Ngada Chuw’iyed E Tayim Ni Fan Ko Bieg Babyor Ara Fol Babyor

“Mu chuw’iyed e tayim ni fan ngomed ya tiney e rran e ba kireb.”​—EPHESUS 5:16.

1. Mang fan nib fel’ ni ngada yarmiyed e tayim rodad, ma mang e ra m’ug u morngaagdad u rogon ni gad ra fanay e tayim rodad?

YIMA YOG ni “ani ra yarmiy e tayim rok e ra yoornag e tayim rok.” Be’ ni ra duguliy urngin e tayim ni ra fanay ko tin ni thingari rin’ e ra yoor boch e maruwel nrayog ni nge rin’ ko urngin e tayim ni bay rok. I yol Solomon ni Pilung ni gaar: “Bay ngal’an ni ngan rin’ urngin ban’en, mudugil e ngiyal’ ni ngan rin’ urngin ban’en u tan e tharmiy.” (Ecclesiastes 3:1) Taareb rogon urngin e tayim ni bay rodad ni gad gubin; ma ra be’ e ra turguy rogon ni ra fanay e tayim rok. Ra m’ug e n’en nib t’uf rodad u gumercha’dad u rogon ni gad ra turguy e tin ni baga’ fan ban’en nge rogon ni gad ra f’oth e tayim rodad.​—Matthew 6:21.

2. (a) Mang e i yog Jesus u morngaagen e tirok Got ban’en nib t’uf rodad u nap’an ni i machib u daken e burey? (b) Mang e ngada yaliyed gadad riy?

² Thingar da fanayed e tayim ni fan ko abich nge mol ni bochan e ba t’uf ni fan ko dowef rodad. Machane uw rogon e pi n’en nib t’uf ko michan’ rodad? Gad manang ni ku thingar da ayuweged e michan’ rodad. Nap’an ni i machib Jesus u daken e burey, i gaar: “Nge felan’ e piin ni kar pirieged u lanin’rad ni kar gafgowgad ndabi siy ni nge yog Got ngorad.” (Matthew 5:3) Aram fan ni ma puguran “fare tapigpig nib yul’yul’ mab gonop” ngodad ni baga’ fan ni ngada bieged ma ngada filed e Bible. (Matthew 24:45) Sana ga manang ni ri baga’ fan e fol babyor, machane ga ma lemnag ni ri dariy e tayim rom ni ngam fil e babyor ara ngam bieg e Bible. Faanra aram rogon, ngada filed boch e kanawo’ nrayog ni nge yog e tayim riy ni ngan bieg e Thin Rok Got, ngan fil e babyor, ma ngan fl’eg i lemnag fapi’ n’en ni kan fil.

Ngan Pirieg E Tayim Ni Ngan Bieg E Bible Ma Ngan Fil e Babyor

3, 4. (a) Mang fonow ni weliy Paul u morngaagen e tayim rodad, ma mang e kub muun ko re thin ney? (b) Mang fan e thin rok Paul ni “ngada chuw’iyed e tayim”?

³ Thingar da folgad ko thin rok apostal Paul ni bochan e ngiyal’ ni gad bay riy. I gaar: “Ere um ayuwgad u rogon e ngongol romed. Dab um ngongolgad ni bod e girdi’ ndawori tamilangan’rad, machane nguum ngongolgad ni bod rogon e girdi’ nib gonop. Urngin yay nra mab e kanawo’ ngomed ma ngam maruwelgad ngay ni fan ko tin nib fel’, ya tiney e rran e mmo’maw’.” (Ephesus 5:15-17) Re thin ney e rayog ni ngan fanay ko urngin ban’en ma rin’ be’ ni Kristiano ma kub muun ngay e ngiyal’ ni fan ko meybil nge fol babyor, nge muulung, ma ngan machibnag fare “thin nib fel’ u morngaagen Gil’ilungun Got.”​—Matthew 24:14; 28:19, 20.

⁴ Ngiyal’ ney e ke magawon boor e pi tapigpig rok Jehovah ma dariy e tayim rorad ni ngar bieged e Bible ma ngar filed e babyor. Dabiyog ni ngada yoornaged e awa ko rran rodad, ere thin rok Paul e be yip’ fan ban’en. Fare bugithin nu Green ni kan pilyeg ni “mu chuw’iy e tayim” e be yip’ fan ni dab mu rin’ reb e maruwel ya nge yog e tayim riy ni ngam rin’ yugu boch ban’en. Be’ ni W. E. Vine e i weliy fan e re bugithin nem u lan e babyor rok ni Expository Dictionary ni gaar, “mu fanay urngin e kanawo’ nra mab ngom ni ngam rin’ e tin nib fel’ ya dabiyog ni ngam sul ngay.” Ere uw e rayog ni ngada chuw’iyed e tayim riy ya nge yog ni ngada bieged ma ngada filed e Bible?

