Mu Par Ni Ke Mich U Wan’um E Tin Ni Ke Yog Got Ni Bayi Pi’
“Ke mus ni gag e Got, ma dariy be’ ni bod gag. Gog ko tabolngin e tin ni bay ko tungun; kab kakrom mu gog e tin ni bay yib.”—ISAIAH 46:9, 10.
1, 2. Mang boch e lem nib thil thil u murung’agen e pi n’en ni ma rin’ Got u fayleng?
UW rogon nib l’ag Got ko pi n’en ni be buch u fayleng? Ba thil thil e lem ko girdi’ ko re n’em. Boch e girdi’ e ma yog ni de l’ag Got ko pi n’en ni be buch u fayleng. Ya nap’an ni ke sunmiy urngin ban’en ma aram me pag nge ul’ul’ iyan, ma chiney e dabun fa dabiyog ni nge rin’ ban’en ni fan ngodad. Faanra aram rogon ma Got e bod ba matam ni ke tay fak nga daken e rat nib biech, ma ke guy rogon ni nge par u daken nib mudugil, ma aram ma ra pi’ pi’ fare rat me ayuweg fak ni nge yan nga kanawo’. Me yan fare matam nge chuw. Ma fare pagal e thingari ayuweg ir; ma rayog ni nge thay ko rat fa danga’. Yugu demtrug rogon ma de mil fan ngak fare matam.
2 Ku ma lemnag boch e girdi’ ni Got e be gagiyegnag urngin ban’en ko yafas rodad ma ba l’ag ko urngin ban’en ni be buch ko tin ni ke sunmiy. Faanra arrogon, ma ra lemnag boch e girdi’ ni goo pi n’en nib fel’ e be n’igin Got ni nge buch yab muun ngay urngin e magawon nge bugel ni be gafgownag e girdi’. Faanra gad ra nang e tin riyul’ u murung’agen e pi n’en ni ma rin’ Got ma ra ayuwegdad ngad nanged ko mang e rayog ni nge rin’ ni fan ngodad. Maku ra gelnag e michan’ rodad ngari mich u wan’dad ni ra lebug e tin ni ke micheg.—Hebrews 11:1.
3. (a) Uw rogon ni gad manang ni Jehovah e ir ba Got ni bay ban’en nib m’agan’ ngay? (b) Mang fan ni ka nog ni ke ‘non’ Jehovah ara ke ‘finey’ ban’en ni ke m’agan’ ngay?
3 Rayog ni ngan nang ko ba l’ag Got ko tin ni ma rin’ e girdi’ fa danga’ ya bin riyul’ riy e Jehovah e ir ba Got ni bay ban’en nib m’agan’ ngay. Aram fan e ngochol rok. “Jehovah” e ba sor fan ko “Ma N’igin ni nge Buch.” Ma rin’ Jehovah boch ban’en ni nge mang fa An ma Lebuguy urngin e tin ni ke micheg. Ere kan weliy u murung’agen Jehovah ni ke ‘non’ ara ke finey boch ban’en nib m’agan’ ngay ni fan nga ba ngiyal’ nga m’on. (2 Kings 19:25; Isaiah 46:11) Sum e pi thin ney ko fare bugithin nu Hebrew ni ya·tsarʹ, ni ma sor fan ko “an ni ma ngongliy e rume’.” (Jeremiah 18:4) Bod rogon be’ nib cheg ni nge ngongliy e rume’ nib fel’ yaan ko but’, ma rayog ni nge ngongliy Jehovah boch ban’en nge lebuguy e tin ke m’agan’ ngay.—Efesus 1:11.
