Piin Figirngiy—Um Folwokgad Rok Kristus ni Ir Lolugen e Galesiya
“Kristus e ir e lolugen urngin e pumoon.”—1 KORINTH 11:3.
1, 2. (a) Uw rogon ma rayog ni ngan nog nib fel’ e maruwel rok be’ ni figirngiy ko tabinaw rok? (b) Mang fan nib ga’ fan ni ngan nang ni Got e ke tababnag e mabgol?
UW ROGON min nog nib fel’ e maruwel rok be’ ni figirngiy ko tabinaw rok? Gur bochan ni ba llowan’ mab salap i rin’ ban’en? Fa feni salap ni ma yognag e salpiy? Ara bochan ni ma ayuweg leengin nge pi fak u fithik’ e t’ufeg nge gol? Boor pi figirngiy ni de yog rorad ni ngar daged e t’ufeg nge gol ngak e tabinaw rorad, ya bochan ni lem ko fayleng nge yalen ko girdi’ e be gagiyegnag lanin’rad. Mang fan? Ba ga’ ni bochan ni darur ted fan ma darur folgad ko fonow rok e En ni Tabolnginnag e mabgol ma Ir faen ni “ngongliy be’ ni ppin ko fare yumiyaw ni fek rok fare moon, me fek fare pin i yib ngak fare moon.”—Genesis 2:21-24.
2 I gagiyelnag Jesus Kristus e re thin nu Bible ney ni murung’agen tabolngin e mabgol, me yog ngak e piin tatogopuluw ko ngiyal’ nem ni gaar: “Mogned, dawor mbeeged e pi thin ni baaray u lan e babyor nib thothup ni gaar, Som’on ko tabolngin e sunmiyrow e en ni Tasunumiy ni bagayow e be’ nib pumoon ma bagayow e be’ ni ppin? Me gaar, Ereray fan nra digey e pumoon e chitamangin nge chitiningin ngar pirew leengin, mi yow par ni kar taab girdi’gow. Ya aram e gathi ku yow ba ruw ni girdi’, ya kar taab girdi’gow. Ere thingari dabi dareg e girdi’ e gali cha’ ni Got e ke [chagiyrow].” (Matthew 19:4-6) Riyul’ ni ra fel’ rogon e mabgol ni faanra kan nang ni Got e tababnag mab t’uf ni ngan fol ko Thin rok Got, ni fare Bible.
Ban’en ni Ra Ayuweg e En Figirngiy
3, 4. (a) Mang fan ni ri manang Jesus murung’agen e mabgol? (b) Mini’ leengin Jesus nib fanathin, ma uw rogon ni nge ayuweg e piin figirngiy leengirad?
3 Ban’en nra ayuweg e en figirngiy e nge fil e thin rok Jesus me folwok ko tin ni i rin’. Ri manang murung’agen e mabgol, ya immoy u nap’an nni sunmiy e gal nsom’on e girdi’ nge nap’an e mabgol rorow. I yog Jehovah got ngak ni gaar: “Ngad sunmiyew e girdi’ ni bod yaadow.” (Genesis 1:26, NW) Arrogon, be non Got ngak Faen ni Ir e en som’on ni sunmiy ma immoy u “tooben ni bod be’ nib salap i maruweliy ban’en.” (Proverbs 8:22-30) I Ir e “bin ni m’on i Fak.” Ir e “tabolngin urngin ban’en ni sunumeg Got,” ma immoy u m’on ni dawori sunmiy e palpalth’ib.—Kolose 1:15; Revelation 3:14.
4 Kan pining “fare Fak e Saf rok Got” ngak Jesus, ma ka nog ni ir be’ ni figirngiy nib fanathin. Ba’ bayay ni yog ba engel ni gaar: “Moy, nggu dag ngom fare pin ni nge mabgol, ni ir e ppin rok fare Fak e Saf.” (John 1:29; Revelation 21:9) Ere mini’ e ppin rok? Fare “pin rok fare Fak e Saf” e pi gachalpen Kristus nib yul’yul’ ma kan dugliyrad ko kan ni thothup, ma yad ra un ngak ko gagiyeg u tharmiy. (Revelation 14:1, 3) Ere, rogon ni ayuweg Jesus pi gachalpen u nap’an ni immoy rorad u fayleng e nge dag ngak e piin figirngiy rogon ni ngar ayuweged pi leengirad.
