Ngan Athamgil Ni Ngan Gol U Lan E Fayleng Ni Be Chamcham Riy
“Tin yib baadag ni bay ko girdi’ nu fayleng e aram e t’ufeg rok nib yul’yul’.”—PROVERBS 19:22, NW.
1. Mang fan ni mo’maw’ ni ngan dag ni yib gol?
GA BE lemnag mi gur be’ nib gol fa? Faanra aram rogon, ma mo’maw’ ngom ni ngam par u fayleng e chiney. Riyul’, ni be yog e Bible ni gol e bang ko “wom’engin e kan ni thohtup,” machane mang fan ni rib mo’maw’ ni ngan gol ni mus ko gin ni ka nog e pi binaw ko Kristiano ngay? (Galatia 5:22) Rogon e n’en ni kad filed ko fare article ni ke yan, ma bang ko fulweg e rayog ni ngan pirieg ko n’en ni yoloy John ni apostal ni yog ni—fare fayleng e bay u tan gelngin ba kan ni de gol, i Satan ni fare Moonyan’. (1 John 5:19) I yog Jesus Kristus murung’agen Satan ni “en ni be gagiyegnag e girdi’ nu roy u fayleng.” (John 14:30) Ere, re fayleng ney e ra fol ko en be gagiyegnag ni tatogopuluw, ni yira nang e cha’ nem u daken e ngongol rok ni maangach.—Efesus 2:2.
2. Mang boch ban’en ni ra mo’maw’nag rogon ni ngad golgad?
2 Ma kireb e yafas rodad u nap’an nra rin’ boch e girdi’ e tin ba kireb ngodad. Ngongol ni de gol e rayog ni nge dag e piin buguli yoror ni ri ma yog e thin nib kireb u murung’agen be’, nge girdi’ nu bang nib kireb dakenrad, ma musko pi tafager nge chon e tabinaw ni, yu ngiyal’, e ma rin’ ban’en ni dar lemnaged ko som’mon. Magawon ni ma yib ko ngan un ko girdi’ ni ma yog e thin ni yira tamra’ ngay ma yad ma tolul ngorad ma yad ma yaba’ ni baga’ ni ma kirebnag laniyan’uy. Re ngongol ney nde gol e rayog ni nge k’aringdad ni ngada manged e piin ni ta cham, ma rayog ni ngad lemnaged ni ngad fulweged taban e ngongol rorad nde gol ko ngongol ni de gol. Re lem nem e ku rayog ni nge yibnag e m’ar ko tafinay ara m’ar ko dowey.—Roma 12:17.
3. Mang magawon nib gel ni ma mada’nag e girdi’ ni be skengnagrad ni yad e piin ni baadag ni nguur golgad?
3 Rarogon e fayleng ni be mochuchnagey e ku rayog ni nge mo’maw’nag rogon ni nguud golgad. Ni bod ni, girdi’ ni oren e kar mochuchgad nbochan e ngongol ko terrorist ni be magawonnag e girdi’, maku fapi nam nib thilthil e rayog ni ngar fanayed e talin e cham ni ka nog e biological ara nuclear weapons ngay. Maku, bokum million e girdi’ e kar gafgowgad, ni yad be par ni ri buchuuw e ggan, nge naun nib achichig, nge mad, nge tafalay. Ngan athamgil ni ngan dag e t’ufeg e rib mo’maw’ ni faanra be m’ug ndakuriy e athap ni nge fel’ boch e par.—Eklesiastes 7:7.
