Ngan Gelnag e Ulung

“Ma aram mfini pirieg girdien e galesiya e gapas . . . ma yad yoor i yan.”​—ACTS 9:31.

1. Mang boch e deer ni yira fith u murung’agen fare ulung ara “galesiya rok Got”?

NAP’AN fare rran ko Pentekost ko 33 C.E., me ta’ Jehovah ba ulung i gachalpen Kristus ni reb e nam nib beech, ni aram fare Israel “rok Got.” (Galatia 6:16) Pi Kristiano ney ni kan dugliyrad ko kan thothup e kur manged e n’en ni ke yog e Bible ni ulung ngay ara “galesiya rok Got.” (1 Korinth 11:22) Ere, mang e ba muun ko re n’em? Uw rogon ni yira yarmiy fare “galesiya rok Got”? Yugu demtrug e gin ni bay reb i gothon riy u fayleng ma uw rogon nra maruwel? Nge uw rogon nib l’ag e yafas nge felfelan’ rodad ngay?

2, 3. Uw rogon ni weliy Jesus rogon ni yira yarmiy fare ulung?

² Rogon ni kan weliy ko fa bin ni ke yan e article, ma i weliy Jesus ngak apostal Peter u m’on riy murung’agen fare ulung i Kristiano ni kan dugliyrad ni gaar: “Daken e re war ney [Jesus Kristus] e nggu toy e galesiya rog nga daken ni mus ko yam’ ma dabiyog ni nge gel ngay.” (Matthew 16:18) Maku, nap’an ni ka bay Jesus rok pi gachalpen me yog rogon e yaram nge maruwel ko fare ulung ni bay fini sunumiy.

³ I fil Jesus u daken e thin nge ngongol rok ni bay boch e girdi’ u lan e ulung ara galesiya nra i yog e thin. Yad ra rin’ ni aram e ngar pigpiggad ngak yugu boch e girdi’ u lan fare ulung. I gaar Kristus: “Gimed manang ni piin ni pilung ko pi nam ni gathi yu Israel e ba ga’ lungurad u puluwon e girdi’, ma piin ni yad be yog e thin rorad e yad be gagiyegnagrad. Machane gimed e gathi ereram e n’en ni ngam rin’ed. Faanra ba adag bigimed ni nge mang ir e ba tolang, ma ir e thingari mang tapigpig romed ni gimed gubin; ma faanra ba adag bigimed ni ir e nge m’on, me ir e thingari mang sib romed ni gimed gubin.” (Mark 10:42-44) Rib tamilang ni, “fare galesiya rok Got” e gathi ba ulung nde yaram. Ya, ba yaram rogon ni kan yarmiy ni yad ma maruwel u taabang.

4, 5. Uw rogon ni kad nanged ni ba t’uf ni ngan duruw’iy fare galesiya ko tirok Got ban’en?

⁴ En ni ir e ra mang Lolugen e re “galesiya rok Got” nem e yog ni pi apostal rok nge yugu boch e girdi’ ni kar filed e tin nriyul’ rok e bay e maruwel rorad u lan e ulung. Ngar rin’ed e mang? Reb e maruwel nib ga’ fan ni ngar rin’ed e aram e ngar filed ngak e girdi’ u lan e galesiya murung’agen Jehovah. Dam pag talin ni nap’an ni bay boch e pi apostal me yog Jesus ni ke fos ko yam’ ngak Peter ni gaar: “Simon, ni fak John gur, kab gel fanag t’uf rom?” Me fulweg Peter ni gaar: “Er rogon, Somol, ga manang ni gab t’uf rog.” Me gaar Jesus ngak: “Mu gafaliy e tin ni kab bitir e saf rog. . . . Mu gafaliy e saf rog. . . . Mu duruw’iy e saf rog.” (John 21:15-17, NW) Riyul’ ni ireray ba maruwel nib ga’ fan!

⁵ Rayog ni ngad guyed ko thin rok Jesus ni piin ni kar muulunggad nga lan e galesiya e taareb rogon nga ba ulung i saf ni yad bay u taferad. Pi saf ney​—ni pumoon, nge ppin, nge bitir ni Kristiano—​e ba t’uf ni ngan duruw’iyrad ko thin rok Got min gafaliyrad nib fel’ rogon.​—Matthew 28:19, 20.