5. Ba ga’ ni mini’ e nge folwok rok Jesus?
5 Riyul’, Bible e be yog ni rin’ Jesus ban’en ni nge folwok pi gachalpen riy, ni gaar: “Yi Kristus e ir e gafgow ni bochmed me dag ngomed rogon ni ngam folwokgad rok, ni aram e nguum leked luwan ay.” (1 Peter 2:21) Machane, ba ga’ ni ma dag ban’en ngak e piin pumoon. Be yog e Bible ni gaar: “Kristus e ir e lolugen urngin e pumoon, ma pumoon e ir lolugen leengin, mi Got e lolugen Kristus.” (1 Korinth 11:3) Bochan ni Kristus e lolugen e pumoon, mab t’uf ni nge fol e piin figirngiy ko tin ni i rin’. Arfan, ni thingar ni ayuweg e tabinaw ni yibe fol ko n’en ni rin’ Jesus ma ra yib angin nge felfelan’. Ma rogon ni nge yog e pi n’ey, e ba t’uf ni nge ayuweg e piin pumoon leengirad u fithik’ e t’ufeg ni bod rogon e tin ni rin’ Jesus ngak pi gachalpen.
Uw Rogon ni Ngan Pithig e Magawon u Lan e Mabgol
6. Uw rogon ni nga i par e piin figirngiy nge pi leengirad?
6 U lan e fayleng e chiney nib wagey, e rib t’uf ni nge fol e piin figirngiy rok Jesus u rogon ni ma dag e gum’an’, t’ufeg, nge laniyan’ nib mudugil u rogon ni ma fol ko kenggin e motochiyel nib mat’aw. (2 Timothy 3:1-5) Rogon e ngongol ni dag Jesus ni ngan fol riy, e be yog e Bible ni gaar: “Ma ku er rogomed e piin ni pumoon ni nguum pired e pi leengimed ma thingar um nanged ni yad mmeewar ko pumoon.” (1 Peter 3:7) Arrogon, pi figirngiy e ba t’uf ni ngar pithiged e magawon ko mabgol u fithik’ e gonop, ni bod Jesus. Fapi skeng ni yib ngak e kab gel ko n’en ni yib ngak e girdi’, machane manang ni ma sum e pi n’em ni bochan Satan, nge pi moonyan’, nge re fayleng ney nib kireb. (John 14:30; Efesus 6:12) De gin Jesus ko skeng ni yib ngak, ere piin ni bay e mabgol rorad e susun ni dab ra gingad u nap’an ni yad ra pirieg e “gafgow.” Bible e be ginangey ni piin ni mabgol e rayog ni ngeb e gafgow ngorad ni aram rogon.—1 Korinth 7:28.
7, 8. (a) Mang e ba muun ngay ni ngan lemnag rarogon e piin ni ppin? (b) Mang fan ni bay rogon ni ngan tay fan pi leengiy?
7 Be yog e Bible ngak e pi figirngiy ni thingar ur pired pi leengirad ma ngaur “nanged ni yad mmeewar ko pumoon, ere thingar um tiyed farad.” (1 Peter 3:7) Rogon ni yog e Bible e en ni figirngiy nib fel’ u wan’ Got e ra tay leengin fan. (Genesis 3:16) Ma ra adag ni nge sap ngak ni bod e chugum nib tolang puluwon, ma dabi fanay gelngin ni nge gafgownag. Ma lemnag rarogon, ma ma rin’ ban’en ngak u fithik’ e tay fan.