4. Uw rogon ni ke fl’eg rogon Got e fayleng ni nge par e girdi’ riy?
4 Susun, ba m’agan’ Got ngay ni ra fel’ yaan e fayleng me par e girdi’ nib flont riy ni yad be fol rok. (Isaiah 45:18) U m’on ni ke sunmiy e bin som’on e pumoon nge ppin, me fl’eg Jehovah rogon boch ban’en ni fan ngorow. Tin som’on e guruy ko babyor ni Genesis e be weliy ko uw rogon ni ke tay Jehoah e rran nge nep’, nge but’ nge day. Me migid me sunmiy e woldug nge gamanman. Aram e ke fl’eg rogon e fayleng ni fan ko girdi’ u lan bokum biyu’ e duw. Ma ke taw ko ngiyal’ ni ke m’ay i fl’eg rok. Ere ke tababnag e bin som’on e pumoon nge ppin e par rorow u Eden, ni aram e paradis ni bay urngin ban’en riy ni fan ni ngar parew ni yow ba falfalan’. (Genesis 1:31) Ere ke l’ag Jehovah ko tin ni be buch u fayleng, ma be n’igin e pi n’en ni ke ngongliy nge lebuguy e tin ni ke m’agan’ ngay. Ma daki l’ag ko tin ni be buch u fayleng ni bochan e ke yoor e girdi’ fa?
Bay e Gin ni ma Mus Jehovah Riy nge Tin ni ma Rin’ ni Fan ko Girdi’
5, 6. Mang fan ni bay e gin ni ma mus Got riy ko tin ni ma rin’ ni fan ko girdi’?
5 Bay gelngin Jehovah ni nge gagiyegnag urngin ban’en ni ma buch ko girdi’ machane der ma rin’. Ma bay fan e re n’em. Ya kan sunmeg e girdi’ ni yad bod rarogon Got, ni rayog ni ngar turguyed e n’en ni ngar rin’ed. Der ma towasariydad Jehovah ni ngad rin’ed e tin ni ba adag; ma gathi gadad bod e liyos ni puppet. (Deuteronomy 30:19, 20; Joshua 24:15) I tay Got ni thingarda dum’gad ngak ko tin ni kad rin’ed, machane ke tay nib mil fan ngodad ni ngad turguyed e n’en ni ngad rin’ed ko yafas rodad.—Roma 14:12; Hebrews 4:13.
6 Ku reb e fan ni der ma gagiyegnag Got urngin ban’en ni ma buch ngodad e bochan ni ke sunmiy Satan e magawon u Eden. I togopuluw Satan ngak Got me yog ni dariy mat’awun ni nge gagiyeg. I yog ku Efa ni rayog ni nge par nib puf rogon—ma aram e n’en ni ba adag maku arrogon Adam ni figirngin. (Genesis 3:1-6) Ma aram me pag Got e girdi’ ni ngar gagiyegnaged yad u ba ngiyal’ ni fan ni ngan micheg ko ba mat’aw e n’en ni yog Satan fa danga’. Aram fan ni dabiyog ni ngan nog ni Got e be n’igin e tin nib kireb ni be buch ko girdi’ ko ngiyal’ ney. I yoloy Moses u murung’agen e piin ta togopuluw ni gaar: “Kar ngongliyed e tin nib kireb ban’en; ma gathi yad girdien [Got], ya kar turguyed e tin ni ngar rin’ed.”—Deuteronomy 32:5, New World Translation.
7. Mang e ke m’agan’ Jehovah ngay ni fan ko re fayleng ney nge girdi’ riy?
7 Yugu aram rogon ni ke pag Jehovah e girdi’ ni ngar turguyed e n’en ni ngar rin’ed mar gagiyegnaged yad, machane gathi der ma rin’ Jehovah boch ban’en u fayleng, ya faanra aram rogon ma dariy e athap rodad ni ra lebuguy e tin ni ke micheg. Yugu aram rogon ni ke togopuluw Adam nge Efa ku Got, machane de thiliyeg Jehovah e n’en ni ke m’agan’ ngay ni fan ko re fayleng ney nge girdi’ riy. Dariy e maruwar riy ni ra n’igin nge paradis e fayleng ma ra sug ko girdi’ nib flont, ma yad be fol rok, ma yad ba falfalan’. (Luke 23:42, 43) Pi thin ko Bible u Genesis nge mada’ ko Revelation e be weliy ko uw rogon ni be lebuguy Jehovah e pi n’em.
