‘Thingar Um N’iged Fan U Wan’med E N’en Ni Ke Rin’ Bigimed Ngak Bigimed’

“Thingar um n’iged fan u wan’med e n’en ni ke rin’ bigimed ngak bigimed.”​—KOLOSE 3:13.

1. (a) Faani yog Peter ni thingar da n’aged fan e denen rok be’ nge mada’ ko “medlip yay,” ma mang fan ni ke lemnag ni ke gol ko n’en ni ka fini yog? (b) Mang fan e thin ni yog Jesus ni ngad n’aged fan ni “medlip yay e medlip i ragag”?

“SOMOL, uw urngin yay nra denen walageg nib togopuluw ngog ma thingar gu n’ag fan u wan’ug? Medlip yay?” (Matthew 18:21) Sana ke lemnag Peter nib gol ko n’en ni ke yog. Ngiyal’ nem, ma yalen e rabbi ni susun ni dabi n’ag fan e kireb rok be’ ni ngongliy taab n’en ni dalip yay.a Amu lemnag Peter ni ke gin ko ngiyal’ ni yog Jesus: “Danga’, gathi medlip yay, ya medlip yay e medlip i ragag”! (Matthew 18:22) Fa medlip yay e medlip i ragag e be yip’ fan e “dariy n’umngin nap’an.” Ya dariy e gin ni nge mus riy urngin yay ni susun ni nge n’ag e Kristiano fan e kireb rok yugu boch e girdi’ ni aram rogon u wan’ Jesus.

2, 3. (a) Mang boch ban’en ni ma rin’ boch e girdi’ nib mo’maw’ ni ngan n’ag fan? (b) Mang fan ni rayog ni nge mudugil u wan’dad ni ra fel’ rogodad ni faan gad ra n’ag fan e denen rok e girdi’?

² Mmo’maw ni ngan fol ko re fonow nem u gubin ngiyal’. Mini’ u fithik’dad ndar ma kireban’ nga ban’en nde mat’aw ni kan rin’ ngak? Sana be’ nib pagan’um ngak e ke wereg reb e thin ni kam mog ngak ni dabi yog. (Proverbs 11:13) Sana ke kireban’um nga boch e thin ni ke yog reb e fager rom ngom ma rib amith u wan’um ni bod rogon ni ke ‘rogoy reb e sayden’ ngom. (Proverbs 12:18) Sana ke kireban’um ya be’ nib t’uf rom e ke rin’ ban’en nib kireb ngom. Nap’an nra buch e pi n’en ney, ma baga’ ni ma yib e damumuw ngodad. Ma sana dabda nongad ngak faanem ni ke rin’ e kireb ngodad, ma gad ra guy rogon ni ngad pired nib orel rok. Ma gadad ra lemnag ni faanra gad ra n’ag fan e kireb rok u wan’dad ma bod ni dan gechignag ko n’en nib kireb ni ke rin’ ngodad. Machane, faan dabda n’aged fan ma gadad ra par ni gadad be damumuw ngak ma gowa gadad be maadad ngodad.

³ Ere ke machibnagdad Jesus ni ngad n’aged fan ni​—“medlip yay e medlip i ragag.” Ba mudugil nra fel’ rogodad ko machib rok. Gubin ban’en ni i machibnag e yib rok Jehovah, ‘fa En ni be fil rogon ni nge fel’ rogodad riy.’ (Isaiah 48:17; John 7:16, 17) Ba gagiyel ni ra fel’ rogodad ni faan gad ra n’ag fan e kireb rok yugu boch e girdi’. U m’on ni ngad weliyed ko mang fan ni susun ni ngad n’aged fan e kireb rok yugu girdi’ nge uw rogon ni ngad rin’ed, ma ra fel’ rogodad riy ni faanra gad ra tamilangnag ko mang fan e n’ag fan. Ya faanra ba tamilang e n’ag fan u wan’dad ma rayog ni nge ayuwegdad ngad n’aged fan e pi n’en nib kireb ni ra rin’ e girdi’ ngodad.

