Abraham—i Dag Rogon E Michan’
“[Abraham] e ke mang chitamangin urngin e piin ni ke michan’rad.”—ROMA 4:11, New World Translation.
1, 2. (a) Uw rogon ni ma lemnag e piin Kristiano murung’agen Abraham ko ngiyal’ ney? (b) Mang fan ni kan pining “chitamangin urngin e piin ni bay e michan’ rorad ngak Abraham”?
I IR e chitamangin reb e nam nib gel, me ir reb e profet, nge reb e ta fol chuway, nge en ni ta yog thin. Machane, piin Kristiano e chiney, e ri yad manang e ngongol rok e cha’ ney ni rib michan’ nib gel ma ir e ke k’aring Jehovah ni Got nge matheeg ngak ni fager rok. (Isaiah 41:8; James 2:23) Fithingan e Abraham, ma fare Bible e be pining ni “chitamangin urngin e piin ni ke michan’rad.”—Roma 4:11, NW.
2 Gathi boch e girdi’ nib m’on ngak Abraham, ni bod Abel, nge Enoch, nge Noah, e kar daged e michan’ rorad? Arrogon, machane kan fal’eg fare m’ag ni Abraham e bayi fal’eg waathan urngin e nam u fayleng. (Genesis 22:18) Ere ke mang chitamangiy ni be yip’ fan ban’en ko urngin e piin ra mich fare Owchen ni kan micheg u wan’rad. (Galatia 3:8, 9) Reb i fan, e rayog ni ngan matheeg ku Abraham ni ke mang chitamangidad, ya bochan e michan’ rok ni ir e n’en ni ffel’ ni ngan folwok riy. Ma yafas rok ni polo’ e kari dag e michan’ rok riy, ni ba l’ag ngay fapi skeng nge gafgow. Riyul’, ke n’uw nap’an faram ni keb ngak Abraham fare skeng ko michan’ rok ni bin th’abi gel—ya kan tay chilen ngak ni nge pi’ Isak ni fak ni nge mang maligach—i micheg Abraham e michan’ rok u boch e skeng nib achichig. (Genesis 22:1, 2) Gad ra yaliy e chiney boch ko fapi skeng ko michan’ ni keb ngak ma gad ra guy ko mang e be fil ngodad e chiney.
Kan Tay Chilen Ngak ni Nge Chuw u Ur
3. Mang e be yog e Bible ngodad u murung’agen e par ko Abram kafram?
3 Fare Bible e ke weliy ngodad murung’agen Abram (munmun ma kan nang ni Abraham) ni bay ko Genesis 11:26, ni yog ni gaar: “Ke gaman medlip i ragag e duw rok Terah, ma fini mang chitamangin Abram, nge Nahor nge Haran.” Abram e en ni owchen Shem ni be’ ni bay madgun Got u wan’. (Genesis 11:10-24) Genesis 11:31 e be yog ni gaar, Abram nge chon e tabinaw rok e ur pared u “Ur ni binaw rok piyu Chaldea” ni bbinaw ni fini mon’og iyan, nge reb e mach ni immoy u ngek ko fare Lul’ ni Euphrates.a Ere ilal ni der ma par u lan e tento ni bod be’ ni de mudugil tafen ya ma par u mach ni rib fel’ rogon. Boch e chugum ni ma yib u yugu boch e nam e rayog ni ngan chuwiy riy u lan fapi kantin nu Ur. Ma kan toy fapi naun nib wech wech ni kan facheg u pa’ i kanawo’ ni bay 14 e singgil riy ma bay e grifo u langin.
4. (a) Mang e pi magawon ni ke yib u Ur ni fan ko piin riyul’ ni tapigpig ku Got? (b) Uw rogon ni dag Abram nib michan’ ngak Jehovah?
4 Gathi goo fel’ rogon ko chugum nu Ur e ke pi’ e magawon nib gel ngak e girdi’ ni baadag ni nge pigpig ko bin riyul’ e Got. Ya ireram e mach ni girdi’ riy e ri yad ma un ko liyor ko liyos ma kari mich fapi chep ni googsur u wan’rad. Riyul’, ni immoy reb e naun riy ni ziggurat ni ba th’abi tolang ni ma pining e sorok ngak fare got rorad ni pul ni ka nog Nanna ngay. Dariy e maruwar riy ni kan towasariy Abram ni nge un ko pi liyor nem nib kireb, maku sana boch e girdi’ rok e ke towasariy. Rogon ni yog ko chep rok piyu Jew, chitamangin Abram, i Terah, e ir e ta fal’eg e liyos. (Joshua 24:2, 14, 15) Yugu aram rogon, ma de un Abram ko liyor ko liyos ni aram e ngongol ni googsur. Shem ni ke pillibthir ko fapi llabthir rok e kab fas ma dariy e maruwar riy ni ke fil ngak boch ban’en u murung’agen e bin riyul’ e Got. Ma angin nib riy, e ke mich Jehovah u wan’ Abram, ma gathi fare got ni Nanna!—Galatia 3:6.