Thingar Da Turguyed Ko Mang E Ka Baga’ Fan

5. Mang fan ma uw rogon ni “gad ra turguy e pi n’en ni ir e th’abi fel’”?

⁵ Boor ban’en ni ke mil fan ngodad ni thingar da rin’ed ni gathi ba sor fan ko machib, machane ku bay boor e tirok Got ban’en nib mil fan ngodad ni thingar da rin’ed. Gadad e pi tapigpig rok Jehovah ni kada ognaged gadad ngak e “boor e maruwel rodad ni maruwel rok Somol.” (1 Korinth 15:58) Aram fan ni yog Paul ngak e pi Kristiano nu Filippi ni ngar “turguyed e tin ni ir e ba th’abi fel’.” (Filippi 1:10) Thingar da turguyed e tin ni kab ga’ fan. Tirok Got ban’en e kab ga’ fan. (Matthew 6:31-33) Machane thingar da thebthebelnaged e tin nib sor fan ko machib ni ke mil fan ngodad ni ngada rin’ed. Uw rogon ni gad be f’oth e tayim rodad ya boor ban’en ni thingari rin’ be’ ni Kristiano? Piin ni piilal ni yad ma lekag e ulung e yad be yog ni boor e Kristiano ni kar paged e fol babyor nge poy Bible ma pi n’ey e bang ko “tin ni ir e ba th’abi fel’”.

6. Mang e gad ra rin’ ko maruwel rodad ara maruwel u tabinaw ya nge yog e tayim riy ni fan ko fol Bible?

⁶ Ere kada guyed ni fan e re bugithin nem ni ngan chuw’iy e tayim e be yip’ fan ni “ngan fanay urngin e kanawo’ nra mab” ma “nge ga’ angin e tayim rodad.” Ere faan manga gathi rib fel’ e fol babyor ni gad ma tay, ba fel’ ni ngada fl’eged i yaliy rogon ni gad ma fanay urngin e tayim rodad. Faanra maruwel rodad e be fanay baga’ yang e tayim rodad nge gelngidad, ma rayog ni ngada yibilayed ngak Jehovah morngaagen. (Psalm 55:22) Sana rayog ni ngada thilyeged boch ban’en ya nge yog e tayim riy ni fan ko tin ni kab ga’ fan nib sor fan ko liyor ngak Jehovah, nib muun e fol Bible ngay. Bpuluw fare thin ni yima yog ni der ma m’ay e maruwel rok e piin ni ppin. Ere thingari turguyed e piin ni ppin ni Kristiano ko mang e kab ga’ fan ma nge yog ngal’an e fol Bible.

7, 8 (a) Mang boch e maruwel nrayog e tayim riy ni fan ko fol babyor? (b) Mang reb i fan e fafel, ma uw rogon nra ayuwegdad e re thin ney ni ngada turguyed e tin ni ka baga’ fan?

⁷ Machane baga’ ni rayog rodad ni ngada chuw’iyed e tayim ni fan ko fol babyor ni faan gad ra pag e tin ni gathi ri baga’ fan ban’en. Rayog ni ngada fithed gadad: “Uw urngin e tayim ni gu ma fanay ni fan ko bieg e shimbung, ara yaliy e television, ara motoyil ko musik, ara fafel ko video games? Ka boor e tayim ni gu ma par ko computer ko bin ni gu be bieg e Bible, fa?” I gaar Paul: “Dab mpired ni gimed e balyang, ya ngam guyed rogon ngam nanged e n’en nib m’agan’ Somol ngay ni ngam rin’ed.” (Efesus 5:17) Dariy e tayim rok boor e Pi Mich Rok Jehovah ni ngar filed e Bible ni bochan e ke pag rogon e mayal television rorad.​—Psalm 101:3; 119:37, 47, 48.