4. Ngan n’ag fan e denen rok e girdi’ e de sor fan ko mang, ma uw rogon ni yima weliy fan fare bugithin ni n’ag fan?

⁴ Faanra gad ra n’ag fan e kireb rok e girdi’ ma gathi be yip’ fan ni ke fel’ e kireb ni kar rin’ed u wan’dad ara dariy e kireb riy; ma de sor fan ngay ni ka fel’ u wan’dad ni ngan rin’ e kireb ngodad. Ya nap’an nra n’ag Jehovah fan e denen rodad u wan’ ma dabi siy ni dabi dariy fannag e denen ma dabki pag ni nge dariy fannag e girdi’ e runguy rok. (Hebrews 10:29) U lan e babyor ni Insight on the Scriptures, yibe weliy ni n’ag fan e ba sor fan ko “ngan pag ni dabni gechignag be’ ni ke rin’ ban’en nib kireb; ngan pag e damumuw ko kireb ma dabkun lemnag ni ngan sulweg taban.” (Volume 1, page 861)b Be weliy e thin nu Bible ko mang fan ni nguud n’aged fan e denen rok e girdi’.

Mang Fan ni Ngam N’ag Fan e Denen ni Ke Ngongliy Yugu Girdi’ u Wan’um?

5. Mang fan ni be weliy e thin ko Efesus 5:1 ni gad ra n’ag fan e denen rok e girdi’?

⁵ Bin ni baga’fan ni ngad n’aged fan e kireb rok yugu girdi’ e bay ko Efesus 5:1 ni be gaar: “Ere thingar um guyed rogon nguum pired ni gimed be folwok rok Got ni bochan e gimed pi fak ni gimed ba t’uf rok.” Uw rogon ni gad ra “guy rogon ni nguud pired ni gadad be folwok rok Got”? Fare bugithin ni “ere” e be pethuy e pi thin nem ko tin ni bay u m’on riy ni be gaar: “Um golgad ngomed, me bigimed me munguy ngak bigimed, mu um n’aged fan u wan’med e tin nib kireb ni ke rin’ bigimed ngak bigimed ni bod rogon Got ni bochan Kristus ma aram fan ni ke n’ag fan u wan’ e kireb ni kam rin’ed.” (Efesus 4:32) Arrogon, susun ni ngad folwokgad rok Got ni ngad n’aged fan e kireb rok e girdi’. Bod reb pagal ni baadag ni nge bod e chitamangin, gadad e bitir nib t’uf rok Jehovah ma susun gad baadag ni ngad boded e Chitamangidad nu tharmiy ni ma n’ag fan e kireb rok e girdi’. Kari falfalan’ Jehovah ko ngiyal’ ni nge sap nga but’ me guy e bitir rok u fayleng ni yad be guy rogon ni ngar boded ir ni ra bagayad ma be n’ag fan e kireb rok bagayad!​—Luke 6:35, 36; mu taarebnag ko Matthew 5:44-48.

6. Uw rogon nib thil rogon e n’ag fan ni ma tay Jehovah nge n’ag fan ni gad ma tay?

⁶ Dabkiyog ni ngad n’aged fan e kireb rok e girdi’ ni bod rogon ni ma rin’ Jehovah. Machane aram fan ni susun ra bagadad ma ra n’ag fan e kireb rok bagadad. Ya amu lemnag e re n’ey: Kari thil rogon ni ma n’ag Jehovah fan e kireb nge rogon ni ma n’ag e girdi’ fan e kireb. (Isaiah 55:7-9) Nap’an ni gad ra n’ag fan e denen ni ke ngongliy be’ ngodad, ma baga’ ni ka gadad manang nib t’uf rodad ni ngan n’ag fan e kireb rodad. U fayleng ma gubin ngiyal’ ma be n’ag e pi tadenen fan e kireb rok yugu reb e tadenen. Machane u thildad Jehovah ma goo ir e ma n’ag fan e kireb rodad. Ya ma n’ag fan e denen rodad machane dadur n’aged fan e kireb rok. Faanra Jehovah ndariy e denen rok e rayog ni nge runguydad me n’ag fan e denen rodad ma gathi susun ni nge guy e piin ni tadenen rogon ni ra bagayad ma ra n’ag fan e kireb rok bagayad?​—Matthew 6:12.

7. Faanra dubdad ni ngad n’aged fan e kireb rok e girdi’ ko ngiyal’ ni susun ni ngad runguyed yad, mang e ra buch ko par nib fel’ u thildad Jehovah?