4. Mang e ra sum ko lem rok boch e girdi’ nde puluw u rogon ni ngan dag e t’ufeg ngak boch e girdi’?
4 Mom ni nge lemnag be’ ni nga un gol e gathi ban’en ni susun ni ngan rin’ som’mon ma ku rayog ni nge mang pow ko meewar. Rayog ni nge lemnag ni kan rin’ ban’en ngak nde mat’aw, ni baga’ ni nap’an ni boch e girdi’ e be dariy fannag ni lem rok. (Psalm 73:2-9) Machane, fare Bible e be pow’iydad nib fel’ rogon u nap’an ni yog ni gaar: “Lungun be’ nni fulweg nib sumunguy e ma chuweg e damumuw, ma lunguy nni fulweg e thin nib gel e ma k’aring e damumuw.” (Proverbs 15:1) Sumunguy nge gol e l’agruw e ngongol ni bang ko wom’engin e kan ni thothup ni rib peth ma ma ayuwegey u nap’an ni ra yib e magawon’ nib mo’maw’.
5. Mang bang ko yafas nib t’uf ni ngan dag e gol riy?
5 Bochan rib ga’ fan ngodad ni nguuda daged e wom’engin e kan ni thothup rok Got ni gadad e piin Kristiano, ma aram e ba t’uf ni ngada weliyed ko uw rogon ni ngada daged taareb ko pi felngin nem—ni aram e gol. Mo’maw’ ni ngan nameg e gol u lan e fayleng ni ma k’aring e cham? Faanra aram rogon, mang boch e kanawo’ ni rayog ni ngad micheged ni dada paged gelngin Satan ni nge talegdad ma dab kuuda daged ko ngongol rodad ni gad ba gol, ni baga’ ni nap’an e ngiyal’ kan mochuch? Ngad weliyed uw rogon ni ngad nameged e gol u lan e tabinaw, nge tabon e maruwel, nge skul, nge piin buguli yoror rodad, nap’an ni gad be un ko machib, ngu fithik’ e pi walag.
Gol u Lan e Tabinaw
6. Mang fan ni rib ga’ fan e gol u lan e tabinaw, ma uw rogon ni ngan dag?
6 Rogon ni nge yog ngodad e flaab nge thin rok Jehovah ni nge pow’iydad, ma wom’engin e kan ni thothup e baga’ fan mab t’uf ni nguun gelnag nib fel’ rogon. (Efesus 4:32) Gad ra weliy rogon nib t’uf rok e piin ni chon e tabinaw ni ngar golgad ngorad. Gubin e rran, ma en ni figirngiy nge leengin e thingara dagew ni yow ba gol ni bagayow ma nge lemnag rarogon bagayow nge ngak pi fakrow. (Efesus 5:28-33; 6:1, 2) Re gol ney e ba t’uf ni nge m’ug u rogon ni yad ma sabathin, ma piin bitir e ngar ted fan e galabthir rorad ma piin labthir e nguur ayuweged e pi bitir rorad nrogon. Mu gurgur ni nga mog e magar ko tin nib fel’ ni kar rin’ed, mu sasagaal ni ngam puwan’ ngorad.
7, 8. (a) Miti mang e ngongol e thingarda pilo’gad riy nfaanra nguud golgad u lan e tabianw? (b) Uw rogon ma numon nib fel’ e ra ayuweg ni ngari taareban’ e girdi’ u lan e tabinaw? (c) Uw rogon ma rayog ni ngam dag e gol u lan e tabinaw?
7 Rogon ni ngad golgad ngak e piin ni chon e tabinaw rodad e ba muun ngay ni ngad folgad ko fonow rok Paul ni apostal ni gaar: “Thingar mpaged urngin e pi n’ey ni aram damumuw, nge tin kireb, nge ngan t’ar e thin nga daken be’, nge thin ni puwlag.” Gubin e rran, pi tabinaw ni Kristiano e thingara nonad ngorad u fithik’ e ta’ fan. Mang fan? Ya bochan numon nib fel’ e ban’en nrib ga’ fan ko reb e tabinaw nib gel mab fel’. Nap’an ni dabi taareban’ girdien e tabinaw, ma ra achichig e magawon nfaanra ngan guy rogon ni ngan pithig ko bin ni ngan athamgil ni ngan gel ko maluagthin. Chon e tabinaw nib felfelan’ e ra athamgil ni nge m’oneg e gol ma ngar lemnaged yad.—Kolose 3:8, 12-14.