8 Mang fan ni ngari tay fan e piin figirngiy pi leengirad? Ke fulweg e Bible ni gaar: “Ku er rogorad nra pi’ Got e tow’ath rorad ni yafos ni bod gimed. Mu rin’ed ni ara rogon nge dabi magawon ban’en ko meybil ni gimed be pi’ ngak Got.” (1 Peter 3:7) Ba t’uf ni nge nang e piin figirngiy ni Jehovah e der lemnag ni ba pumoon ni be pigpig Ngak e kab tolang ngak be’ nib ppin ni ku ma rin’ ni aram rogon. Piin ni ppin nge pumoon ni kar fel’ gad u wan’ Got e ba taareb rogon e tow’ath ni ra yog ngorad ni aram e yafas ni manemus ma boor e piin ni yad ra yan nga tharmiy ni “piin ni pumoon nge piin ni ppin” e ra taareb rogorad. (Galatia 3:28) Ere ba t’uf rok e piin ni pumoon ni dab ra paged talin ni girdi’ nib yul’yul’ ku Got e ra fel’ u wan’. Dabi fel’ e girdi’ u wan’ Got ni bochan e ba pumoon ara ppin, ara be’ ni figirngiy ara leengiy, ara ba bitir.—1 Korinth 4:2.
9. (a) Rogon ni yog Peter, mang fan ni thingari tay e piin figirngiy fan leengirad? (b) Uw rogon ni dag Jesus e tay fan ngak e piin ni ppin?
9 Ke gagiyelnag Peter rogon nib t’uf rok faen ni figirngiy ni nge tay fan leengin ko tin tomur e thin rok ni gaar, “Mu rin’ed ni ara rogon nge dabi magawon ban’en ko meybil ni gimed be pi’ ngak Got.” Rib gel e riya’ riy! Re n’ey e rayog ni nge dabi rung’ag got e meybil rorad, ni bod e n’en ni buch rok e pi tapigpig rok Got kakrom. (Lamentations 3:43, 44) Piin ni pumoon ni Kristiano ni kar mabgolgad nge piin ni yad be lemnag ni ngar uned ko mabgol e ba fel’ ni ngar filed rogon ni i dag Jesus e tay fan ngak e piin ni ppin. I pag ni ngar uned ngorad ngar machibgad, me dag e gol nge tay fan ngorad. Ba’ bayay, ni dag Jesus ban’en nib riyul’ ma yira ngat ngay ngak e piin ni ppin ko som’on, me yog ngorad ni nga rogned ngak e piin ni pumoon murung’agen!—Matthew 28:1, 8-10; Luke 8:1-3.
Ban’en ni Ba Ga’ ni Piin ni Figirngiy e Ngar Folgad Riy
10, 11. (a) Mang fan ni piin figirngiy e rib t’uf ni ngar filed rogon e n’en ni ke rin’ Jesus? (b) Uw rogon ni nge t’ufeg e piin figirngiy leengirad?
10 Rogon e n’en ni kan weliy, e Bible e be taareb rogonnag e tha’ u thilin Kristus nge ‘leengin’ ni aram pi gachalpen ni kan dugliyrad ko tha’ u thilin e en ni figirngiy nge leengin. Yog e Bible ni gaar: “En ni pumoon e ngi i gagiyegnag e ppin rok ni bod rogon Kristus ni ir e be gagiyegnag e galesiya.” (Efesus 5:23) Pi thin ney e ra pi’ e athamgil nga laniyan’ e piin ni figirngiy ni ngar yaliyed ko uw rogon ni ke ayuweg Jesus pi gachalpen ni ir lolugrad. Ke mus ni faanra rin’ e piin figirngiy e n’en ni aram rogon ma rayog ni ngar pow’iyed leengirad, ma ngar t’ufeged, ma ngar ayuweged ni yad be fol ko tin ni ke rin’ Jesus ngak e ulung rok.
11 Be fonownag e Bible e Kristiano ni be gaar, “Piin ni pumoon, ngari t’uf e piin nleengimed romed ni bod rogon feni t’uf girdien e galesiya rok Kristus me pi’ e pogofan rok ni fan ngorad.” (Efesus 5:25) Fare guruy ko Efesus ni kan weliy e be dag ni “fare galesiya” e ku yima yog ni “dowef rok Kristus.” Re dowef nem nib fanathin e boor gothon ni pumoon nge ppin, ni yad urngin ni yad be ayuweg ni nge mith mith e re dowef nem nib fel’ rogon. I Kristus e “llug u downgin, ni aram girdien e galesiya.”—Efesus 4:12; Kolose 1:18; 1 Korinth 12:12, 13, 27.