⁷ Ma kab baga’fan ni faanra dubdad ni ngad n’aged fan e kireb rok e yugu girdi’ ko ngiyal’ ni susun ni ngad runguyed yad, ma rayog ni nge yan i aw ni nge kireb thildad Got. Gathi ke mus ni be ning Jehovah ni ra bagadad ma ra n’ag fan e kireb rok bagadad; ya be yog ni thingar da rin’ed. Be weliy e thin nu Bible ni gad ra n’ag fan e kireb rok e yugu girdi’ ni fan ni nge n’ag Jehovah fan e kireb rodad ara ke n’ag fan e kireb rodad faram. (Matthew 6:14; Mark 11:25; Efesus 4:32; 1 John 4:11) Ere faanra dubdad ni ngad n’aged fan e kireb rok e yugu girdi’ ko ngiyal’ ni bay rogon ni ngad rin’ed, ma rayog ni ngad lemnaged nra n’ag Jehovah fan e kireb rodad fa?​—Matthew 18:21-35.

8. Mang fan nra fel’ rogodad ni faan gad ra n’ag fan e kireb rok be’?

⁸ Be fil Jehovah ngak e girdi’ rok “rogon ni nguur pired ni yad ba mat’aw.” (1 Kings 8:36) Faani yog ngodad ni ngad n’aged fan e kireb rok e girdi’, ma rayog ni ngad pired nib mudugilan’dad ngay ni be yog e re n’ey ni fan ni nge ayuwegdad. Ere arfan ni yog e thin nu Bible ni “ngam paged fan ko damumuw rok Got.” (Roma 12:19) Ba tomal lanin’uy ni ngan par ni yab damumuw ku be’. Faan gad ra par ni gad ba damumuw ngak be’ ma ra gel ko tafinay rodad, ma ra m’ay e gapas u lanin’dad, ma ra kirebnag e falfalan’ rodad. Damumuw e bod rogon e awan’ ya rayog ni nge kirebnag fithik’ i dowdad. (Proverbs 14:30) Maku nap’an ni gad be par ni gad ba damumuw ma ba magawon lanin’dad ma sana be yan faanem nder nang ni ba magawon lanin’dad! Manang e En ni Sunmiydad ni ba t’uf ni ngad n’aged fan e kireb rok yugu boch e girdi’ ni gathi ke mus ni fan ni nge fel’ rogorad riy machane ku ra fel’ rogodad riy. Riyul’ ni fonow nu Bible ni ngan n’ag fan e aram ‘rogon ni nguun par ni yi ba mat’aw.’

“Nge Bigimed Mi i K’adan’ Rok Bigimed”

9, 10. (a) Mang boch ban’en ni de t’uf ni ngan n’ag fan? (b) Mang fan e thin ni “nge bigimed mi i k’adan’ rok bigimed”?

⁹ Ba thilthil e maadad ni gadad ma tay ya bay e maadad nib ubchiya nge maadad ni rib ubchiya’, ma ba thil rogon ni ngan ayuweg. Ku er rogon laniyan’uy ni kan kirebnag​—ya kab ubchiya boch. Thingar da gungungad ko urngin e magawon ni be buch u thildad e yugu girdi’ fa? Pi magawon nib achig ni ma kireban’ e girdi’ ngay e ma buch u gubin ngiyal’ ya aram rogon e yafos ma de t’uf ni ngan nog nthingari n’ag fan. Faanra yima lemnag ni gad e girdi’ ni gad ma par nib orel rok e girdi’ ni ma kirebnagan’dad ma dabda nongad ngorad nfaanra dabra weniggad ngodad ma sana ra tamdag e girdi’ ni nge par nib chuchugur ngodad​—ara mus ni ngar pired ni yad ba orel rodad ma dabra chaggad ngodad!

¹⁰ Ya kab fel’ ni faanra “yima yog ni gadad e girdi’ ni bpuluw lanin’dad ngak urngin e girdi’.” (Filippi 4:5, Phillips) Gadad e girdi’ nde flont ni gad be pigpig ku Got u taabang, ere rayog ni ngad lemnaged nra kirebnagan’dad boch e walagdad u yu ngiyal’, maku er rogon ni gad ra rin’ ngorad. Be yog e thin ko Kolose 3:13 ni gaar: “Nge bigimed mi i k’adan’ rok bigimed.” Pi thin nem e be dag ni thingar da gum’an’gad ngak yugu boch e girdi’ ma ngad k’adedan’dad ko ngongol rorad ni ma k’aring e kankanan’ ngodad. Gum’an’ e ra ayuwegdad ngad k’adedan’dad ko tin nib achig ni ma k’aring e kankanan’ ngodad​—ma aram ma dabi kirebnag e gapas u lan e ulung.​—1 Korinth 16:14.

