Mmuruwiliy Nge Yog Ni Mu Pining E Magar U Lanin’um

REB e togta u New York State e ke ayuweg e yafas rok Marie u nap’an ni ke ubchiya. 50 e duw rok Marie ma de pining e magar ngak fare togta ma de pi’ puluwon e tafalay rok u aspital. Aram rogon e piin nder pininged e magar u lanin’rad!

Be weliy e Bible ni bay biyay ni yan Jesus nga reb e binaw, me mada’nag boch e pumoon ni bay e m’ar rorad ni daraw. Ur tolulgad ni baga’ lamrad ni be lungurad: “Jesus, Sensey, mu runguymad!” Me gaar Jesus ngorad: “Mmarod nge guy e pi prist dowmed ko ka bay e daraw riy fa dakuriy.” Ke fol e pi pumoon nem ko re n’em, ma nap’an ni yad be yan kar guyed mar thamiyed ni ke sul dowrad nga rogon.

Mereb e pi pumoon nem ni kan golnagrad e ka ranod iyan. Machane ke sul fa binem ni be’ nu Samaria ni nge gay Jesus. Re moon ney ni immoy nib daraw e ke pining e sorok ku Got ma nap’an ni pirieg Jesus me paraw nga but’ me pining e magar ngak. Ma aram me yog Jesus ngak ni gaar: “Ragag e pumoon ni kan chuweg e daraw rorad; me ere ba uw mereb i yad? Mang fan ni ke mus ni cha’ney ni be’ u yugu reb e nam e ke sul ni nge pining e magar ngak Got?”​—Luke 17:11-19.

Bay ban’en nib baga’ fan ni ngan fil ko fare deer ni: “Ba uw mereb i yad?” Bod Marie ma fa mereb e pumoon e bay thibngirad​—dar pininged e magar u lanin’rad. Aram rogon boor e girdi’ ko ngiyal’ ney. Mang fan ni aram rogon?

Fan ni Der Pining e Girdi’ e Magar u Lanin’rad

Lanin’uy ni der pining e magar e sum ko lem nib siin. Mu lemnag e gal nsom’on e girdi’ rodad ni Adam nge Efa. I sunumiyrow Jehovah ni bay felngirow ko tirok Got ban’en me pi’ ngorow urngin ban’en ni nge yog ni ngar parew nib falfalan’, me pi’ ba milay nib fel’ yaan nge mang taferow, ma rib fel’ urngin ban’en u charrow, ma bay e maruwel rorow nib fel’ ma ma fl’eg lanin’row. (Genesis 1:26-29; 2:16, 17) Machane ke waliyrow Satan me k’aringrow ni ngar lemnagew yow, ma aram ma dar folgow ku Got mar dariy fannagew urngin ban’en ni rin’ Jehovah ni bochrow.​—Genesis 3:1-5; Revelation 12:9.

Ku mu lemnag piyu Israel kakrom, ni mel’egrad Jehovah ni ngar manged girdi’ rok. Urngin e gallabthir nu Israel e susun ni ngar pininged e magar ko re nep’ i n’em ko Nisan 14, 1513 B.C.E.! Ya re nep’ i n’em me yib e engel rok Got me thang e fan rok “urngin e tin nganni’ i fakey ni pumoon u daken e binaw nu Egypt” machane i luk’af e pi tabinaw nu Israel ni kan tay e pow ngay. (Exodus 12:12, 21-24, 30) Ma nap’an ni kan ayuwegrad u pa’ e pi salthaw rok Farao ma ranod nga baraba fare Day ni Row, mar pininged e magar u laniyan’rad, ‘me yin’ Moses nge piyu Israel e . . . tang . . . ngak Jehovah.’​—Exodus 14:19-28; 15:1-21, NW.

Machane boch e wik nga tomren ni kar chuwgad u Egypt, “ma yad gubin nra tababgad ni ngar gun’gun’gad.” Rib papey ni dakur pininged e magar u lanin’rad! Ya ur lemnaged e ngiyal’ ni ur “sabol[gad] riy ko th’ib nib sug ko ufin, ma [yad] be kay urngin e ggan ni [yad] ba adag,” u Egypt, ni aram fare binaw ni ur moyed riy ni yad e sib. (Exodus 16:1-3) Rib tamilang ni lem nib siin e ba togopuluw ko maruwel ni ngan athamgil ni ngan pining e magar u lanin’uy.

Urngin e girdi’ e yad pi fak Adam me ere kan gargelnagrad ni yad ba siin ma darur pininged e magar u lanin’rad. (Roma 5:12) Dab ni pining e magar u lanin’uy e ku aram rogon e lem ko girdi’ ko re fayleng ney. Bod e nifeng ni gad ma pogofannag, ma re lem nem e bay u gubin yang ma ma yib ngodad. (Efesus 2:1, 2) Ere ba t’uf ni ngad athamgilgad ni ngad pininged e magar u lanin’dad. Uw rogon nrayog ni ngad yodoromgad?

