Ngan Dag E T’ar Laniyan’, Ma Ga Fek Puluwon!

“Ra be’ ni be fol gosgos ma nge t’ar laniyan’ ko urngin ban’en.”​—1 KORINTH 9:25.

1. Rogon nib puluw ko Efesus 4:22-24, ma uw rogon ni bokum million e girdi’ e ka rogned e arrogon ngak Jehovah?

FAANRA kan taufenagem kam mang reb e Mich rok Jehovah, ma aram kam dag ko girdi’ ni yoor ni kam tay talpem ni ngam un ko sagreng ni yafas ni manemus puluwon. Gur e kam mog e arrogon nggu rin’ e tin nib m’agan’ Jehovah ngay. U m’on ni ngad ognaged e yafas rodad ngak Jehovah, ma boor i gadad e thingari thiliyeged e yafas rorad ni fan ni nge yog ni ngad ognaged gadad, ni rogon ni ba’ fan ma ba fel’ u wan’ Got. Kad fol gad ko fonow ni pi’ Paul ngak fapi Kristiano ni gaar: “Ere mu n’iged pangimed ni kakrom ni ir e um pired riy ni fare pangin ni kakrom ni ar’ar nib kireb e bannag nge kirebnag Thingar m’oned nga dakenmed e bin nib biech i gimed ni bod rogon e munmad, ni bin ni biech ni Got e sunumeg ni bod ir, ma ke gagiyel u daken e bin riyul’ e wok nib yal’uw ma mat’aw ni ke yog ngomed (Efesus 4:22-24) Fan e re n’ey, u m’on ni nga dogned e arrogon nggu ognag e yafas rog ku Got, ma thingar dogned e danga’ ko par nib kireb kafram.

2, 3. Uw rogon ni be dag ko bin 1 Korinth 6:9-12 ni l’agruw ban’en e thingar ni thiliyeg me fel’ be’ u wan’ Got?

² Boch ko fapi ngongol nib kireb ni thingari n’ag e piin ni bay ra manged Pi Mich rok Jehovah e pi n’en nib togopuluw ko Thin rok Got. Ma boch riy e i weliy Paul ni reb nge reb ko fare babyor rok ni i pi’ ngak piyu Korinth ni gaar: “Dab mu banniged gimed: ya girdi’ ni ma ngongliy e ngongol ko darngal, ara yad ma ta’ fan ma yad ma meybil ko liyos ni ma meybil boch e girdi’ ngay, ara yad ma par e piin ni gathi mabgol rorad, ara yad e pumoon ni ma darngalnag e pumoon, ara piin ni yad ma iring ban’en u fithik’ e yargel, ara yad ba chogow, ara yad ma balyang ko rrum, ara yad ma t’ar e thin nga daken boch e girdi’, ara yad ma th’ab e motochiyel dariy bagayad e mit i girdi’ ney nrayog ngorad e gin nsuwon Got.” Ngemu’ me dag ni fapi Kristiano ko fa bin som’mon e chibog e kar thiliyeged pangirad, miki yog ni gaar: “Ba boch i gimed ni immoy ni aram rogon.” Mu lemnag, ni aram rogorad kakrom, machne chiney e kar thiliyeged.​—1 Korinth 6:9-11.

³ I yog Paul ni sana kub t’uf ni ngan thiliyeg boch ban’en nge biech, me ulul ngay ni gaar: “Urngin ban’en e ba puluw ko motochiyel; machane gathi urngin ban’en e ba’ angin.” (1 Korinth 6:12, NW) Ere, boor e girdi’ e ngiyal’ ney ni yad baadag ni ngar manged Pi Mich rok Jehovah e ke tamilang u wan’rad ni thingar rogned e danga’ ko pi n’en ni yugu aram rogon nib puluw ko motochiyel machane dariyfan ara ba ngoch nap’an angin. Sana kemus ni be adbey e tayim ara ke sor nga bang dab kuura nameged e tin ni rib ga’ fan.