Faanra Ba Amith e Kireb

11. Faani denen e girdi’ nib togopuluw ngodad, mang e ra ayuweg ngad n’aged fan e denen rorad?

¹¹ Machane faan mang e ra denen e girdi’ nib togopuluw ngodad ma ba gel boch e maadad riy? Faanra gathi kaygi gel e amith riy, ma ra dabi mo’maw’ ni ngad folgad ko fonow nu Bible ni ra ‘bigimed mi i n’ag fan e kireb rok bigimed.’ (Efesus 4:32) Faanra ke bung rogodad ni ngad n’aged fan e kireb rok e girdi’ ma aram e bpuluw e ngongol rodad ko fonow ni pi’ Peter ni ke gaar: “Ma re n’en ni ir e th’abi ga’ fan u fithik’ urngin ban’en e ngari bigimed me t’uf rok bigimed, ya rogon nib t’uf be’ rok be’ e ra upunguy boor e denen.” (1 Peter 4:8) Faanra dabda paged talin ni ku gadad e tadenen ma ra ayuwegdad ni ngad paged e oloboch rok e girdi’. Ere nap’an ni gad ra n’ag fan e denen rorad, ma gad ra pag e damumuw rodad. Aram rogon nra fel’ thildad e girdi’ ni ma k’aring e kankanan’ ngodad, maku gad be ayuweg e ulung ni nge gapas iyan. (Romans 14:19) Munmun, ma gad ra pag talin e n’en ni ke rin’ faanem.

12. (a) Sana mang e thingar mu rin’ ni ngam n’ag fan e denen rok be’ ni ke kirebnagan’dad? (b) Uw rogon ni be dag e thin ko Efesus 4:26 ni susun ni ngad yal’uweged e magawon rorad nib papey?

¹² Machane faan mang e rib kireb e denen ni ke ngongliy be’ ngodad, ma rib gel e amith riy? Sana ke wereg reb e fager rom ni ga ma pagan’um ngak boch e thin ni kam mog ngak nsusun ndab nog. Ra kireban’um ngay, ma ga tamra ngay, ya ke pi’ keru’ ngom. Kam athamgil ni ngam pag talin, machane dabi chuw u lanin’um. Ra yodor ma sana thingar mu non ngak faanem ngam yal’uweg e magawon. Bay e gonop riy ni ngam pithig e magawon u m’on ni nge ubchiya. Yog Paul ngodad ni gaar: “Faanra mu damumuwgad, ma dab mpaged e damumuw romed nge fekmed nga fithik’ e denen; ma dab mpired ni gimed ba damumuw nge pag e ngiyal’ ni ke aw e yal’.” (Efesus 4:26) Ba tamilang fan e pi thin rok Paul ni faan gad manang ni ra m’ay reb e rran ko balayal’ me tabab reb ko balayal’. Ere yibe fonownagdad: Mu yal’uweged e magawon romed nib papey!​—Matthew 5:23, 24.

13. Faan gad ra non ngak be’ ni ke kirebnagan’dad, mang e gad ra nameg, ma mang boch ban’en nrayog ni nge ayuwegdad ngad tawgad ko n’en ni gad be nameg?