6. Mang e yaram ni kan fal’eg u lan fare ulung ara “galesiya rok Got” ni kab beech?

⁶ Nap’an ni ke sum fare ulung ara “galesiya rok Got”, ma piin ni yad ba muun ngay e yad ma muulung ni gubin e rran ni fan e ngan pi’ e fonow nge athamgil nga lanin’rad: “Ma ur pired ni be machibnagrad e pi apostal, ma yad be par ni ke taareban’rad, ma yad be abich ma yad be meybil u taabang.” (Acts 2:42, 46, 47) Ku reb e ban’en ni bay ko chep u babyor e boch e pumoon ni kan dugliyrad ni ngar pied e ayuw u boch ban’en. Rogon ni un mel’egrad e gathi be yan u rogon tolngin e skul rorad ara salap rorad. Ya pi cha’ ney e bogi girdi’ ni “ba sug ko kan thothup ma yad ba gonop.” Bagayad e Stefen, ma fare chep u murung’agen e be weliy ni ir “be’ nib moon nrib mich Jesus u wan’ ma ba sug ko fare kan ni thothup.” Reb i angin e yaram ni tay ko galesiya e “wer e thin rok Got i yan. Ma be yoor pi gachalpen Jesus i yan.”​—Acts 6:1-7.

Girdi’ ni Ma Fanayrad Got

7, 8. (a) Fapi apostal nge piin ni piilal u Jerusalem e kar manged mang ko piin Kristiano kakrom? (b) Mang e ke buch u nap’an ni kan pi’ e fonow ngorad u daken e pi ulung?

⁷ Pi apostal e yad e ur gafaliyed e ulung kakrom, machane gathi kemus ni goo yad rorad. Immoy ba ngiyal’ ni sul Paul nge piin ni yad be un ngak nga Syria Antiok. Be gaar e Acts 14:27: “Ma faan ra tawgow nga Antiok mi yow ulunguy girdien fare galesiya ngar weliyew ngorad urngin e tin ni ke rin’ Got u pa’row.” Nap’an ni ka yow bay ko re galesiya nem, me sum reb e deer ko ba t’uf ni ngan maad’ad ngak e piin ni gathi yad piyu Jew fa danga’. Rogon ma kan pithig fare magawon e kan pi’ Paul nge Barnabas ni nga ‘ranow nga Jerusalem ngar guyew e pi apostal nge piin piilal’ nrib tamilang ni yad be pigpig ni yad bang ko fare governing body.​—Acts 15:1-3.

⁸ Reb e Kristiano ni piilal ni James fithingan, ni reb i walagen Jesus machane gathi reb e apostal, e ir e non u nap’an ni “fapi apostal nge piin ni piilal ko galesiya e ra muulunggad ngar puruy’niged murung’agen e re bugithin ney.” (Acts 15:6) Tomren ni kar weliyed nib fel’ rogon e re magawon nem ngu daken e ayuw ko fare kan ni thothup, ma aram ma kar dugliyed nib puluw ko Thin nu Bible. Kar yoloyed e pi n’em nga babyor min pi’ ngak e pi ulung u rom. (Acts 15:22-32) Piin ni kan pi’ ngorad e ke babyor nem e ra feked ma ur folgad riy. Mang angin? Re n’em e ke gelnag e michan’ rorad ma kar felfelan’gad. Be yog e Bible ni gaar: “Ma aram mi i gel i yan e michan’ rok girdien e galesiya ma yad be yoor i yan ni gubin e rran.”​—Acts 16:5.

9. Mang maruwel e be yog e Bible ni fan ko Kristiano ni pumoon ni kar ilalgad ko tirok Got ban’en?

⁹ Machane mang e ma rin’ e pi ulung u rom ni gubin ngiyal’? Mu lemnag e pi ulung ni immoy u lan fare donguch ni Crete. Yugu aram rogon ni girdi’ ni ur moyed u rom e ba kireb thirad, ma boch i yad e kar thilyeged kar manged Kristiano ni riyul’. (Titus 1:10-12; 2:2, 3) Ur pared u lan e pi mach nib thilthil, ma urngin i yad ba palog ko fare governing body u Jerusalem. Machane, ba magawon nib ga’ e re n’em ya ‘piin ni kar ilalgad ko tirok Got ban’en’ e kan dugliyrad ni ngar ayuweged e pi ulung nu Crete, ni taareb rogon ko boch e binaw. Pi pumoon nem e kar folgad ko thin ni be yog e Bible ni ngar rin’ed. Kan dugliyrad ngar manged e piin piilal, ara overseers, ni bay rogorad ni ‘ngar filed e tin nib riyul’ ngak boch e girdi’, . . . me ki dag ngorad e oloboch ni ke tay e piin ni yad be togopuluw ko re thin ney.’ (Titus 1:5-9; 1 Timothy 3:1-7) Boch e pumoon ni kar ilalgad ko tirok Got e bay rogorad ni ngar manged ministerial servants ngar ayuweged e ulung.​—1 Timothy 3:8-10, 12, 13.