12. Uw rogon ni ke dag Jesus rogon e t’ufeg ko fare dowef rok nib fanathin?
12 Jesus e dag rogon e t’ufeg ni fan nga downgin nib fanathin, ni aram e “fare ulung,” i dag nib fel’ rogon u rogon ngongolen e ayuw ni i tay ni maruwel ni fan ko tin nib ba adag e piin ni yad ra mang gothon fare ulung. Ni bod, ni faani magar pi gachalpen me gaar ngorad: “Marod nga darod . . . ndariy be’ riy nga yugu mtoffangad buchuuw.” (Mark 6:31) Rogon nni weliy e pi n’en ni i rin’ Jesus in e awa nga m’on nni li’ nge yim’, e yoloy reb e pi apostal ni gaar: ‘Gubin ngiyal’ ni yugu ma par nib t’uf rok e piin yad [ni chongin fare dowef rok nib fanathin] . . . , i par ni yad ba t’uf rok nge yan i mada’ ko tomur.’ (John 13:1) Rib fel’ e re wok nem ni ke pi’ Jesus u rogon ni nga i ayuweg pi figirngiy e piin ni leengirad!
13. Uw rogon ni kan tay chilen ngak pi figirngiy ni ngaur t’ufeged pi leengirad?
13 Kay be weliy fare wok ni tay Jesus ni fan ngak pi figirngiy, miki fonownagrad apostal Paul ni gaar: “Pumoon e thingari t’uf rorad e piin nleengirad ni bod rogon nib t’uf dowrad rorad. Re moon nib t’uf leengin rok e aram e be t’ufeg ir. Ya dariy be’ ni kaa fanenikay e birok e dowef. Ya ma duruw’iy ma ma ayuweg, ni bod rogon e n’en ni ma rin’ Kristus ngak girdien e galesiya.” Miki puthuy Paul ngay nge gaar: “Pumoon e thingari t’uf rok leengin ni gowa ir.”—Efesus 5:28, 29, 33.
14. Uw rogon ni ma ayuweg be’ ni figirngiy e dowef rok nde flont, ma mang e be dag e re n’ey u rogon ni nge ayuweg leengin?
14 Mu lemnag e pi thin rok Paul. Be’ ni ba tamilangan’ e ra maad’ad ko dowef rok ni laniyan’ fa? Nap’an nra tun ay be’, ma ra li’ nbochan ni ke dol’nag? Danga’! Ma sobut’nag be’ ni figirngiy ir u p’eowchen e pi fager rok ara i gun’gun’nag murung’agen e kireb rok? Danga’! Ere, mang fan ni nge gad l’ugun ngak leengin ara ban’en ni kab gel e kireb riy, ni faanra ke oloboch? Piin ni figirngiy e susuna gathi ke mus ni goo yad e nga ur lemniged e tin ni yad ba adag ya nga kur lemnaged e tin ba adag pi leengirad.—1 Korinth 10:24; 13:5.
15. (a) Mang e rin’ Jesus u nap’an ni meewar pi gachalpen? (b) Mang e n’en nrayog ni ngad filed ko n’en ni rin’?
15 Mu lemnag rogon ni dag Jesus rogon e lem rok ni fan ngak pi gachalpen ko fare nep’ u m’on ni yim’, u nap’an nra daged ni yad ba meewar. Dariy fan ni yigi i sul u daken nga i yog ngorad ni ngar meybilgad, ma dalip yay nra sulod ngar molod u lan fare milay’ nu Gethsemane. De n’uw nap’an, me longobiyrad e girdi’ ni kar feked e talin e cham. Me fith Jesus fapi pumoon ni gaar: “I mini’ e gimed be gayiy?” Me lungurad: “Jesus nu Nazareth,” me gaar: “I gag ir.” Ma manang ni ke taw ko awa ni ngem’ riy, me gaar: “Faanra i gag e gimed be gayeg, me ere mpaged e tin ni baaray e girdi’ nga ranod.” Ri de pag Jesus ni nge dabi lemnag e tin nib fel’ ngak pi gachalpen—ni bayang ko fare pin rok nib fanathin—me fal’eg kanawoen ngar thaygad. Yira fil rogon ni i ayuweg Jesus pi gachalpen, ma pi figirngiy e ra pirieg kenggin e motochiyel ni boor ni rayog ni ngar folgad riy u rogon ni thingar u ra ayuweged pi leengirad.—John 18:1-9; Mark 14:34-37, 41.
