Gad Ra Fil Ban’en ko Tin ni Rin’ Maria

Bay ba ngiyal’ ni ke magafan’um ma ke aw parwom ni bochan e magawon nge yoor pa’? Maku dabisiy ni gur bagayad e piin ni ke chuw ko binaw rok ke yan i par nga reb e binaw ni bochan boch e magawon. Ma gad gubin ni ma kireban’dad u nap’an ni ke yim’ be’ ni ba t’uf rodad.

GUBIN e pi magawon ney e yigoo ke mada’eg Maria ni chitiningin Jesus, ma urngin ni athamgil nge yan u fithik’. Mang e gad ra fil ko n’en ni rin’?

Goo yimanang Maria u ga’ngin e fayleng ni bochan e dugliy Got ni nge rin’ reb e maruwel ni bay rogon ko n’en ni ba m’agan’ ngay. Ku bokum milyon e girdi’ ni yad ma tayfan Maria. Katolik e yad ma lemnag ni Maria e be’ nib thothup ni yima folwok ko michan’ rok nge athap rok ma ku yad ma meybil ngak. Maku boor e girdi’ ni kan fil ngorad ni ir e rayog ni nge thapeg e girdi’ ku Got.

Uw rogon u wan’um Maria ni chitiningin Jesus? Ma uw rogon u wan’ Got?

Ba Maruwel ni Yugu Ba Thil

Maria ni fak Heli e be’ ko ganong rok Judah u Israel. Yay ni som’on ni ka ni weliy murung’agen u Bible e ba l’ag rogon nga ban’en ni buch rok ni yugu ba thil. Yib i gaar reb e engel ngak: “Nge yib e gapas ngom! I Somol e ba’ rom, ma ke fal’eg waatham ni ba ga’!” Ri gin Maria u nap’an nnog e re thin ney ngak ma aram mi i par nga i “tafinaynag fan fapi thin ni ke yog fare engel.” Ere yog fare engel ngak ni ke mel’eg Got ni nge rin’ reb e maruwel nib ga’ fan ni aram e nge diyen me gargeleg me chuguliy ba pagel ni fak Got.​—Luke 1:26-33.

Rib ga’ fan e re maruwel ney ni ka ni pi’ ngak. Ere, ga be lemnag ma uw rogon u wan’? Dabisiy ni i lemnag ko mini’ e ra mich u wan’ e n’en ni ke buch rok. Ya re n’em ni ke buch rok e rayog ni nge kirebnag thilrow Josef, ni en ni ngar mabgolgow ma ku ra k’aring e tamra’ ngak. (Deuteronomy 22:20-24) Yugu aram rogon ma de tuntun ni nge rin’ e n’en ni ka nog ngak.

I yog ni nge rin’ Maria e n’en nib m’agan’ Jehovah ngay ni bochan e ba gel e michan’ rok ma manang nra ayuweg Got. Ere yog ni gaar: “I gag e tapigpig rok Somol; nggu yodor ni bod ni ka mog.” Yugu aram rogon nib mo’maw’ e tin ni ka nog ngak ni nge rin’, machane ke rin’ ya manang ni yira pining e sorok riy ngak Got.​—Luke 1:38.

Nap’an ni yog Maria ngak Josef ni ke diyen, me finey Josef ni ngar wergow ni dabi nang be’. Ba mudugil nri ba gel e kireban’ ni yib ngorow, machane de yog e Bible ko uw n’umngin nap’an. Nap’an ni yib i m’ug ba engel rok Jehovah ngak Josef me yog e n’en ni ke rin’ ma ke diyen Maria. Fini aram e pagan’row me m’agan’ Josef ngay bayay ni nga ra mabgolgow.​—Matthew 1:19-24.

Boch e Magawon ni Yib Ngak Maria

Ba ga’ ni som’on ni ra diyen be’ ma ba n’uw nap’an ni ma fal’eg rogon ni fan ko ngiyal’ ni nge gargel, ere dabisiy ni ku aram rogon e n’en ni ki rin’ Maria. Ya fin aram e bin som’on e bitir rok. Machane bay boch ban’en ni buch ni magawonnag e n’en ni ke lemnag. Re ngiyal’ i n’em e wereg Augustus ni Pilung e thin ni nge urngin e girdi’ ma ngar sulod ko re binaw nni gargelegrad riy ni ngar tiyed fithingrad nga babyor. Ere fek Josef Maria ni ke taw nga pulan nga ra milekaggow ni gonap’an 90 e mayel palogin e gin ni ranow riy! Ma nap’an nra tawgow nga Bethlehem ma ri boor e girdi’, ma ke taw nga nap’an ni nge gargel Maria ma dariy bang ni rayog ni nge gargel riy ya gubin yang nib sug e girdi’ riy, kemus ni yigoo tafen e gamanman e ka bay. Dabisiy ni ba mo’maw’ ngak ni nge gargel u rom ya be tamra’ ma ku be rus.

