul’ e Kristiano susun ni ngad folwokgad rok ni ngad micheged ni rriyul’ ni gad pi gachalpen.​—John 13:35.

²² I ngongol Jesus Kristus ni bod e ngongol ko bin riyul’ e pumoon, ma rayog ni ngad guyed rogon ni ke m’ug felngin ni pumoon nfaanra gad ra fil morngaagen u lan e Bible. De un ko mabgol, machane be dag e Bible ni ke falfalan’ ni ngar chaggad boch e ppin. (Luke 10:38, 39) Rogon thilrad e piin pumoon nge piin ppin e gubin ngiyal’ mab machalbog mab fel’. Ir be’ nib flont rogon nib pumoon. De pag be’​—ndemtrug ko be’ ni pumoon ara be’ ni ppin ara reb e engel nde fol​—ni nge taleg i ngongol nrogon e pumoon me par nib yul’yul’ ku Jehovah. De tinna’ ni nge rin’ e tin nib mil fan ngak, me rin’ nde gun’gun’nag.​—Matthew 26:39.

23. Rogon e liw ko pumoon nge ppin ma uw rogon ni rib taw’ath e tin riyul’ e Kristiano?

²³ Rib gel fene fel’ ni ngan par u fithik’ e girdi’ rok Jehovah min chag ko piin pumoon nge piin ppin nge piin pagal nge piin rugod, ma n’en ntha’bi ga’ fan ko yafas rorad e ngar t’ufeged Jehovah Got mar folgad rok! Gathi gowa kayigi achig e yoror ni gad bay riy ya gad ma fol ko Thin Rok Got. Ya ke puf rogodad ko re fayleng ney nge kanawo’ rok ni ma n’igin nge puwlag felngin e liw ko pumoon nge ppin ni rib mutrug. Rayog ni ngad nanged e bin riyul’ e falfalan’ ya gad ma lebuguy e liw ni pi’ Got ngodad, ndemtrug ko gad e piin pumoon ara ppin. Arrogon, ri gad ma pining e magar ku Jehovah Got ni An Sunumiydad ya ke pi’ urngin ban’en nib fel’ ni fan ngodad me sunumiydad ni gad e piin pumoon nge piin ppin!

Uw Rogon ni Ga Ra Fulweg?

◻ Uw rogon e liw ko pumoon nge ppin nib puluw ko Bible?

◻ Uw rogon ni kan kirebnag e ngongol ko pumoon ko fa ngiyal’ u m’on ni yib fare Ran, ma uw rogon ni ke leplep e lem ko girdi’ u morngaagen e liw ko pumoon nge ppin ko ngiyal’ ney?

◻ Mang thin ko Bible u morngaagen e munmad e ga ra athamgil ni ngam fol riy?

◻ Uw rogon nrayog ni nge micheg e pi Kristiano ni pumoon nge ppin ni yad e tin riyul’ e pumoon nge ppin?

[Sasing ko page 11]

Yugu aram rogon ni rib pidorang machane ke lingagil Esther ni bochan ni ba sobut’an’ mab sumunguy

[Sasing ko page 12]

Ngan tiyan’uy ni ngan fl’eg yaay nib fel’ machane kab baga’ fan ni ngan tiyan’uy ni nge pidorang lanin’uy