8 Gol e rib ngongol nib fel’ ma ra k’aringdad ni ngad rin’ed e tin nib fel’ ngak yugu boch e girdi’. Ere, ngada nameged ni ngad manged be’ ni bay fan, ma ma lemnag rarogon boch e girdi’, ma ma ayuweg e girdi’ ni chon e tabinaw. Ba t’uf ni be’ nge be’ nge urngin e girdi’ e ngar maruwelgad u taabang ngar daged mit e gol ni ra ayuweg ni nge fel’ e tabinaw u wan’ e girdi’. Ma angin ni ra yib, e gathi kemus ni nge yog ngorad e flaab rok Got, ya u lan e ulung ngu fithik’ e girdi’, ma ngara pininged e sorok ngak Jehovah Got ni ir e en kari dag e gol.—1 Peter 2:12.
Gol u Tabon e Maruwel
9, 10. Mu weliy murung’agen boch e magawon ni rayog ni nge sum u tabon e maruwel, ma ngam mog ko uwrogon ni ngan pithig u fithik’ e gol.
9 Maruwel ni ma ta’ reb e Kristiano u gubin e rran e rayog ni nge magawonnag rogon ni ngan dag e gol ngak e girdi’ ni yad nga maruwel. Tagenging u fithik’ e piin ni yad ma maruwel u taabang e rayog ni nge k’aring be’ ni nge kirebnag e maruwel rok be’ u fithik’ e sasalap, ma aram me kireb e cha’ nem u wan’ e masta rok. (Eklesiastes 4:4) De mom ni ngan gol ko ngiyal’ ni aram rogon. Yugu aram rogon, ra ngan lemnag ni ngan rin’ ban’en u fithik’ e gol e baga’ ni ireray e n’en nib mat’aw ni ngan rin’, ma en tapigpig rok Jehovah e thingari athamgil rogon nrayog rok ma rayog ni nge ayuweg e en ni mo’maw’ ni nge taareban’row. Ngan dag e ngongol ni riy ma lemnag be’ mu un non ngak boch e girdi’ e ra ayuwegdad ni ngad rin’ed e re n’ey. Sana rayog ni ngam dag e runguy nfaanra ke m’ar be’ ni gimew nga maruwel ara ke m’ar chon e tabinaw rok. Mus ko ngan fith salpen e ra rin’ ban’en nib fel’ ngak be’. Arrogon, piin Kristiano e thingara m’oneged e taareban’ nge gapas nrogon ni rayog rorad. Yu ngiyal’ ma nga nnon u fithik’ e gol ni be dag e runguy e ra ayuweg boch e re n’em.
10 Maku yu ngiyal’, reb e masta e sana ra towasariy girdien e maruwel rok ngar folgad ko tin ni be lemnag ma sana baadag ni yad urngin e ngara uned ko boch e madenom ni fan ko am ara madenom nib togopuluw ko Thin nu Bible. Nap’an ni ra yog e nangan’ ku reb e Kristiano ni dabi pag ni nge un ngay, ma ra weliy ngak e masta rok. Ngiyal’ nem e sana de fel’ ni nge weliy urngin ban’en nge tamilang u wan’ e masta rok ko uw feni kireb ni nge fol ko tin ni baadag. Ra ngan gonopiy, ma girdi’ ni dar ma un ko machib ko Kristiano, e yad ma lemnag nib mat’aw ni nge une girdi’ ko pi madenom nem. (1 Peter 2:21-23) Sana rayog ni ngam weliy u fithik’ e gol ko mang fan ni dabum ni ngam un ngay. Dab mu fulweg taban e thin ni moning ko moning. Ffel’ ni nge fol e Kristiano ko fonow ni bay ko Roma 12:18 ni gaar: “Mu rin’ed urngin e tin nrayog romed ngam pired ni ba aw e gapas u thilmed nge urngin e girdi’.”