4. Piin Kristiano ni kar ognaged yad nge Paul e ke taareban’rad ko mang?

⁴ Ognagey ngak Got e ngan rin’ nib fel’ u wan’uy, ma gathi ngan rin’ ni dabun laninuy, ni faan gowa rib gel e gafgow ni ra yib riy. Piin Kristiano ni kar ognaged yad ngak Got e ngar folgad rok Paul, ni tomuren ni ke mang gachalpen Kristus me yog ni gaar: “Bochan [Jesus] ma aram fan ni kug n’ag urngin ban’en; ya kug finey ni goo chubung, ni fan e nge yog Kristus ngog.” (Filippi 3:8) Ke yog Paul e danga’ u fithik’ e falfalan’ ko pi n’en ni gathi ri baga’ fan ni bochan e ngii yog e arrogon ngak Got.

5. Miti mang e sagreng ni ke un Paul ngay, me yib angin ngak, ma uw rogon ni ku rayog ni ngad rin’ed ban’en ni aram rogon?

⁵ I dag Paul e t’ar laniyan’ u nap’an ni be un ko sagreng ko tirok Got ma tomur riy e yog ni gaar: “Ya kug athamgiliy e tin nrayog rog ko sagreng, ma kug mil u n’umngin yang ni ngan mil riy, ya ug par nib mich Kristus u wan’ug. Me ere chiney e be sonnigeg puluwog ko gel ni kug tay, ni aram fare teeliyaw ko mat’aw ni ir e bay pi Somol ngak urngin e piin nib t’uf Somol rorad ma yad be sonnag ni nge yib i m’ug.” (2 Timothy 4:7, 8) Maku rayog ni nga dogned ni aram rogon boch nga m’on fa? Rayog ni nga dogned ni aram rogon nfaan gad ra dag e t’ar laniyan’’ u nap’an ni gad be un ko mil ni aram e sagreng ko Kristiano ma dabda talgad nge mada’ko ngiyal’ni ra mus.

Ba T’uf ni Ngan T’ar Lanin’uy ni Nguun Rin’ e Tin nib Mat’aw

6. Mang e t’ar laniyan’, mang l’agruw e kanawo’ ni thingarda daged e re n’ey riy?

⁶ Thin ni Hebrew nge Greek ni kan thiliyeg ni “t’ar laniyan’” u Bible e yip’ fan be’ ni bay gelngin ni nge gagiyegnag ir. Re n’ey e bag ni be yip’ fan nra be’ ma nge gagiyegnag ir ni dabi rin’ e tin nib kireb. Machane kub t’uf ni ngad t’ared lanin’dad ma aram rayog rodad ni ngad fanayed e dowef rodad ngad rin’ed e tin nib fel’. Tin ni baga’ ni ma lemnag e girdi’ ni de flont e nge rin’ e tin nib kireb, ere l’agruw mit e cham ni gad be un ngay. (Eklesiastes 7:29; 8:11) Gad ma siyeg e tin nib kireb, ma kub t’uf ni ngad towasariyed gadad ni fan e ngad rin’ed e tin nib fel’. Tin riyul’ riy, e rogon ni gad ma gagiyegnag dowdad ni fan ni ngada rin’ed e tin nib fel’ ereray e kanawo’ nth’abi fel’ nrayog ni ngan palog i rin’ e tin nib kireb.

7. (a) Thingarda meybilgad ni fan ko mang, ni bod rogon ni rin’ David? (b) Ngan fal’eg i lemnag e mang ma rayog ni ngad daged e t’ar laniyan’ nib gel?

⁷ Ba tamilang, ni baga’ fan ni ngad t’ared lanin’dad ma aram rayog ni ngad lebuguyed e maruwel rodad ni rogon ni kada ognaged gadad ku Got. Ba t’uf ni ngad meybilgad ni bod rogon David ni gaar: “Got mu sunumeg e tafinay nib machalbog u fithik’ag, ma ga pi’ reb e tafinay ngog nib biech ma ba yulyul’.” (Psalm 51:10, NW) Gad ra fal’eg i lemnag angin nib fel’ nbochan kad pilo’gad ko tin nib kireb ara tin ra kirebnag e dowef rodad. Mu fal’eg i lemnag e tin ra buch nfaanra dabni palog ko pi n’eney ni bod e: m’ar nib ubchiya, nge th’a u thiliy ni ke kireb, nge ku nganim’ ni dawori mus yangarey. Nen nib thil riy, mu lemnag e taw’ath ni boor ni ra yib nfaan ran fol ko thin ni yog Jehovah. Machane, bochan gad ma lemnag e tin rayog ni nge buch,ma dabda paged talin ni gum’irchadad e ba sasalap. (Jeremiah 17:9) Susun nge mudugil lanin’dad ni ngad togopuluwgad ko fapi skeng ni be dariyfannag fene ga’ fan ni ngan tolangnag e motochiyel rok Jehovah.