Ma Ngongol Got ni nge Lebuguy e Tin nib M’agan’ Ngay
8. Mang e ba l’ag ngay ni ngan fek piyu Israel nga lan fare Binaw ni Kan Micheg ngorad?
8 Rogon ni ke ngongol Got ngak yu Israel e be dag ni ra lebuguy e tin nib m’agan’ ngay. Susun, i micheg ku Moses ni ra ayuweg e girdi’ ngar chuwgad u Egypt ma ra fekrad iyib ko fare Binaw ni Kan Micheg ngorad, ni aram ba binaw nib sug ko milik nge t’ay e ngul’. (Exodus 3:8) Aram ban’en nib baga’ fan ma ke pi’ e athamgil nga lanin’uy. Ya n’en nib l’ag ngay e ran pag piyu Israel—ni yad dalip i milyon e girdi’ u gubin nib muun ngay e piin ni ke un ngorad—mi yad chuw u reb e nam nib gel ma re nam nem e dabun ni ngar chuwgad riy. (Exodus 3:19) Ma fare binaw ni yad ra yan ngay e ku bay girdien boch e nam riy nib gel ni ra un togopuluw ngorad. (Deuteronomy 7:1) Mu m’on ni ngar tawgad ngaram ma thingari yan yu Israel u daken e ted mab t’uf e ggan nge ran rorad. Aram rarogorad ma ra dag Jehovah gelngin ni ir fare Got nth’abi gel.—Levitikus 25:38.
9, 10. (a) Mang fan nrayog rok Joshua ni nge micheg ni rib mudugil e tin ni ke yog Got ni bayi rin’? (b) Uw fene ga’ fan ni nge mudugilan’dad ni rayog rok Got ni nge taw’athnag e piin ni ma par nib yul’yul’ ngak?
9 I rin’ Got boch ban’en nib fel me pow’iy yu Israel ngar chuwgad u Egypt. Som’on me yibnag ragag e gafgow nib gel nga daken fare nam nu Egypt. Me migid ma ke n’igin ni nge chuw e day ko fare Day ni Row, ma ke thay yu Israel u pa’ piyu Egypt ni be lekrad me yim’ yu Egypt. (Psalm 78:12, 13, 43-51) Tomren e re n’em ma ke ayuweg yu Israel u nap’an fa 40 e duw ni yad be yan u daken e ted, me duruw’iyrad ko manna, me pi’ e n’en ni ngar unumed, miki ayuweg e mad rorad nde kaday ma de thow e rifrif u ayrad. (Deuteronomy 8:3, 4) Ma tomren ni yan yu Israel nga lan fare Binaw ni Kan Micheg ngorad, ma ke ayuwegrad Jehovah ngar gelgad ko pi toogor rorad. Joshua e ba gel e michan’ rok ko urngin ban’en ni ke micheg Jehovah e ke guy e pi n’ey. Ere rayog ni nge yog ko pi pumoon nib ilal ko ngiyal’ nem ni gaar: “Ri gimed manang u polo’ i gum’erchamed nge lanin’med ni dariy bbugithin ko urngin e pi thin ni yog Jehovah ni Got romed ngomed ni de lebug. Ya urngin ban’en ni ke yog ni bay rin’ ni fan ngomed e ke riyul’.”—Joshua 23:14, NW.
10 Bod rogon Joshua nkakrom, ma pi Kristiano ko ngiyal’ ney e be par ni kari mich u wan’rad ni rayog rok Got ni nge ayuweg e piin ni ma pigpig ngak. Aram ban’en nib l’ag ko michan’ rodad. I yoloy apostal Paul ni gaar: “Dariy be’ nra fel’ u wan’ Got ni faanra de mich Got u wan’. Ya en nra yib ngak Got e thingari mich u wan’ ni ba’ Got ma ra tow’athnag e piin ni yad be gayiy Got.”—Hebrews 11:6.