Ngan Gol u Skul
11. Mang e pi n’en ni be mo’maw’nag rogon e piin ni fel’ yangren ni ngar golgad ngak e en ni yad nga skul?
11 Rib mo’maw’ rok e piin ni fel’ yangaren ni ngar golgad ngak e piin ni yad nga skul. Piin ni fel’ yangaren e baga’ ni yad baadag ni nge adag e piin ni yad nga class dakenrad. Boch e pagal e ma rin’ ban’en ni ma dag ni yad e pumoon ni fan ni boch e girdi’ u skul e nguur sapgad ngorad, ma aram ngar rin’ed ban’en ni ma k’aring e marus ko boch e girdi’ u skul ma ma magawonnagrad. (Matthew 20:25) Boch e piin ni fel’ yangaren e yad baadag ni ngar daged ni yad e girdi’ nib cheg, ko gosgos, ara yugu boch e ngongol. Ni fan ngara daged e salap rorad, ma baga’ ni yad ma dag e ngongol nde gol ngak e piin ni yad nga class nge yugu boch e girdi’, ya yad e kar olobochgad ni yad be lemnag ni yad ra tolang ngak boch e girdi’. Reb e Kristiano ni fel’ yangaren e ba t’uf ni nge kol ayuw ni dabi folwok rorad. (Matthew 20:26, 27) I yog Paul ni apostal ni “t’ufeg e ba gum’an’ mab gol” ma t’ufeg e “dabi uf.” Ere, reb e Kristiano e thingar, dabi fol ko piin ma dag e ngongol ni de gol, machane ma fol ko fonow u lan e Bible rogon ni ma rin’ ban’en ngak e piin ni yad nga skul.—1 Korinth 13:4.
12. (a) Mang fan ni mo’maw’ rok e piin fel’ yangaren ni ngar golgad ngak e pi sensey rorad? (b) Mini’ e rayog ni nge ning e piin ni fel’ yangaren e ayuw ngak u nap’an ni yibe towasariyrad ni ngar daged e ngongol nde gol?
12 Piin nib fel’ yangaren e ku thingara ngongolgad ngak e sensey rorad u fithik’ e gol. Boor e girdi’ ni be un ko skul e yad baadag ni ngar k’aringed e damumuw ko pi sensey rorad. U wan’rad e yad ba llowan’ ni faan dab ra ted fan e pi sensey rorad ma ra uned nga boch e ngongol ni ba togopuluw ko motochiyel u skul. U daken e thin ni be k’aring e marus, e rayog ni nge un boch e girdi’ ngorad. Ra nge dabi un reb e Kristiano ni kab pagal ngorad, ma yira moningnag ara yira magawonnag. Ra yib e magawon ni aram rogon u nap’an ni be un e Kristiano ko skul ma ran skengnag rogon ni nge dag e gol. Ere, dabmu pagtalin, uw feni ga’ fan ni ngan mang tapigpig rok Jehovah nib yul’yul’. Rayog ni nge mich u wan’um ni ra ayuwegem u daken e kan ni thothup rok ko ngiyal’ nib mo’maw’ e par riy.—Psalm 37:28.
Ngan Gol ko Piin Buguli Yoror
13-15. Mang e ra taleg be’ ni nge gol ngak e piin buguli yoror rok, ma uw rogon ni ngan pithig e pi n’en ney?
13 Yugu demtrug ko ga be par u reb e naun, ara reb e apartment, ara reb e trailer park, ara demtrug e binaw ni ga ma par riy, rayog ni ngam lemnag boch e kanawo’ ni ngam gol riy ma nga mog ni ga be lemnag felngin e piin buguli yoror rom. Maku, gathi ban’en nib mom ni ngan rin’ u gubin ngiyal’.
