Ke M’ug Gelngin Got Ko T’uf
YAL’ e kemus nreb e t’uf nib fel’ ga’ngin. Yugu aram rogon, ma 330,000 yay nib ga’ ko fayleng. Tini yoor ko t’uf nib chugur e ba achig ko yal’. Machane, boch e t’uf ni bod fa bini fithingan e V382 Cygni, e 27 yay nib ga’ ko yal’.
Uw feni gel gelngin e yal’? Mu lemnag rogon gowelngin ba nifiy ni faanra ga bay ni ragag e meyal nga orel riy ma ga be thamiy gowelngin. Yal’ e sogonap’an 93 e milyon e mayel palogin ko fayleng. Machane, ra borran nib gel e yal’, ma gowelngin e rayog ni lublubnag dowey! Ere ba gagiyel ni taa bochi yang u reb e bilyon u gelngin e yal’ e ma yib nga fayleng. Machane, chingin’ey nrib achig u gelngin e yal’ e ba gaman ni nge ayuweg e yafos u fayleng.
Gelngin e yal’ e ma yib u lukngun, machane yal’ e rib ga’ ma lukngun e rib dib’ag ere ma yan bokum milyon e duw ni ma yib fare gelngin ni ke sum u lukngun fini m’ug nga wuru’. Rogon ni yog fare SWPC Web site e, “faanra tal e yal’ ni dabki sunmiy ere gelngin nem e chiney ma ra yan 50,000,000 e duw mfini gagiyel angin ngan thamiy u fayleng!”
Mu lemnag e re n’en ni baaray nib riyul’: Nap’an ni ga ra sap nga lang u reb e nep’ nib fel’ lan e lang, ma ga ra guy bokum biyu’ e t’uf, ra reb ma be puog gelngin nga wuru’ nib pag gelngin, ni taareb rogon ko yal’. Ma pi scientist e kar susunnaged ni bay bokum bilyon e t’uf u palpalth’ib!
Uw e ke yib urngin e pi t’uf ney riy? Yooren e piin ni ma gay murung’agen ban’en e chiney e yad be lemnag ni bay fan ndawora nanged, palpalth’ib e yigi sum ni ke gonap’an 14 bilyon e duw ni ke yan. Be yog e Bible ni gaar: “Nap’an ni tabab Got ngay ni nge sunumeg e fayleng nge urngin ban’en ni bay u lang.” (Genesis 1:1) Dariy e maruwar riy, ni Ani sunumiy e masin nib thum’ gelngin nga wuru’ ni gad ma yog e t’uf ngay e rayog ni nga nog ni ani “gelngin e rib gel.”—Isaiah 40:26.
Rogon ni Ma Fanay Got Gelngin
Jehovah Got e ma fanay gelngin ni nge ayuweg e yafos rok e piin ni yad ma rin’ e tinib m’agan’ ngay. Ni bod rogon, apostal Paul ni ta’ ir ni nga i machibnag e girdi’ u murung’agen Got. Paul e gathi be’ nib gel ngak e yug girdi’, machane i yog rok ni nge mu’nag boch ban’en nib fel’ ndariy fan e togopluw nib gel ni i yib ngak. Uw rogon? I nang ni “re gelngin nem ni ir e th’abi gel” ni ke yib ngak e yib rok Got.—2 Korinth 4:7-9.
Jehovah Got e ku ke fanay gelngin ni nge gothey e piin ni yad ma th’ab e motochiyel rok ni lanin’rad. Jesus Kristus e yog e magothgoth ni tay yu Sodom nge Gomorrah nge fare Ran ni Tharey e fayleng u nap’an Noah ni aram rogon ni ma fanay Jehovah gelngin ni kemus ni nge gothey e piin ni kireb. I yiiynag Jesus ni dabki n’uw nap’an ma bayki fanay Jehovah gelngin bayay ni nge gothey e piin ni ma darifannag e motochiyel Rok.—Matthew 24:3, 37-39; Luke 17:26-30.
Uw Rogon Angin ni Keb Ngom?
Tomren ni kam fal’eg i lemnag rogon gelngin Got ni ke gagiyel ko pi t’uf, ma sana ga ra lem ni bod David ni Pilung ni gaar: “Faan gu ra yaliy lan e lang ni gur e kam sunumiy, nge pul nge pi t’uf nu lan e lang, ni gur e mu ta’rad nga tagil’rad, me lungug u wun’ug, Girdi’ e mang ni ngam lemnag; mang ni ngam lemnag ni yugu aram rogon ni ir e ke mus ni girdi’?”—Psalm 8:3, 4.
Arrogon, sobut’an’ e ir e yira nang riy feni ba achig fadad u nap’an ni yira taareb rogonnag nga feni ga’ e palpalth’ib. Machane, dabda rusgad nga gelngin Got. I thagthagnag Jehovah ngak Isaiah ni profet ni nge yoloy e pi thin nib aray ni yira felan’ ngay ni gaar: “Ma pi’ gelngin e piin ni dakuriy gelngirad ma kar magargad. Mus ngak e piin nib fel’ yangarrad ni yad ma meewar i yan; girdi’ ni kab pagel e rayog ni ngar awgad nga but’ ko magar. Machane piin ni yad be tor ngak Somol ni nge ayuwegrad e bay ra pirieged ni ke yib gelngirad bayay. Bay ra changeggad ni bod rogon e eagle; yad ra mil, ma dab ra magargad; ma yad ra yan, ma dabi m’ay gelngirad.”—Isaiah 40:29-31.
Faanra ga baadag ni ngam rin’ e tin nib m’agan’ Got ngay, ma nge mich u wan’um nra pi’ e kan ni thothup rok ngom ni nge ayuweg e yafas rom. Machane thingar mu ning. (Luke 11:13) Ra be ayuwegem Got ma demtrug e re miti skeng ma rayog nim man u fithik’ ma ra yib gelngim ni ngam rin’ e tin nib mat’aw.—Filippi 4:13.
[Pictures on page 6]
Ngan beeg i er nga lang ni bod ni ma chel e kolok ni nge tabab ko gilay’: Whirlpool galaxy, Pleiades star cluster, Orion Nebula, Andromeda galaxy
[Pictures on page 6]
Fare yal’ e 300,000 yay ni kab ga’ ko fayleng
[Picture Credit Lines on page 6]
Pleiades: NASA, ESA and AURA/Caltech; all others above: National Optical Astronomy Observatories