T’ufeg Rok Jesus e Ba Mudugil
16. Uw rogon ni ma lemnag Jesus Martha, machane uw rogon ni yal’uweg?
16 I gaar e Bible: “Me Jesus e rib t’uf Martha rok, nge Maria ni walagen Martha, nge Lazarus,” nib ga’ ni yad ma fek nga tabinaw rorad nga i par rorad. (John 11:5) Machane, de tal Jesus ni nge fonownag Martha u nap’an ni yigi pag rogon ni l’agan’ nga ngongolen e abich ni be fal’eg rogon, ma aram me lich e tayim rok ni nge motoyil ko fonow rok Got ni be pi’. Me gaar: “Martha, Martha! Boor bogi ban’en ni be magafan’um ngay, machane ri taareb e ir e dabi siy ni nge yog.” (Luke 10:41, 42) Dariy e maruwar riy ni feni gagiyel e t’ufeg rok ngak Martha e momnag rogon ni nge motoyil ko fonow rok. Taareb rogon, ngak pi figirngiy ni thingar u ra ayuweged pi leengirad u kanawoen e gol, nge t’ufeg, ni yad be yog e thin nib fel’. Machane, nap’an nra t’uf ni ngan yal’uwegey, ma ba puluw ni nga non ni bod ni rin’ Jesus.
17, 18. (a) Uw rogon ni puwan’ Peter ngak Jesus, ma mang fan nib t’uf rok Peter ni ngan yal’uweg? (b) Mang e maruwel rok be’ ni figirngiy?
17 Ma bayay, e yog Jesus nib tamilang ngak e pi apostal rok ni thingari yan nga Jerusalem, ni aram e gin ni bayi gafgow riy rok e ‘piin piilal nge pi tolang ko prist nge pi tamachib ko motochiyel. Bay nli’ ngem’, ma chirofen nra man e dalip e rran ngay e bay ni faseg ko yam’.’ Re n’ey e fek Peter Jesus riy nga orel nga i puwan’ ngak ni be gaar: “Somol, mang e yigi siy i pag Got nge dor! Ya thingari dabi yib e pi n’ir ngom!” Ba tamilang, ni sap rok Peter e ke taath athnag e kireban’. Ma aram e ngan yal’uweg. Ma aram me gaar Jesus ngak: “Satan, mu chuw rog! Ya kam dibchay u kanawo’ rog, ya lem ni ga be tay e lem rok e girdi’, ma gathi lem rok Got.”—Matthew 16:21-23.
18 Kafin yigi mu’ i yog rok Jesus e n’en nib m’agan’ Got ngay—ni aram e boor ban’en ni bayi gafgow riy min li’ ngem’. (Psalm 16:10; Isaiah 53:12) Ere ba oloboch Peter ni tabab ni nge puwan’ ngak Jesus. Arrogon, ba t’uf rok Peter ni ngan yal’uweg nib fel’ rogon, ni bod ni goo gad ma rin’ yu ngiyal’. Bod ni lolugen e tabinaw, ni faen figirngiy e bay gelngin nge mat’awun ni nge yal’uweg chon e tabinaw, nib muun leengin ngay. Yugu aram rogon nib t’uf ni ngan par nib mudugil ma re fonow ney e thingar ni pi’ u kanawoen e gol, nge t’ufeg. Ere ri bod rogon ni ayuweg Jesus Peter ni ngan tay ban’en nga rogon nib mat’aw, pi figirngiy e ra t’uf yu ngiyal’ ni nga kur rin’ed ngak pi leengirad ni aram rogon. Bod rogon ni reb i figirngiy e rayog ni nge yog u fithik’ e sumunguy ko mang fan nib t’uf boch e yaram ni ngan rin’ ni faanra mad rok leengin ara ta nunuw ara n’en ni yima thiy ngay e ke pag rogon e gin ni nge mus riy ni be yog e Bible.—1 Peter 3:3-5.