Ba mudugil ni meybil Maria ngak Jehovah e ngiyal’ nem ya ba pagan’ ngay ni ra ayuwegrow fak. De n’uw nap’an me yib boch e piin ni ma gafaliy e gamanman ni nga ra guyed fachi tir. Ma rogned e n’en ni ke yog e engel ni kar gaargad: “Ir e nge thapegmed ngak Got ni er Kristus ni ir e Somol.” Miki ulul e Bible ngay ni gaar: “Urngin e pi thin nem ni tay Maria nga laniyan’ ngi i tafinaynag nib gel.” Pi thin nem e ri i gelnag e l’agan’ rok.​—Luke 2:11, 16-19.

Ma ku arrogodad ni rayog ni nge yib e magawon ngodad ba ngiyal’. Be yog e Bible ni rayog ni nge yib boch e magawon ngodad ni dada lemnaged ni ra yib ya kemus ni ban’en ni “yigi yodorom.” (1 Samuel 6:9) Ere, faanra buch rodad ni aram rogon, ma gad ma yin’ e kireb riy nga daken Got, fa? Ba fel’ ni gad ra folwok ko n’en ni rin’ Maria, ni aram e ngauda beeged e Thin Rok Got ma gad fal’eg i lemnag nge yog ni da pired ni gad ba chugur ku Jehovah Got. Faanra u da rin’ed ni aray rogon ma rayog ni ngauda k’adedan’dad u fithik’ e skeng.

De Fel’ Rogon ma Kki Mil Ke Chuw ko Binaw Rok

Maria e gathi be’ ni ba fel’ rogon ma ki imoy ba ngiyal’ ni thingar mil nge chuw ko binaw rok. Ka a buch ban’en rom ni aray rogon? Be’ ni ma weliy murung’agen ban’en e yog ni, “ba chugur ko dalip e bilyon e girdi’ e de gaman l’agruw e dolla ni ma yog ngorad u reb e rran,” ma ku bokum e milyon e girdi’ e yad be magawon ko salpiy ni yugu aram rogon ni yad be par u boch e nam ni ba fel’ rogon. Ma uw rogom? Dabisiy ni ga be maruwel ni kari aw parwom ni ga be yognag e tin nib t’uf ko tabinaw rom.

Be yog e Bible ni Maria nge Josef e gathi rib fel’ rogorow. Ya bay u Matthew, Mark, Luke nge John ni tomren 40 e rran ni ke gargel Maria mi yow yan Josef nga tempel ni ngar piew e maligach rorow ni “l’agruw i bulogol ara l’agruw i pifak e bulogol.”a (Luke 2:22-24) Aram rogon e maligach ni ma pi’ e piin ni yad ba gafgow ni dabiyog ni ngar pied reb e fak e saf. Ere dabisiy ni kub mo’maw’ rorow ni ngar yognagew e tin ni ba t’uf ko tabinaw rorow. Machane, yugu aram rogon ma ba fel’ rogon ni yow ma ayuweg e tabinaw rorow. Dariy e maruwar riy ni pigpig rorad ku Got e ir e ba ga’ fan u wan’rad.​—Deuteronomy 6:6, 7.

Tomren ni kan gargeleg Jesus, miki yib reb e magawon nib ga’ ngak Maria. Yib i yog reb e engel ngak Josef ni ngar milgad e tabinaw rok nga Egypt. (Matthew 2:13-15) Ireray e yay ni l’agruw ngay ni chuw u bang ni ke mecham riy, machane yane’ e nge yan nga reb e binaw nib palog. Boor e girdi’ nu Jew ni yad ma par u Egypt, e re dabisiy ni yog ni ngar maathukgow nga fithik’rad. Ba mo’maw’ ni ngam par u bang ni da mu mecham riy. Gur be’ ni kam chuwgad e tabinaw rom ko gin ni ku um pired riy ni bochan boch e magawon? Faanra arrogon, ma kam nang fan rogon e magawon ni yib ngak Maria u Egypt.

Be’ ni Ma Tiyan’ ko Tin ni Ba Ga’ Fan Ban’en

Kemus ni murung’agen Maria ni ke diyennag Jesus nge nap’an ni kab achig Jesus ni ka fin ni gargeleg e boor nni weliy ko Gospel, ma tin ni ka bay ban’en u murung’agen Maria e gathi ri un weliy. Machane kad nanged ni sana ku bay nel’ e bitir ni fakay Maria nge Josef. Sana ga ra gin ngay. Machane am lemnag e n’en ni yog e Gospel.