Manang Got e Tin ni Bay Yib Nga M’on
11. Mang fan nrayog rok Got ni nge lebuguy e tin ni ke yog ni bayi rin’?
11 Kad guyed ni ke pag Got e girdi’ ni ngar turguyed e n’en ni ngar rin’ed mar gagiyegnaged yad ni dariy e ayuw rok riy, ma bay gelngin ni nge lebuguy e tin nib m’agan’ ngay. Machane ka bay ban’en ni be micheg nib mudugil ni ra lebug e tin nib m’agan’ Got ngay. Rayog ni nge nang Jehovah ko mang e ra buch nga m’on. (Isaiah 42:9) U daken e profet rok me yog Got ni gaar: “Mu lemniged e n’en ni gu rin’ kakrom; mu nanged ni ke mus ni gag e Got, ma dariy be’ ni bod gag. Gog ko tabolngin e tin ni bay ko tungun; kab kakrom mu gog e tin ni bay yib. Mu gog ni tin ni ke m’ay i lemnag rog e dabiyog ni nge thil; ya gu ra rin’ urngin e tin ni ke m’ay i lemnag rog. ” (Isaiah 46:9, 10) Be’ ni ta milay’ e manang e ngiyal’ nge gin ni nge yung e awoch ngay, machane de mudugil ko ra uw rogon. Machane “fare Pilung ni bayi par ndariy n’umngin nap’an” e bay e tamilangan’ rok nrayog ni nge nang ko uw nge wuin e nge rin’ ban’en ni nge lebuguy e tin ni ke finey.—1 Timothy 1:17.
12. Uw rogon ni ke fanay Jehovah gelngin ni nge nang ko mang e ra buch nga m’on u nap’an Noah?
12 Mu lemnag ko uw rogon ni ke rin’ Got ban’en ni bochan e ke nang ko mang e ra buch nga m’on u nap’an Noah. Bochan ni ke garer iyan e kireb u fayleng, me turguy Got ni nge thang e piin nib kireb. Ke dugliy ba ngiyal’ ni ra rin’, ni 120 e duw u m’on riy. (Genesis 6:3) Ke dugliy Jehovah e re ngiyal’ i n’em ya bay ban’en ni be lemnag ni gathi ke mus ni nge thang e piin nib kireb ni aram ban’en nrayog ni nge rin’ ndemtrug e ngiyal’. Ya ki lemnag Jehovah ni nge ayuweg e piin nib mat’aw ngar magaygad nib fas. (Mu taarebnag ko Genesis 5:29.) Ba gonop Got me ere i nang e ngiyal’ nib puluw ni nge pi’ fare maruwel ni ra sor fan ko re n’em. I pi’ e thin nib gaman ngak Noah ni nge nang. Thingari toy Noah ba ark ni “re ark nem e ir e faseg Noah nge girdi’ nu tabinaw rok,” ma ran thang e piin nib kireb ko ran ni ra tharey e fayleng.—Hebrews 11:7; Genesis 6:13, 14, 18, 19.
Ngan Ubing Reb e Maruwel nib Gel
13, 14. Mang fan nib mo’maw fare maruwel ni ngan toy fare ark?
13 Mu lemnag ko uw rogon u wan’ Noah e re maruwel nem. Noah e ir reb e girdi’ rok Got me ere ke nang ni ra thang Jehovah e piin nib kireb. Machane u m’on riy ma bay e maruwel ni ngan rin’—ni aram ba maruwel nrib t’uf e michan’ ni faanra ngan rin’. Ya rib gel fare maruwel ni ngan toy fare ark. I yog Got ko uw ga’ngin ni ngan toy. Ran toy fare ark ni kab n’uw ko boch e tafen e gosgos ni bay ko ngiyal’ ney ma tolngin e bod tolngin ba naun ni lal thal. (Genesis 6:15) Ma piin nra toy e re ark nem e gathi yad ba cheg ko re maruwel nem maku yad buch uw. Ma dariy e talin e maruwel rorad ni bod e pi talin e maruwel ni bay ko ngiyal’ ney. Maku dabiyog ni ngar nanged e tin ni bay nga m’on ni bod ni manang Jehovah, me ere de nang Noah ko mang e ra buch u lan e pi duw ni bay nga m’on ni ra ayuweg fa ra kirebnag fare maruwel. Dabi siy ni boor e deer ni be lemnag Noah. Uw rogon nran kunuy e pi n’en nib t’uf ni ngan fanay ni ngan toy fare ark? Ma uw rogon nran kunuy urngin e gamanman? Ma uw rogon nge uw urngin e ggan nib t’uf rorad? Ma ri wuin nra yib fare Day ni ra tharey e fayleng?