Ba Fel’ Ngak e Piin Figirngiy ni Ngar Gum’an’gad
19, 20. (a) Mang e magawon ni sum u fithik’ e pi apostal rok Jesus, ma mang e rin’ Jesus ngay? (b) Uw feni fel’ rogon e maruwel rok Jesus?
19 Faanra bay ban’en ni ke kireb nib t’uf ni ngan sap ngay, ma piin figirngiy e de t’uf ni ngar lemnaged ni farad yul’yul’ ni ngar yal’uweged e ra papey ni nge fel’ rogon. Ba n’uw nap’an ni i maruweliy Jesus ni nge yal’uweg e ngongol rok e pi apostal rok. Bod rogon reb e tugthin ni sum u fithik’rad me yib i m’ug bayay ni ke chuchugur nga tungun e pigpig rok Jesus. U ra tugthingad ko mini’ u fithik’rad e ba ga’. (Mark 9:33-37; 10:35-45) De n’uw nap’an nga tomuren e yay ni l’agruw ko re n’em, me fal’eg Jesus rogon ni ngar madnomniged e Paluk’af ni goo yad ni bin tomur ni nge un ngorad i madnomnag. U nap’an e re n’em ma dariy bagayad ni lemnag ni nge rin’ e n’en ni yima rin’ ni bochi maruwel ni yima lukuy e rifrif u ay boch e girdi’. Me rin’. Me gaar: “Kug dag ngomed e n’en ni nguum rin’ed ngomed.”—John 13:2-15.
20 Piin figirngiy ni ma rin’ e ngongol nib sumunguy ni bod rogon Jesus e ba ga’ ni ra i fol pi leengirad ma yad be pi’ e ayuw. Machane ba t’uf e gum’an’. Boch nga tomur ko re nep’ ni Paluk’af nem, miki tugthin fapi apostal bayay ko mini’ rorad e ba dake th’abi ga’ u fithik’rad. (Luke 22:24) Nge thil pumey nge ngongol e baga’ ni ma n’uw nap’an ma ma buch ni buchuuw ma buchuuw. Machane, rib tow’ath u nap’an ni yira guy fel’ngin nib fel’, ni bod rogon fapi apostal!
21. Yira pirieg e magawon e chiney, ma mang e n’en ni kan tay chilen ngak pi figirngiy ni ngar lemniged nge ngar rin’ed?
21 Chiney, e mabgol e be pirieg e magawon ni ke gel ko kafram. Boor i yad e dakurur lemnaged nib gel e n’en ni kar micheged ko mabgol rorad. Arfan, ni figirngiy, e be dag rogon e en ni fal’eg e mabgol. Mu lemnag ni mabgol e sum rok Got, i sum u laniyan’ me ngongliy e Got rodad nib tarunguyey, ni Jehovah. I pi’ Fak, ni Jesus, ni gathi ke mus biyul rodad—me Thapegdad—machane nga ki mang ba yaan ni nge folwok e pi figirngiy riy.—Matthew 20:28; John 3:29; 1 Peter 2:21.
Uw Rogon ni Ga Ra Fulweg?
• Mang fan nib ga’ fan ni ngad nanged rogon ni sum e mabgol?
• Mang e pi kanawo’ ni kan pi’ e athamgil riy ngak pi figirngiy ni ngar t’ufeged pi leengirad?
• Mang ngongolen Jesus ngak pi gachalpen ni be dag rogon ni nge folwok figirngiy rok ni ir lolugen e galesiya?
[Picture on page 20]
Mang fan ni pi figirngiy e ngar filed ko uw rogon ni i ayuweg Jesus e ppin?
[Picture on page 19]
Nap’an ni ke magar pi gachalpen Jesus, me dag ni be lemnagrad
[Picture on page 18]
Pi figirngiy e susun e ngar fonowniged leengirad u fithik’ e sumunguy nge thin nib fel’