⁸ Boch e girdi’ e ma yog ni dabiyog ni ke mus ni fol babyor ni ngar ted ya ba t’uf ni ngan fafel boch. Riyul’ ni aram rogon, machane ba fel’ ni ngam lemnag urngin e tayim ni ga ma fanay ko fafel ma ga taarebnag ko tayim ni ga ma fanay ko fol Bible. Sana ga ra gin ngay. Ba t’uf e fafel nge toofan, machane bay ngal’an. Fan e fafel nge toofan e nge gelnagdad ya nge yog ni ngada rin’ed e tirok Got ban’en. Boor ban’en ko television nge pi gosgos ni video games e bay ni mu’ ma ra magaf be’ riy, machane ma yib e toofan nge gel lanin’uy ko fol Bible.​—Psalm 19:7, 8.

Rogon Ni Ma Pirieg Boch E Girdi’ E Tayim Ko Fol Babyor

9. Mang ayuw nra yib ngodad ni faan gad ra fol ko fare thin ni bay ko fare ke babyor ni Examining the Scriptures Daily​—1999?

⁹ Tobolngin fare ke babyor ni Examining the Scriptures Daily ko duw ni 1999 e gaar: “Ba fel’ ni ngan bieg e thin ko Bible ko yu rran ni bay ko re ke babyor ney u gubin e rran ni kadbul. Ra arrogon ma gowa be pugem Jehovah ni ir e Sensey Rodad ma be fonownagem. I weliy e profet u morngaagen Jesus Kristus ni ke fel’ rogon ni bochan e fonow ni yib rok Jehovah ni gubin e kadbul: “Be pugeg Jehovah gubin e kadbul; me pug telig ya nge motoyil ni bod rogon e piin nib llowan’.” Fonow ni aram rogon ni yib rok Jehovah e ke pi’ ngak Jesus “bolowthen e piin nib llowan’” ya nge yog rok ni nge “nang rogon ni nge fulweg e thin ngak e piin ni ke magaf.” (Isa. 30:20; 50:4; Matt. 11:28-30) Ngan pugem ni gubin e kadbul min pi’ ngom e fonow ni yib ko Thin Rok Got e ra ayuwegem ni ngam pithig boch e pi magawon rom maku rayog “bolowthen e piin nib llowan’” ngom ya ngam ayuweg yugu boch e girdi’.”a

10. Mang e rin’ boch e girdi’ ya nge yog e tayim ni fan ko fol Bible ara fol babyor, ma mang angin ni yib ngorad riy?

¹⁰ Boor e Kristiano e ma fol ko re thin ney ni yad ma bieg e thin ko Bible ko yu rran ma yad ma bieg e Bible ara fol babyor ni kadbul. Re e pioneer nu France e ma od ni kab kadbul me bieg e Bible ni 30 e min. Mang e ke ayuweg faanem ni nge rin’ e re n’ey ni boor e duw? Be gaar: “Bay u lanin’ug ni nggu rin’, ma gu ma rin’ e pi n’en ni kug turguy u lanin’ug ni yugu demutrug rogon!” Yugu demutrug e ngiyal’ ni kada turguyed ni ngada bieged e Bible, bin ni baga’ fan riy e ngada rin’ed e n’en ni kada turguyed. Be’ ni Rene’ Mica fithngan ni ir be’ ni ke pioneer u Europe nge Africa ni ke pag 40 e duw e gaar: “Ka nap’an e duw ni 1950 e kug turguy u lanin’ug ni nggu bieg ga’ngin e Bible ni gubin e duw, ma kug rin’ ni 49 yay. Gu ma lemnag ni ri baga’ fan ya nge fel’ thilmow e ani Tasunmiy. Gu ma lemnag e n’en ni bay ko Thin Rok Got e ma ayuwegeg ni nggu nang fene mat’aw Jehovah ma nggu nang pi felngin ma re n’ey e kari gelnageg.”b

“Ggan Ko Ngiyal’ Nib M’ag Ngay”

11, 12. (a) Mang “ggan” ni yib rok fare “tapigpig nib yul’yul’ mab gonop? (b) Uw rogon ni yib fare “ggan” ko ngiyal’ ni ngan pi’ riy?