10. Rogon ni yog ko Matthew 18:15-17, uw rogon ni kan pithig e magawon nib gel kakrom?

¹⁰ I dag Jesus ni ra moy e yaram ni aram rogon. Mu lemnag e thin ni bay ko Matthew 18:15-17, ni ke yog nrayog ni nge sum e magawon yu ngiyal’ u thilin l’agruw e girdi’ rok Got, u nap’an ni ke rin’ e kireb nib togopuluw ngak bagayad. Cha’nem ni kan rin’ e tin nib kireb ngak e ra yan ngak e cha’ ni ke rin’ ban’en ngak nge ‘yog e kireb ni ke rin’’ ni goo yow e ngar nonow. Faanra re n’en ney e dabi pithig fare magawon, ma ba t’uf ni ngan pining taareb ara l’agruw e girdi’ ni manang fare magawon ngar piew e ayuw. Ma uw rogon ni faanra tomren ni kan rin’ e re n’ey ma ka ba’ fare magawon? I gaar Jesus: “Faanra dabi fol rorad, me ere mog fapi thin ni urngin ngak girdien e galesiya. Faanra ku dabi fol ko girdien e galesiya, ma ga tay ni gowa be’ u yugu reb e nam fa reb e tamukun tax.” Nap’an ni yog Jesus e re nem, ma ka be fal’eg piyu Jew ‘fare ulung rok Got,’ ere yad e som’on ni kar fanayed e thin rok.a Machane, nap’an ni ke gel e ulung ko Kristiano, min fanay e thin rok Jesus u rom. Ireray reb e mich riy ni girdi’ rok Got e bay e yaram ni fan ni ngan gelnag min pow’iy urngin e Kristiano ni be’ nge be’.

11. Uw rogon ni ke ayuweg e piin ni piilal rogon ni ngan pithig e magawon?

¹¹ Ba puluw ni piin ni piilal, e ra ayuweg e ulung ni ngan pithig e magawon ara ngan ayuweg be’ ni ke denen. Ba puluw e re n’em ko thin ni ke yog ko Titus 1:9 nib t’uf ni nge rin’ e piin ni piilal. Riyul’ ni, piin piilal e dawora flontgad, ni bod Titus, ni ir e ke l’og Paul ni ‘nge yal’uweg boch ban’en nib kireb.’ (Titus 1:4, 5) Ngiyal’ ney, girdi’ ni ngan dugliyrad ngar manged piin piilal e susun ke n’uw nap’an ni kar daged e michan’ nge yul’yul’ rorad. Arfan ni girdi’ u lan e ulung e bay fan ni ngar pagedan’rad ko ayuw ni yima pi’ u daken e re yaram ney.

12. Mang maruwel e thingari rin’ e piin ni piilal ni fan ko ulung?

¹² Yog Paul ngak e piin ni piilal ko ulung nu Efesus ni gaar: “Mu ayuweged gimed nge fare ulung i saf ni fare Kan ni Thothup e ke taymed ni nguum ayuweged. Gimed e ngam pired ko galesiya rok Got ni bod e piin ni ma ayuweg e saf, ya girdien e galesiya rok Got e ra manged girdien Got u daken e yam’ ni tay Fak.” (Acts 20:28) Maku riyul’ e ngiyal’ ney ni piin ni piilal ko ulung e kan dugliyrad ni ngar “pired ko galesiya rok Got ni bod e piin ni ma ayuweg e saf.” Thingar rin’ed e maruwel rorad u fithik’ e t’ufeg, ma dab ra suweyed e girdi’ u lan e ulung. (1 Peter 5:2, 3) Piin ni piilal e thingar ra athamgilgad ni ngar gelnaged ma ngar ayuweged “fare ulung i saf.”