Reb e Skeng ko Michan’
5. Mang motochiyel nge tin ke micheg Got ni ke pi’ ngak Abram u nap’an ni immoy u Ur?
5 Kan skengnag e michan’ rok Abram. I m’ug Got ngak me tay chilen ni gaar: “Mpag e nam rom, nge girdi’ rom, nge tabinaw rok e chitamam ngam man nga ba nam ni bay fin gu dag ngom. Bay gu gagiyeg nge yib owchem ni pire ni pire’, ni yad e bay ra manged girdien ba nam ni pire’ girdien. Bay gu fal’eg waatham mu gu gagiyeg nge gilbuguwan fithingam, nguu nog ko ngiyal’ ni yibe yibil ngak Got ni nge fal’eg waathan be’. Gu ra fal’eg waathan e piin ni yad ra fal’eg waatham, ma gu ra bucheg waathan e piin ni yad ra yibiliyem ni nge kireb waatham. Urngin e nam nu fayleng e bay i fel’ waathrad ni bocham.”—Genesis 12:1-3; Acts 7:2, 3.
6. Mang fan ni ba t’uf rok Abram e michan’ nib gel ni fan e nge chuw u Ur?
6 Ke pilibthir Abram ma dariy e bitir rok. Uw rogon ni ra mang “ba nam nib ga’”? Ma bay u uw fare binaw ni kan tay chilen ni nge yan ngay? De yog Got ngak ko ngiyal’ nem. Ba t’uf e michan’ nib riyul’ ni nge pag Abram yu Ur nib binaw nib fel’ rogon riy nge urngin ban’en ni ma baudeg e par ko girdi’. Fare babyor ni Family, Love and the Bible e be yog murung’agen e tayim kakrom ni gaar: “Gechig ni ba tha’bi gel ko fapi gechig ni yima pi’ ngak be’ ni chon e tabinaw ni ke l’ag ko oloboch nib gel e ngan n’ag, ni dabkiyog ni nge mang ‘bang’ ko fare tabinaw. . . . Arfan ni kari dag Abraham ni ir be’ ni ri ma fol rok Got ma be pagan’ ngak u nap’an ni gathi kemus ni nge chuw ko nam rok, machane ku ke pag e girdi’ rok.”
7. Uw rogon e piin Kristiano e ngiyal’ ney ni ma yib ngorad e skeng ntaabrogon ko fapi skeng ni keb ngak Abram?
7 Ngiyal’ ney e ku rayog ni ngeb ngak e piin Kristiano e skeng ni aram rogon. Bod rogon Abram, sana gad ra thamiy ni bay ba gelngin ni be towasariydad ni ngada m’oneged e chugum ko tirok Got ban’en. (1 John 2:16) Sana ra togopuluw boch e girdi’ u tabinaw rodad, ma ba muun ngay e girdi’ rodad ni kan tharbograd ko ulung, ni sana yad ra k’aringdad ni ngada chaggad ko girdi’ nib kireb. (Matthew 10:34-36; 1 Korinth 5:11-13; 15:33) I rin’ Abram ban’en nib fel’ ni ngada folgad riy. I tay e fager rorow Jehovah nib m’on ko urngin ban’en—nib muun ngay e tabinaw rok. De nang ko ri uw rogon, nge wuin, nge u uw e ra lebug e tin ni ke micheg Got riy ngak. Yugu aram rogon, ma de rus ni nge pi’ e yafas rok nbochan e pi n’em ni kan micheg. Ri be pi’ e athamgil nga lanin’dad e re n’ey ni ngada m’oneged u wan’dad e Gagiyeg rok Got!—Matthew 6:33.
8. Mang e ke rin’ e michan’ rok Abram ngak e girdi’ u lan e tabinaw rok, ma mang e rayog ni nge fil e piin Kristiano riy?