¹¹ Yira abich ko ngiyal’ ni ngan abich riy ma ra fel’ fithik’ I dowef, ere ku arrogon ni ra fel’ e michan’uy ni faan yira fol babyor ara fol Bible ni gubin ngiyal’. U lan e Gospel ni yoloy Luke e bay e thin rok Jesus riy ni gaar: “Ere mini’ e en ni ir fare tapigpig nib yul’yul’ ma ba gonop? I ir e en ni masta rok e tay ni nge mil fan urngin ban’en ngak, ma be ayuweg e tabinaw, ma be pi’ ngak e tin ni ka bay e tapigpig e tirorad e ggan ko ngiyal’ ni yima pi’ riy.” (Luke 12:42) Ke pag 120 e duw e chiney ni ke yog e “ggan ko ngiyal’ ni ngan pi’ riy” ni aram e machib ni bay u lan e Watchtower nge boch e babyor ni ma weliy fan e Bible.

¹² Mu tay fanam iyan riy ko fare bugithin “ngiyal’ ni ngan pi’ riy.” Jehovah ni ir e “Sensey ni Ga’” rodad e ke ayuwegdad ko ngiyal’ nib m’ag ngay u daken Fak nge fare “tapigpig” me tamilangnag e machib ngodad ma ngada nanged rogon e ngongol nib fel’. Gowa bay ba lam ni be non ngodad ni gadad gubin ni be gaar: “Ba aray fare kanawo’. Marod riy, gimed e girdi’, ma ngam sorgad ko ba’ ni mat’aw ara ba’ ni gilay’.” (Isaiah 30:20, 21) Yu ngiyal’ ma ra bieg be’ e Bible ara reb e babyor ni ma weliy fan e Bible ma ra pirieg ban’en riy ni ri be sor fan ngak. Arrogon, fonow nge ayuw e ra yib ko ngiyal’ nib t’uf riy, me ayuwegdad ni ngada togopuluwgad ko pi n’en ni ma waliyey ara ngada turguyed ban’en nrogon.

Ngki Fel’ Boch E Abich Ni Gad Ma Tay

13. Mang boch e abich ni de fel’?

¹³ Faanra nge fel’ rogodad ko “fapi ggan” ni yima pi’ ko ngiyal’ ni ngan pi’ riy ma thingari fel’ e ”abich” ni gad ma tay. Thingar da turguyed e ngiyal’ ni ngada bieged e Bible ma ngada filed e babyor ma thingar da rin’ed e n’en ni kada turguyed. Ba fel’ e abich ni ga ma tay ko tirok Got ban’en, ma ga ma tay ba ngiyal’ ni fan ko fol babyor, fa? Ara ke mus ni ga be bieg boch fapi n’en ni kan fl’eg rogon ni fan ngodad, ni gowa ga be abich ni ga be yan yan, fa reb e kam pag e abich, fa? Ke war e michan’ rok boch e girdi’ ni bochan e de fel’ e abich ni yad ma tay ko tirok Got ban’en​−ma boch i yad e kar thaygad.​—1 Timothy 1:19; 4:15, 16.

14. Mang fan nib fel’ ni ngan fil e machib ni un fil biyay?

¹⁴ Boch e girdi’ e ma lemnag ni yad manang kenggin e machib ma dariy reb e machib nib biech ni yira fil. Ere yad ma lemnag ni dariy fan ni ngan fil e babyor ara ngan un ko muulung. Machane ma yog e Bible ngodad ni thingar ni puguran ngodad e pi n’en ni kada filed. (Psalm 119:95, 99; 2 Peter 3:1; Jude 5) Boor kanawoen ni rayog ni ngan fl’eg miti ggan nge fel’ lamen, maku arrogon ni fare tapigpig nib yul’yul’ e ma weliy e taareb e machib u boor kanawoen. Mus ko fapi machib ni kan weliy ni boor yay e bay bochi n’en riy ni ke tamilang boch. Fene yoor ban’en ni gad ra fil ko babyor ni gad ra bieg e ra yan u rogon e tayim nge athamgil ni gad ra tay ko fol babyor.

Angin E Machib Ni Gad Ra Bieg Ara Fil

15. Uw rogon nra yib e ayuw ngodad ni ngada manged e tamachib nib fel’ ni bochan e kada bieged ara kada filed e Bible?

¹⁵ Ri boor felngin e fol Bible nrayog ngodad. Ra yib e ayuw riy ngodad ni ngada rin’ed e maruwel rok be’ ni Kristiano ni aram e ngada manged “girdien e maruwel nder tamra’ ko maruwel rok, ni ir be’ ni ma machibnag e thin rok Got nrogon.” (2 Timothy 2:15) Ra yoor yang e Bible ni gad ra bieg ara gad ra fil ma ra sug lanin’dad ko thin rok Got. Ma gad ra bod Paul ni rayog rodad ni ngada “weliyed fan e Bible ma ngada daged ngorad u lan e babyor nib thothup” e machib nriyul’ u morngaagen e tin nib m’agan’ Jehovah ngay. (Acts 17:2, 3) Gad ra salap i machibnag e girdi’, ma sabathin rodad nge welthin rodad nge fonow ni gad be tay e ra i fel’ boch.​—Proverbs 1:5.