¹³ Uw rogon ni ngam non ngak faanem ni ke ngongliy e kireb ngom? Be gaar e thin ko 1 Peter 3:11: “Thingari gayiy e gapas ngi i par riy.” Ere n’en ni gad ra nameg e dabda puwan’gad ngak faanem machane ngad girngiyed e gapas u thildad. Dab dogned e thin nib gel; ya rayog ni nge fulweg ni taareb rogon. (Proverb 15:18; 29:11) Maku dabda paged rogon e thin rodad ni bod e “Gubin ngiyal’ ma ga ma . . . !” ara “Da kum . . . !” Pi thin ni aram rogon e ra n’igin ni nge togopuluw ngom. Mu non nib munguy lamam mab fel’ yaan owchem ma ga micheg ni ga baadag ni ngam yal’uweg e magawon ni ke kireban’um ngay. Mog ko uw rogon u wan’um e n’en ni ke buch. Ma ga pag ni nge weliy fan e n’en ni ke rin’. Mmotoyil ko n’en nra yog. (James 1:19) Mang angin nra yib riy? Ke weliy e thin ko Proverbs 19:11 ni gaar: “Gonop rok e girdi’ e ra chuweg e damumuw rok, ma ba gamag e ani ma n’ag fan e kireb.” Faanra ga manang fan e lem rok ma ba tamilang u wan’um ko mang fan ni ke rin’ e n’en ni ke rin’ ma ra ayuwegem ngam par ni ba mudugil lanin’um ngak. Faan gad ra nameg ni ngad girngiyed e gapas ma ngad pired nib mudugil, ma baga’ ni yira pithig e magawon, ma ba t’uf ni yira wenig, min n’ag fan e kireb.

14. Faan gad ra n’ag fan e kireb ni ke ngongliy be’, ma uw rogon ni gad ra pag talin?

¹⁴ Faan gad ra n’ag fan e kireb rok e girdi’ ma ba sor fan ko ngad paged talin e n’en ni ke buch fa? Amu lemnag e thin ni bay ko fa bin som’on e article ni ke weliy rogon ni i rin’ Jehovah. Faani weliy e thin nu Bible ni ke pag Jehovah talin e denen rodad, ma gathi be sor fan ko dabkiyog ni nge sul nga laniyan’. (Isaiah 43:25) Ya ke pag talin e denen rodad ma dabi lemnag u ba ngiyal’ nga m’on. (Ezekiel 33:14-16) Ku er rogodad ya gad ra n’ag fan e denen rok yugu girdi’ machane de sor fan ni dabiyog ni nge yib e kireb nga lanin’dad biyay. Machane, rayog ni ngad paged talin ma dabda sulod nga daken biyay. Ere faanra kan pithig e magawon ma de puluw ni ngad nonnongad u morngaagen; ma dariy e t’ufeg riy ni faan gad ra par nib orel rok faanem ni ke ngongliy e kireb, ngad ngongolgad ngak ni bod be’ ni kan tharbog ko ulung. (Proverbs 17:9) Arrogon, sana ba t’uf ni nge yan e tayim ni ngki fel’ thilmew; ma sana dabmu pirew ni gimew ba chugur ni bod kafram. Machane ka ba t’uf rodad faanem ni ir reb e walagdad ma gad ra athamgil ni ngad feked i yib e gapas.​—Mu taarebnag ko Luke 17:3.

Ngiyal’ ni Be M’ug ni Dabiyog ni Ngam N’ag Fan e Kireb Rok

15, 16. (a) Ba t’uf ni nge n’ag e Kristiano fan e denen rok be’ ni de kalngan’? (b) Uw rogon ni gad ra fol ko fonow ni bay u Bible u Psalm 37:8?

¹⁵ Machane faan mang e kari gel e denen ni ke ngongliy be’, ma dawori yog faanem ni ke denen, ma de kalngan’ riy, ma de wenig ngom? (Proverbs 28:13) Be tamilangnag e thin nu Bible ndabi n’ag Jehovah fan e denen rok e girdi’ nde kalngan’rad riy nge pi tadenen nde kireban’rad ko denen rorad. (Hebrews 6:4-6; 10:26, 27) Uw rogon gadad? Be weliy e babyor ni Insight on the Scriptures ni gaar: “De t’uf ni nge n’ag e Kristiano fan e kireb rok be’ ni ma denen iyan, ma de kalngan’. Ya kar manged pi toogor rok Got.” (Volume 1, page 862) Susun ni nge dabi lemnag e Kristiano ni thingari n’ag fan e denen rok be’ nde kalngan’ ko kireb rok.​—Psalm 139:21, 22.