I tay Josef fan e n’en ni ke dugliy Got ni nge rin’ Maria ni aram e nge gargeleg Fak Got. Aram fan ni dar pirew Maria u nap’an ni ba diyen ku Jesus. Matthew 1:25 e be yog ni “falnag Josef ir rok Maria nge yan i mada’ ko ngiyal’ ni gargelnag Maria fare tir riy.” Fare thin ni ke gaar “nge yan i mada’ ko ngiyal’” nni gargeleg Jesus riy ni ka nog u roy e be dag ni fin u tomren ni kan gargeleg Jesus e par Josef nge Maria ni rogon e mabgol. Be yog e Gospel ni fin aram e ngiyal’ ni kur fakayew boch e bitir ni pumoon nge ppin. James, Josef, Simon nge Judas e boch i walagen Jesus machane ba thil e chitamangirad. Sana ki fakay l’agruw e ppin. (Matthew 13:55, 56) Machane tiney e bitir e yad gubin nni parnagrad ni bod e girdi’.

Maria e be’ ni rib fel’ e tha’ u thilrow Got. Ra nge yan Josef ko madnom ko Paluk’af nga Jerusalem ma gubin ngiyal’ ni ma un Maria ngak ni yugu aram rogon ni der yog e Motochiyel ni rib t’uf ni nge un e bpin ko re madnom nem. (Luke 2:41) Yugu aram rogon ni be yoor e bitir rorow ma gubin e duw ni yad ma milekag u gonap’an 190 e mayel ni ngar uned ko re madnom nem. Machane dariy maruwar riy ni ri yad ma felfelan’ u taabang.

Boor e bpin e ngiyal’ ney ni yad ma folwok ko n’en ni rin’ Maria. Yad ma pagfarad ngaur maruwelgad ni ba gel ni fan e ngar rin’ed e tin nib milfan ngorad ni be yog e Bible. Gubin ngiyal’ ni yad ma k’adedan’rad ma yad ma ngongol u fithik’ e sobut’an’! Yad ra lemnag rogon e ngongol ku Maria ma ra ayuwegrad ni ngaur ted nib m’on e pigpig ku Got u wan’rad. Taareb rogorad ngak Maria ni manang ni pigpig ni yad ma tay e tabinaw rok u taabang e ma gelnag e tha’ u thilrad me taarebnagrad.

Immoy bayay u nap’an ni be sul Maria nge Josef u Jerusalem ni sana yad boch i walagen Jesus, mar nangew ni de moy Jesus rorad. Ngiyal’ nem e ke 12 e duw rok. Aygum lemnag gelngin e magafan’ ni tay Maria u lan e re dalip i rran nem ni be gay fak riy! Nap’an ni ra piriegew u tempel, me gaar ngorow: “Da mu nangew nthingar gub gu par nga naun rok e Chitamag?” Me tay Maria “urngin e pi n’em nga laniyan’.” Ku aray bayay ni ki m’ug riy feni ga’ fan u wan’ Maria e pigpig rok ku Got. Ri fal’eg i lemnag gubin ban’en ni ke buch ni bay rogon ku Jesus. Me yan i in e duw nga tomren ma sana me weliy e pi n’ey nge ku boch ban’en u murung’agen Jesus ngak e piin nra yoloyed e Gospel.​—Luke 2:41-52.

I Athamgil u Fithik’ e Gafgow nge Kireban’

Mang e buch rok Josef ni pof Jesus ni nge fakay? Tomren ni un weliy murung’agen ko n’en ni buch rok Jesus u nap’an ni ke fel’ yangaren, ma aram ma da kun weliy murung’agen Josef ko Gospel. Bochan e re n’ey ma aram fan ni ma yog boch e girdi’ ni yim’ Josef u ba ngiyal’ u m’on ni tabab Jesus ko machib.b Demtrug rogon ma nap’an ni ke chugur nga tungun e machib ni tay Jesus ma kem’ e pumoon rok Maria. Nap’an ni ke chugur ni nge yim’ Jesus me tay chilen e chitiningin ngak apostal John. (John 19:26, 27) Dabi rin’ Jesus e re n’ey ni faan gomanga kab fos Josef.

Boor ban’en ni rin’ Maria nge Josef u taabang! Yib e engel i guy row, ma immoy ba ngiyal’ nra milgow rok reb e pilung nib kireb, ma ku boor yay ni ur thilthilyegew e gin ni ur pirew riy, ma boor e bitir ni ra fakayew. Dabisiy ni boor e blayal’ ni yow ma par nguur weliyew murung’agen Jesus, ya be magafan’row ko n’en nra buch ngak boch nga m’on, nge rogon ni ngar llowan’nagew nib fel’ rogon. Ma aram mi yigi yim’ Josef nib tomgin.