14 Uw rogon nfaanra piin ni buguli yoror rom nib chuchugur ngom e kar dabuyed gur nbochan ramaen dowam, ara nam rom, ara bochan e teliw rom? Uw rogon ni faanra yu ngiyal’ e yad ra ngongol nib kireb ngom ara ri dabi nnon ngom? Ra gol be’ ni rogon ni rayog rok ya ir reb e tapigpig rok Jehovah ma ba fel’. Ra m’ug ni gur e gab thil u kanawo’ nib fel’, ma riyul’ ni ga be pining e sorok ngak Jehovah riy—ni ir e en rib gol. Dam nang ko wuin e nge thil pangin e en buguli yoror rom nbochan e gol ni kam dag ngak. Maku rayog ni nge mang be’ ni ma pining e sorok ngak Jehovah.—1 Peter 2:12.
15 Uw rogon ni ngan dag ni yib gol ngak e piin buguli yoror rodad? Reb, e ngan dag e ngongol nib fel’ u lan e tabinaw ma urngin e ra dag wom’engin e kan ni thothup. Rayog ni nge guy e piin buguli yoror e re n’ey. Yu ngiyal’, e rayog ni ngam rin’ ban’en u fithik’ e gol ngak e piin buguli yoror rom. Dabmu pagtalin ni gol e be yip’ fan ni ngan ayuweg e girdi’ ni ngeb felngirad.—1 Peter 3:8-12.
Ngan Dag e Gol u Nap’an ni Gad Be Machib
16, 17. (a) Mang fan ni baga’ fan e gol u nap’an ni yibe machibnag e girdi’ ni yoor? (b) Uw rogon ni ngan gol u nap’an ni yibe machib u boor e kanawo’?
16 Gol e thingari m’ug ko ngiyal’ ni gad be machib u nap’an ni ri gad be athamgil ni ngada mada’naged e girdi’ ko naun rorad, ngu tabon e maruwel rorad, nge gin ni bay e girdi’ riy ni boor. Thingar dabda paged talin ni gadad e piin ni owchen Jehovah, ni en ma dag e gol u gubin ngiyal’.—Exodus 34:6.
17 Mang e ba muun ngay ni ga be athamgil ni ngam dag e gol u nap’an ni ga be machib? Ni bod rogon ni, nap’an ni ga be un ko machib u kanawo’, rayog ni ngam dag ni gab gol nfaan dab mu par nib n’uw nap’an ma ga be lemnag rarogon e girdi’ u nap’an ni ngam chuchugur ngorad. Baga’ ni boor e girdi’ u tooben e kanawo’, ere mu kol ayuw ni dab mu ning e wo’. Maku, nap’an ni ga be machib ko gin ni yima pi’ ban’en riy ni chuway, ngam dag ni gab gol ma aram dabmu non ngorad nib n’uw nap’an, ya ga be lemnag ni girdi’ ni be pi’ ban’en ni chuway e thingari ayuweg e girdi’ ni baadag ni ngar chuw’iyed ban’en.
18. Mang e ma rin’ e gonop ko rogon ni dag e gol u nap’an ni gad be machib?
18 Nap’an ni yibe machib u mit e tabinaw i yan, mu par ni gab gonop. Dabmu par nib n’uw nap’an u reb e tabinaw, ni baga’ ni faanra ba kireb e yafang. Rayog ni ngam nang u nap’an ni ke chachalban e girdi’ ara ke damumuw nbochan ni ka ga bay u tabinaw rorad? Sana u lan e binaw rom, ma sul sul e Pi Mich Rok Jehovah nga tabinaw ko girdi’ nrib papey. Faanra aram rogon, ma nga rim lemnag rarogorad, ma aram e ngam dag e gol nge ngongol nib fel’. (Proverbs 17:14) Mu guy rogon ni ngam ta’ fan e n’en ni yog be’ ko mang fan ni dabiyog ni nge motoyil ngom ko re rran nem. Dabmu pagtalin, ni bagayad e pi walagem ni Kristiano ni pumoon ara ppin e baga’ ni ra yib ko re tabinaw nem boch nga m’on. Faanra kam mada’nag be’ nib balyang, mu athamgil nrayog ni ngam gol ngak. Dabmu puwan’ ara ngam tagan’nag owchem, ya ngam non u fithik’ e gapas. Reb e Kristiano nib gol e dubun ni nge k’aring e maluagthin nib gel ngak be’ ni be machibnag. (Matthew 10:11-14) Sana reb e rran e ra motoyil e cha’ nem ko fare thin nib fel’.