8. Mang e tin riyul’ nra fil ban’en ngodad ko tin ke buch rodad? Mu dag rogon.

⁸ Oren i gadad e ke nang ni bochan e tin ke buch rodad ni dowef ni ba meewar e mma guy rogon ni nge warnag e lem nib pasig. Ni bod ni, amu lemnag e maruwel ni ngan wereg fare thin ko Gil’ilungun. Ba falfalan’ Jehovah ni girdi’ e ba m’agan’rad ngay ni ngar uned ko re maruwel ney ni be pi’ e yafas ko girdi’. (Psalm 110:3; Matthew 24:14) Oren i gadad, e ba tamilang ni mo’maw’ ni nge fil rogon fare maruwel ni ngan wereg e machib. Immoy nib t’uf ma sana kab t’uf e ni ngad “gagiyegnaged dowdad” ngan ta “ni bod e sib,” ma dabda paged ni nge pow’iydad ko kanawo’ ni tha’bi lich e maruwel riy.​—1 Korinth 9:16, 27; 1 Thessalonika 2:2.

“Gubin Ban’en”?

9, 10. Mang e ba muun ngay ni “ngan dag e t’ar laniyan’ ko urngin ban’en?

⁹ Fonow ni bay u Bible u rogon ni ngan dag i t’ar lanin’uy ko urngin ban’en e be dag ni gathi kemus ni ngad gagiyegnaged lanin’dad ni nge dabi gel e damumuw rodad ma ngad paloggad ko ngongol ni darngal ya ka bay ban’en nib t’uf rodad. Sana gad be lemnag ni kad t’ared lanin’dad ko pi n’eney, ma faanra riyul’ ni aram rogon, susun ngad pininged e magar. Machane, uw ra rogodad u yu yang ko yafas rodad ni gathi rib gagiyel ni kub t’uf ni ngan dag e t’ar laniyan’ riy? Ra ngan dag rogon, ma ngad susunnaged ni gad be par u reb e nam nib fel’ rogon boch ma rogon e par ko girdi’ riy e ba fel. Gathi bay e gonop riy ni ngan fil rogon ni nga nog e danga’ ko ngan chuwiy ban’en ni de t’uf? Ffel’ ni piin gallabthir e ngar filed ko bitir rorad ni dabra chuw’iyed ban’en ni ngar guyed ni kemus nbochan nni ba’, mab fel’ yaan, ma bay e salpiy rorad. Ma riyul’ ni, rogon ni ra yib angin, ni piin gallabthir e ba t’uf ni ngar daged rogon ko ngongol rorad.​—Luke 10:38-42.

¹⁰ Gad ra fil rogon e par ndariy ban’en ni gad baadag ma ra gelnag lanin’dad. Maku ra gelnag rogon ni gad be tayfan e chugum ni bay rodad ma ra k’aringdad ni ngad runguyed e piin ni be par ni bay boch ban’en ni dariy rorad, gathi bochan ireray e n’en ni yad baadag, ya bochan yad ba gafgow. Riyul’, par ni gathi ri boor e chugum e de taab rogon ko n’en be lemnag boor e girdi’ ni bod ni yima yog ni “nguum runguyem” ara “bay rogom ni nge yog ngom e tin tha’bi fel’.” Girdien e radio fa tv e yad be gelnag e ar’ar ni nge yib ni papey e tin yibaadag, machane yad be rin’ e n’en ni aram rogon nbochan e yad baadag ni nge yoor e salpiy rorad. Re n’ey e ra magawonnagdad ni gad be athamgil ni ngad tˈared laninˈd’d. Reb e babyor ni yib u reb e nam nib fel’ rogon u Europe e dawori n’uw nap’an ni be yog ni gaar: “Faanra mo’maw’ rok e piin ni rib gafgow ni ngara t’ared lanin’rad nib kireb, ma kab mo’maw’ rok e piin ni rib fel’ rogorad ni yad be par e chiney ko binaw ni boor e milik nge t’ay e ngul riy!”