¹⁶ Piin ni kan ngongliy e ngongol nib kireb mab gel ngorad e yad ma par ni ke kireban’rad ma yad ba damumuw. Machane, dabmu pag talin ni damumuw nge awan’ e rayog ni nge kirebnag e fel’ fithik’ i dowdad. Faan gad ra sonnag be’ ni nge wenig ngodad machane dabki rin’ ma ke mus ni ra k’aring e damumuw rodad. Faanra nguud lemnaged e tin nde mat’aw ni kan rin’ ngodad ma rayog ni ngi i k’aring e damumuw ngodad, ma rayog ni nge kirebnagdad ko tirok Got ban’en, nge tin nib emotional, nge fel’ fithik’ i dowdad. Ra yodor ma ke mus ni gad be pag ni ngi i kirebnagan’dad faen ni ke denen. Be pi’ e Bible reb e fonow nib gonop ngodad: “Dabmu damumuw; ma dabi yib e puwan’ ngom.” (Psalm 37:8) Ere ke n’ag boch e Kristiano fan e kireb rok yugu girdi’ u tomren ni yan boch e tayim ma dar pired nib damumuw ngorad​—gathi kar paged e kireb ni kan rin’ ngorad, machane kar paged ni dabra pired ni yad ba damumuw. Kar pied e magawon nga pa’ Got, mar falfalan’gad ko par rorad ya rayog ni ngar pired ni ke gapas lanin’rad.​—Psalm 37:28.

17. Mang e i micheg Jehovah u Revelation 21:4?

¹⁷ Faanra rib tawes e maadad riy ma ri ra mo’maw’ ni ngad thanged nib polo’ u lanin’dad. Machane i micheg Jehovah ni bay bin nib biech e fayleng ni “bayi n’ag urngin e lu’ u owcherad. Ma aram e dabku unim’, ma dabki i kireban’uy, ma dabku un yor, ma dabku un amith. Ya tin kakrom ban’en e ke chuw.” (Revelation 21:4) Demtrug e n’en nra yib nga lanin’dad ko ngiyal’ nem ma dabki n’igin ni nge kireban’dad ngay ara dabki yibnag e amith ngodad ko pi n’en ni ke kireban’dad ngay ni bod e ngiyal’ ney.​—Isaiah 65:17, 18.

18. (a) Mang fan ni ba t’uf ni ngad n’aged fan e kireb rok e pi walagdad ni pumoon nge ppin? (b) Faanra denen e girdi’ ngodad ma uw rogon nrayog ni ngad n’aged fan ma ngad paged talin e kireb? (c) Uw rogon ni ke fel’ rogodad riy?

¹⁸ Nge mada’ ko ngiyal’ nem ma thingar da maruwelgad e pi walagdad ni pumoon nge ppin u taabang ndawora flontgad. Gad gubin e gad ma oloboch. Yu ngiyal’, ra bagadad ma ra k’aring e kankanan’ ngak bagadad nge mus ni nge kirebnagan’. Manang Jesus nib t’uf rodad ni ngad n’aged fan e denen rok be’ ni “gathi medlip yay, ya medlip yay e medlip i ragag.”! (Matthew 18:22) Arrogon dabiyog ni ngad n’aged fan nib polo’ ni bod rogon ni ma rin’ Jehovah. Machane, faanra denen reb e walagdad ngodad ma rayog ni ngad n’aged fan ma dabda pired ni gad ba damumuw ngak ma gad ra pag talin ni dabda lemnaged e kireb u lanin’dad ndariy n’umngin nap’an. Ere faan gad ra n’ag fan ma ngad paged talin e kireb, ma aram e gathi ke mus ni gad be girngiy e gapas nga lan e ulung ya ku gad be girngiy e gapas ngu lanin’dad. Maku ra falfalan’dad ko gapas nra yib rok Jehovah ni Got nib t’uf e girdi’ rok.​—Filippi 4:7.

[Boch e Thin nra Tamilangnag Murung’agen]

Pi Deer ni Ngan Sul Nga Daken

◻ Mang fan ni susun ni nge m’agan’dad ni ngad n’aged fan e kireb rok e yugu girdi’?

◻ Ku mang boch ban’en ni “ra bigimed ma ngi i k’adan’ rok bigimed”?

◻ Faanra denen be’ nib togopuluw ngodad ma ba gel e amith riy, mang e rayog ni ngad rin’ed ni ngad yal’uweged u fithik’ e gapas?

◻ Nap’an ni ngad n’aged fan e kireb rok e girdi’, ma uw rogon ma kad paged talin e kireb rok?