8 Ma uw rogon e girdi’ rok Abram ni yad ba chuchugur ngak? Ba’ e mich riy, ni michan’ rok Abram e ke af ngorad, ya Sarai ni leengin, nge Lot ni fak walagen ni dakuriy e gallabthir rok e kara adagew ni ngar folgow ku Got ngar chuwgow u Ur. Ma munmun me Nahor ni walagen Abram nge boch e bitir rok e kura chuwgad u Ur mi yad un ko par u Haran, ni aram e binaw ni kara pigpiggad ku Jehovah riy. (Genesis 24:1-4, 10, 31; 27:43; 29:4, 5) Musku Terah ni chitamangin Abram, e ke adag ni nge un ngak! Arfan ni Bible e be yog boch e thin u murung’agen ni ir e lolugen e tabinaw, ko ngiyal’ ni kara milekaggad nga ranod nga Kanaan. (Genesis 11:31) Gur rayog ni nge yib angin ngodad ni ngada machibnaged pi be’ rodad u fithik’ e gonop?
9. Mang e pi n’en susun nge fal’eg Abram rogon riy ni fan ko milekag rok, ma mang fan ni bay boch ban’en nib t’uf ni nge pag fan?
9 U m’on ni nge tabab Abram ko milekag rok ma boor ban’en ni nge rin’. Ba t’uf ni nge pi’ e chugum rok ni chuway ya nge chuwiy e tento, nge fapi kamel, nge ggan, nge boch e talin e maruwel nib t’uf rorad. Sana boor e salpiy ni ke n’ag Abram nbochan ni kar fal’eged rogorad nib papey, machane ke falfalan’ ni nge fol rok Jehovah. Sana aram e rran nib ga’ fan u nap’an ni kara mu’gad i fal’eg rogorad ma girdi’ rok e yad bay u wuru’ e yoror nu Ur, ni kar ted talperad ko milekag! Yad be lek fare Lul’ ni Euphrates nib chichigog ma kar ranod ni yad be sor nga lel’uch ni ngal. Tomren boor e wik ko milekag, ni sagonapan 600 mile palogen, ma kar tawgad nga reb e mach ni bay u lel’uch nu Mesopotamia ni ka nog Haran ngay, ni piin ni ma milekag e baga’ ni yad ma tal u rom.
10, 11. (a) Mang fan ni ke par Abram u Haran nib n’uw nap’an boch? (b) Uw rogon ni ngan pi’ e athamgil ngak e piin Kristiano ni yad be ayuweg e pi gallabthir rorad ni kar pillibthirgad?
10 I par Abram u Haran, sana bochan ni ri be lemnag Terah ni chitamangin ni ke pilibthir. (Leviticus 19:32) Boor e Kristiano e chiney ni bay e maruwel rorad ni aram rogon ni yad be ayuweg e gallabthir rorad nib m’ar, ma boch i yad e kar pillibthirgad ma yad be puluwnag boch ban’en ni fan ni ngar lebguyed e re n’ey. Faanra ba t’uf ni ngan rin’ ban’en ni aram rogon, ma piin ni be yodorom e rayog ni nge riyul’ u wan’rad nre maruwel n’ey ni yad be rin’ u fithik’ e t’ufeg e “ireram e n’en nib m’agan’ Got ngay.”—1 Timothy 5:4.
11 Ke yan boch e rran. “Ke gaman l’agruw miriay nge lal e duw yangaren Terah. Ma ke yim’ u Haran.” Rriyul’ ni kari kireban’ Abram nbochan e re magawon ney, machane tomren ni ke thumur ngal’an e mowaw, ma ka chingiyal’ nem me yan. “Nap’an ni ke gaman 75 e duw yangaren Abram, me chuw ko fare binaw nu Haran. Me fek Abram Sarai ni leengin, nge Lot ni fak be’ nib moon ni walagen, nge urngin ban’en ni immoy rorad nge urngin e sib ni yog ngorad u Haran, ma aram mi yad yan ni yad be nameg e nam nu Kanaan.”—Genesis 11:32; 12:4, 5.