11. Mang fan ni ngan fil rogon e par ni dariy e n’en ni gad baadag e ra fel’ rogodad riy, machane mang e n’en ni ke mo’maw’nag?

¹¹ Faanra mo’maw’ ni ngad nanged ko mang e tin ni gad baaadag nge mang e n’en ni riyul’ nib t’uf rodad, rayog ni nge ayuwegdad ni faanra ngada rin’ed boch ni fan ni nge mudugil lanin’dad ni gathi de gonop rogon ni kad rin’ed ban’en. Ni bod ni, faanra gad baadag ni ngad gagiyegnaged ni ngada chuw’iyed ban’en nib pag rogon, sana ngada dugliyed ni dabkuuda ted e malfith, ma faanra nga darod ko chuway, sana kemus ni ngad feked e salpiy nib mudugil oren. Dabmu pagtalin ni Paul e ke yog ni “pigpig ni ma tay be’ ku Got ni bay e lem rok ni ke fel u wan’ e tin ba’ rok” ireray “kanawo’ ni rib fel’ rogon.” I weliy fan ni gaar: “Dariy ban’en ni kad feked i yib ko biney e tamilang, maku dariy ban’en ni rayog ni ngad feked nge un ngodad ko ngiyal’ni ngad chuwgad ko biney e tamilang. Ere, faanra bay e ggan rodad nge mad ni nga don’ed, ma susun e ke gaman e tin ni ba’ rodad fa? Ngan fil rogon ni ngan par nib mom e yafas rodad, ni dariy e tin ni de ga’ fan ni gadad ma yim’ ni bochan ni nge yog ngodad ni yugu demtrug ko mang, ma ba t’uf gelngin e lem nge t’ar laniyan’ riy. Ban’en nib ga’ fan ni ngan fil.

12, 13. (a) Mang e kanawo’ ni muulung ko Kristiano e ba muun ngay e t’ar laniyan’? (b) Mang boch ban’en nib t’uf rodad ni ngad maruweliyed nge yog e t’ar laniyan’ riy?

¹² Gad ra un ko muulung ko Kristiano, nge assemblies, nge pi convention mab muun ngay nib t’uf ni ngan t’ar lanin’uy. Ni bod ni, ba t’uf e re n’ey ni fan ni dabi sor lanin’dad nga bang u nap’an ni yibe muulung. (Proverbs 1:5) Sana ba t’uf ni ngad t’ared lanin’dad ni fan ni nge dabda magawonnaged yugu boch e girdi’ ya yad be sakathkath ngak piin ni bay u chardad ma dada motoyilgad nib fel’ rogon ngak e en ni be welthin. Rogon ni ngad yarmiyed e tayim ni ngad tawgad ko muulung nib tayim e kub t’uf e t’ar laniyan’. Maku, ba t’uf ni ngan t’ar lanin’uy ni fan ni ngan ta’ e tayim ko ngan fal’eg rogoy ni fan ko muulung ma rayog ni ngan un ngay.

¹³ Gad ra dag ni gad ma t’ar lanin’dad ko tin nib achichig ma ra gelnagdad ni ngad rin’ed ko tin nib ga’. (Luke 16:10) Ere, rib fel’ ni ngad llowan’naged gadad ma ngad bieged e Thin rok Got nge boch e babyor ni kan fek u Bible u gubin ngiyal’, ma ngad filed ban’en riy ma gad fal’eg i lemnag e tin kad filed! Rib gonop ni ngad llowan’naged gadad ma dabda uned ko maruwel ni de fel’, nge fager, nge pangiy, nge ngongol rodad ni be’ nge be’ ara ngada llowan’naged gadad ma rayog ni nga dogned e danga’ ko boch e maruwel ni ra magawonnagdad ma ra m’ay e tayim rodad nib ga’ fan ko pigpig ku Got! Nge yoor e tayim rodad ni fan ko pigpig ku Jehovah ma ireray e n’en ni ngari ayuwegdad ni dabi gel ngodad e pi n’en ni ra palognagdad ko paradis nib spiritual ni ulung rok Jehovah u ga’ngin yang e fayleng.