16. Mang boch e ayuw nra yib ngodad ni bochan e gad ra bieg ara gad ra fil e Thin Rok Got?

¹⁶ Maku ra puluw e ngongol rodad ko kanawo’ rok Jehovah ni faan gad ra fanay e tayim rodad ni ngada filed e Thin Rok Got. (Psalm 25:4; 119:9, 10; Proverbs 6:20-23) Ra gel boch fapi felngin ni bay rodad ni aram e sobut’an’, nge yul’yul’, nge falfalan’. (Deuteronomy 17:19, 20; Revelation 1:3) Nap’an ni gad ra maruweliy fapi n’en ni kada filed ko Bible, ma ra maruwel gelngin Got u dakendad, ma ra yoor boch waamngin e kan ni thothup ni ra m’ug ko urngin ban’en ni gad ra rin’.​—Galatia 5:22, 23.

17. Uw rogon nra fel’ thildad Jehovah ni bochan e ke yoor ara ke fel’ e fol Bible ni gad be tay?

¹⁷ Ma bin ni baga’ fan e ra fel’ thildad Got ni bochan e kada paged boch e maruwel ni gathi ri baga’ fan ni bochan e nge yog e tayim riy ni ngada bieged ara ngada filed e Thin Rok Got. I yibilay Paul e pi Kristiano “ni nge tamilangnag Got lanin’rad ngar nanged e tin nib m’agan’ ngay ni ir e ngar rin’ed, nib chag urngin e gonop nge tamilangan’ ngay ni ma pi’ e kan ni thothup rok. Ma aram me yog ni nguur ngongolgad nrogon ni ba adag Somol, mu ur rin’ed e tin nib m’agan’ ngay ni gubin ngiyal’.” (Kolose 1:9, 10) Maku arrogodad ni thingari “tamilang lanin’dad ngada nanged e tin nib m’agan’ Got ngay” ni fan ni ngada rin’ed e tin nib m’agan’ ngay ni gubin ngiyal’.” Ere ba tamilang ni flaab nra yib rok Jehovah e ra yan u rogon fene yoor ara fene fel’ e fol Bible ni gad ra tay.

18. Mang flaab nra yog ngodad ni faan gad ra fol ko thin rok Jesus u John 17:3?

¹⁸ “Baara’ ira’ e yafos ndariy n’umngin nap’an: ni aram e nge nangem e girdi’ ni kari mmus ni gur e bin riyul’ e Got, mi yad nang ko mini’ Jesus Kristus, ni ir e kam l’og ke yib.” (John 17:3) Ereray reb e thin ko Bible ni baga’ ni ma bieg e Pi Mich Rok Jehovah ya nge nang yugu boch e girdi’ nib t’uf ni ngan fil e Thin Rok Got. Ku baga’ fan ngodad ni nge bagadad e nge fil e Bible. Athap rodad ni gad be athapeg e yafas ni manemus e ra yan u rogon ni ba tamilang Jehovah nge Fak ni Jesus Kristus u wan’dad. Amu lemnag fan e re thin ney. Dabi mus e pi n’en ni gad ra fil u morngaagen Jehovah​—ma gad ra fil morngaagen Jehovah ni manemus!​—Ecclesiastes 3:11; Roma 11:33.

[Footnotes]

Deer Ni Fan Ko Skeng

• Mang e ra m’ug u morngaagdad u rogon ni gad ma fanay e tayim rodad?

• Mang boch e maruwel nrayog e tayim riy ni fan ko fol Bible?

• Mang fan ni ngada tedan’dad u rogon ni gad ma abich ko tirok Got ban’en?

• Mang angin nra yib ko fol Bible?

[Pictures on page 28, 29]

Gad ra bieg ara fil e Bible ni gubin ngiyal’ ma rayog rodad ni ngada “maruweliyed e thin nriyul’ nrogon”

[Pictures on page 31]

Ra yib e flaab ni faan gad ra thebthebelnag e maruwel ko yafas rodad nge maruwel rok Got