Ngan Gol u Nap’an e Muulung ko Ulung
19, 20. Mang fan nib t’uf ni ngan gol u lan e ulung, ma uw rogon ni ngan dag?
19 Maku baga’ fan ni ngan gol ngak e pi walag u lan e ulung. (Hebrews 13:1) Bochan gadad bang ko pi walag u ga’ngin yang e fayleng, rib ga’fan ni ngada daged e gol nrogon ni gad ma rin’ ban’en ngak e pi walagdad ni be’ nge be’.
20 Faanra l’agruw ara boor e ulung e ma fanay reb e Kingdom Hall, ma baga’ fan ni ngan gol ngak e piin ni yad bang ko reb e ulung, min rin’ ban’en ngorad u fithik’ e tayfan. Tagenging e ra mo’maw’nag ko girdi’ ni ngar pied e ayuw ni ngan yarmiy ban’en ni fan ko muulung nge tin nib t’uf ni bod e klin nge ngan fal’eg ban’en ni kireb. Mu dag e gol ma ngam lemnag rarogon be’ nyugu aram rogon ni sana ba thilthil e lem ko girdi’. Ara’ rogon kanawoen ma ra gel e gol, ma riyul’ nra taw’athnag Jehovah e t’ufeg ni kam dag ni ngeb felngin ngak boch e girdi’.
Ngaun Dag ni Yib Gol
21, 22. Rogon nib puluw ko Kolose 3:12, ma mang e kad dugliyed ni ngad rin’ed?
21 Gol e reb i felngin ni rayog ni nge rin’ boor ban’en ma ma rin’ ban’en ko urngin yang ko yafas rodad. Ere ngada ted e re felngin ney ni nge mang bang nib ga’ fan ko yafas rodad ni Kristiano. Ba t’uf ni ngan macham ni ngan gol ngak boch e girdi’.
22 Yibe athapeg ni ngada golgad ngak boch e girdi’ ni gubin e rran ma aram rayog ni ngad folgad ko thin rok Paul ni apostal ni gaar: “Gimed girdien Got; ya gimed ba t’uf rok ma ke dugliymed ni ngam manged girdien. Aram fan ni runguy, nge gol, nge sobut’an’, nge sumunguy, nge gum’an’ e thingar mon’ed nge dakenmed nge mang mad romed.”—Kolose 3:12.
Ka Ga Manang?
• Mang e be mo’maw’nag ngak reb e Kristiano ni nge dag nib gol?
• Mang fan nib ga’ fan ni nguun gol u lan e tabinaw?
• Mang boch ban’en ra mo’maw’nag ni nguun gol u skul, ngu tabon e maruwel, nge ngak e piin buguli yoror?
• Mu weliy ko uw rogon ni nge gol e piin Kristiano u nap’an ni yad be machibnag e girdi’.
[Picture on page 12]
Ngan gol ngak urngin e girdi’ u lan e tabinaw e ra m’oneg e taareban’ nge rogon ni ngar ayuweged yad
[Picture on page 13]
Rayog ni ngam gol u nap’an ke m’ar e en ni gimew nga maruwel ara chon e tabinaw rok
[Picture on page 14]
Ma ayuweg Jehovah e piin ni ba yul’yul’ ni ma dag nib gol nyugu demtrug rogon ni yibe moningnag
[Picture on page 15]
Ngan ognag e ayuw ngak e en buguli yoror nib t’uf e ayuw rok e yibe dag e gol