Ngan Par nib Chuchugur ko Ulung

13. Yu ngiyal’, ma mang e rayog ni nge buch u lan reb e ulung, ma mang fan?

¹³ Piin ni piilal nge urngin e girdi’ u lan e ulung e dawora flontgad, ere yu ngiyal’, ma rayog ni nge sum e magawon, ma ireray e n’en ni ke buch ko fa bin som’on e chibog u nap’an ni ka ba’ boch e apostal. (Filippi 4:2, 3) Reb e piilal ara yugu be’ e rayog ni nge yog e thin nib gel, de gol, ara gathi rib riyul’. Ara rayog ni ngad lemnaged ni bay ban’en ni be buch ni de puluw ko thin rok Got, ma be m’ug ni yugu aram rogon ni manang e piin ni piilal e re n’ey, ma darur yal’uweged. Tin riyul’ riy, e rayog ni kan rin’ ban’en ni fan ko re magawon nem nib puluw ko Thin nu Bible ndaworda nanged. Machane faanra riyul’ e n’en ni gad be lemnag, mu lemnag e re n’ey: Ba n’uw boch nap’an ni i par ni immoy e magawon nib gel u lan e ulung nu Korinth, ba ulung ni i lemnagrad Jehovah. Ke yib e tayim, min pithig e magawon, nrogon nib puluw mab mudugil. (1  Korinth 5:1, 5, 9-11) Rayog ni ngad fithed gadad, ‘Faanra kug par u Korinth ko ngiyal’ nem, ma mang e nggu rin’?’

14, 15. Mang fan ni tal boch e girdi’ ni daki folwok rok Jesus, ma mang e be fil e re n’ey ngodad?

¹⁴ Mu lemnag ban’en ni ku rayog ni nge buch u lan e ulung. Ni bod ni faanra bay e machib ni mo’maw’ rok be’ ni nge nang fan ma de fel’ u wan’. Sana ke m’ay i fal’eg ban’en u Bible nge boch babyor ni bay ko ulung ma ke ning e ayuw rok boch e walag ni kar ilalgad ko tirok Got, ara piin ni piilal. Machane, kab mo’maw’ ni nge nang fan e re n’em ara dawori fel’ u wan’. Mang e rayog ni nge rin’? Bay ban’en ni buch nib taareb rogon ko re n’ey ni sogonap’an taareb e duw u m’on ni yim’ Jesus. I yog ni ir fare “ggan ni ma pi’ e yafos” ma rogon ni nge par be’ nib n’uw nap’an mab t’uf ni ngar “ked e ufin rok e en ni Fak e Girdi’ mi yad unum rachaen.” Boch i gachalpen Jesus e kar gingad ngay. Da rogned ni ngan weliy ngorad fan ara ra sonnaged u fithik’ e gum’an’, boor ko pi gachalpen “nra paged nge dakur uned ngak [Jesus].” (John 6:35, 41-66) Bayay, faanra ud moyed u rom, ma mang e gad ra rin’?

¹⁵ Ngiyal’ ney, e bay boch e girdi’ ni kar lemnaged ni kab fel’ ni ngar pigpiggad ku Got ni goo yad rorad ere kar talgad ko chag ko ulung u binaw rorad. Sana yad ra yog ni bochan e ke aw ngan’rad boch ban’en, yad be lemnag ni dan yal’uweg reb e oloboch, ara dar fel’ u wan’rad boch e machib ni yibe fil. Ba puluw e n’en ni kar rin’ed? Riyul’ nra reb e Kristiano ma thingari fel’ e tha’ u thilrow Got, ma dabiyog ni ngad dogned nde riyul’ ni ma fanay Got e ulung rok u ga’ngin yang e fayleng, ni bod rogon ni i rin’ u nap’an e pi apostal. Maku, i fanay ma i tow’athnag Jehovah e pi ulung rok ko bin nsom’on e chibog, mi i yarmiy ni pi piilal nge ministerial servants e bung rogorad ni ngar ayuweged e pi ulung. Maku riyul’ e re n’ey e ngiyal’ ney.