Ba T’uf ni Ngan Fl’eg i Lemnag Ban’en!

Rogon ni yog fare babyor ni Webster’s Third New International Dictionary ma fan fare thin ni ngan pining e magar e “ngan par ni yibe pining e magar u lanin’uy: ma lem nib gol mab runguy ni yibe dag ngak be’ e be k’aring ni nge fulweg taban e n’en ni kan rin’ ni fan ngak.” Dabiyog ni ngan n’igin nge yib e lem ko ngiyal’ ni yi ba adag min taleg ko ngiyal’ ni yib ba adag; ya yugu ma sum u laniyan’ be’. Ngan pining e magar ku be’ e gathi ke mus ni ngan ngongol nib puluw ara ngan fol ko yalen; ya ma sum u gumer’cha’ey.

Uw rogon nrayog ni ngad filed ni ngad pininged e magar u lanin’dad? Be weliy e Bible ni rogon e lem rodad e ma tor ko pi n’en ni gad ma turguy ni ngad lemnaged u morngaagen. (Efesus 4:22-24) Ra ngan fil rogon ni ngan pining e magar u lanin’uy ma thingarda fl’eged i lemnag rogon ni kan gol ngodad. Aram rogon ni yog Dr. Wayne W. Dyer ni ma tafalaynag e m’ar u laniyan’uy ni gaar: “Dabiyog ni ngam laniyan’ nga ban’en nfaanra dawor mu lemnag ban’en.”

Susun, mu lemnag e pi n’en ni kan sunumeg ni susun ni ngad pininged e magar riy. Faan ga ra sap ko t’uf u lan e lang u reb e nep’ ni dariy e manileng u lang, uw rogon u wan’um e pi n’en ni ga be guy? I ngat David ni Pilung ko re n’em me gaar: “Faan gu ra yaliy lan e lang ni gur e kam sunmiy, nge pul nge pi t’uf nu lan e lang, ni gur e mu ta’rad nga tagil’rad, me lungug u wun’ug, Girdi’ e mang ni ngam lemnag; mang ni ngam lemnag ni yugu aram rogon ni ir e ke mus ni girdi’?” Mu fithik’ e lumor ma pi t’uf e gowa ke non ku David me k’aring ni nge yoloy ni gaar: “Lan e lang e rib gagiyel ni be gilnag buguwan Got! Rib gagiyel ni be dag e n’en ni ke sunumeg!” Mang fan ni kari ngat David ko pi t’uf u lan e lang? Ke pi’ e fulweg ni gaar: “Kug par ni gu be fl’eg i lemnag urngin ban’en ni kam rin’; ma gubin ngiyal’ ma gu ma tiyan’ ko pi n’en ni ga be maruweliy.”​—Psalm 8:3, 4; 19:1; 143:5.

Solomon ni fak David e ki nang nib baga’ fan ni ngan fl’eg i lemnag e pi n’en ni kan sunumeg. Ke weliy u morngaagen e manileng ni ma pi’ e n’uw nga fayleng ni gaar: “Urngin e ran ma ayis ni ke ranran e be yan nga maday, machane dawori sug e day. Gin ni be yan e ran ngay u ngalan’ e garbeb, e ku yad be sul ngay ni fan ni ngar ul’ul’gad iyan.” (Eklesiastes 1:7) Ere tomren ni ke aw e n’uw me ayuweg e fayleng, ma ra sul e ran u maday nga lang ko pi manileng. Ra uw rogon e fayleng nfaanra dariy e re n’ey ni be klinnag e ran ma be sulweg? Rib gel rogon ni ke pining Solomon e magar u laniyan’ u nap’an ni ke fl’eg i lemnag e pi n’en nem!

Be’ ni ma pining e magar u laniyan’ e ma tay fan e tha’ u thilrad girdien e tabinaw rok, nge pi fager rok, nge piin ni manang. Ma tiyan’ ko pi n’en ni yad ma rin’ nib gol. Ma ma lemnag e ayuw ni yad ma pi’ ngak ma ma pining e magar u laniyan’.

Rogon ni ngan Pining e Magar

“Kammagar” aram bbugithin ni de mo’maw! Rib mom ni ngan nog e re thin nem. Ma boor e ngiyal’ nrayog ni ngan nog. Rib fel’ ni ngam mog e Kammagar ku be’ ni ke bing e mab ni fan ngom ara ke fek ban’en u but’ ni ke mul rom me pi’ ngom! Ra baud boch e maruwel ku be’ ni be maruwel u kantin ara tafen e damunmun ara post ni nge rung’ag e re thin nem mara felan’ ngay.

Ngam pi’ e babyor ku be’ e aram reb e kanawo’ nrayog ni ngam pining e magar ko n’en ni rin’ ni fan ngom. Bay boor e babyor ni aram rogon u kantin ni bay e thin nib manigil riy. Machane gathi ra fel’ boch nfaanra kum puthuy boch e thin rom ngay ni kam yoloy nga paam ni ga be pining e magar? Boch e girdi’ e dubrad ni ngar fanayed e babyor nu kantin ere yad ma fl’eg e babyor rorad ni kar yoloyed u pa’ rad.​—Mu taarebnag ko Proverbs 25:11.