Ngan Ilal u Daken e Ngan T’ar Lanin’uy

14. (a) Uw rogon ma piin bitir e ba t’uf ni ngar filed rogon ni ngar daged e t’ar laniyan’? (b) Faanra fil e piin bitir e pi n’eney u napan ni ka yad ba achichig ma mang angin ni ra yib riy ngorad?

¹⁴ Fare tir ni kefin ni gargelnag e der ma t’ar laniyan’. Reb e babyor ni piin ri yad manang rogon e ngongol ko bitir e yog ni gaar: “T’ar laniyan’ e gathi ma buch nib tomgin ara ra buch nib papey. Fapi madway nge piin bitir ni kefini tabab ko yan e ba t’uf rorad e ayuw ko gallabthir ma aram rayog ni ngar tababgad i fil rogon e t’ar laniyan’. . . . U daken e ayuw ko gallabthir, ma rayog e t’ar laniyan’ ni buchuw nge buchuw u nap’an e pi duw ni yad ma un ko skul.” Reb e study u mrurung’agen e bitir ni aningeg e duw rorad e be dag ni fapi cha’ ni kar filed rogon ni ngar t’ared lanin’rad e “baga’ ni yad manang rogon ni ngar puluwnaged ban’en, ma ke gilbuguwrad, rusgad ni nguur rin’ed ban’en, ba pagan’rad ma yad e piin ni fel’ yangaren ni yima tor ngorad.” Piin ni dar filed rogon ni ngar t’ared lanin’rad e “baga’ ni piin ma kireban’rad, ma mom ni nge kankanan ma yad ba gelan’. Dabiyog ni ngar pared u nap’an ni kar mochuchgad ma yad ma pilo’ ko magawon. Ba tamilang, ni rogon ni nge piilal be’, nib fel’ rogon e thingari fil rogon ni nge t’ar laniyan’.

15. Mang e be dag ni ra ke war e t’ar lniyan’ rok be’, mab togopuluw e re n’ey ko mang n’en ni yibe nameg ni bay u Bible?

¹⁵ Maku arogodad, gad ra mang Kristiano ni kad ilalgad ko tirok Got, mab t’uf ni ngad filed rogon ni ngad t’ared lanin’dad. Ra dariy rodad e re n’ey ma be dag ni ka gad be par ni ka gad bod e bitir ko tirok Got. Be fonownagdad d Bible ni ngad “lemgad nrogon e piilal.” (1 Korinth 14:20) Tin ni gad be nameg ni gadad “gubin ni bay da bad nga taabang ngad taab girdi’gad u daken e michan’ rodad ngak fak Got nge murung’agen ni kad nanged; ma aram gadad ilal i yan nge mus rogodad ngad boded mam’ungun Kristus.” Mang fan? “Ma aram e dab kud pired ni gadad bod e bitir, ni be fekdad e n’ew i yan, ma be fekdad e nifeng i yan ni gubin yay nra n’ag e nifeng gil’, ni aram e machib rok e girdi’ ni yad be bannag e girdi’ ko tin ni gathi ir ko ban ni kar ngonliyed rogon.” (Efesus 4:13, 14) Ba tamilang, ngan fil rogon ni ngan t’ar lanin’uy e baga’ fan ngodad ni fan ko tirok Got ban’en.