Ke yim’ e en ni mabgol rom? Ka be kireban’um ni yugu aram rogon ni ke n’uw nap’an ni ke yim’? Dariy e maruwar riy ni michan’ rok Maria nra fos e yam’ e aram e n’en ni ayuweg nge par nib fel’ laniyan’. (John 5:28, 29) Yugu aram rogon e lem rok ma de m’ay e magawon rok. I chuguliy pi fak ni yigoo ir u fithik’ e gafgow ni bod boch e matin e ngiyal’ ney.

Ere dariy e maruwar riy ni i maruwel Jesus nib gel ni nge yognag e tin nib t’uf ko tabinaw rorad u nap’an ni ke yim’ Josef. Ya nap’an ra ilal pi walagen ma rayog ni ngkur pied e ayuw ko maruwel u lan e tabinaw. I chuw u tabinaw nge tababnag e machib ni gonap’an “guyey e duw” rok. (Luke 3:23) Nap’an ra chuw e bitir u tabinaw ma boor e gallabthir e ba felfelan’rad ngay ma ku ma kireban’rad. Ma kireban’rad ni bochan e ke n’uw nap’an ni kar pired u taabang. Ka a chuw reb e bitir rom u tabinaw ni nge yognag e tin ni be nameg? Gathi yu ngiyal’ e ma felfelan’um ngak ma yu ngiyal’ e ga ma athapeg ni ka bay u tabinaw? Faanra aram rogon e lem rom ma ga manang e lem rok Maria u nap’an ni chuw Jesus u tabinaw.

Boch e Magawon ni Dan Lemnag Nra Buch

Ku reb e magawon ni yib ku Maria e aram ban’en nde nang nra buch. Nap’an ni machib Jesus ma boor e girdi’ ni fol rok ma kemus ni pi walagen e dar folgad rok. Be gaar e Bible: “Mus ngak fapi pumoon ni walagen Jesus nde mich Jesus u wun’rad.” (John 7:5) Dariy e maruwar riy ni ke yog Maria ngorad ni Jesus e “Fak Got.” (Luke 1:35) Rogon ni ma lemnag James, Josef, Simon, nge Judas Jesus e ir walagrad ni ba ilal. Ere ke nang Maria nib thil e michan’ rok ko michan’ rok pifak.

Gur, i digey Maria nda ki gay rogon ni nge thilyeg e lem rok pi fak? Ri danga’! Ya immoy ba ngiyal’ ni be machib Jesus u Galile me yan nga reb e naun ni nge abich me muulung e girdi’ ni ngar motoyilgad ngak. Chon mini’ e kar bad ni yad be gay? Aram Maria nge pi walagen Jesus. Ma nap’an ni rung’ag Maria ni ke chugur Jesus nga tabinaw ma ranod pi fak ni ngar guyed ni be athapeg ni manga yigi mich Jesus u wan’rad.​—Matthew 12:46, 47.

Sana ga be athamgil ni ngaum folwok rok Jesus ni yugu aram rogon ni girdi’ u tabinaw rom e dubrad e machib. Dabi mulan’um ma dab mu tal! Boor e girdi’ ni yad bod Maria ni boor e duw ni kar athamgilgad ni ngar ayuweged e tabinaw rorad ko tirok Got ban’en ma ka fini mich u wan’ boch i yad. Dabi pag Got talin e athamgil ni yad be tay ni demtrug ko ra motoyil be’ fa danga’.​—1 Peter 3:1, 2.

Bin Th’abi Gel e Magawon

Bin tomur e magawon ni be yog e Bible ni mada’nag Maria e aram e bin th’abi gel e gafgow ni tay riy. I guy fak ni yim’ u fithik’ e amith. Ma yog boch e girdi’ ni nap’an nra yim’ fak be’ ma “rib gel amith riy” ndemtrug ko kab bitir fa ke ilal. Rogon ni kan yiiynag e kireban’ nra tay Maria e bod ni kan rugoy bangi sayden ngak.​—Luke 2:34, 35.

Gur, i pag Maria e re n’ey ni nge warnag e michan’ rok ngak Jehovah? Danga’. Yay ni migid ngay nni weliy murung’agen Maria u Bible e nap’an ni kar muulunggad pi gachalpen Jesus nga taabang yad be ‘meybil.’ Ma gathi kemus ni yigoo ir, ya yad fapi pumoon ni fak ni som’on ma de mich Jesus u wan’rad. Kari fel’ laniyan’!

Ba fel’ e yafas rok Maria ni ir reb e ppin nib manigil ma ba yul’yul’ ku Got. Pigpig ni tay ku Got e boor e tow’ath ni yog riy ngak. Ma boor e skeng nge magawon ni yan u fithik’. Rayog ni ngad filed ban’en ko yul’yul’ u fithik’ e athamgil ni tay u nap’an nra yib e magawon ngodad ara nap’an ni be magafan’dad nga boch e magawon ko tabinaw rodad.​—Hebrews 10:36.

[Footnotes]

[Picture on page 5]

Kar milgad nga Egypt