14 Maku immoy e pi n’en ni be rin’ e girdi’ e ngiyal’ nem. Ke yoor e kireb. Fapi Neflim ni yad ba gel—ni yad pi fak e pi engel nib kireb nge pi ppin nu fayleng—e kar suguyed e fayleng ko cham. (Genesis 6:1-4, 13) Maku gathi ran toy fare ark ndariy be’ nra nang. Ya ra fith e girdi’ ko mang e be rin’ Noah, ma ra weliy ngorad. (2 Peter 2:5) Ma yad ra felan’ ngay fa? Danga’! Ya boch e duw u m’on riy, ma ke tamilangnag Enok ni bay ni thang e piin nib kireb. Ri dabun e girdi’ e re thin nem ma aram me “fek” Got Enok, ni aram e ke ngochnag e yafas rok, ni fan e nge dabi li’ e pi toogor Rok Got. (Genesis 5:24; Hebrews 11:5; Jude 14, 15) Ma aram rogon e thin ni thingari wereg Noah maku thingari toy fare ark. Ma napan’ ni yibe toy fare ark, ma aram e mich riy ni be par Noah nib yul’yul’ ku Got u fithik’ e pi girdi’ nib kireb!
15. Mang fan ni ke mich u wan’ Noah ni rayog ni nge rin’ e maruwel ni ka nog ngak?
15 Manang Noah ni Got nth’abi Tolang e be ayuweg e re maruwel nem me ir e dugliy. Ya Jehovah e ir e ke yog ni ngan rin’ e re maruwel nem. I micheg Jehovah ku Noah ni ir nge girdien e tabinaw rok e yad ra yan nga lan fare ark u nap’an ni ke m’ay i fl’eg ma yad ra magay nib fas u nap’an ni ra mathrow e fayleng ko Day. I fl’eg Got ba m’ag u thilrow Noah ni be micheg ni kari mudugil e re n’em. (Genesis 6:18, 19) Dabi siy ni ke nang Noah ni ke m’ay i lemnag rok Jehovah urngin ban’en nib l’ag ngay u m’on ni ke yog ni nge rin’ e re maruwel nem. Maki nang Noah ni bay gelngin Jehovah ni nge ayuweg ko ngiyal’ nib t’uf. Ere michan’ rok Noah e ke mithmitheg ni nge fol. Bod rogon Abraham ni girdi’ rok, ma “rib mich u wan’ [Noah] nrayog rok Got e tin ni ke yog Got ngak ni bay rin’.”—Roma 4:21.
16. Nap’an ni be mon’og iyan fare maruwel ni ngan toy fare ark, ma uw rogon ni kan gelnag e michan’ rok Noah?
16 Nap’an ni be yan e pi duw, ma be chugur iyan ko ngiyal’ ni ke m’ay i toy fare ark, ma ke gel e michan’ rok Noah. Kan pithig boch e magawon ko fare maruwel. Ma kan gel nga boch e gafgow. Dariy reb e togopuluw ni ke yog ni nge taleg fare maruwel. Ke ayuweg Jehovah e tabinaw rok Noah me matanagiyrad. Ma nap’an ni be rin’ Noah fare maruwel ma ‘kan gelnag e michan’ rok ko pi skeng nem, ma wenegan ni ke yib ngak e ke yog rok ni nge k’adan’.’ (James 1:2-4) Munmun me m’ay i toy fare ark, me yib fare Ran, ma ke magay Noah nge tabinaw rok nib fas. I guy Noah ni ke lebug e n’en ni ke yog Got ni bayi rin’, nge ku arrogon Joshua boch nga tomren. Kan taw’athnag Noah ni bochan e michan’ rok.
Ma Ayuweg Jehovah fare Maruwel
17. Uw rogon nib taareb rogon e ngiyal’ ney ko fa ngiyal’ i n’em u nap’an Noah?
17 I yog Jesus ni ngiyal’ ney e ra taareb rogon ko fa ngiyal’ i n’em u nap’an Noah. Ma biyay e ke turguy Got ni nge thang e piin nib kireb ma ke dugliy e ngiyal’ nra buch. (Matthew 24:36-39) Miki fl’eg rogon boch ban’en ni fan ni ngan ayuweg e piin nib mat’aw. Ngiyal’ nem ma ka nog ngak Noah ni nge toy e ark, ma ngiyal’ ney e ka nog ko pi tapigpig rok Got ni ngar wereged e thin u murung’agen e tin nib m’agan’ Got ngay, min machibnag e Thin Rok, ma ngan pingeg e girdi’ ngar manged pi gachalpen Jesus.—Matthew 28:19.