16. Faanra kan waliy be’ ni nge chuw ko ulung, ma mang e thingari lemnag faanem?

¹⁶ Faanra be lemnag reb e Kristiano nrayog ni kemus ni yigoo tha’ u thilrow Got e rayog ni nge taga’ ngay, ma be siyeg reb e yaram ku Got​—ni aram e ulung rok u fayleng i yan nge ulung ko binaw ko girdi’ rok Got. Sana ra pigpig fa cha’ ku Got ni yigoo ir ara kemus ni buchuuw e girdi’ u lan e ulung nra i chag ngorad, machane ba uw e yaram ko piin piilal nge ministerial servants? Ba ga’ fan ya nap’an ni yol Paul ko fare ulung nu Kolose miki yog ni ngan beeg fa gi babyor ngak piyu Laodicea, i weliy ni ‘ngan tay likngiy nib toar nga fithik’ [Kristus].’ Piin ni ka bay u lan e ulung e ra yib angin e re n’ey ngorad, ma gathi piin kar talgad dakurur chaggad ngak e girdi’ u lan e ulung.​—Kolose 2:6, 7; 4:16.

Duga’ nge Ayuw ko Tin Nriyul’

17. Mang e be dag e 1 Timothy 3:15 u murung’agen e ulung?

¹⁷ U lan e gin nsom’on e babyor ni pi’ apostal Paul ngak Timothy ni ir reb e piilal ni Kristiano, me weliy e n’en nthingari rin’ be’ me yog ni nge mang reb e piilal ara ministerial servant u lan e ulung. Tomuren e binem me yog Paul “nre galesiya nem e ir e duga’ me ir e be dunubiy fare thin nib riyul’.” (1 Timothy 3:15) Ga’ngin fare ulung ko pi Kristiano ni kan dugliyrad e kar micheged ni yad e duga’ ko bin nsom’on e chibog. Mab mudugil ni re yaram ko Kristiano nem e ba l’ag rogon ko ulung. Ireram e gin ni yad ma rung’ag e thin nriyul’ riy mar ayuweged u rogon nrayog ni nge gel.

18. Mang fan nib ga’ fan e pi muulung ko ulung?

¹⁸ Taareb rogon, fapi ulung ko Kristiano u ga’ngin e fayleng ni aram e tabinaw ku Got, “ir e duga’ me ir e be dunubiy fare thin nib riyul’.” Wub ni gad ma tay nga gubin e pi muulung ko ulung u binaw rodad e aram reb e kanawo’ nrayog ni nge ayuwegdad ngad gelgad, me gel e tha’ u thildad Got, me fal’eg rogodad ni ngad rin’ed e tin nib m’agan’; ngay. I fal’eg i yaliy Paul e pi n’en ni yima weliy e u nap’an e pi muulung u nap’an ni be yol ngak fare ulung nu Korinth. I yoloy ni baadag e n’en ni ka nog ko pi muulung rorad ma ba tamilang ma rayog ni ngan nang fan ya nge yog ni “gel” e piin ni kar uned ngay. (1 Korinth 14:12, 17-19) Gadad e ngiyal’ ney e rayog ni ngad gelgad ni faan gad ra guy ni Jehovah Got e ir e ke fal’eg e pi yaram u lan e ulung ma ir e be ayuweg.

19. Mang fan ni ga be pining e magar ko ulung?

¹⁹ Arrogon, faanra gad baadag ni ngad gelgad ni gad e Kristiano, ma tagil’dad e bay u lan e ulung. Re n’ey e ke n’uw nap’an ni be par ni ir e be ayuwegey u boch e machib ni googsur, ma be fanay Got e re n’ey ko fare thin nib fel’ ko Gil’ilungun Fare Messiah ni yibe machibnag u ga’ngin yang e fayleng. Dariy e maruwar riy ni, boor ban’en ni ke lebguy Got u daken fare ulung ni Kristiano.​—Efesus 3:9, 10.

[Footnote]

Ka Ga Manang?

• Mang fan nthingar da lemnaged ni be fanay Jehovah e ulung ara galesiya u fayleng?

• Mang e be rin’ e piin piilal ni fan ko ulung nyugu aram rogon ndawora flontgad?

• Uw rogon ni kam gel ni bochan e ulung ko binaw rom?

[Picture on page 28]

Pi apostal e boch e pumoon nib piilal u Jerusalem ni ur pigpiggad ni yad e governing body

[Picture on page 30]

Piin piilal nge pi ministerial servants e yima fonownagrad ma rayog ni ngar rin’ed e maruwel rorad u lan e ulung