Ngan Maruweliy nge Gel e T’ar Laniyan’

16. Uw rogon ni ma pi’ Jehovah e ayuw?

¹⁶ Ngan maruweliy nge gel e t’ar laniyan’, e ba t’uf e ayuw rok Got, ma rayog. Thin rok Got, e bod e therek ni rib fel’, ra dag ngodad ko mang e n’en nib ba t’uf ni ngad thiliyeged, ma be fonownagey ko uw rogon ni ngan rin’. (James 1:22-25) Fare ulung ko girdi’ ni yad walag ni bay e t’ufeg u fithik’rad e ku ba m’agan’rad ni ngar ayuweged. Piin ni piilal ni Kristiano e ma pi’ e ayuw u fithik’ e runguy. Ri ma pi’ Jehovah e kan ni thothup rok nfaan gad ra ning u daken e meybil. (Luke 11:13; Roma 8:26) Ere, ngada fanayed e pi n’en ney ni kan pi’ ngodad u fithik’ e falfalan’.

17. Mang e thin ko Proberbs 24:16 ni be pi’ e athamgil nga lanin’dad?

¹⁷ Ri ma fal’eg lanin’dad ni ngad nanged ni bay fan u wan’ Jehovah e maruwel ni gad ra tay ni faanra ngada guyed rogon ni ngad falfalan’naged. Re n’ey e susun ni nge k’aringdad ni nguuda ululgad i maruweliy nge gel boch e t’ar laniyan’ rodad. Yugu demtrug feni papey ni ma war e michan’ rodad., thingar dabda talgad ni ngad athamilgad. Be’ nib mat’aw e ra dol ni medlip yay, mab mudugil ni ku ra sak’iy.” (Proverbs 24:16) Gubin yay ni ke yog rodad ni ngad falfalan’naged Jehovah, ma bay tapgin ni nge falfalan’dad ngodad. Maku rayog ni nge mudugil lanin’dad ni ke falfalan’ Jehovah ngodad. Reb e mich e ke yog u m’on ni nge ognag e yafas rok ngak Jehovah, ma gubin ngiyal’ ni ke yog rok ni nge daki tamagow u lan reb e wik, me taw’athnag ir me yan i chuw’iy ban’en nib ga’ fan ni fanay e salpiy ni ke kunuy ni bochan e t’ar laniyan’.

18. (a) Mang e ba muun ko cham ni gad ma ta’ ko t’ar laniyan’? (b) Mang e ke micheg Jehovah?

¹⁸ Tin rib ga’ fan, e thingar dabda paged talin ni t’ar laniyan’ e bamuun ngay e tafinay nge lem nib gel. Rayog ni ngada guyed e re n’ey ko thin rok Jesus ni gaar: “En nra sap ngak be’ ni ppin me finey ni manga yugu ra pirew, e ke kireb e rok, ni fan e kar pirew u fithik’i laniyan’.” (Matthew 5:28; James 1:14, 15) Cha’ ni ke fil rogon ni nge gagiyegnag laniyan’ nge thamtham rok e ku ra mom ni nge gagiyegnag e dowef rok ni polo. Ere ngada gelnaged lanin’dad ni gathi kemus ni dabdad rin’ed e tin nib kireb ya ku dabda lemnaged murung’agen. Faanra sum e lem nib kireb, ma ngam chuweg u lanin’um nib papey. Rayog ni ngad milgad ko n’en ni be wawliy lanin’dad u daken e ngan yiluy lan owchedad ngak Jesus u fithik’ e meybil. (1 Timothy 6:11; 2 Timothy 2:22; Hebrews 4:15, 16) Gad ra rin’ e tin tha’bi fel’, ma gad be fol ko fonow ni bay ko Psalm 55:22 ni gaar: Mu paged e pi n’en ni ke tomalnagmed nga daken Jehovah, me ir e bayi ayuwegmed. Ya ri dabi pag e piin nib mat’aw nga u ra yoyowolga.

Ka Ga Manang

• Mang l’agruw e kanawo’ ni thingarda daged e t’ar laniyan’ riy?

• Mang fan ni ngan dag e “t’ar laniyan’ ko urngin ban’en”?

• Mang boch e fonow nib fel’ rogon ni ngan maruweliy e t’ar laniyan’ ni karim tiyan’um ngay u nap’an e fol babyor rodad?

• U uw e ma tabab e t’ar laniyan’ riy?