18, 19. Uw rogon ni gad manang ni be ayuweg Jehovah fare maruwel ni ngan wereg fare thin nib fel’?
18 Faanra de par Jehovah rok Noah me ayuweg ma dabiyog ni nge toy fare ark. (Mu taarebnag ko Psalm 127:1.) Ku arrogon e tin riyul’ e Kristiano ni faanra dariy e ayuw rok Jehovah ma dabiyog ni nge par me fel’ rogon. Aram e n’en ni yog Gamaliel ni ir reb e Farise nge tamachib ko fare Motochiyel. Nap’an ni be guy rogon e pi Jew ko fare Sanhedrin ni ngar taleged e pi apostal, ma ke yog ko re court nem ni gaar: “Dab mu rin’ed ban’en nib togopuluw ngak e pi cha’ ney. Mpaged yad, ya faanra tin ni yad be lemnag nge tin ni yad be muruwliy e sum rok e girdi’, ma bayi m’ay; machane faanra Got e yib rok, ma dabiyog romed ni ngam gelgad ngorad.”—Acts 5:38, 39.
19 Rogon ni be yib angin fare maruwel ko machib u nap’an e bin som’on e chibog nge ngiyal’ ney, e be micheg ni gathi aram e maruwel ko girdi’, ya yib rok Got. Ma bin migid e thin e ra weliy boch ban’en ni ke buch ni ke ayuweg e re maruwel ney ke yib angin nib gel.
Dab Mu Pagem Ngam Tal!
20. Mini’ e be ayuwegdad u nap’an ni gad be machibnag fare thin nib fel’?
20 Gad be par ko ngiyal’ ni ba “mo’maw ni ngan par nrogon e tin riyul’ ni girdien Kristus,” machane yugu demtrug ma rayog ni nge mich u wan’dad ni be gagiyegnag Jehovah boch ban’en. Be ayuweg e girdi’ rok ni ngar mu’naged i machibnag fare thin nib fel’ u m’on ko ngiyal’ ni ke dugliy Got ni nge m’ay e re m’ag nib kireb ney. (2 Timothy 3:1; Matthew 24:14) Ma piningdad Jehovah ni ngad “maruwelgad rok Got u taabang.” (1 Korinth 3:9) Ma kan micheg ngodad ni bay Kristus Jesus rodad ko re maruwel ney ma rayog ni ngad taga’gad nga daken e pi engel ni ngar pow’iyed gadad.—Matthew 28:20; Revelation 14:6.
21. Susun ndabda paged ni nge mauwaran’dad ko mang?
21 Bochan ni ke michan’ Noah nge tabinaw rok ko tin ni ke yog Jehovah ni bayi rin’, ma aram e kan ayuwegrad kar magaygad nib fas u fithik’ fare day ni ke tharey e fayleng. Ku arrogon e girdi’ ko ngiyal’ ney ni ke michan’rad ni aram rogon ma ran ayuwegrad u fithik’ fare “gafgow nib baga’ ” ni bay yib. (Revelation 7:14) Gad be par ko ngiyal’ nib lingagil. Bay boch ban’en nib baga’ fan ni ra buch nga m’on! Dabki n’uw nap’an ma ra rin’ Got ban’en me yibnag e bin nib biech e tharmiy nge bin nib biech e fayleng ma ra par e tin nib mat’aw riy. (2 Peter 3:13) Ere dab mu pag ni nge war e michan’ rom ku Got ya urngin ban’en ni ke yog e bayi rin’, ma rayog rok ni nge lebuguy.—Roma 4:21.
Boch Ban’en ni Ngan Sul nga Daken
◻ Mang fan ni der ma gagiyegnag Jehovah urngin ban’en ni ma rin’ e girdi’?
◻ Uw rogon ma pi n’en ni buch rok piyu Israel e ke tamilangnag ni rayog rok Jehovah ni nge lebuguy e tin nib m’agan’ ngay?
◻ Uw rogon ni ke dag Jehovah ni rayog ni nge nang ko mang e ra buch nga m’on u nap’an Noah?
◻ Mang e rayog ni nge mudugilan’dad ngay ko tin ni ke yog Got nra rin’?