12. Mang e ke rin’ Abram u nap’an ni immoy u Haran?
12 IFel’ ni ngan nang ni nap’an ni immoy Abram u Haran, ma ke yog rok ni ‘nge kunuy boch e chugum.’ Yugu aram rogon ni ke n’ag Abram boor e chugum rok ni fan ni nge chuw u Ur, i chuw u Haran ni ke yoor e chugum rok. Ba tamilang, ni Got e be fal’eg waathan. (Eklesiastes 5:19) Yugu aram rogon ni de micheg Got ni nge yog e chugum ngak e girdi’ rok ko ngiyal’ ney, machane ba yul’yul’ ko tin ni ke micheg ni nge pi’ e n’en nib t’uf rok e piin ni kar ‘paged e tabinaw rorad, nge pi walagrad ni pumoon nge ppin nbochan fare Gil’ilungun. (Mark 10:29, 30) Maku ke yog ngak Abram ‘fapi yaal ara girdi’,’ ni aram e pi tapigpig rok ni boor. Fare Jerusalem Targum nge fare Chaldee Paraphrase e be yog ni ke ‘pingegrad’ Abram. (Genesis 18:19) Me gur ke k’aringem e michan’ rom ni ngam non ngak e piin buguli yoror rom, nge girdi’ ni gimed be maruwel u taabang, ara en gimed nga skul? Gathi kemus ni ke toffan Abram me pagtalin e tin ni ke tay Got chilen ngak, ya i fanay e tayim rok u Haran nrogon ni ngeb angin. Machane chiney e ke m’ay e tayim rok. “Me chuw Abram ko fare binaw ni bod rogon ni yog Jehovah ngak ni nge rin’.”—Genesis 12:4, NW.
Ke Th’ab Fare Lul’ nu Euphrates
13. Wuin ke th’ab Abram fare Lul’ ni Euphrates, ma mang e be yip’ fan e re n’en ni ke rin’ ney?
13 OBa t’uf ni nge milekag Abram taa biyay. Kar chuwgad u Haran, ma girdi’ rok e ka ranod i yan ko ngal, ni sogonapan 55 e mile palogen. Sana ke tal Abram ko gin’en nem ni bang u Euphrates ni bay u ba’nem ko fa gin’en ni yima pi’ ban’en riy ni chuway u Carchemish. Ereram e gin’en ni ri ma yan e girdi’ riy ni ma milekag ni fan ni nga ranod nga barba’.b Mang pul nge duw e ke th’ab Abram nge girdi’ rok fare lul’? Be dag e Bible ni ke buch e re n’em ko 430 e duw u m’on ni ke chuw piyu Jew u Egypt ko Nisan 14, ko duw ni 1513 B.C.E. Exodus 12:41 e be gaar: “I buch u tomuren aningeg miriay nge guyey e duw, ma urngin e girdi’ rok Jehovah e kara chuwgad ko nam nu Egypt ko re rran nem.” Ere sana, fare m’ag ni kan fal’eg ni fan ku Abraham e ke tabab ko Nisan 14, ko duw ni 1943 B.C.E., u nap’an ni fol Abram me th’ab fare lul’ ni Euphrates.
14. (a) Mang e rayog ni nge guy Abraham ko michan’ rok? (b) Mang e n’en ni kab gel e taw’ath ni keb riy ngak e girdi’ rok Got e chiney ku Abram?
14 Ke pi’ Abram keru’ ko mach ni ba fel’ rogon. Machane, chiney e rayog ni nge susunnag yaan “fare mach ni bay e def riy nib riyul’,” ni aram reb e am nib mat’aw ni bayi gagiyegnag e girdi’. (Hebrews 11:10) Arrogon, yugu aram rogon ni kemus ni buchuw e tin manang, me tabab ni nge tamilang u wan’ Abram boch ban’en nib m’ag ko tin nib m’agan’ Got ngay ni nge biyuliy e girdi’ ni kari gafgow. Chiney, gad be falfalan’ ya ke yog ngodad e tamilangan’ ni kab yoor ko tin ni ke nang Abram murung’agen ni aram e tin nib m’agan’ Got ngay. (Proverbs 4:18) Fare “mach,” ara Gil’ilungun, ni i sonnag Abram e ke riyul’ e chiney—ni ke tabab ko gagiyeg u tharmiy ko duw ni 1914. Ere dabda daged ko maruwel rodad ni be m’ug ni ke michan’dad, ma be pagan’dad ngak Jehovah?
Ke Tabab ni Ngan Milekag ko fare Binaw ni Kan Micheg
15, 16. (a) WMang fan nib t’uf rok Abram e lem nib mudugil ni fan e nge ubung fare altar rok Jehovah? (b) Uw rogon ni nge dabi rus e piin Kristiano e ngiyal’ ney ni bod Abram?