Ma dabi siy ni piin ni bay rogon ni ngad pininged e magar ngorad e aram e piin nib chuchugur ngodad u tabinaw. Be weliy e Bible u morngaagen an leengin nib salap ni gaar: “Pumoon rok e ma pining e magar ngak.” (Proverbs 31:28) Gathi ra yibnag e gapas ko tabinaw ni faanra pining e an figirngin e magar ku leengin me fl’eg laniyan’? Ma gathi ra falfalan’ e an figirngin ni nge sul nga tabinaw me pining leengin e magar ngak? Ngiyal’ ney ma boor ban’en ni be diliiy laniyan’ e piin mabgol, ma nap’an ni ra yoor e magawon ma rayog ni ngan damumuw nib pay. En ni ma pining e magar u laniyan’ e ra nang fan ban’en ma ra n’ag fan u wan’.

Ku arrogon e piin fel’ yangaren ni ba t’uf ni ngar pininged e magar ko gallabthir rorad. Piin gallabthir e gathi yad ba flont machane gathi aram e dab mu pining e magar ngorow ko pi n’en ni ur rin’ew ni fan ngom. Dabiyog ni ngam chuw’iy e t’ufeg nge ayuw ni kar piew ngom ni ka nap’an nni gargelegnem. Faanra kar filew e tamilangan’ rok Got ngom, ma susun ni kab gel ni ngam pining e magar ngorow.

Be weliy ko Psalm 127:3 ni gaar: “Bitir e ba tow’ath ni ma pi’ Jehovah.” Ere piin gallabthir e susun ni ngar gayed rogon ni ngar pininged e magar ko pi bitir rorad ma gathi ngan weliy thibngirad u gubin ngiyal’. (Efesus 6:4) Ma ri yad ba taw’ath ya rayog ni ngar ayuweged e pi bitir rorad ni ngar filed rogon ni ngar pininged e magar u lanin’rad!​—Mu taarebnag ko Proverbs 29:21.

Ngan Pining e Magar ku Got

Jehovah Got e ba Tapi’ “urngin e tin nib fel’ nge urngin e tow’ath nrib manigil.” (James 1:17) Ma rib baga’ fan fare taw’ath ko yafas, ya manga dariy e binem ma mm’ay fan urngin ban’en ni bay rodad nge urngin ban’en ni gad be finey. Be yog e Bible ni dabda paged talin ni “[Jehovah Got] e ir tapgin e yafas.” (Psalm 36:5, 7, 9, NW; Acts 17:28) Ra ngad filed rogon ni ngad pininged e magar ku Got u lanin’dad ma ba t’uf ni ngad fl’eged i lemnag urngin ban’en ni ke pi’ ni nge yog ni ngad pared ni gad ba fas u dowdad nge rogon nib spiritual. (Psalm 1:1-3; 77:11, 12) Faanra aram rogon gumer’cha’dad ma gad ra dag ni gad be pining e magar ngak ko thin nge ngongol rodad.

Meybil aram reb e kanawo’ ni rayog ni ngad pininged e magar riy ngak Got. I weliy David ni gaar: “Jehovah ni Got rog, pire’ ban’en ni yira ngat ngay ni kam ngongliy ni fan ngomad; dariy be’ ni bod gur! Boor ban’en nib fel’ ni ke m’ay i lemnag rom ni fan ngomad. Ra nggu weliy murung’agen ni gubin, ma ra yan ni aw ndabiyog rog ya kaygi pire’.” (Psalm 40:5) Fel’ ni ngad lemgad ni aram rogon.

Ki mudugilan’ David ni nge dag ku Got ni be pining e magar ngak u laniyan’ ko pi thin ni ke weliy ngak e girdi’. I gaar: “O Jehovah, gu ra n’ufem u polo’ i gumer’cha’eg; ma gu ra tamilangnag urngin e tin ni kam ngongliy nib fel’.” (Psalm 9:1) Bin th’abi fel’ e kanawo’ nrayog ni ngad daged ku Got ni gad ma pining e magar ngak u lanin’dad e ngad weliyed morngaagen ngak yugu boch e girdi’, ma gad weliy e thin riyul’ ni bay ko Thin Rok. Ma aram e ra ayuwegdad ngad pininged e magar ko yugu boch ban’en ko yafas rodad.

Be gaar Jehovah: “En ni be pining e magar ngog ni aram e maligach e ir e en ni be n’ufeg; ma en ni be par u taareb e kanawo’ e gu ra thapeg ngog.” Ngam un ko falfalan’ ni ma yib ko magar ni ga be pining ngak u lanin’um.​—Psalm 50:23; 100:2.

[Sasing ko page 7]

Yafas e reb e taw’ath ni ma pi’ Got. Mu guy rogon ni ngam puthuy ban’en ngay ni gur e kam fl’eg