15 Genesis 12:5, 6 e be yog ngodad ni gaar: “Ma tomur riy e kar tawgad ko fare nam nu Kanaan. Me lekag Abram lan fare binaw nge yan i mada’ nga Shechem, nib chuchugur ko fapi gek’iy nu Moreh.” Shechem e bay u lel’uch u Jerusalem ni 30 e mile palogen ni ba loway nib yong’ol ni ka nog fare “paradis ko fare binaw nib thothup ngay.” Yugu aram rogon, ma “piyu Kanaan e yad bay u lan fare binaw.” Bochan piyu Kanaan ni yad e girdi’ nib kireb e gafarig rorad, ma kari athamgil Abram ni nge ayuweg e tabinaw rok ni dabi af ngorad e tin nib kireb.—Exodus 34:11-16.
16 Chiney ke l’agruw yay, ni ke “m’ug Jehovah ngak Abram me yog ni gaar: ‘Ereray fare nam ni nggu pi’ ngak e piin ni owchem.’” Uw feni gel e falfalan’ ko re n’em! Riyul’, ba t’uf e michan’ rok Abram ni nge falan’ ko n’en ni goo piin ni owchen nga m’on e bayni pi’ ngorad. Yugu aram rogon, i fol Abram me “ubung ba altar u rom ni fan ku Jehovah, ni ke yib i m’ug ngak.” (Genesis 12:7) Reb e Bible scholar e ke yog ni gaar: “Ngan toy reb [e] altar u lan e binaw e aram reb e kanawo’ ni ngan tafanay fare binaw nbochan mat’awuy ni ke yog ya kan dag e michan’.” Maku ngan toy reb e altar ni aram rogon e aram e maruwel ni susun dabni rus ngay. Dariy e maruwar riy, ni re altar ney e aram fare altar ni kan weliy u lan fare Motochiyel ko m’ag, ni kan uneg ngay bogi (dan pirdiiy) malang. (Exodus 20:24, 25) Aram e altar ni rib thil yaan ko fapi altar ni i fanay piyu Kanaan. Arfan, ni de rus Abram ni nge dag ngak e girdi’ ni ir e tapigpig ko bin riyul’ e Got, ni Jehovah, me pag ir ni ngan fanenikay ya dabisiy ni bay e riya’ riy. Ma uwrarogodad e chiney? Boch i gadad—ni baga’ ni piin ka yad ba pagal—e be maruwaran’ ni nga rogned ngak e piin buguli yoror rodad ara piin ni yad nga skul ni gadad ma pigpig ku Jehovah? Yibe athapeg ni tin ke rin’ Abram ni de rus ngay e ra pi’ e athamgil nga lanin’dad ni ngad daged ni gad ba falfalan’ ya gadad e pi tapigpig rok Jeovah!
17. Uw rogon ni ke dag Abram ni ir reb e tamachib ko fithingan Got, ma chiney mang e be puguran ko Kristiano?
17 Demtrug e binaw ni ke yan Abram ngay, ma ba m’on e pigpig ku Jehovah u wan’. “Tomren e binem, me yan u rom nga lan e yimuch ko fare burey ni ba’ ko ngek ko binaw nu Bethel, me n’uf e pi tento rok u thilin yu Bethel nge yu Ai, ni ba’ yu Bethel ko ngal ma ba’ yu Ai ko ngek. Me ki ubung reb e altar u rom ni fan ku Jehovah me tabab ni nge pining fithingan Jehovah.” (Genesis 12:8) Fare bugithin ni Hebrew ni “ngan pining fithingan” e ku be yip’ fan ni ngan “weliy (machibnag) fithingan.” Dariy e maruwar riy ni de rus Abram ni nge weliy fithingan ngak piyu Kanaan ni yad bbuguli yoror. (Genesis 14:22-24) Ke puguran ngodad e re maruwel n’ey ni ngada rin’ed e tin ni th’abi fel’ ni ngad “weliyed murung’agen fithingan” e chiney.—Hebrews 13:15; Roma 10:10.
18. Uw rogon thilin Abram nge piin ma par u Kanaan?
18 De par Abram u bayang u rom nib n’uw nap’an. “Ma tomuren me yan Abram nge chuweg e tento rorad me yan nga reb e binaw ni be sor i yan nga Negeb”—ni aram e binaw ni de yong’ol ni bay u yimuch ko fapi burey nu Judah. (Genesis 12:9) Bochan ni boor e binaw ni ma yan ngay me par riy ma ma weliy ngak e girdi’ ko binaw ni kefin taw ngay ni ir reb e tapigpig ku Jehovah, ma aram Abram nge tabinaw rok e ur “daged ko ngongol rorad ni yad e girdi’ nu bayang ma yad e milekag ni yad be par ko fare binaw.” (Hebrews 11:13) Ka aram nap’an, ma yad ma guy rogon ni dabra chuchugurgad ko piin buguli yoror rorad ni dar nanged Got. Piin Kristiano e chiney e ku thingara pared ni “gathi yad bang ko fayleng.” (John 17:16) Yugu aram rogon ni gad ra dag ni gadad ba gol ma gad ma tayfan e piin buguli yoror rodad nge girdi’ ni gad ma maruwel u taabang, ma ngada koled ayuwngidad ni dabi af ngodad nifengin e fayleng nib dar ku Got.—Efesus 2:2, 3.
19. (a) Mang fan nib mo’maw rok Abram nge Sarai e par ni yug yima thiliyeg e gin ni ngan par riy u gubin ngiyal’? (b) Mang boch e magawon ni bay yib ngak Abram boch nga m’on?
19 Dabda paged talin ni de mom rok Abram ara Sarai ni ngar uned ko par ni yima thiliyeg e gin ni yima par riy u gubin ngiyal’. Kar kew boch ban’en ni kan fek ko fapi gamanman rorad ni ke yan nga luwan’ fapi ggan ni kan chuwiy u reb e kantin u Ur ni boor e chugum riy; kar pared u lan e pi tento ma gathi naun ni kan fal’eg nib fel’ rogon. (Hebrews 11:9) Nap’an ni immoy Abram ma ri boor e maruwel rok; boor e maruwel rok ni nge gagiyegnag e pi gamanman rok nge pi tapigpig rok. Dariy e maruwar riy ni ke yog rok Sarai ni nge rin’ e maruwel ni ma rin’ e piin ni ppin ko ngiyal’ nem ni bod e: ngan aruy e mirikengko, nge ngan fal’eg e flowa, nge ngan lifith tabon e mad, nge ngan wup mad. (Genesis 18:6, 7; 2 Kings 23:7; Proverbs 31:19; Ezekiel 13:18) Yugu aram rogon, maku bay e skeng nib biech ni ra yib boch nga m’on. Dabki n’uw nap’an ma Abram nge tabinaw rok e yad ra mada’nag e magawon nib l’ag ko yafas rorad ni be yan u thatharen e riya’! Ra gel e michan’ rok Abram ma rayog rok ni nge gel ko magawon?
[Footnotes]
a Yugu aram rogon ni fare Euphrates e chiney e bay ko gin ni sogonapan ragag e mile ko ngek u Ur, bay e mich riy ni be dag ni fare lul’ e immoy u ngal ko fare mach. Ere, rayog ni nga nog ni Abram e ke yib ko kanawo’ ni bay u “baraba’ e Lul’ ni [Euphrates].”—Joshua 24:3.
b Boch e chibog nga tomren, ma fare pilung nu Assyria ni Ashurnasirpal II e ke fanay e fafat ni fan e nge th’ab fare Euphrates nib chuchugur ko Carchemish. De yog e Bible ko aram rogon e n’en ni ke rin’ Abram ara ir nge girdi’ rok e ke mus ni ka ranod u but’ ngar th’abed fare lul’.
Kam Tay Ngan’um?
• Mang fan ni kan pining “chitamangin urngin e piin ni ke michan’rad” ngak Abram?
• Mang fan nib t’uf rok Abram e michan’ ni fan ni nge chuw u Ur ni binaw rok piyu Chaldea?
• Uw rogon ni dag Abram ni ke mon’eg u wan’ e pigpig ku Jehovah?
[Map on page 18]
(For fully formatted text, see publication)
MILEKAG NI TAY ABRAM
Ur
Haran
Carchemish
KANAAN
Great Sea
[Credit Line]
Based on a map copyrighted by Pictorial Archive (Near Eastern History) Est. and Survey of Israel
[Picture on page 17]
Ba t’uf rok Abram e michan’ ni nge pag e par ni be tay nib fel’ rogon u Ur
[Picture on page 20]
Bochan e ma par Abram nge chon e tabinaw rok u lan e tento, ma kara “daged ngak e girdi’ ni yad e girdi’ nu bayang ma yad e milekag ni yad be par ko fare binaw”